Morgunblaðið - 07.12.1963, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ
4
Laugardagur 7. des. 1963
GAVIN HOLT:
14
IZKUSYNING
— Sjáið þér til, sagði ég. —
Þetta gæti eins vel verið drottn-
ingin af Saba eða Helena fagra,
en ég segi yður bara ekki hver
það er.
— Ef þér hafið komizt að ein-
hverju um þessa bannsetta . . . .
Hún komst ekki lengra, held-
ur lokaði munninum svo snögg-
lega, að hún hlýtur að hafa
skemmt í sér fölsku tennurnar.
— Já, haldið þér bara áfram,
sagði ég. — Ég er ekki svo sér-
staldega viðkvæmur.
— Mér líkar ekki við yður,
Tyler! Nú blossaði reiðin aftur
upp í henni. — Þér getið farið.
Þér getið haft þessa bölvaða ávís
un.
— Æ, eigum við nú að fara að
tyggja þetta allt upp aftur sagði
ég. — En við hvað eruð þér nú
hrædd? Viljið þér láta mig
halda, að þér séuð sjálf með í
svindlinu? Það gæti vel hugsazt,
ef þér vilduð hafa prósentumar
af honum Clibaud.
Hún svaraði engu en glápti
bara. Ég stakk upp á að koma
aftur að stúlkunum. Ég vildi fá
réttu nöfnin þeirra, ásamt
heimilisföngum. Og öll nöfnin,
svo að ekki yrði sag-t, að ég væri
að Íilífa neinni þeirra. Hún hafði
bersýnilega Josette Lacoste á
heilanum en það var mér sama
um. Það var jafngott, að hún
hefði eitthvert villuspor að elta.
Ég skrifaði niður. Claudine
hét Sally Dutton, Adrienne var
Myrtle Lynch, Cinette var Jenny
Howard. Hún gaf mér ■heimilis-
föng Josette og Sally, en viasi
ekki, hvar hinar áttu heima.
■— Svd er eitt enn, sagði ég.
— Ég verð að svipast um í búð-
inni í kvöld. Ég þarf að leggja
nokkur smáatriði á minnið og
geta farið þar um allt, meðan
enginn annar er þar. Ég þarf að
fá lykil að skrifstofunni yðar,
því að ég ætla að nota hann
strax.
— Ég skal koma með yður,
sagði Selina.
— Nei, svaraði ég. — Ég fer
einn eða þá alls ekki. Og ég þarf
líka að hafa lykil fyrir morgun-
daginn, svo að ég geti komizt inn
eftir að þér eruð farin í tehúsið.
— Ég ætla að koma með yður,
nauðaði hún. — Ég vil ekki láta
yður snuðra í skrifborðinu mínu
og einkaskjölum.
— Mér er fjandans sama um
einkaskjölin yðar, sagði ég. —
Og ég ætla ekki að snuðra í
neinu skrifborði í kvöld. Þegar
ég þarf að gera það, skal ég láta
yður vita.
Hún hikaði enn, en loksins
fékk hún mér þó tvo lykla, ann-
an að útidyrunum á húsinu og
hinn að skrifstofunni. Hún vildi
láta mig skila útidyralyklinum,
en hinn mátti ég hafa til morg-
uns.
— Bílstjórinn minn ekur
yður, sagði hún.
— Það er ágætt, sagði ég. —
Hann getur þá gætt þess, að ég
lceland
Review
Ódýrasta jólagjöfin til vina
og viðskiptaaðila erlendis er
nýja landkynningarritið
ICELAND REVIEW.
Kostar aðeins 40 krónur. —
Fæst i öllum bókaverzlunum.
hafi engar vörur á burt með
mér.
Hún lét sem hún heyrði þetta
ekki.
— Já, en bílstjórinn verður
kyrr í bílnum, sagði ég. — Ég
er ekkert fíkinn í félagsskap í
kvöld.
— Ég skal segja honum það,
sagði hún.
VIII.
Bílstjórinn var Charley. Ég
var ekkert hrifinn af honum.
