Morgunblaðið - 07.12.1963, Blaðsíða 8

MORGUNBLADIÐ
8
Laugardagur 7. des. 1963
Rúmlega 100 millj. kr. aukið
framlag til vegaframkvæmda
Samgöngumdlardðherra gerði grein íyrir
nýju vegalagaírumvarpi d Alþingi í gær
Á FUNDI neðri deildar í gær
gerði samgöngumálaráðherra,
Ingólfur Jónsson, grein fyrir
frumvarpi til vegalaga.
í frum.varpinu eru ýmsar veiga
mikiar breytingar frá núgildandi
löggjöf, m. a. hvað snertir nýja
skipan vegamála, gert er ráð fyr
VERZLUNIN
GRETTISGATA 32
Nælonúlpur, rauðar og bláar
a 6—8 10 ara.
Sokkabuxur — Stretchbuxur
Peysur í miklu úrvali.
Unglingakjólar og skokkar
nr. 36—38.
Köflóttar húfur og treflar.
Fyrir dömur:
Undirkjólar nr. 40—50.
Náttkjólar.
Enskir jerscy kjólar nr.
38—46.
Slæður og skinnhanzkar.
HERRAFÖT
ir framkvæmdaáætlunum til
fimm ára, þjóðvegir eru flokk-
aðir eftir þörfinni á hverjum
stað í fjóra mismunandi flokka.
I»á felur fruir.varpið i sér rúm-
lega 100 millj. kr. aukaframlag
til vegamála, en það fæst með
hækkun á bensíngjaldi, gúmmi-
gjaldi og þungaskatti bila, er
ganga fyrir hráoiíu.
Er talið, að bifreiðaeigendur
fái þessa hækkun að fullu bætta
upp i minnkandi rekstri og við-
haldskostnaði, er lögin eru farin
að hafa áhrif í auknum fram-
kvæmdum og bættum vegum,
Vel undirbúin löggjöf
Ingólfur Jónsson samgöngu-
málaráðherra sagði í upphafi
má'ls síns, að frumvarpið væri
samið af nefnd, sem skipuð hefði
verið samikvætmt þingsályktunar-
tillögu, sem samþykkt var 1961.
f henni áttu sæti Brynjólfur
Ingólfsson form., Sigurður Jó-
hannsson vegamálastjóri, Arni
Snævarr verkfræðingur, Bjart-
mar Guðmundsson alþm. og
Benedikt Gröndal alþm. Veglaga
nefndin hefur
unnið mikið
starf og gott,
sagði ráðherr-
ann.
Fruimvarpið
felur í sér ýmis
mikilsverð ný-
mæli, sem skipt
ar skoðanir geta
verið um, og er
þá sjálfsagt að taka það til ræki-
legrar þinglegrar meðferðar og
leitast við að sameinast um það,
sem að betur athuguðu máli yrði
talið betur fara.
Er vegalaganefndin skilaði
áliti í okt. 1962 var það sent til
athugunar hjá Efnahagsstofnun-
inni, þar sem frumvarpið snertir
mjög gerð almennra fram-
kvæimdaáætlana og fjáröflun til
þeirra. í febr. sl. tók vegalaga-
nefndin síðan frumvarpið til
nýrra athugana með hliðsjón af
ýmsum ábendingum og hefur síð
an haft málið til meðferðar i
samráði við ríkisstjórn sína.
Unnið eftir 5 ára áætiun.
í frumvarpinu er gert ráð fyr-
ir að breyta skipan vegaframkv.
í veigamikluim atriðum í því
skyni að hagnýta sem bezt það
fé, sem til þess er veitt og tryggja
sem hagkvæmust vinnubrögð. Er
sú breyting helzt, að gert er ráð
fyrir að í framtíðinni verði unn-
ið eftir vegagerðaráætlunum til
fimm ára í senn, sem endurskoð-
aðar yrðu á þriðja ári, en sá
háttur hefur verið upp tekinn í
ýmsum nágrannalöndum okkar.
En með því er talið, að fjár-
magnið muni notast betur, vinnu
brögðin verði hagkvæmari og að
heppilegt sé fyrir viðkomandi
'héruð að vita, hvenær fram-
kvæmdanna sé von o. s. frv.
Kvaðst ráðherra ætla, að með-
al þingmanna væru nokkuð skipt
ar skoðanir um þann hátt, sem
í frumvarpinu væri stungið upp
á, og sér finnist því eðlilegt, að
þetta atriði verði ahugað ofan í
kjölinn. T. d. mætti hugsa sér,
að áæt'lunin yrði oftar tekin til
endurskoðunar en þriðja hvert
ár o. s. frv.
Ný flokkun vega.
Lagt er til, að miklar breyt-
ingar verði gerðar á flokkun
vega, þannig verði fjórar gerðir
þjóðvega, allt eftir þörfinni á
hverjum stað. Hins vegar er eklki
gert ráð fyrir, að þjóðvegir verði
taldir upp í lögunum, svo sem
verið hefur. Sýslusjóðir verða
efldir til muna, svo að til sýslu-
vega rennur stóraukið framlag
bæði úr héraði og frá ríkissjóði,
þannig að heildarfjárráð sjóð-
anna þrefaldast. Hreppavegir
verða lagðir niður. Þjóðvegir
sem liggja í gegnum kaupstaði
og kauptún, verða taldir með
þjóðvegum, en ekki slitnir frá
þjóðvegakerfinu, svo sem verið
hefur, en það er gert ti.l að eðli-
legt samhengi vegakerfisins rofni
ekki.
