Morgunblaðið - 01.11.1963, Side 1

lia2. siöur og Afmællsblað
NGAR HÆKKANIR
kaupgjalds eða verðlags til áramdta
Ríkisstjórnin gerir ráðstafanir til
að hindra nýja verðbólguþróun
f G Æ R lagði ríkisstjórnin fram frumvarp, sem kemur
í veg fyrir frekari hækkanir kaupgjalds og verðlags til ára-
móta. Þann tíma mun ríkisstjórn og Alþingi nota til að
undirbúa aðgerðir í efnahagsmálum, sem nauðsynlegar eru
til að leysa vandamálin til frambúðar og jafnframt gefst
aðilum að kjaradeilum ráðrúm til að ræðast við og átta sig
á afleiðingum þeirrar kröfugerðar, sem nú er uppi. Nokkur
meginatriði frumvarpsins eru þessi:
ár Ekkert kaup má hækka frá
því sem greitt er, þegar
frumvarpið er lagt fram.
Kauphækkanir, sem samið
kynni að verða um, þar til
lögin öðlast gildi, verða þá
ógildar og atvinnurekendum
óheimilt að greiða þær.
■á Vinnustöðvanir til þess að
knýja fram breytingar á
launum eða vinnutíma skulu
ekki heimilar og verkföll,
sem hafin kynnu að verða,
þar til lögin öðlast gildi,
verða ólögleg við gildistöku
laganna og falla niður án
kauphækkana.
■jf Óheimilt er að hækka álagn-
ingu á vörum og þjónustu
að hundraðshluta og yfirleitt
allar verðhækkanir bannað-
ar frá því verði, sem er, þeg-
ar frumvarpið er lagt fram,
nema með samþykkt viðkom
andi yfirvalda, sem ekki
mega leyfa meiri hækkun en
svarar sannanlegri verð-
hækkun efnivara og ann-
arra kostnaðarliða.
■á Brot gegn lögum þessum fara
að hætti opinberra mála, en
félagsdómur sker úr ágrein-
ingsatriðum, sem varða
túlkun á fyrirmælum um
kjaramál og vinnustöðvanir.
I greinargerð frumvarpsins
•egir, að ríkisstjórnin telji, að
vinna megi bug á þeim vanda,
sem nú er við að etja með
samræmdum ráðstöfunum í
launamálum, fjármálum og
peningamálum og þessar ráð-
stafanir muni m.a. fela í sér
kjarabætur til handa þeim,
sem verst eru settir.
í gær báru þingmenn
kommúnista fram ályktun
um vantraust á núverandi
ríkisstjórn, væntanlega vegna
flutnings þessa frumvarps.
Hér á eftir fer frumvarpið
í heild og athugasemdir við
það:
1. gr.
Til 31. desember 1963 er óheim
ilt að hækka kaup, laun, þóknun,
uppmælingar- og ákvæðisvinnu-
taxta eða nokkurt annað endur-
gjald fyrir unnin störf frá því,
sem um var samið eða greitt, þá
er frumvarp til þessara laga var
lagt fram á Alþingi. Tekur þetta
til kaupgreiðsluákvæða kjara-
samninga stéttarfélaga og til
auglýstra taxta þeirra, til ákvæða
í launareglugerðum og launa-
samþykktum allra stofnana og
fyrirtækja, og til ákvæða
í ráðningarsamningum milli ein-
stakra vinnuveitenda og ein-
staklinga. Þessi fyrirmæli taka
ennfremur til launaákvæða sam-
Framh. á bls. 31
100 síður í dag
MORGUNBLAÐIÐ verður 50
ára á morgun, laugardaginn
2. nóvember. í tilefni af því
sendir blaðið frá sér sérstakt
afmælisblað, sem f jallar í stór-
um dráttum um starfsemi
þess á þeim aldarhelmingi,
sem liðinn er frá stofnun
blaðsins. Jafnframt hafa hin-
ir færustu menn skrifað
undirstöðuigreinar um ýmis
mikilvæg málefni, einkum
með tilliti til þess sem þeir
telja að framtíðin muni bera
Prentvélin sem prentar 32 síöur
í skauti sér. Verða greinar
þessar birtar nú á næstunni,
en þrjár hinar fyrstu þeirra
koma fyrir almenningssjónir í
þessu blaði, sem markar tíma-
mót í sögu Morgunblaðsins af
þeim sökum, að nú eru í
fyrsta skipti prentaðar 32
samfelldar síður. Er Morg-
unblaðið því í fyrsta skipti
100 síður á einum og sama
degi. Hefur nýrri samstæðu
verið bætt við prentvélina og
gerir hún kleift að prenta
blaðið í einu lagi í 32 síðum
og þremur litum. Er hér um
að ræða merkan og mikilvæg-
an áfanga í sögu Morgunblaðs
ins og raunar íslenzkrar hlaða
útgáfu.
