Morgunblaðið - 22.11.1963, Blaðsíða 6

6
MORCUNBLAÐIÐ
Föstudagur 22. nov. 1963
Frumvarp um sand-
græðslu í endurskoðun
Á FCNDI Neðri deildar í gær
urðu nokkrar umræSur um frum-
varp tveggja þingmanna Fram-
sóknarflokksins um heftingu
sandfoks og græðslu lands. Til
máls tóku Ingólfur Jónsson, land-
búnaðarráðherra„ Björn Fr.
Björnsson (F) og Gísli Guð-
mundsson (F). Landbúnaðarráð-
herra upplýsti við umræðuna, að
einmitt þetta sama frumvarp,
sem nú væri til umræðu, væri í
endurskoðun hjá þeim Pálma
Einarssyni, landnámsstjóra, og
Ingva Þorsteinssyni, sérfræðingi
hjá Atvinnudeild Háskólans.
Björn Fr. Björnsson (F), 1.
flutningsmaður frv., fylgdi því
úr hlaði og sagði, að þetta frv.
hefði verið flutt á næstsíðasta
Alþingi, en dagað uppi í nefnd.
Frv. væri samið af sandgræðslu-
nefnd, sem skipuð hefði verið í
tíð Hermanns Jónassonar árið
1957 og væri þetta í fimmta sinn
sem málið væri flutt hér á Al-
þingi. Kvað Björn Fr. Björnsson
tíma vera kominn til, að málið
fengi afgreiðslu. Rakti hann síð-
an tilgang frumvarpsins og gerði
grein fyrir einstökum liðum þess.
Gert væri m.a. ráð fyrir, að tekj-
ur til að standa undir kostnaðar-
liðum frv. yrði aflað með því að
leggja gjald, er næmi 5 kr. á
hvem lítra af seldu áfengi.
Ingólfur Jónsson, landbúnaðar-
ráðherra, sagði, að það frumvarp,
sem nú væri flutt í deildinni,
væri ekki það sama, sem nefnd
sú, er Hermann Jónasson skipaði,
hefði samið. í því frumvarpi
hefði m.a. verið lagt til, að bú-
peningseign bænda yrði skatt-
lögð til að mæta þeim kostnaði,
sem af því frumvarpi leiddi. —
Bændur hefðu
hins vegar mót-
mælt þessum
fyrirhugaða
skatti og frum-
varpið því verið
úr sögunni. —
Frumvarpið,
sem nú væri til
umræðu, kvað
landbúnaðarráð-
herra hafa verið
af nefnd, sem hann hefði skipað.
Ástæðan fyrir því, að það frum-
varp hefði ekki enn náð fram að
ganga, væri sú, að ekki hefði
náðst samstaða um það á Alþingi,
enda þótt margt nýtilegt væri í
því og skilningur á aukinni sand-
græðslu væri fyrir hendi af hálfu
þingmanna.
Ráðherrann sagði, að þessi á-
stæða hefði legið fyrir, áður en
frumvarp það, sem nú væri til
umræðu, hefði verið lagt fram
að nýju. Af þeim sökum kvaðs^
ráðherrann ekki skilja, hvers
vegna flutningsmenn þessa frum-
varps hefðu lagt það fram ó-
breytt, því að þeim hlyti að vera
ljóst, að því hefði verið hafnað
áður af Alþingi.
Ráðherrann sagði, að ráðstaf-
anir hefðu verið gerðar til að
leita að nýjum úrræðum, sem
mættu verða til þess að sameina
menn um afgreiðslu þessa máls.
í>eir Pálmi Einarsson, landnáms-
stjóri, og Ingvi Þorsteinsson hjá
Atvinnudeild Háskólans ynnu nú
að endurskoðun þessa máls. Það
væri enginn vafi, sagði ráðherr-
ann, að vilji Alþingis og ríkis-
stjórnar til þess að auka sand-
græðsluna væri fyrir hendi. —
Benti landbúnaðarráðherra í
þessu sambandi á, hve fjárveit-
ingar til sandgræðslunnar hefðu
verið auknar á síðustu árum. Ár-
ið 1958 hefðu fjárveitingar til
hennar verið 1.940 þús. kr. en
árið 1963 hefði sú upphæð numið
4.330 þús. kr. auk tekjuafgangs af
Gunnarsholtsbúinu og framlags
héraðanna vegna áburðardreif-
ingu með flugvélum. Samtals
hefðu því fjárráð sandgræðslunn-
ar verið rúmar 5 millj. kr. árið
1963 og aukizt þannig um 3 millj.
kr. frá árinu 1958. Aukningin
væri 160%.
Það væri öllum Ijóst, sagði ráð-
herrann að lokum, að koma yrði
í veg fyrir, að landið blási upp,
eins og gerzt hefði á undanförn-
um áratugum og öldum. Enda
þótt margt hefði verið gert til að
hefta eyðingaröflin á síðustu ár-
um, biðu mörg stórverkefni fram
undan.
