Morgunblaðið - 04.06.1964, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIB
Fimmtudagur 4. júní 1964

Útgetandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjorar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
„GRÖSIN OG JURTIR
GRÆNAR “
¥ gróandanum og við hækk-'
andi sól er ekkert eðlilegra
en að hugur þjóðarinnar bein-
ist að náttúru landsins, fjöl-
breytileik hennar og dásemd-
um. Svo vel vill einnig til að
um þessar mundir hefur kom-
ið út bók um íslenzkar jurtir
og plöntur. Er það bókin
„Gróður á íslandi" eftir Stein
dór Steindórsson frá Hlöðum,
einn merkasta og ágætasta
grasafræðing og náttúruskoð-
ara, sem nú er uppi hérlend-
is. Enda þótt margir ágætir
vísindamenn hafi ritað um ís-
lenzka grasafræði, þá er þessi
nýja bók sérstaklega merki-
leg fyrir það, að í henni mun
felast fyrsta tilraun sem gerð
hefur verið til að lýsa gróður-
lendum íslands í heild með
nokkurri nákvæmni, eins og
höfundur kemst að orði' í inn-
gangsorðum.
Þessi nýja bók er hand-
hægur lykill að dýrðarheim-
um íslenzks gróðurlífs. Hún
er full af aðgengilegum fróð-
leik, sem allir, ungir og aldn-
ir, hafa gagn og gleði af að
kynnast. Og í raun og veru
vitum við furðulítið um blóm
og jurtir, sem verða á vegi
okkar daglega. Við þekkjum
aðeins örfáar tegundir og
skeytum flest okkar lítið um
að auka þekkingu okkar og
kynnast nánar gróðursamfé-
laginu í kringum okkur. Hve
margir íslendingar skyldu til
dæmis vita það, hve margar
tegundir plantna og jurta
gróa og lifa í landi þeirlra.
Um það kemst Steindór Stein
dórsson m.a. að orði á þessa
leið:
„Alls eru nú kunnar hér á
landi 444 tegundir blóm-
plantna og byrkninga, sem
ætla má að náð hafi hér fullri
fótfestu, en auk þessa eru tald
ar 188 tegundir undafífla og
margar tegundir fífla, en
fræðimenn greinir mjög á um
tölu þeirra. Telja sumir um 20
tegundir, en aðrir 115. Ef
fylgt er hærri tölunni eru
tegundirnar alls 747. Lang-
flestar tegundir þessara
tveggja síðastnefndu ætt-
kvísla eru mjög sjaldgæfar og
er þeim þess vegna sleppt að
mestu í eftirfarandi hlutfalls-
tölum.“
GRÓÐUR Á
ÍSÖLD
Cá kafli bókar Steindórs
Steindórssonar, sem fjall-
ar um uppruna flórunnar er
einnig mjög fróðlegur og
skemmtilegur. Höfundur seg-
ir að það hafi lengi verið skoð
un meðal fræðimanna, að all-
ar háplöntur íslands og einn-
ig vel flestar lágplöntur hefðu
flutzt til landsins eftir að
jökla leysti. Hafi sú skoðun
verið bein afleiðing þess álits
vísindamanna að landið hefði
verið gersamlega hulið jökli á
jökultímanum, svo og önnur
nálæg lönd.
Á þessu atriði hafi skoðun
vísindamannanna nú ger-
breytzt. Sannað þyki, að á ís-
landi hafi á jökultímanum
verið veruleg landssvæði ís-
laus og hafi gróður lifað þar.
Heildarniðurstaða höfundar
verður sú, að 48% þeirra teg-
unda er fundizt hafa hér á
landi, séu ísaldartegundir,
21% hafi verið innfluttar með
mönnum og 31% sé óvíst um.
