Morgunblaðið - 28.11.1963, Blaðsíða 12
12
morcunblaðid
Fímmtudagur 28. nóv. 1963
✓
fltagttitfcltöifr
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Crtbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðs.lstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakió.
SKIPTING
ÞJÓÐARTEKNANNA
17 appsamlega er nú unnið að
_ því að reyna að finna
grundvöll fyrir almennum
kjarasamningum, enda keppt
að því að ljúka samningsgerð
fyrir 10. desember nk. Hér er
um að ræða erfitt verk, því að
hverri einstakri stétt finnst
að hennar kjör séu hlutfalls-
lega lakari en annarra og hver
reynir að ota sínum tota.
Eitt eru menn þó sammála
um, þ.e.a.s. að bæta verði
kjör hinna lægst launuðu, því
að þeir hafi dregizt aftur úr
í kapphlaupinu um kjörin. —
Ástæðan til þess er sem kunn-
ugt er sú, að verkamenn hafa
æ ofan í æ verið knúðir út í
verkföll, sem síðan hafa orðið
til þess að aðrar stéttir hafa
fengið meiri hækkanir en þeir
og þessar aðgerðir því "bein-
línis verið í andstöðu við hags
muni verkamanna.
fræðilegur grundvöllur virð-
ist vera fyrir því að auka
heildarsóknina í íslenzka
þorskstofninn um 16%, áður
en óæskilegri dánartölu yrði
náð, en vekur jafnframt at-
hygli á því, að með aukinni
sókn mundi verða dýrara að
veiða síðustu þúsund tonnin.
Jón Jónsson segir einnig í
grein sinni:
„Eftir því seni þjóðinni
fjölgar verða óvæntar sveifl-
ur í aflabrögðum mjög til-
finnanlegar fyrir allt þjóðar-
búið. Það er því augljóst mál
að við verðum að kosta kapps
um að fullnýta öll verðmæti
sjávarins og auka þau og efla,
þar sem því verður við komið.
Ræktun á þorski og síld er
þó ennþá óframkvæmanleg,
en hinsvegar eru miklar von-
ir bundnar við lax- og sil-
ungarækt“.
Nú á að gera tilraun til að
snúa þessari þróun við. Það á
að reyna til hins ítrasta að ná
heildarsamningum fyrir alla
launþega innan Alþýðusam-
bandsins og tryggja á þann
hátt, að verkamenn, verzlun-
armenn og yfirleitt þeir, sem
lægst hafi launin, fái raun-
hæfar kjarabætur, sem ekki
verði af þeim teknar með sam
bærilegum hækkunum til
allra annarra.
Hér er í rauninni um að
ræða átök um skiptingu þjóð-
arteknanna milli hinna ein-
stöku starfshópa. Það er ljóst,
að enginn ber raunverulega
meira úr býtum, ef allir fá
sömu krónuhækkun, því að
þá eru aðeins fleiri ávísanir á
sömu verðmætin, m.ö.o. minni
króna.
Þetta gera menn sér nú
ljóst og þess vegna er ástæða
til að ætla að farsæl lausn
finnist í launamálum.
FRAMTÍÐ
FISKVEIÐANNA
FH þjóðinni fjölgar eðlilega
”*J á næstu áratugum mun
hún verða orðin rúmlega
tvisvar sinnum fjölmennari
um næstu aldamót en nú. Það
er því fyrirsjáanlegt að þorsk
veiðin mun þá ekki geta'stað-
ið undir lífsafkomu þjóðarinn
ar í jafn ríkum mæli og hún
gerir nú“.
Þannig farast Jóni Jónssyni,
fiskifræðingi, orð í afmælis-
grein, sem hann ritaði fyrir
Morgunblaðið um friðun ís-
lenzku fiskistofnanna og fram
tíð þeirra. Hann bendir á, að
Eins og ummæli þessa vís-
indamanns bera með sér, er
ljóst, að ekki er hægt að auka
mikið fiskveiðarnar hér við
land frá því, sem nú er. Það
hlýtur að leiða hugann að
nauðsyn meiri fjölbreytni í
vinnslu aflans í landi til að
gera hann verðmætari.
Auðvitað er ánægjulegt, að
ný °g glæsileg fiskiskip
streyma nú til landsins, en
það er ekki nægilegt, þegar
við nálgumst það hámark,
sem eðlilegt er að fiska. Afl-
ann verður að nýta betur í
framtíðinni en hingað til.
FLEIRI ATVINNU-
FYRIRTÆKI
jlleginhluti gjaldeyristekna
okkar íslendinga er af
sjávarútvegi, sem kunnugt er.
Þær tekjur má væntanlega
eitthvað auka með meiri afla
en þó fyrst og fremst með því
að hagnýta fiskinn og sjávar-
afurðir betur en gert er.