Björn Fr. Björnsson tók aftur
til máls og kvaðst eftir atvikum
vera ánægður með svör ráðherr-
ans. Taldi B. B. samt, að sú end-
urskoðun, sem nú stæði yfir á
málinu, myndi ekki leiða neitt
nýtt í ljós, sem ekki væri í því
frumvarpi er hann væri flutn-
ingsmaður að.
Ingólfur Jónsson kvaðst vilja
upplýsa, í hverju endurskoðunin
m.a. væri fólgin. En það væri t.d.
að gera ráðstafanir til að bæta
haglendi í heimahögum og á af-
rétt sérstaklega, og einnig að
• Eigum við að leyfa
innflutning
Svertingja?
Spurningu þessari ætti að
vera auðsvarað. Við viljum
nýta land okkar sjálfir, og þótt
við séum fámennir I stóru
landi, þá er áreiðanlega ætlun
okkar allra að gera því skil
án utanaðkomandi hjálpar, og
skiptir þá engu, hvort hvítir
menn, svartir, rauðir eða gulir
bjóðast til þess að hjálpa okk-
ur við að erja jörðina, sem við
erum fæddir á.
Fréttin, sem birtist í Velvak-
anda í gær, hefur þegar orðið
tilefni margra upphringinga,
eins og reyndar vænta mátti.
Nú er það í fyrsta skipti komið
fram hjá okkur, sem ýmsir hafa
búizt við, að þær þjóðir, sem
við landþrengsli eiga að búa, á-
girnast lönd okkar, sem í rúm-
um löndum búa.
Segja má, að norrænar þjóð-
ir hafi kallað þetta yfir sig,
eins og greinilega kemur fram
1 greininni í blaðinu í King-
ston Town og birt var hér í
gær. Þær hafa allar hlynnt að
málstað blakkra þjóða, kannske
vegna þess að þær þekkja ekki
gera gróðurathuganir á vegum
Atvinnudeildar Háskólans. Margt
væri óunnið í þessum efnum,
sagði ráðherrann, og taldi upp
ÞEGAR forsetahjónin heim-
sóttu British Museum í Lond-
on s.l. miðvikudag, vöktu
myndir og teikningar í safni
sir Josephs Banks frá íslandi
mikla athygli þeirra. Hafði
forsetinn orð á því að nauð-
til þeirra vandamála, sem rísa
upp í hverju því landi, þar
sem tvær eða fleiri þjóðir búa.
Hér er ekki eingöngu um að
ræða sambýlisvandamál svartra
og hvítra; éins og fram kom
í viðtali hér í Morgunblaðinu
ekki alls fyrir löngu við ís-
lending, sem bjó í Kólumbíu í
Suður-Ameríku. Þar líta Svert-
ingjar lengra niður á Indíána í
Suður-Ameríku en hvítir menn
nokkru sinni niður á báða að-
ilja. — Þegar hvítt og svart
giftist í Bandaríkjunum um dag
inn, voru foreldrar beggja jafn
hneykslaðir.
— Svo að vikið sé að áþreif
anlegum staðreyndum: Jama-
ica er ekki nema 12.667 ferkíló
metrar á stærð (fsland er
103.000 ferkm.) og telur um
1.700.000 íbúa. Meðan þessi litla
ey var ósjálfstæð, gátu íbú-
arnir flutt til Bretlands það
fólksmagn, sem umfram var og
ekki gat þrifizt á eynni, en nú
þegar Bretar hafa gefið eyjar-
búum fullveldi, hefur þeim
verið settur „kvóti“, svo að
Bretland tekur ekki á móti
hverjum sem er. Hin nýju Af-
ríkuríki vilja ekki sjá frændur
sína að vestan, nema þeir hafi
háskólapróf.
nokkur atriði í því sambandi. —
Rannsaka og athuga þyrfti m.a.
hlutfallslega samsetningu gróð-
ursins í mismunandi gróðurlend-
um, þurrefnisframleiðslu beiti-
landa, áhrif friðunar á mismun-
andi gróðurlendi, beitarþol hinna
mismunandi gróðurlenda, áhrif
áburðar á afkastagetu beitilands,
hæfni ýmissa plantna, innlendra
og erlendra, við uppgræðslu
landa, athuga hversu nota megi
uppgrædd lönd án hættu á nýjum
synlegt væri að gefa myndir
þessar út á íslandi í réttri
mynd, en flestar hafa birzt
svart-hvítar í bók Uno von
Troils, sem Menningarsjóður
gaf út.