Mjög fróðlegur er einnig
kaflinn um brautryðjendurna
á sviði vísindalegra rannsókna
á gróðri íslands. Er þar fyrst
getið þeirra Eggerts Ólafs-
sonar og Bjarna Pálssonar,
sem ferðuðust um landið á
árunum 1752—1757. Síðan
koma fjölmargir erlendir vís-
indamenn og undir lok 19. ald
arinnar þeir Þorvaldur Thor-
oddsen og Stefán Stefánsson,
síðar skólameistari, en báðir
þessir menn unnu geysimerki
legt og mikið starf við gróður-
rannsóknir sínar. Má segja að
með Flóru Stefáns skólameist-
ara hafi verið lagður grund-
völlur að þekkingu íslend-
inga á gróðurríki lands síns.
Almenna bókafélagið og
Steindór Steindórsson eiga
miklar þakkir skilið fyrir
bókina „Gróður á íslandi“.
Séra Hallgrímur Pétursson
talar á einum stað um „grösin
og jurtir grænar“. Minnist
Steindór Steindórsson þess-
ara orða skáldsins og télur
þau bera vott um að séra Hall
grímur hafi kunnað að gera
greinarmun á grasi og jurt,
jurt og plöntu. En kunnum
við það í dag þrátt fyrir okk-
ar löngu skólagöngu?
ÚRSLITIN í
KAUFORNÍU
Cigur Barry Goldwaters, öld-
ungadeildarþingmanns frá
Arizona, í prófkosningum
repúblikana í Kaliforníu var
naumur, en hann tryggir hon-
um engu að síður 86 kjörmenn
Stóraukin viðskipti
Rúmena við Vesturveldin
Vilja kaupa kjarnorkustöðvar af Bretum*
og Bandaríkjamörmuni
London, Washington,
2. maí (AP)
• HAFT er eftir áreiðanleg-
um heimildum, að Rúmen
ar hafi farið þess á leit við
stjórnir Bretlands og Banda-
ríkjanna að fá keyptar þaðan
kjarnorkustöðvar. — Fylgir
fregninni, að þær stöðvar, sem
Kúmenar hafi einkum áhuga
á geti framleitt plútoníum
fyrir kjarnorkusprengjur. —
Haft er fyrir satt, að stjórn-
irnar muni hafa samráð sín í
Brússel, 2. júní (NTB)
AF hálfu V-Þjóðverja var
gert ljóst á ráðherrafundi
Efnahagsbandalagsins í dag,
að þeir muni ekki fallast á að
verðlag kornvara verði hið
sama fyrir aðildarríkin öll,
enda sé ekki fyrir hendi sam-
þykkt sambandsþingsins í
Bonn fyrir þeirri ráðstöfun.
milli um afstöðuna til mála-
leitunar Rúmena, verði henni
haldið til streitu. Bretar og
Bandaríkjamenn hafa yfir-
leitt ekki lagzt gegn sölu
slíkra kjarnorkustöðva til vin
veittra ríkja, en jafnan hafa
kaupendur orðið að skuld-
binda sig til að nota þær ein-
ungis í friðsamlegum tilgangi.
Áreiðanlegar heimildir í Was-
hington herma, að Bandaríkja-
stjórn hafi tilkynnt rúmönsku
viðskiptanefndinni, sem þar hef-
ur dvalizt frá því 18. maí sl., að
hún muni fyrir sitt leyti fallast á
Werner Schwartz, landbúnaðar-
ráðherra.
slík viðskipti séu bandalagsríki
Bandaríkjanna henni samþykk —-
með því skilyrði þó, að stjóm
Rúmeníu skuldbindi sig til að
heimila Alþjóða kjarnorkumála-
stofnuninni í Vín að hafa eftiriit
með notkun stöðvanna.
★
Á mánudag, 1. júní, lauk í Waa
hington viðræðum viðskipta-
nefndar Rúmeníu, undir forsæti
Gheorghe Gaston-Marin, vara-
forsætisráðherra, og bandarískr-
ar nefndar undir forsæti Averell
Harriman, aðstoðar-utanríkisráð-
herra.
f opinberri tilkynningu, sem
gefin var út að viðræðunum lokn
um er kveðið á um stóraukin við-
skipti ríkjanna,— sem á síðustu
árum hafa aðeins numið 1—2
milljónum dala árlega. Ennfrem-
ur er þar gert ráð fyrir vaxandi
samskiptum á ýmsum sviðum,
skiptum á ferðamönnum og skipt
um á vöru- og iðnaðarsýningum.