Hins vegar kunni ég vel við
Rolls Royce-bílinn. Ég hefði nú
nú getað flatt mig út í aftur-
sætinu eins og fínn maður, en
mér datt í hug að sitja heldur
frammi í hjá Charley og kynn-
ast áliti hans á heiminum og frú
Thelby. En að veiða nokkuð upp
úr Charley, var álíka verk og að
skera ullarflóka með borðhníf.
Fyrsta skiptið sem hann gaf til
kynna, að ég væri ekki bara að
tala við sjálfan mig, var pegar
við komum að horniinu á Dally-
stræti og ég bað hann að stanza
í Ögnstræti, svo sem fimmtíu
skref frá Clibaud, hinumegin
aðalgötunnar. Svo sagði ég
Charley: „f lagi“. Sem mælsku-
maður var hann dálitið einhæí-
ur, og ég var feginn að losna
við hann.
Ég opnaði framdyrnar á skrif-
stofuhúsimu og lokaði þeim hljóð
lega aftur. Ég kveikti á vasa-
ljósi og leit yfir skrána yfir
leigjendur. í einni línunm stóð,
að í kjallaranum væri húsvörður
en ég bjóst ekki við, að hann
væri neitt á stjái um þetta leyti
sólarhringsins. Þarna var ekkert,
sem gaf til kynna, að Selina
hefði skrifstofu á fyrstu hæð, og
ég hafði heldur ekki búizt við
því. Ég var að gá að öðrum
Thelby, en nafnið kom þarna
alls ekki fyrir.
Þegar ég kom að lyftunni, dok
aði ég ofurlítið við. Ekkert hljóð
heyrðist, hvorki að ofan né neð-
an og allt húsið virtist vera i
myrkri. Ég gekk upp stigann
upp á fyrstu hæð og hlustaði
enn. Mér var forvitni á að vita,
hvar Benny hefði skrifstofuna
sína, svo að ég hélt áfram, alla
leið upp, til að vita, hvort ég
fyndi hana ekki. Ég var ekkert
hræddur, þó að ég kynni að hitta
einhvern, sem væri að vinna
eftirvinnu. Ég var sjálíur í eftir
vinnu, og viðleitni mín bar ár-
angur í fyrsta ganginum, sem
ég kom inn í.
A sumum hurðum voru nöfn,
sumum ekki. Nöfnin höfðu enga
þýðingu fyrir mig, og frekari
lýsingar, sem þeim fylgdu voru
þokukenndar. Ég sá þarna um-
boðsmann, auglýsingateiknara,
annan umboðsmann og séríræð-
ing í auglýsingum. Ég var farinn
að halda, að ég væri á skakkrj
hæð, þegar ljósi'ð mitt íéll á
nokkuð, sem fékk til að stanza.
Skiltið var með smáum stöfum
og undir nafninu á fyrirtækinu
var með ennþá smærri stöfum:
B. Thelby, forstjóri.
Nelbina, sem var nafnið á
fyrirtækinu, leystist fljótt upp
í huga mínum í Ben og Lina.
En ég fór ekki neitt að rannsaka
fyrirtækið, enda datt mér strax
í hug, að það yrði ekki gert á
einni svipstundu, og ég hafði
líka fyrst og fremst áhuga á
hinu fyriirtækinu, og þarna var
forvitni minni svalað nægilega
í bili. Ég flýtti mér því niðui
aftur og í skrifstofu Selinu.
Um kvöldið og síðari hluta
dags hafði ég hugsað talsvert
mikið um þetta, sem ég hafði
þegar komizt að, og nú voru aðal
atriði samsærisins ofarlega í
huga mínum. Sally Dutton átti
að koma með einn kjól og lík-
lega einnig eitthvert loðfat inn
Eruð þið viss um að við gleymum engu?
í þessa stofu. Hún átti að hengja
þetta í skápinn þeirrar gömlu,
og stundu síðaf, þegar enginn
sæi til, átti hinn hugdjarfi
Benton að læðast niður stigann
og síðan burt með fötin.
Miðdepillinn í þessum hug-
ieiðingum mínum var skápur-
inn. Þegar ég hafði komið þarna,
hafði ég alls ekki tekið eftir
neinum skáp. Jafnvel nú, þegar
ég lét vasaljósið leika um alla
stofuna, var hann ekki augsýni-
legur, en samt fann ég hann
fljótt. Þétta var innbyggður
klefi eða fataskápur, og fyrir
hurðinni var fortjald, alveg eins
og fyrir hinni, sem visisi út í
búðina.