Takmörk eru þó fyrir því,
hve mikið er hægt að auka
gjaldeyristekjur þjóðarinnar
á þennan hátt, og þess vegna
er augljóst mál að renna verð
ur fleiri stoðum undir íslenzkt
atvinnulíf, eftir því sem þjóð-
inni fjölgar og menn krefjast
betri lífskjara.
Það er með hliðsjón af þess
um staðreyndum, sem kapp-
samlega hefur að undanförnu
verið unnið að því að athuga
hvaða greinar stóriðju helzt
kæmi til álita að hér risu upp.
Nú er svo komið, að útlit er
fyrir að a.m.k. þrjú slík fyrir-
tæki eigi fullan rétt á sér hér
Kenningar
ÞEGAR Lyndon B. Johnson
tók við forsetaembætti rifj-
aði bandariska vikuritið U. S.
News & World Report upp
viðtal, sem það átti við John-
son fyrir skömmu um skoð-
anir hans varðandi ýms inn-
an- og utanrikismál. Fer hér
á eftir útdráttur úr viðtalinu:
Stefna Johnsons forseta —
Hér, með eigin orðum,
vegur hr. Johnson og met-
ur hið umfangsmikla em-
bætti forsetans — starfs,
sem nú hefur verið lagt á
hans herðar.
Forsetinn lýsir hér
grundvellinum að stefnu
sinni í innan- og utanríkis-
málum og vandamálum.
— Ég leita ætíð beztu
lausnarinnar og geri það sem
unnt er. Skoðanir eru skiptar
um svo til öll mál, og um
hvert sé aðalatriði þeirra.
Bandarísku ríkin eru 50 með
ólíka forsögu, ólík skilyrði,
landfræði- og fjárhagslegir
hagsmunir þeirra ólíkir. í
flokk mínum eru Harry Byrd
Russel og Hubert Humphrey,
og Wayne Morse, Dick
Jim Eastland og Paul Doug-
las, Bill Proxmire og Strom
Thurmond — allir þeirra
demókratar, allir sendir frá
ríkjum sínum til að tala máli
ríkja sinna. En þessir menn
líta ekki alltaf málin sömu
augum.
Ég hef einn mælikvarða,
sem ég reyni að meta málin
eftir: Eru þau til hagsbóta
fyrir þjóðina? Álít ég þetta
vera til mestra heilla fyrir
land mitt? Og ef svo er, reyn-
um við að útskýra þau fyrir
þessum félögum, sem eru svo
ólíkir — og það á einnig við
um repúblíkana, Dirksen og
Javits, Case Öldungadeildar-
þingmann frá New Jersey. Þá
greinir einnig á.
Ég býst við að flestir óski
eftir „Varkárri framfara-
stefnu“. Þeir vilja að sótt
verði fram, stöðugar fram-
farir, en að eldrei verði báðir
fætur á lofti í einu. Þjóð okk-
ar er varkár þjóð. Hún vill
ekki ganga fram af hengiflug
inu. Hún óttast reynsluleysi
og fljótfærni, en vill hinsveg-
ar ekki búa við aðgerðarleys
isstjórn.
Ég er bóndi, og ég er
bankamaður, og ég er opin-
ber starfsmaður og faðir, og
ég er ekki eins og ég eitt sinn
var og ég er eldri en ég vildi
vera. Ég vona að ég sé fram-
farasinnaður án þess að vera
____
á landi og gætu orðið mjög
arðvænleg og til þess fallin að
styrkja allan efnahag lands-
ins.
Nokkrir einstaklingar hafa
í samvinnu við íslenzku olíu-
félögin gert athuganir, sem
leitt hafa í ljós, að olíuhreins-
unarstöð hér á landi gæti ver-
ið mjög hagkvæmt fyrirtæki.
Tillögur þessara aðila eru nú
til athugunar hjá stjórnar-
völdum.
Þá virðist vera möguleiki á
stofnsetningu aluminíumverk
Lyndon B.
Lyndon B. Johnson
róttækur. Ég vil vera varkár
án þess að vera afturhalds-
samur.
Ég fellst á að aðrir séu
jafn miklir föðurlandsvinir
og ég. Ég álít að flestir þeirra
hafi reynslu og dómgreind,
annars hefðu þeir ekki hlotið
kosningu til að koma hingað.
Ég veit að ég get haft á röngu
að standa. Ég held að það,
sem ég geri, sé rétt, annars
gerði ég það ekki. En skoð-
anir hinna verður einnig að
taka til greina.
Ég hef mikla trú á heims-
speki spámannsins Isaiah,
„Komið nú, við skulum rök-
ræðast við“.