Að sögn AP-fréttastofunnar er
stjórn Rúmeníu um þessar mund-
ir að gera samninga við flest ríki
Vesturálfu um aukin viðskipti.
Eru þau samtals talin nema allt
að 150 milljón dollurum.
Viðskiptasamningar þessir eru
taldir athyglisverðir mjög stjórn-
málalega — ekki síður en við-
skiptalega, og er þar einkum
bent á viðleitni Rúmena við að
losa sig undan áhrifum Sovét-
stjórnarinnar á sviði efnahags-
málanna.
V.-Þjóðverjar andvígir
somræmingu korn-
verðsins
Fyrirhugað var, að kornverðið
yrði samræmt ekki síðar en 1.
júlí 1966 og það skyldi ákveðið
fyrir 30. júlí í ár. Af hálfu Belgíu
var lögð fram sú málamiðlun, að
beðið yrði með að ákveða verð-
lagið í hálft annað ár, en þá til-
lögu felldu Þjóðverjar.
í þýzku sendinefndinni á fund-
inum eru Gerhard Schröder, ut-
anríkisráðherra, Kurt Schmiick-
er, efnahagsmálaráðherra, og
Bamako, Mali, 2. júní (AP)
Vestur-Afríku-lýveldin Mali
og Guinea hafa ákveðiff aff
loka sendiráffum sínum í lönd-
um hvors annars.
í tilkynningu um þetta seg-
ir, að svo náin tengsl séu milli
landanna á sviði stjórnmála,
að reglulegir fundir forset-
anna Sekou Touré (í Guineu)
og Modibo Keita (Mali) og
annarra stjórnmálaleiðtoga
nægi fyllilega til þess að
fjalla um sameiginleg áhuga-
mál landanna og sendiráð séu
með öllu óþörf.
Þetta er ein síffasta myndin, sem tekin var af Nehru. Sýnir hún
hann flytja útvarpsræffu þar sem hann skorar á þjóff sína að
hætta blóðugum trúarbragffaerjum. Myndin var tekin 26. marz sL.
en í janúar sl. fékk hann affkenningu af slagi.
Kaliforníu á landsþingi repú-
blikanaflokksins í næsta mán-
uði. Sjálfur hefur Goldwater
lýst því yfir, að ef hann ynni
prófkosninguna í Kaliforníu
ætti útnefning hans til for
setaframboðs fyrir flokk sinn
að vera örugg. Aðrir draga í
efa, að sú staðhæfing hafi við
rök að styðjast.
Ef svo fer að Goldwater
yrði frambjóðandi repúblik-
ana í forsetakosningunum í
haust, þarf enginn að vera í
vafa um stórsigur Lyndon B.
Johnsons, núverandi forseta,
sem öruggt er talið að verði
frambjóðandi demókrata. —
Margt bendir til þess, að fram
boð Goldwaters yrði mikill
1 ekkir fyrir repúblikana. Hin
ar óábyrgu yfirlýsingar hans
um utanríkis- og öryggismál
og afturhaldssöm stefna í inn-
anlandsmálum hlytu að fæla
fjölda fólks, sem oft hafa
fylgt repúblikönunum að mál
um, frá flokknum.
Þrátt fyrir mikið fylgi Gold
waters í kjörmannakosning-
unum undanfarið, kann svo
að fara að hann komist ekki í
framboð fyrir flokk sinn. Vit-
að er að Eisenhower, fyrrver-
andi forseti, er mjög mótfall-
inn framboði hans og telur
felast í því beinan háska fyrir
Repúblikanaflokkinn. Kann
svo að fara að þeir William
Scranton, ríkisstjóri í Pensyl-
vaníu, eða Richard Nixon,
fyrrverandi varaforseti, verði
taldir sigurstranglegri fram-
bjóðendur og líklegri til þess
að halda flokki sínum samau.