Morgunblaðið - 19.11.1963, Blaðsíða 24

247. tbl. — Þriðjudagur 19. nóvember 1963
^iraumjjLs:
öOMtíaxsl
'NÖOOSnH
liOSIO
jókst síð-
degis ■ gær
Miklar sprengingai
og eldglæringar
EFTIR KIj. 2 í gær jókst gosið
mjög mikið og stigu 700 m súlur
upp í loft frá gosmekkinum, sem
var um 800 m breiður, skv. upp
lýsingum frá varðskipinu Óðni
í gærkvöldi, en Óðinsmenn hafa
siðan á sunnudag haft auga með
gosinu. í gærmorgun mældu þeir
nýju eyjuna 543 m á lengd og
44J4 m á breidd. Á sunnudag
mældist gosmökkurinn 7 !4 km
á hæð, og taidist mönnum svo
til að í gær hefði hann ekki ver
ið lægri.
Bjöm Pálsson flaug yfir svæð
ið síðdegis í gær og skýrði svo
frá að tætzt hefði af eyjunni
norðaustan megin og virtist sjór
falla þar inn í gíginn. Af þeim
sökum mundi gufan upp af eld-
inum virðast meirj. I gær skýrðu
Vestmannaeyingar frá. því að
þeir hefðu séð nokkrar spreng
ingar á gosstöðvunum og í gær-
kvöldi voru þar miklar elding-
ar, sem trufluðu útvarpssend-
ingu. Klukkan rétt fyrir eitt sá
Hallberg Halldórsson á Steina-
stöðum í Eyjum mikla spreng-
ingu og fór svarta tungan, sem
upp gaus næstum upp undir topp
á súiunni eða marga km.
Gosið hófst á miðvikudagsnótt.
Unnsteinn Stefánsson, haf-
fræðingur, hefur skýrt frá því að
sjálfritandi hitamælir á í>or-
steini þorskabít hafi aðfaranótt
miðvikudags sýnt hækkaðan
hita úr 7 stigum 1 9,4, er skip-
ið var að síldarleit 2 sjómílum
vestur af gosstaðnum, og síðan
lækkað aftur í 7,5 stig er komið
var nokkrum sjómílum vestar.
Gefi þetta til kynna að gossins
hafi veríð farið að gæta aðfara-
nótt miðvikudags, en sjómenn
urðu þess fyrst varið á fimmtu-
dagsmorgun.
Brúnt gegnsætt gler.
Guðmundur Sigvaldason, jarð
fræðingur, hefur nú tekið fyrstu
efnasýnishorn af gosstöðvunum.
Segir hann að efnasamsetningin
í gosefnunum sé ólík og í Heklu
og Öskjugosinu, en líkari Eld-
gjáf- og Kötlugosum. Efnin séu
mjög basísk og minna af kísil-
sýru en í öskju. í þéssu séu stór
ir olivin- og feldsbatkrystallar.
í>að sem upp kemur er brúnt
gagnsætt gler og líkist það því
gleri, sem er í venjulegu mó- Lslíkar ályktanir. En
bergi, en er frábrugðið ógagn
Frh. á bls. 23
Hreyfing í Vatnajökli að
norðan, sunnan og á miðju
Djúpá rennur gruggug um Fljótshverfi
m
Hesti stolið um
hábjartan dag
og ekið d brott d bíl
FLEST taka menn orðið ó-
frjálsri hendi. Á sunnudaginn
var bleilyi hryssu stolið úr
girðingu norðan við Varma-
dal í Mosfellssveit. Um há-
degisbilið sást grár „pickup“
bíll á ferð í sveitinni með
bleikt hrdfes á palli. Ekki er
vitað um númer bílsins en
talið er að það hafi verið G-
númer. Þeir, sem einhverjar
upplýsingar gætu gefið, eru
vinsamlegast beðnir að láta
lögregluna í Hafnarfirði vita.
EINHVER hreyfing er í Vatna-
jökli. Brúarjökull skríður fram
að norðan á stóru svæði, eins og
skýrt hefur verið frá. Er jökla-
rannsóknarmenn flugu yfir í eft-
irlitsferð í haust, sáu þeir miklar
og óvenjulegar sprungur við
Pálsfjall, sem er uppi á jöklinum
austan til. Og í gær tilkynnti
Hannes á Núpsstað Jóni Eyþórs-
syni, að Djúpá væri kolmórauð,
en lítið eða ekkert flóð í henni,
sem gæti bent til þess að jökull-
inn í Djúpárbotnum sé að ganga
fram, í suðurátt.
Ætli eitthvert samband sé
milli eldsumbrotanna suður af
landinu og þessarar hreyfingar í
jökiinum, spyrja margir? — Það
þarf ekki að vera, segir Jón.
Jöklar geta gengið fram alveg
kaldir. Það eru líka svo margar
samhliða sprungur í landinu, að
maður má vara sig á að draga
Jón sagðigt
mundu fljúga yfir þegar færi
gæfist og skoða þetta allt.
Djúpá gruggug
Fréttaritari blaðsins á Síðu
símaði:
Holti. — Fyrir 3—4 dögum
veittu menn í Fljótshverfi því
eftirtekt að lítils háttar vöxtur
var að koma í Djúpá, *sem orðin
var kornlítil í frostunum undan-
farna daga. Þótti þetta ekki ein-
leikið, þar sem kuldar héldust og
hreinviðri og þar sem einkenni-
legra var, er að vatnið er mjög
jökullitað. Fréttaritari btaðsins
átti tal um þetta við Björn Stef-
ánsson bónda og fyrrum póst á
Kálfafelli og ■/ gaf hann Jaonum
fyrrgreindar upplýsingar.
