Morgunblaðið - 23.08.1963, Page 15

! Fostudagur 23. ágúst 1963
MORGUNBLAÐIÐ
16
Þriðja árásin í röð
— segir Kúbustjórn
E R L E N D tónlistartímarit
i greina frá því núna í ágúst-
i mánuði, að Kennedy Banda-
ríkjaforseta hafi verið færð
sem viðhafnargjöf í hinni op-
■ inberu heimsókn hans til Vest
I ur-Þýzkalands í sumar heild-
l arútgáfa Deutsche Grammop-
hon á sinfóníum Beethovens í
flutningi Philharmóníuhljóm-
I sveitar Berlínár undir stjórn
I 1 Herbert von Karajan. Eitt
þessara tímarita varpar fram
l þeirri spurningu, hvaða hljóð-
1 ritun Kennedy Bandaríkjafor-
i seti gæti valið, og þá væntan-
lega á verkum landa sinna, ef
sá dagur rynni upp, er hann
1 vildi gjalda líku líkt. Við
þeirri spurningu gefur tíma-
j ritið ekkert svar, en þar sem
um brezkt tímarit er að ræða,
er helzt að skilja, að Bretar
mundu ekki verða í neinum
l verulegum vanda staddir, þar
sem þeir gætu fært viðkom-
I andi þjóðhöfðingja að gjöf hið
1 margumrædda „War Requi-
I em“ Brittens! En þetta eru nú
J aðeins vangaveltur, sem þó
, getur verið skemmtilegt um-
hugsunarefni. Það sem felst
! á bak við þessa frétt, er reynd
i ar bæði margt og mikið, og
j i skal hér aðeins fátt eitt talið.
I í fyrsta lagi eru það tónsmíð-
I arnar sjálfar, en sinfóníur
J Beethovens eiga enga hlið-
stæðu í tónlistarsögunni. í
\ öðru lagi er hér um að ræða
i 1 varanlegan minnisvarða um
I hina nafntoguðu hljómsveit,
Philharmóníuhljómsveitina í
1 Berlín, sem haft hefur sem
i aðalhljómsveitarstjóra þá frá-
I bærustu listamenn á sínu
sviði, sem um getur þ.e.a.s.
Hans von Búlow, Arthur
j Nikisch og Wilhelm Furt-
wángler. í þriðja lagi er þess-
ari upptöku stjórnað af þeim
hljómsveitarstjóra, sem tók
! við, er Furtwángler lézt, Her-
bert von Karajan, og er að
I margra dómi hljómsveitar-
stjóri no. 1 í heiminum í dag,
þó að slíkar staðhæfingar geti
Í1 orkað tvímælis. Hér er því
sannarlega um að ræða „docu-
mentum humanum". í fjórða
lagi er þetta eins glöggur vott-
ur og verða má, hversu stór-
vægilegu og víðtæku hlut-
verki hljómplatan sem slík
gegnir nú orðið.
Það er ekki ætlunin að
i skrifa ítarlega um þessar hljóð
i ritanir í þetta sinn, en vænt-
anlega verður um þær fjallað
á næstunni. Það skal aðeins
1 sagt nú, að seip heildarútgáfa
I á sinfóníum Beethovens er
, þessi tvímælalaust hin bezta,
sem völ er á, og miklir Beet-
' hoven-dirigentar eru ekki á
I hverju strái eins og sakir
I standa. Vonandi er, að Ríkis-
1, útvarp íslands stuðli að því,
að íslenzkum tónlistarunnend-
j um gefizt kostur á að heyra
| sem mest af þessari heildarút-
I gáfu. Að vísu mun Gunnar
Guðmundsson hafa flutt fyrir
■ nokkrum mánuðum lokaþátt
I 9. sinfóníunnar í þætti sínum,
I „Hljómplötusafnið".
I 1 „Pierre Fournier syngur
betur en nokkuð, sem syng-
ur“. Þannig tileinkaði franska
skáldkonan Colette hinum
stórbrotna celloleikara Pierre
Fournier verk sitt „La Nais-
sance du Jour“.
Pierre Fournier er fæddur
árið 1906 í París. Þegar hann
var níu ára, veiktist hann af
lömunarveiki, og má segja, að
það hafi verið lán í óláni, því
Havana, 20. ágúst. NTB—Reuter.
5 STJÓRNIN á Kúbu birti enn
í dag yfirlýsingu um vopnaða
árás á Kúbu — þriðja daginn í
röð. Segir þar, að nokkrir and-
byltingarmenn hafi í gærkveldi
siglt á land í tveim smábátum
við Santa Lucia á norðurströnd
Kúbu og reynt að sprengja
verksmiðjubyggingu eina i loft
upp. Jafnframt segir að her-
menn Kúbu-stjórnar hafi neytt
árásarseggina til flótta og hafi
þeir siglt burt á öðrum bátn-
um í áttina að móðurskipi er
þeirra hafi beðið undan strönd-
inni,' en hinn báturinn hafi verið
skilinn eftir.
Að sögn stjórnarnnar mistókst
tilraun þessi utan hvað nokkrir
olíugeymar löskuðust. Ekki urðu
slys á mönnum.
í yfirlýsingunni er Bandaríkja
stjórn sögð ábyrg fyrir árásum
þessum og staðhæft að þær sanni
að í Washington séu uppi ráða-
gerðir um nýja innrás á Kúbu.
Hljóti Kúbustjórn að sjá sig til-
neydda til þess að grípa til rót-
tækra aðgerða ef ekki verði sam
þykkt áætlun sú í fimm liðum,
er stjórn Fidels Castro lagði
fram í vor til" lausnar Kúbudeil-
unni. Var þar m. a^gert ráð fyr-
ir, að Bandaríkjastjórn léti af
allri notkun Guantanamo-flota-
stöðvarinnar og setti tryggingu
fyrir því, að árás yrði ekki gerð
á Kúbu frá Bandaríkjunum.