Hér er um mikið vandamál
að ræða, sem gott er, að íslend-
ingar ræði í tíma, þótt ekki
megi í alvöru búast við því,
fyrr en eftir 60—70 ár, þegar
fólksfjölgunin er orðin meira
vandamál en kjarnorkusprengj
an, að fjölmennar þjóðir af
öllum húðarlitum fara að krefj
ast landtöku hér.
• Nafn á nýju eynni
Morgunblaðinu og syni þess,
Velvakanda, hafa borizt mörg
bréf með uppástungum um nafn
á nýju eyna sunnan undir Geir
fuglaskeri í Vestmannaeyjum.
Hér verður aðeins skýrt frá upp
ástungu eins bréfs og tvö bréf
birt að auki.
„Grímur“ stingur upp á nafn-
inu „Hafsteinn". Færir hann
sínar skýringar fyrir því.
„J. G.“ skrifar:
„Kæri Velvakandi!
Nýlega heyrði ég þess getið,
að hin nýja ey út af Geirfugla
skeri mætti heita Séstey.
Og átti það að vera nokkurs
konar orðaleikur, en ef nýja
eyjan hyrfi aftur, svo sem var
fyrrum á líkum stað, skyldi
nafnið verða SésteL
Ekki finnst mér neitt gam-
an að þessu né fyndið.
----*
Mbl. leitaði í þessu sam-
Josephs Banks
landsskemmdum og að athuga
mismuninn á gróðurskilyrðum í
ýmsum landshlutum. Það væri
því fjölmargt, sagði ráðherrann,
sem vantaði í það frumvarp, er
nú væri á dagskrá.
Að sjálfsögðu, sagði landbún-
aðarráðherra að lokum, yrði lög-
gjöf um sandgræðslu sett, en
mjög þyrfti að vanda til þeirrar
löggjafar, og taka þá þekkingu og
tækni, sem þjóðin býr yfir, i
þjónustu uppgræðslunnar.
bandi álits Helga Sæmunds-
sonar hjá Menningarsjóði, og
fórust honum svo orð:
„ — Myndirnar í bók Uno
von Troils, sem Menningar-
sjóður gaf út fyrir tveimur
árum, voru ekki í litum eins
og sumar frummyndirnar.
Þessar myndir þyrfti að fá
hingað heim og gefa út í sér-
stakri bók, eins og þær koma
frá hendi listamannanna. Það
hefði verið æskilegt að gefa
einnig út litmyndir með bók
von Troils, en það var ekki
hægt þá af fjárhagsástæðum,
enda rándýrt fyrirtæki.“
Þess má ennfremur geta
hér, að Sir Joseph kom hing-
að til íslands tæplega þrí-
tugur að aldri 1772. í ferðum
með honum voru teiknararn-
ir J. Cleveley og Millers-
bræðumir og eru þessar sér-
kennilegu íslandsmyndir eft-
ir þá. Banks varð forseti Vís-
indafélagsins brezka 1778 og
íslandsferðin var síðasti leið-
angur sem hann tók þátt í.
Sagt er, að hann hafi um
skeið verið nær einráður í
vísindaheimi Bretlands.
Hér birtist ein myndanna
í safni Sir Josephs Banks, af
bæ Þorsteins á Hvaleyri.
Hins vegar má minnast þess,
að þetta sjávargos hófst sama
dag og forsætisráðherra Ólafur
Thors baðst lausnar, og mætti
vel minnast þess með því
að nefna eyna
1) Ólafsey . . . eða
2) Stjórnarey.
og er þó fyrra nafnið miklu
betra og eðlilegra að mínum
dómi.
Þess má minnast að við eig-
um Ólafsfjörð og Ólafsvík, en
ekki er mér kunnugt um, að
Ólafsey sé til áður.“
J. G.“
Velvakandi vill endurtaka
það, sem hann hafði birt, áður
en hinn ágæti fyrrverandi em-
bættismaður sendi bréf sitt, að
Ólafseyjar eru til á Breiðafirði.
Þá nefndi Velvakandi um leið
þau nöfn, sem honum var kunn-
ugt um, að fólk hefði gefið
eynni.
Ólafur H. Auðunsson frá
Dalsseli skrifar m.a.:
. . eyjan nýja, sem er að
bætast við okkar fagra og góða
land, má að mínum dómi ekki
vera nafnlaus. Þess vegna
sendi ég þessi eftirfarandi nöfu
til athugunar, ef þau gætu kom-
ið til greina, sem nöfn á eynni:
Hafey (eyjan kom úr hafinu),
Hrauney,
Bjarney (eyjan nýja bætist
landinu um sama leyti og
Bjarni Benediktsson var skip-
aður forsætisráðherra).
— Með kveðju,
Ólafur H. Auðunsson
frá Dalsseli.
— Bjarnareyjar eru til á
Breiðafirði.
ÞURRHIÖÐUR
- ERL ENDINGARBEZXAR
BRÆÐURNIR ORMSSON hf.
Vesturgötu 3.
Sími 11467.