Morgunblaðið - 23.11.1963, Blaðsíða 23

Laugardagur 23. nóv. 1963
MORCUNBLAÐIÐ
23
— Harmur
Framh. af bls. 24
áhrif á Georgres Pompidon for-
sætisráðherra Frakka. Hann
tautaði aðeins: — Þetta er
hræðilegt, skelfilegt!
• Vestur-þýzkir stjórnmála-
menn urðu skelfingu lostnir, er
fregnin um fráfall Bandaríkja-
forseta barst þangað, segir i frétt
um frá Bonn. Ludwig Erha-rd,
kanzlari, var á leið frá París.
Staðgengill hans heima, Erich
Mende, lýsti því yfir, að allir
þeir, sem hefðu átt því láni að
fagna að hitta Kennedy persónu-
lega, er hann heimsótti Vestur-
Berlín, væru harmi lostnir. —
Adenauer sendi Lyndon John-
son og frú Kennedy samúðar-
skeyti. Hann sagði að Kennedys
yrði minnst í sögunni sem píslar
votts, er barðist fyrir friði og
frelsi mannkynsins. Einnig lýsti
formaður Kristilega demokrata-
flokksins, von Brentano, harmi
við fráfall Kennedys, sem hann
kallaði pólitískan harmleik.
• Bandarísku útvarpstöðvarn-
ar í Þýzkalandi stöðvuðu út-
sendingar með orðunum: Herrar
mínir og frúr, Bandaríkjaforseti
er látinn. í Vestur-Berlín var
fregnunum tekið sem persónu-
legu áfalli. Og víða um borgina
loguðu kerti í gluggum. Willy
Brant, borgarstjóri gat ekki tal-
að í síma fyrir gráti. — Blysför
var farin í V-Berlín.
• Moskvuútvarpið hætti út-
sendingum til að tilkynna lát
Kennedys forseta, og á eftir var
leikið sorgarlag á orgel. Blað-
ið Pravda fór heilli klukkustund
of seint í pressuna til að geta
komið inn fréttinni um morðið
á forsetanum, í smáatriðum. —
Tass fréttastofan lét í ljós að
afturhaldsöfl hlytu að standa á
bak við morðið á forsetanum.
• Tilkynnt er að er fregnin
barst hafi sovétstúdentar far
ið samúðargöngu til bandaríska
sendiráðsins. — Hann var annar
Lincoln, sagði einn stúdentinn
og röddin skalf. Um 100 manns
höfðu safnazt saman fyrir utan
sendiráðið. Sumir höfðu heyrt
fréttirnar í útvarpinu og aðrir
höfðu hlustað á Voice of
America.
Andrei Gromyko hringdi til
Kohlens, sendiherra Bandaríkj-
anna, og lét í ljós samúð sína og
hryggð. — Opinberar samúðar-
kveðjur munu bornar fram síð-
ar, sagði hann við sendiherrann.
• í Haag var kirkjukukkum
hringt vegna fáfalls Kenne
dys Bandaríkjaforseta. Og for-
sætisráðherra Hollands, Victor
Marijnen, sagði, að út frá al-
þjóðlegu sjónarmiði væri morð-
ið á Kennedy reiðarslag.
• í Bruxelles, höfuðstað Efna-
hagsbandalagsins, voru áhrif
in af fregninni um morðið á
Kennedy ákaflega sterk.
Kennedy var orðinn þekktur
sem sá forseti, sem skildi 'nauð-
syn á náinni samvinnu milli
Bandaríkjanna og Efnahags-
bandalagsins.
• Belgíski utanríkisráðherr-
ann, Paul-Henri Spaak, virt
ist gráta, er fréttaritari Reulers
talaði við hann í síma. — Ég
get ekkert sagt annað, en að ég
er sem þrumu lostinn, og ég get
ekki talað um það í kvöld.
• Útvarpið I Budapest stöðv-
aði útsendingu sína, til að
segja þessar „skelfilegu fréttir".
• Tito JúgósIavíuforSeti sagði:
— Fregnin um þessa rudda-
legu árás á Kennedy forseta og
hörmulegur dauði hans hefur
fyllt okkur öll skelfingu. Sjón-
varpið í Júgóslavíu stöðvaði út-
sendingar til að skýra frá frétt-
inni. Og Tito sendi sendifull-
trúa Bandaríkjanna samúðar-
kveðjur.