Loks segir í yfirlýsingunni í
dag, að Bandaríkjastjórn telji
sig geta notað núverandi ástand
í alþjóðamálum til þess að eyði-
leggja kúbönsku byltinguna, en
í þeim efnum vanmeti Banda-
ríkjamenn möguleika og hæfi-
leika Kúbumanna til sjálfsvarn-
ar.
-ARROW-
Pierre Fournier
að upp úr því og vegna þess
hóf hann tónlistarferil sinn
með þeim árangri, að hann er
einhver bezti cellóleikari, sem
uppi er. Sumir segja arftaki
sjálfs Casals. Á stríðsárunum
var hann skipaður kennari við
Tónlistarháskólann í París, en
lét af því starfi 1949 sakir mik
illa anna vegna tónléikahalda
víða um lönd. Hann hefur
leikið mikið með mönnum
eins og Backhaus, Schnabel,
Lipatti, Gieseking, Kempff o.
fl. Sömuleiðis hefur hann kom
ið fram sem einleikari með
flestum frægustu hljómsveit-
um heims undir stjórn hinna
ýmsu hljómsveitarstjóra, eða
eins og hann sjálfur segir: „Ég
hef leikið með þeim öllum allt
frá Furtwangler til Roberto
Benzi“.
Hljóðritanir með Fournier
eru bæði margar og margvís-
legar og miklar að gæðum.
Tileinkunn Colette er ekki út í
bláinn, því að fáir cellistar
hafa eins fagran og fágaðan
tón og Fournier. Tónn hans eq
að vísu ekki ýkjasterkur, en
hann stendur fyrir sínu og vel
það. Nýlega kom út á Archiv-
merki Deutsche Grammophon
allar sex einleikssvítur (eða
sónötur) Bachs fyrir celló
leiknar af Fournier. Þessi verk
þóttu lengi litt spilandi vegna
tæknilegra erfiðleika og enn í
dag mun margur hugsa til
þess með hinum mesta hryll-
ingi að þurfa að sitja undir
því að hlusta á þau, en svít-
urnar taka yfirleitt hátt í hájf
tíma í flutningi hver. Upptök-
ur þær, sem hér um ræðir eiga
því eflaust eftir að opna augu
margra fyrir hinni miklu auð-
legð, sem þessar tónsmíðar
búa yfir. Til marks um það
hve erfiðar þær hafa þótt,
voru þær nefndar „Etudes“,
þ.e. æfingar, í fyrstu tveim út-
gáfum, og m.a.s. árið 1864, þeg
ar þær voru gefnar út á veg-
um Bach Gesellschaft, voru
þær með píanóundirleik til
þess að gera þær lystilegri.
Það var ekki fyrr en nú á
seinni tímum, að Casals vann
það merka brautryðjandastarf
að sópa rykinu af þessum
meistarasmíðum Bachs og svo
er komið meðal cellóleikara,
að þeir keppast nú hver um
annan þveran að leika það,
sem áður var talið óspilandi
(6. svítan var t.d. skrifuð fyr-
ir hljóðfæri með fimm strengj
um). Hlutur Casals í sögu
cellósins er reyndar kapítuli
út af fyrir sig. Svíturnar eru
til í upptöku með Casals, en
hún er gömul og stendur langt
að baki hinni nýju upptöku
Fournier hvað hljóðritunar-
tækni várðar. Sömuleiðis er
leikur Fournier að ýmsu leyti
beinlínis betri en Casals.
Flutningur Fournier er frá-
bært sambland klassískrar
heiðríkju, formfestu, rytma-
tilfinningar og tónfegurðar. Ef
þessi flutningur getur ekki
sannfært hlustandann um
hina ótæmandi fegurð og dó-
semd þessara verka, þá má
hann lengi leita. Hljóðritun er
slík að hljóðfærið virðist bók-
staflega vera komið inn í
stofu til manns. Númer eru:
APM 14186-8 (m), SAPM
198186-8 (s).
Cellokonsert Dvoraks er að
margra dómi bezta verk höf-
unar og bezti cellokonsert,
sem til er, en slík verk eru
reyndar ekki ýkjamörg. Hann
er til í mjög hrífandi upptöku
með Fournier, þar sem Phil-
harmóníuhljómsveit Berlínar
leikur með undir stjórn Georg
Szell. Hérlendis hefur þetta
verk náð miklum vinsældum
og þekkja það eflaust margir
í flutningi Rostropovitch.
Þeim hinum sömu skal ein-
dregið ráðlagt að kynna sér
Fournier-upptökuna, sem er
auk þess að vera tæknilega
betur hljóðrituð að mörgu
leyti betur flutt. Fournier leik
ur af miklum ástríðuþunga og
k Framh. á bls. 17
ganga í ARROW-skyrtum en í nokkurri
annari skyrtu-tegund í heiminum.
^■ARROW^skyrtur
eru heimsfrægar fyrir úrvalsefni, i
gott snið og vandaðan frágang.
ARROW-verksmiðjurnar voru fyrstar til
að búa til skyrtur með föstum
flibba.
ARROW-verksmiðjurnar voru fyrstar til
að búa til skyrtur með mismun-
andi ermalengdum við hverja
flibba-stærð.
ARROW-skyrtur endast árum saman.
ÚTSÖLUSTAÐIR:
Verzlun Egill Jacobsen,
Herrabúðin,
Verzl. Geysir.
5
Thcíouch
'' .
?.s* i/otn'R
Fleiri menn