Ég jeit inn í hann. Þarna voru
þrír dökkleitir loðfrakkar, einn
þeirra úr minkaskinni, tveir ný-
tízkulegir regnfrakkar, tveir
konulegir kvöldkjólar, og ein úti
föt, og ég ályktaði sem svo, að
þetta væri allt einkaklæðnaður
Seliriu, sem hún hefði þarna við
höndina, ef hún þyrfti að hafa
fataskipti á staðnum. Og dálítið
úrval af skófatnaði staðfesti þá
tilgátu mína.
Þessi skápur var hentugur til
að fela eitthvað í. Meðal annars
var hann ágætur til að fela þar
snuðrara, en nánar athugað
fanns't mér ekki, að hann mundi
duga mér. Ég hafði enga löngum
til að koma hlaupandi út til að
grípa Sally, heldur vildi ég hafa
einhvern felustað, þaðan sem ek
gæti horft á allt, sem fram færi.
En svo, þegar hún opnaði skáp-
inn, ætlaði ég að ganga fram og
tala við hana með fullum virðu-
leik.
— Andartak, ungfrú Dutton!
Hvert ætlið þér með kjólinn
þann arna?
Ég leitaði að stað, sem mér
gæti dugað til þess arna, og
þarna í horninu var eimmitt það,
sem ég þurfti: stór skermur úr
fjórum flekum, þakinn ein-
hverju ofnu efni. Hann var
þarna notaður til að hylja hand
laug með heitu og köldu vatni,
handklæðagrind og hillu með
allskonar fegrunarmeðölum á og
Skýrsla Dennings um Profumo-máliö
hafði verið sagt, var ósatt. Ef
í því, sem eftir var, lægi nokkur
hætta fyrir öryggið, myndi ég
auðvitað skýra frá því. En éftir
nákvæma rannsókn er ég sann-
færður um, að í hvorugu tilvik-
inu hefur verið um að ræða
neina hættu fyrir öryggi ríkis-
ins.
Hér verð ég að skilja við mál
ið, án þess að rekja smáatriði,
því að ég er sannfærður um, að
ef ég gerði það væri ég að gefa
þessum slefberum undir fótinn.
Þeir mundu vafalaust fara í blöð
in og selja sögur sínar dýru
verði. Og með því mundu þeir
gera rannsókn mína, ekki ein-
ungis að galdranornaveiðum,
heldur og að óheiðarlegri fé-
þúfu. Þessi útkoma væri svo
ógeðsleg, að ég verð að biðja mig
afsakaðan frá að stuðla að
hernri.
(IV) Aðrar sögusagnir.
Aðrar sögusagnir voru á ferð-
inni, sem stöfuðu óbeint af Pro-
fumomálinu, og komst ekki á
loft nema beinlínis vegria þess
(eins og sú, að háttsettur maður
heimsækti stúlku á hverri viku,
þar og þar, eða einhver annar
héldi við skrifstofustúlkuna
sína). En þessar sögur voru svo
þokukenndar, að mér fannst
erfitt að fást nokkuð við þær.
Engu að síður rannsakaði ég þær
og verð að taka fram, að ekki er
nokkur snefill af sönnunum til
að styðja þær. Því mótmæli ég
þeim sem gjörsamlega tilhæfu-
lausum.
27. kafli.
ÁLYKTANIR AF EFNI
FJÓRÐA HLUTA.
Mér er kunnugt um, að ráð-
hennar og aðrir hafa orðið svo
gramir yfir sögusögnunum um
þá, að þeir haft haft í hyggju að
fara í meiðyrðamál út af þeim.
Ég veit einnig, að þeir hafa
beðið með það meðan á rann-
sókn rninni stóð. En ég vona, að
þeim muni ekki þykja heiður
sinn krefjast þess, héðan af, að
þeir láti málin ganga lengra. Ég
treysti því, að það, sem ég hef
komizt að muni fullnægja þeim
sem nægileg vernd þeirra góðu
nafna. Það er að minni hyggju
heppilegra fyrir þjóðina, að
þessar sögusagnir séu gleymdar
og grafnar og þessu leiðindamáli
lokið.