• Antcnio Segni forseti ítalíu,
sagði að dauði Kennedys
væri mikill missir fyrir allt
mannkyn.
• Þinggienn sátu hljóðir á
þingi Kanada og hlustuðu
á Lester B. Pearson tilkynna
með grátstafinn í kverkunum.
— Mér hefur verið tilkynnt að
Kennedy forseti sé látinn.
• Prinsessa Lee Radciwill,
systir forsetafrúarinnar,
kvaðst of harmi slegin til að
geta haft tal af nokkrum manni.
Hún kvaðst mundu fara sam-
stundis til Bandaríkjanna frá
London, þar sem hún dvelst.
• De Valera forseti írlands, og
forsætisráðherrann Sean
Lemass sendu samúðarkveðjur
til Kennedy fjölskyldunnar frá
landi forfeðra Kennedys.
• Hirohito, keisari í Japan, og
Hayato Ikete, forsætisráð-
herra, sendu báðir samúðar-
kveðjur. Masayoshi Ohira, utan-
ríkisráðherra, lýsti hryggð sinni
og sagði að opinberar samúðar-
kveðjur bærust síðar.
• Heima í Bandaríkjunum
lýstu fyrri forsetar harrni sinum:
Herbert Hoover, Dwight D.
Eisenhower og Harry S. Trumann
Eisenhower sagði: — Ég er sann-
færður um að allir bandarískir
borgarar eni harm/þrungnir og
hneykslaðir yfir því sem gerzt
hefur.
Hoover sagði: — Hann elskaði
Bandaríkin og hefur gefið lif
sitt fyrir land sitt. Ég tek þátt í
hluttekningu þjóðarinnar við frú
Kennedy og börn hennar tvö.
Nixon, fyrrverandi varaforseti
sem beið ósigur í kosningunum
fyrir Kennedy sagði: — Morðið
á Kennedy forseta er hræðilegur
harmleikur fyrir þjóðina. Ég og
kona mín höfum sent persónu-
legar samúðarkveðjur til fjöl-
skyldunnar, sem sorgin hefur nú
slegið.
Nelson A. Rockefeller Itvhti
dauða mannsins, sem hann hafði
vonazt til að mæta sem andstæð-
ingi í baráttunni fyrir framboðs-
sæti við forsetakosningarnar,
sem „hræðilegum og skelfilegum
harmleik fyrir bandarísku þjóð-
ina og alla veröldina”.
Barry Goldwater, öldunga-
deildarþingmaður og persónu-
legur vinur Kennedy, þrátt fyrir
ólíkar stjórnmálaskoðanir sagði:
— Það er hræðilegt, að slíkt
skuli geta komið fyrir í frjlásu
landi. Fráfall forsetans er mikill
missir fyrir þjóðina, og allan
hinn frjálsa heim,”
Karacfhi, Pakistna, AP
• Innan skamrns verður und-
irritaðux samningur milli stjórna
Pakistan og Indónesiu, sem veit-
ir flugfélaginu Garuda í Indó-
nesiu lendingarleyfi í Pakistan.
Flugfélagið mun hafa í hyggju
að færa rojög út starfsemi sína
á næstunni.
pólitiskar skoðanir.
— Kermedy
Framh. af bls. 3
Talsverðan tíma tók að fá úr
því skorið, hvort forsetinn væri
lífs eða liðinn, eftir að fréttin
um skotárásina hafði verið flutt.
í fyrstu var aðeins sagt, að hann
hefði verið fluttur í sjúkrahús,
lífshættulega særður, með kúlu
í höfði. Síðan var tilkynnt, að
hann væri liðinn, síðar aftur að
hann væri enn lífs. Þeir, sem
fyrstir munu hafa flutt fréttina
um andlát hans, voru kaþólsku
prestarnir tveir, sem til voru
kvaddir, er ljóst var hvert
stefndi. Þeir gengu út úr varð-
stofunni, og sögðu, að forsetinn
hefði látizt af skotsárum. í fyrstu
var sagt, að um eitt sár hefði
verið að ræða, en síðar kom
sú fregn, að forsetinn hefði
einnig særzt á hálsi.