Morgunblaðið mun ekki
koma út á afmælisdag sinn, 2.
nóvember, vegna verkfalls
prentara.
Afmælisblaðið, sem borið
verður til kauoenda síðdee-is
i dag, er 68 bls. að stærð, auk
kápu. Kápumyndin er af
Morgunblaðshúsinu i Iitum og
hefur ólafur K. Magnúss., ljós
myndari Mbl. tekið hana. Er
kápan prentuð í prensmiðju
Isafoldar, en blaðið að öðru
leyti prentað í prentsmiðju
Morgunblaðsins. Á bls. 3 eru
myndir af horfnum brautryðj-
endum, þeim Vilhjálmi Fin-
sen, fyrsta ritstjóra Morgun-
hlaðsins, Ólafi Björnssyni,
stofnanda blaðsins, Valtý
Stefánssyni, ritstjóra og Jóni
Kjartanssyni, ritstjóra. Þá
kemur afmæliskveðja frá |
Bjama Benediktssyni, for-
manni Sjálfstæðisflokksins,
síðan greinin: „Morgunblað-
ið og Sigfús Jónsson" eftir
Harald Sveinsson, formann Ár
vakurs. Sigurður Bjarnason
ritstjóri skrifar sögu blaðsins,
„Morgunblaðið í hálfa óld“, '
Frflmh á Hlg 3 (
1)1
50 ÁR
Á MORGUN, laugardaginn
2. nóvember, eru 50 ár liðin
síðan fyrsta tölublað Morg-
unblaðsins kom út. Á þeim
merku tímamótum minnist
blaðið stofnenda sinna og
brautryðjenda, þeirra Olafs
Björnssonar og Vilhjálms
Finsens, sem hófu útgáfu
þess af stórhug og framsýni í
litlu og fátæku þjóðfélagi. Það
minnist þeirra Jóns Kjartans-
sonar og Valtýs Stefánssonar,
sem lengst hafa annazt rit-
stjórn þess og stýrðu því, þeg-
ar stærstu sigrarnir voru
unnir í baráttunni við þá
margvíslegu erfiðleika, sem
íslenzk blaðaútgáfa hefur átt
við að stríða.
Allir þessir merku menn og
mikilhæfu ritstjórar eru nú
horfnir. En minning þeirra
mun lifa í sögu Morgunblaðs-
ins og íslenzku þjóðarinnar.
Þá minnist blaðið einnig
með þakklæti þeirra mætu
manna, sem átt hafa hlut að
stofnun og stjórn útgáfufé-
lags þess og annarra fram-
herja, sem nú eru horfnir.
^ Morgunblaðið hefur ríka
ástæðu til þess að þakka þjóð
sinnr hálfrar aldar heillarík
viðskipti. Vöxtur þess og við-
gangur hefur haldizt í hend-
ur við efnahagslegar fram-
farir og uppbyggingu í land-
inu. Utbreiðsla þess hefur
stöðugt verið að aukast og er
nú svo komið, að það, ásamt
vikuútgáfu sinni, nær til lang
samlega flestra heimila í
landinu.
4þ Morgunblaðið er þannig
í dag, og hefur um alllangt
skeið verið blað allra íslend-
inga. Framtíðartakmark þess
er að flytja fróðleik og fréttir
inn á hvert einasta íslenzkt
heimili. Það mun framvegis
sem hingað til leggja megin-
áherzlu á heiðarlegan og vand
aðan fréttaflutning um allt
sem gerist innanlands og ut-
n. Það mun halda áfram að
ærjast fyrir frelsi og mann-
ælgi, réttlátu og rúmgóðu
ijóðfélagi á íslandi. Það hvet-
r enn sem fyrr til samstarfs
llra stétta á grundvelli gagn
Lvæms skilnings á kjörum
ólksins í sveit og við sjó. Það
nun standa vörð um fornan
nenningararf íslendinga, um
eið og það freistar að veita
lýjum menningarstraumum
il landsins. Það mun kosta
apps um að stuðla að hag-
lýtingu tækni og vísinda.
Á grundvelli þessarar
tefnu og hugsjóna leggur
dorgunblaðið út á næsta ald-
rhelming. Það þakkar les-
ndum sínum og öðrum við-
kiptavinum traust og tryggð
liðnum tíma, og árnar þeim
g öllum íslendingum gæfu
fcg gengis.