Kvaðst ráðherrann ætla, að
Alþingi tæki þennan kafla frum-
varpsins til sérstakrar athugunar
með hliðsjón af því, að á undan-
förnum þingum hafa verið flutt-
ar ýmsar tillögur um, að tiltekn-
ir sýsluvegir yrðu teknir í þjóð-
vegatölu. Sumum dytti jafnvel í
hug, að sýsluvegi bæri að af-
nema, aðrir vildu hafa þá styttri.
Það væri því eðlilegt, að nefndin
tæki þetta atriði til rækilegar
ahugunar.
Fjáröflunin.
Ger er ráð fyrir að greitt sé
sérstakt innflutningsgjald af
bensíni og skal gjaldið nema
kr. 2.77 af hverj'um lítra eða
hæ'kki um kr. 1.30. Þá er gert ráð
fyrir sérstöku innflutningsgja.ldi
af hjól'börðum og gúmmíslöngum
á bifreiðar, er nemi kr. 9 á kg,
en það naim áður 6 kr. Þá hækk-
ar þungaskattur á þeim bifreið-
um, sem nota díselolíu að með-
altali um 50%. Af bensúngjaldi
renna nú í ríkissjóð 114 kr. af
lítra en 0.33 kr. í brúasjóð. Er
gert ráð fyrir að á þessu ári
nem; það, sem í ríkissjóð rennur,
64,5 millj. en til vega og brúar-
sjóðs 18,5 millj. Áætlaðar tekjur
af hækkúninni nema 73,5 millj.
gú'mmígj. nýtt og eldra 10 millj.
þungaskattur nýr og eldri 31
millj. eða alls 197,5 millj. kr. Þá
er gert ráð fyrir samikvæmt fjár-
lagafrumvarpinu 47,1 millj. eða
alls 244,6 millj. kr.
Útgjöld til vegamiála
samkvæmt fjárlögum yfir-
standandi árs nema 128,7
millj., þegar með eru talin fram-
lög til brúarsjóðs og millibyggða
vega. En samkvæmt frumvarp-
inu er gert ráð fyrir, að til sömu
framkvæmda renni 244,5 millj.
kr. eða 108,5 millj. meira en á
j yfirstandandi ári. Sagði ráðherra
að mikið riði á, að frumvarpið
yrði samþykkt sem fyrst, svo að
unnt yrðí að innheimta gjöldin
þegar frá næstu áramótum.
Sagði hann, að sér væri Ijóst, að
skiptar skoðanir hlytu ag verá
um ýmis atriði, en kvaðst hins
vegar vona, að þingmehn yrðu
sér sammála um, á hve miklu
riði, að tekjuöflunin kæmi sem
fyrst ti'l framkVæmda.
Loks er gert ráð fyrir, að inn-
heimta eigi sérstakt umferðar-
gjald af bifreiðum, sem fara um
tiltekna vegi eða brýr, en m.a. |
hefur verið rætt um að setja
vegoll á hinn nýja Keflavíkur-
veg til að standa að einhverju
'leyi undir þeim lánum, sem tek-
in hafa verið og verða tekin til
að ljúka honum. Það gæti e. t. v.
einnig orðið víðar, þar sem vegir
með varanlegu slitlagi yrði lagð-
ir.
Bensínhækkunin vinnur sig upp
Þá kvað ráðherra ekki óeðli-
legt, þótt ýmsum yrði á að spyrja,
hvort svo mikil hækkun bensíns
hefði verið nauðsynleg. Lagði ráð
herrann því áherzlu á, að öllu
bensíngjaldinu væri ætlað að
fara til vegagerðar. Það mundi
því verða til að bæta vegina,
fækka holunum og minnka báru-
járnið, svo að ætla mætti að hækk
unin ynni sig upp í minnkandi
rekstrar- og viðhaldskostnaði að
öðru leyti, er til lengdar léti.
Þá benti ráðherra á, að bensín-
gjöld væru að vísu lægri í Rúss-
landi og Bandaríkjunum vegna
þess að bensín væri framleitt í
þessum löndum sjálfum. hir sem
það hins vegar er flutt inn eins
og hér á landi væri verð bensíns
sem hér segir: í Austurríki kr.
5.44, í Belgíu 6.70, Danmörku 6.42,
Finnlandi 6.83, Frakklandi 8.52,
Hollandi 5.48, írlandi 5.80 . s. frv.
Skipting f járins
Þá rakti ráðherra þá skiptingu
fjárins, sem vegalaganefnd hefur
lauslega áætlað, en hún er á bls.
41 í frumvarpinu. En samkvæmt
því yrðu fjárveitingar til brúa og
vega samkvæmt frumvarpinu kr.