Sjónarvottar að hryðjuverk-
inu segja, að óhugnanlegt hafi
verið að fylgjast með atburðin-
um, og þegar, eftir að skotun-
um hafði verið hleypt af, hafi
verið ljóst, að meiriháttar harm-
leikur var hafinn. Einn sjónar-
vottur, Ralph Yarborough, öld-
ungadeildarmaður, demókrati
frá Texas, segir: „Það var ljóst,
að eitthvað hryllilegt og sorg-
legt hafði komið fyrir. Ég sá
öryggislögreglumann halla sér
upp að hurð forsetabifreiðarinn-
ar, og andlit hans bar merki
ótta og skelfingar. Þá vissi ég,
að eitthvað hörmulegt hafði
komið fyrir."
Yarorough bætti við: „Ég
taldi þrjú riffilskot, áður en for-
setabifreiðin lagði af stað með
ofsahraða. Ég gerði mér grein
fyrir því, að skotin komu ein-
hvers staðar ofan frá.“
Annað vitni, sjónvarpsfrétta-
maður að nafni Mal Couch, seg-
ir svo frá: Ég sá byssu koma í
ljós í glugga á stóru vöruhúsi,
en þaðan blasti bifreið forset-
ans við.“
Kostningaferð í Texas.
Kennedyhjónin voru í kosn-
inga ferð um Texas, en Jo(hn-
son, sem nú hefur tekið við
forsetaembætti, er þaðan ættað-
ur. Ætlunin var, að ferðin tæki
þrjá daga, og var föstudagurinn
22. nóvember, sá örlagaríki dag-
ur, annar dagur ferðarinnar. —
Kennedy hafði samið ræðu, sem
hann hugðist flytja skömmu
síðar, að ökuferðinni lokinni, og
segir í fréttum, að þar hafi
hann ætlað að svara gagnrýnend
um sínum í hópi öfgafullra
Jolin B. Connolly.
íhaldsmanna. (sjá grein annars-
staðar í blaðinu). — Ekki er
laust við, að sumar fréttastofur
andi köldu til þeirra manna,
sem valdið hafa forsetanum og
stjórn Bandaríkjanna erfiðleik-
um, vegna kynþáttamálanna. í
einni fréttastofufregn segir: —
„Dallas er talin vera háborg fjár-
mála og íhaldssamra skoðana . . .
það var hér, sem hrækt var á
Adlai E. Stevenson, 24. október,
er hann flutti ræðu um Samein-
uðu þjóðirnar.“
Fyrstu fregnirnar um viðbrögð
austan járntjalds bárust um það
bil hálfri stundu eftir að kunn-
ugt var um lát forsetans. —
„TASS“-fréttastofan skýrði frá
því, að John F. Kennedy, for-
seti Bandaríkjanna, hefði verið
myrtur, sennilega af mönnum
„yzt til hægri“.
Sex ráðherrar Kennedys voru
utan Bandaríkjanna, er árásina
á hann bar að höndum. Höfðu
þeir verið í Honolulu fyrr um
daginn, en höfðu lagt af stað til
Japan um hálfri annarri klukku-
stund áður en þeim barst til
eyrna, hvernig komið væri. Vár
flugvél þeirra þegar snúið við,
og munu þeir hafa haldið til
Washington, án tafar. í þeirra
hópi voru Dean Rusk, utanríkis-
ráðherra, atvinnumálaráðherra,
Willard Witz, innanríkisráð-
herra, Stewart Udall, og land-
búnaðarráðherra, Orville Free-
man. í för með ráðherrunum
voru yfirmaður efnahagsráðs
forsetans, Walter Heller, og
Pierre Salinger, blaðafulltrúi
forsetans.
Það er haft til marks um
áhrif þau, sem fregnin um frá-
fall forsetans hefur haft vestra,
að stundarkorni eftir að um and-
látið varð kunnugt í Washing-
ton, var kirkjuklukkum í
nágrenni Hvíta hússins hringt.
Skömmu síðar tóku fótgangandi
að streyma að Hvíta húsinu, og
stóð fólkið þar þögult, eins og
til að votta góðum leiðtoga
virðingu sína.
Frú Jaqueline Kennedy, sem
var við hlið manns síns, er morð-
ið bar að höndum, er sögð hafa
haldið stillingu sinni, þótt hún
hafi virzt vera í nokkurs konar
leiðslu. Sjónarvottar segja, að
hún hafi reynt að lyfta höfði
manns síns, eftir að það féll í
kjöltu hennar. Rann blóð hans
í kjöltu hennar, sem var alblóðug
ur, er komið var til sjúkrahúss-
ins. Er lík Kennedys var flutt á
brott, stóð hún við útgang sjúkra
hússins, hæglát, en starandi. Fá
vitni voru þó að því, er líkið var
flutt brott, enda hafði lögreglan
vísað fólki burt.