Djúpá kemur úr Vatnajökli
austan við upptök Hverfisfljóts
og rennur fram í Fljótshverfi eft-
ir djúpu gili í heiðinni milli bæj-
anna Kálfafells og Rauðabergs.
Hún var löngum hinn versti far-
artálmi fyrir Fljótshverfinga áður
en hún var brúuð fyrir nokkrum
árum. Stundum inunu hafa kom-
ið í hana smáhlaup og spillti hún
þá engjum og beitilöndum á nær-
liggjandi jörðum. Nýlega hafa
verið settir varnargarðar á aur-
ana við Djúpá til að hefta land-
brot af völdum þessa. — Siggeir.
★
Jón Eyþórsson tjáði Mbl. að
menn hafi orðið varir við ókyrrð
í jöklinum í Djúpárbotnum á ár-
unum 1930—40, en þá var oft
farið þar um á jökulinn.
Mbl. átti tal við' Hannes á
Núpsstað í gær. Hann sagði að
áin væri gruggug, sem væri ó-
venjulegt á þessum tíma árs. En
hann teldi að það gæti stafað af
því að hlaupið hefði úr lóni þar
upp frá.
Skriðhraðinn mældur
á jöklinum
VeFÍð er að útbúa leiðangur
frá Egilsstöðum á Brúarjökul, að
því er Sigurjón Rist tjáði blað-
inu. Mun Steinþór Eiríksson, vél-
virki, sem'er áhugasamur jökla-
rannsóknarmaður, fara inn eftir
Skemmtilegur og óvæntur
endir á fyrstu vetrarferð
Gullfoss.. Skipið sigldi full-
skipað farþegum fram hjá
eldgosinu kl. 2.30 á sunnudag
í blítískaparveðri. Farþegun-
um fannst mikið til um að fá
þetta sjónarspil í ferðarlok,
þó þeir fengju svolítið gjall-
hagl yfir sig. Eimskipafélagið
fékk Björn Pálsson til að
fljúga á móti skipinu og taka
þessa fallegu mynd. l
á snjóbíl, sem Ingimar Þórðarson,
langferðabílstjóri, stýrir, og taka
þeir staðkunnugan mann með af
efstu bæjum í Jökuldal. Hafa þeir
á Egilsstöðum góðan flugbjörgun
arútbúnað til slíkrar ferðar.
Erindi þeirra að jöklinum er að
setja hiður mælistikur til að
mæla skriðhraðann á jöklinum.
Um gruggið úr Djúpárbotnum
sagði Sigurjón, að þróunin að
undanförnu hefði verið sú um
leið og jökullinn styttist að hluti
áf jökulvatninu færi ýfir í Brunn
á, og afleiðingin er sú að nú er
Brunná einnig gruggug af jökul-
framburði.
Brjóta varð bílrúður til
að komast að vatnshana
Bílar stórskemmdu slöngur slökkviliðsins
í bruna á laugardagskvöld
Á LAUGÁRDAGSKVÖLDIÐ
varð mikill bruni á annari hæð
hússins að Brautarholti 6 í
Reykjavík, en þar er til húsa
Trésmíðaverkstæði Birgis Ágústs
sonar. Stórskemmdist verkstæð-
ið í brunanum, og háði það
slökkvistarfi mjög að menn
höfðu lagt bílum sínum þvert
fyrir brunahana. Á einum stað
varð lögreglán að brjóta rúður
í tveímur nýjum bílum og fjar-
lægja þá til þess að slökkviliðið
kæmist að brunahana. Telur
slökkviliðið að eigendur bílanna
verði að bera það tjón sjálfir,
þar sem skýlaust er tekið fram
í brunamálasamþykkt og um-
ferðarlögum að ekki megi leggja
farartækjum innan fimm metra
frá brunahana, Þá bar mjög á
því að ekið væri yfir slöngur
slökkviliðsins af bilum, sem
drifu að, og urðu slöngumar fyr
ir miklum skemmdum. Ekið var
m.a. yfir tengingar og þær beygl
aðar ‘og festar þannig að skera
varð á slöngumar til þess að ná
þeim í sundur.
Eldsins varð vart af fólki í
húsi við Skipholt, sem hringdi
í slökkviliðið. Fóru þrír dælubíl
ar og einn stigabíll á vettvang,
og er var komið logaði út um
glugga á báðum hliðum hússins.
Byrjað var á því afS sprauta á
eldinn úr háþrýstidælum, en síð
an farið að leggja slöngur í nær
liggjandi brunahana. Gekk erfið
lega að komast að brun@hönum
við Mjölnisholt og Stakkholt fyr
ir bifreiðum forvitinna áhorf-
enda, og að brunahana á mótúm
Nóatúns og Brautarholts komst
slökkviliðið ekki fyrr en lög-
reglan hafði brotið hliðarrúður
í tveimur hýjum bílum, og fjar
lægt þá. Urðu eigendur bílanna
öskureiðir, er þeir komu að, en
eitthvað mun hafa sljákkað i
þeim um það er lauk og þeim
hafði vefið bent á að bílar
þeirra hefðu staðið algjörlega ó-
löglega við brunahanann. Töfðu
þessi atvik slökkvistarfið tals-
vert.
Greiðlega gekk að slökkva eld
inn, þegar slöngum hafði verið
komið í samband og var slökkvi
starfinu að mestu lokið um kL
hálf eitt um nóttina. Brunavakt
var þó á staðnum til kl. 7 um
morguninn.
Mjög miklar skemmdir urðu
á verkstæðinu, einkum á hálf-
Frh. á bls. 23