SÍÐASTLIÐINN sunnudag hélt i
Haukur Guðlaugsson sína fyrstu
orgelhljómleika í Akraneskirkju. |
Á efnisskránni voru verk eftir
Paehelbel, Buxtehude, Bach og
Reger.
Haukur stundaði nám í Þýzka-
landi hjá hinum þekkta kennara
og orgelleikara, prófessor Förste-
man um 5 ára skeið, eftir að hafa
lokið prófi á píanóleik við Tón-
listarsikólann í Reykjavík. Naut
hann mikils álits kennara síns
og kom þar opimberlega fram á
hljómleikum.
Hljómleikar Hauks í Akranes-
kirkju, vöktu hrifningu áheyr-
enda. Fór þar saman örugg
tækni, sérstök leikni og smekk-
vísi í hinum breytilegustu blæ-
brigðum og einnig skörp tilþrif
og þróttur. Má hiklaust ''telja
Ilauk Guðlaugsson í röð fremstu
orgelleikara hérlendis.
Að lokum tónleikum ávarp-
aði sóknarpresturinn. sr. Jón
Guðjónsson, listamanninn og lét
í ljós þá ósk, að Akranessbær
107,6 millj. samkv. frv. til fjár-
laga). Viðhald þjóðvega 75 millj.
(71.631), framlag til sýsluvega-
sjóða 11 millj. (3,3 millj.), fram-
lag til vega í kaupstöðum og
kauptúnum 27 millj. (ekkert). í
sambandi við þennan lið tók ráð-
herrann fram, að Samband sveit-
arfélaga hefði óskað eftir því í
haust, að 50 aurar af hverjum
lítra af bensíni rynni til gatna-
gerðar í kaupstöðum og kaup-
túnum, en það mundi nema 28—
29 millj. kr. En eins og fyrr væri
sagt, væri hér aðeins um laus-
lega áætlun vegalaganefndar að
ræða, sem vitanlega kæmi til
greina að breyta eitthvað í sam-
ræmi við óskir sveitarstjórnar-
þingsins. Ýmsir liðir, vélakaup o.
fl. 8 millj. (3.945 millj.)
Að lokum þakkaði ráðherra
vegalaganefnd vel unnið starf og
kvaðst vona, að ný vegalög og ný
skipan þeirra mála mættu verða
árangursrík og þjóðinni til heilla.
Yfirgripsmikið og flókið mál
Eysteinn Jónsson (F) kvað hér
um mjög yfirgripsmikið og flókið
mál að ræða og gagnrýndi hann
að milliþinganefnd skyldi ekki
hafa verið látin fjalla um það.
Sagði hann, að
Framsóknar-
flokkurinn
mundi kynna
sér, hvort mögu-
legt yrði að fá
samþykkt að
meira fé rynni
úr ríkissjóði til
vegaframkvæmd
anna án nýrra
álagna, og ef ekki yrði hægt að fá
það samþykkt, mundi Framsókn-
arflokkurinn ljá máls á því að
samþykkja nýjar álögur, enda
yrði það bundið við, að andvirð-
ið rynni allt til vega- og brúa-
framkvæmda.
Þá taldi hann, að endurskoða
bæri þá reglu, sem gilti um þjóð-
vegi í frumvarpinu, og gat þesa
jafnframt, að hann fagnaði því
viðhorfi samgöngumálaráðherra
að sjálfsagt væri að athuga slík
atriði nánar, er tvímælis orkuðu.
T.d. varpaði hann fram til athug-
unar, hvort rétt væri að afnema
sýsluvegi með öllu o. fl. Þá taldi
hann réttara að miða vegaáætlun
ina við kjörtímabil en ekki fimm
ár, þannig að áætlunin yrði sam-
in í upphafi hvers kjörtímabils
og síðan endurskoðuð um hver
fengi sem lengst notið hinna
miklu hæfileika þessa glæsilega
tónlistarmanns. Haukur hefir
verið skólastjóri Tónlistarskóla
Akraness og organisti í Akraness
kirkju um þriggja ára keið. eða
síðan hann kom heim áð loknu
námi. Hann hefir tvívegis dvalið
í Þýzkalandi sumarlangt, á þess-
uim árum, bæði hjá sínum ágæta
kennara, prófessor Försteman, og
auk þess, hefir hann í þessum
ferðum ínum kynnt sér sérstak-
lega kórstjórn.
Síðan Haukur kom til Aikra-
ness, hefir hann, auk sinna föstu
starfa, unnið mikið að tónlistar-
málum bæjarins, með þjálfun og
stjórn kóra, staðið fyriir og
stuðlað að hljómleikum hér.
bæði með aðfengnu hljómlistar-
fólki og einnig bæjarfólki.
Fyrstu tónleikarnir á þessum
vetri verða nú n.k. sunnudag
kl. 16.30 verður þar auk kirkju-
kórsins, orgel, trompet og fiðlu-
leikar.
Karl Helgason.
GLLGGINIM
Laugaveg 30
Svissneskar blússur,
Italskar peysur
Hálsklútar,
Skinnhanzkar
Framhald á bls. 23.
Orgeltónleiktu í flkroneskirkju
Hafnarstræti.