Krúsjeff þarf ekki að rök-
ræða við menn; hann getur
skotið þá. Hitler þurfti ekki
að rökræða við menn, hann
réði örlögum þeirra. F.n okk-
ar stjórnskipulag er ríkis-
stjórn sanngirninnar, eða
dómgreindar, þar sem mann-
réttindi eru virt og sérhver
getur látið álit sitt í Ijós.
Hæstiréttur getur dæmt
gjörðir Fulltrúadeildarinnar,
og forsetinn getur dæmt gjörð
ir Fulltrúadeildarinnar, og
Fulltrúadeildin getur dæmt
gjörðir beggja þessara aðila.
Þetta eru þrjár aðskildar,
smiðju hér í sambandi við
nýja stórvirkjun, og loks er
þess að geta, að kísilgúrverk-
smiðja við Mývatn á einnig að
geta orðið gott fyrirtækL
Allt eru þetta stórmál, sem
ástæða er til að ætla að unnt
verði að hrinda í framkvæmd
á næstunni. Og meginkostur-
inn við slíkar framkvæmdir
er auðvitað sá, að tiltölulega
lítið vinnuafl þarf til að fram-
leiða geysimikil verðmæti,
sem ýmist spara íslendingum
gjaldeyri eða afla hans.
Johnsons
sjálfstæðar greinar ríkis-
stjórnarinnar — sem virða
hver aðra. Og árangurinn er
ríkisstjórn með hámarks
mannfrelsi. Stundum verður
þetta kerfi seinvirkt. Það
veldur stundum töfum. Það
er fjárfrekt, og ber stundum
ekki tilætlaðan árangur. En
það gengur, og við búum við
frelsi og beztu lífskjör, sem
þekkzt hafa í heiminum —
mun betri en í einvaldsríkj
unum, sem eiga að vera svo
öflug.
Það er aldrei unnt að fram
kvæma neitt með því einu að
tala um persónuleika. Ég trúi
ekki á það að skylda stjórn-
arandstöðunnar sé aðeins að
vera í andstöðu. Ég álít það
skyldu andstöðunnar að vinna
að hagsmunum þjóðarinnar.
Ef stjórnarandstaðan er ósam
mála málflutningi forsetans,
ætti hún að leggja fram til-
lögur um raunhæfa lausn. En
hún á að gera það með virð-
ingu og sóma, aldrei að eyða
tímanum í að ræða um fjöl-
skyldumál mannsins, hunda
hans, einkalíf og siði.
Við ætlumst til fullkomn-
unar frá hendi forsetans, og
þegar einhverrar ófullkomn-
unar gætir, eins og hlýtur að
gerast hjá öllum einstakling-
um, komum við fram við
hann með hörkif. Forsetastarf
ið er hið erfiðasta starf í
heimi. Þegar ég fer flugleið-
is yfir borgir og hugsa um
alla þá, sem sitja heima hjá
sér og reiða sig á að forsetinn
taki ákvarðanir sem eru vitur
legar og réttlátar fjárhags-
lega, er varða störf þeirra og
starfslaun, og syni þeirra og
heimili, hvort Ijósin muni
loga þar annað kvold eða
hvort kjarnorkusprenging af
mái þau öll, þá er hugsunin
ógnvekjandi.
Það bitnar ekki á forsetan-
um, ef vandræði verða. Það
bitnar á landinu. Það eru
ekki forsetinn og utanríkis-
ráðherrann, sem lenda í vand
ræðum. Það er öll þjóðin, all-
ur hinn frjálsi heimur.
Svo ég álít að ef við gerum
rangt, eins og kemur fyrir,
ættum við með stillingu og a
rósemi að meta ástandið og
segja: „Við viljum ekki að
skyssa þessi endurtaki sig.
Við skulum vinna að því að
efla landið okkar. Á næstu
ráðstefnu, sem við sitjum,
skulum við vera öflugri“, Ef
við gerum ekki annað en að
kvarta, gerum við það sem
Krúsjeff vill að við gerum:
við sköpum sundrungu meðal
þjóðarinnar.
Jólakort Barna-
hjálpar S. Þ.
UNDA'nfARIN ár hefur Kven-
stúdentafélag íslands annazt
sölu á jólakortum Barnahjálpar
Sameinuðu þjóðahna. Þau verða
nú til sölu hjá flestum ritfanga-
og bókaverzlunum bæjarins.
Kortin eru gerð eftir listaverk
um frægra listamanna alls stað-
ar að úr heiminum.
Barnahjálpin annast bólusetn-
ingu gegn ýmsum sjúkdómum og
kaup á matvælum og lyfjum í
þeim löndum, þar sem börn búa
enn við hungur og sjúkdóma.