„Vissum, að lífi hans yrði ekki.
bjargað".
Dr. Malcolm Perry, skurðlækn
ir við sjúkrahús það í Dallas,
sem forsetinn var fluttur í, sagði
við fréttamenn í kvöld: „Við
vissum strax, að lífi forsetans
yrði ekki bjargað. Það var Ijóst,
að hann var mjög alvarlega
særður, er komið var með hann
hingað. Hann var bæði með sár
á hálsi og höfði.“ Læknirinn gat
þó ekki gefið fréttamönnum
nánari skýringar á því, hvort um
hafi verið að ræða eina eða tvær
kúlur, sem sárunum hafi valdið.
Perry skýrði nokkuð frá því,
hvernig reynt hafði verið að
bjarga lífi forsetans. Hann sagði,
að eitt af því fyrsta, ef frá er
talin blóðgjöf, sem gert hefði
verið, hefði verið að opna barka
hans, til að auðvelda öndun. —
Síðan var honum gefið súrefni,
en allt kom fyrir ekki.
Það kom í Ijós, skömmu eftir
að farið var að rita um morðið
á forsetanum, að börn hans tvö,
Caroline og John, eiga afmæli
næstu daga. Hún verður sex
ára nk. miðvikudag, hann
þriggja ára á mánudag. í nótt
höfðu þau enn eigi fengið vit-
neskju um lát föður síns.
Jaqueline Kennedy hefur ekki
komið opinberlega fram með
manni sínum undanfarna mán-
uði, enda hefur hún notið hvild-
ar eftir barnsburð. Sú för, sem
forsetinn hafði nú farið í, var
að nokkru leyti farin í þeim
tilgangi að efla og styðja demó-
krataflokkinn, fyrir næstu for-
setakosningar. Hafði frúin ekki
farið með manni sínum í slíkt
ferðalag síðan 1960, er Kennedy
sóttist eftir að komast í framboð
fyrir flokk sinn. Flestum mun
kunnugt, að þau hjónin misstu
son sinn nýfæddan í sumar, en
hann hafði fæðzt með skemmd
öndunarfæri. Fráfall forsetans er
því annað dauðsfallið í fjölskyld
unni á skömmum tíma.
Er Johnson sór embættiseið
sinn, var Jaqueline Kennedy
viðstödd, ásamt flestum þeim,
sem voru í fylgdarliði forsetans.
Að þeirri athöfn lokinni héldu
Johnson forseti og frú Kennedy
beint til Washington.
Er Johnson kom til flugvallar-
ins í Washington, ræddi hann
við fréttamenn. Var hann mjög
sorgmæddur á svip, og hélt
þéttingsfast um konu sína, er
hann sagði: „Þétta er sorgíegur
tími. Þjóð vor hefur orðið fyrir
miklu áfalli, og svo hef ég. . .
Ég mun reyna að gera mitt
bezta, með ykkar hjálp og Guðs.“
Síðan steig hann í þyrlu þá,
er flutti hann tii Hvíla hússins.
Forsetaheimsókninni er lokiö
— forsetahjónin halda nú norður d bóginn, og koma heim 3. des.
Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins, London, 22. nóv.
— AP —
HERRA Ásgeir Ásgeirsson,
forseti, og frú hans, Dóra Þór-
hallsdóttir, eru nú í þann veg-
inn að ljúka opinberri heim-
sókn sinni á Bretlandi.
Nugent lávarður, fulltrúi
Elizabetar II, Bretadrottning-
ar, kvaddi í dag forsetahjón-
in, en á Bretlandseyjum munu
þau dveljast til 3. desember.
Forsetahjónin halda nú norð
ur á bóginn frá London, og
munu heimsækja háskóla, m.
a. háskólana í Leeds og Edin-
borg.
Samferðamenn forsetahjón-
anna halda heim á næstunni,
og flestir, þ.á.m. utanríkisráð-
herra, Guðmundur í. Guð-
mundsson, og frú hans, munu
koma til íslands nokkru á und
an forsetahjónunum.