Jafnframt treysti ég því, að
allir aðrir hætti að endurtaka
þessar sögusagnir, sem hafa
reynzt ógrundaðar og ósannar,
og að blöð og aðrir fari ekki að
reyna að leita nafna í þeim, sem
ég hef látið hér getið ónafn-
greindra, af ásettu ráði. Því að
ég er hræddur um, að ef nöfn
væru neínd —- og menn eru nú
eins og þeir eru — þá muni fólk
halda áfram að segja, að „eitt-
hvað hljóti nú að vera til í
þessu“, en það er í bewu tilviki
sannanlega ósatt.
Þá er ég kominn að leiðarlok-
um. Það mætti hugsa sér — og
hefur verið — að svona sögu-
sagnir séu merki um hnignun
í opinberu lífi þjóðar vorrar.
Þar er ég ekki á sama máli. Það
hefur ekki verið slegið af nein-
um kröfum. En það er bara
þessi mismunur nú á tímum, að
menn í opinberum stöðum eru
varnarlausari en þeir hafa áður
verið og þeim því nauðsynlegt,
meir en nokkru sinni áður, að
gefa ekkert tilefni til hneykisl-
unar. Því að ef þeir gera það,
verða þeir að vera viðbúnir auk-
inni áhættu, eins og komið hef-
ur fram í öllum þeim framburð-
um, sem ég hef hlustað á.
Upplýsingar um ávirðingar
þekkts fólks eru orðnar útgengi-
legar markaðsvörur. Sannar eða
lognar, raunverulegar eða tilbún
ar: þær eru seljanlegar. Því
meira hneyksli, því hærri fjár-
upphæð fæst fyrir það. Styðjist
það við ljósmyndir eða bréf, raun
veruleg eða ímynduð, þeim mun
betra. Alloft segjast seljendurn-
ir sjálfir hafa átt þátt í hinni
ósæmilegu hegðun, sem þeir
reyna að græða á. Meðalgöngu-
menn kom fram á sjónarsviðið,
reiðubúnir að veita aðstoð við
söluna og tryggja hæsta verð.
Sagan hleður utan á sig við
hverja frásögn. Hún er boðin
þeim blöðum, sem verzla með
þessa vöru, en þau eru ekki
mörg Þau keppa hvert við annað
um kaup á sögunni. Hvert um
sig óttast, að hin verði á undan
að kaupa. Sagan er svo keypt í
þeirri von, að hún eigi eftir að
geia af sér arð. Stundum er
sagan ónothæf fyrir blöðin. Hún
er bersýnilega fölsuð. í önnur
skipti er hún trúleg, en jafnvel
þá þora blöðin ekki að birta all-
ar upplýsingamar. Meiðyrðalög-
gjöfin og refsingin fyrir að sýna
dómstólunum fyrírlitningu hafa
tilætluð áhrif í því skyni að
halda aftur af blöðunum. Þau
birta það, sem þau geta, en eftir
verður verulegur hluti, sem ekki
er birtingarhæfur. Þessi óbirti
hluti sögunnar flyzt munnlega
frá manni til manns. Hann stöðv
ast ekki í Fleet Street. Hann
kemst til Westminster. Hann fer
yfir Ermarsund, jafnvel yfir Atl
anthafið og til baka aftur, og
bólgnar á leiðinni. Án hinna upp
haflegu kaupa, hefði þessi sögu
burður aldrei þurft að hefjast.
Þegar svona hryggilegar af-
leiðingar sjást verða, er það
fyrst og fremst greinilegt, að
eitthvað verður að gera t'il að
hindra, að fólk geti verzlað með
hneykslissögur gegn gjaldi.
Stofnun til þess arna er þegar
fyrir hendi. Við höfum fengið
nýtt „Blaðaráð“.
Enda þótt ég hafi fundið nauð
synlegt að draga athyglima að
þessu máli, vil ég engu að síður
taka fram, að ég hef fengið hina
beztu samvinnu og aðstoð hjá
blöðunum og öllum aðstandend-
um þeirra — ekki sízt þeirra,
sem ég tel þó að gætu þó helzt
verið aðfinnsluverð um efnisval
sitt ,
16. september 1963.
DENNING.