Morgunblaðið - 05.06.1964, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLADIÐ
r
Föstudagur 5. júní 1964
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjorar:
Auglýsingar:
Útbreiðslustjóri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
VINNUFRIÐUR
au ánægjulegu tíðindi gerð-
ust í nótt, að samkomu-
lag náðist á milli vinnuveit-
enda og launþega um heildar
lausn kjaramálanna eftir stöð
ugar samningaviðræður, sem
staðið hafa undanfarnar vik-
ur með þátttöku og fyrir-
greiðslu ríkisstjórnarinnar. —
Landsmenn allir fagna þess
vegna í dag yfir því að fram-
undan er vinnufriður.
Alþýðusamband íslands rit-
aði ríkisstjórninni eins og
kunnugt er og óskaði milli-
göngu hennar um nýja kjara-
samninga. Ráðherrar hafa síð-
an undir forystu Bjarna Bene
diktssonar, forsætisráðherra,
beitt áhrifum sínum til að
laða launþega og vinnuveit-
endur til samstarfs, en eink-
um hefur Emil Jónsson
starfað að þessu með for-
sætisráðherra. — Embættis-
menn hafa gert marghátt-
aðar skýrslur og útreikninga
til að auðvelda samningagerð
og yfirleitt má segja, að í
þessum samningatilraunum
hafi ríkt allt annað andrúms-
loft en oftast áður.
Menn hafa nú sannfærzt
um að hóflausar kauphækk-
anir eru engum til góðs. Þess
vegna er leitazt við að fara
svipaðar leiðir í kjaramálun-
um og meðal nágrannaþjóð-
ana, sem lengst eru komnar
í þessu efni, þ.e.a.s. að miða
kjörin við greiðslugetu at-
vinnuveganna. Er vonandi, að
sú stefna fái að ríkja í fram-
tíðinni, því að hún ein getur
fært launþegum raunhæfar
kjarabætur og leitt til mikilla
framfara.
ALMENNINGS-
ÞÁTTTAKA
í ATVINNU-
REKSTRI
¥ Tndanfarin ár hefur all-
mikið verið rætt hér á
landi um almenningsþátttöku
í atvinnurekstri í formi op-
inna hlutafélaga. Eiginleg
almenningshlutafélög hafa
ekki þróazt hér á landi, þótt
þetta félagsform gegni þýð-
ingarmiklu hlutverki í flest-
um lýðræðisríkjum.
Á aðalfundi Flugfélags ís-
lands, sem haldinn var í fyrra
dag, var einróma samþykkt
tillaga um athugun á útgáfu
svonefndra jöfnunarhluta-
bréfa og í kjölfar þess hluta-
fjárútboðs meðal almenn-
ings.
Hagur Flugfélags íslands er
góður og eignir þess miklar.
Á hinn bóginn er fyrirsjáan-
legt að félagið þurfi að end-
urnýja flugvélakost sinn og
þess vegna er nú gullvægt
tækifæri til þess að opna fé-
lagið fyrir almenningsþátt-
töku með útboði nokkurra
tuga milljóna króna nýs hluta
fjár.
Skattalögum er nú þannig
háttað að fjárfesting í slíku
félagi væri mjög eftirsóknar-
verð fyrir allan almenning
og miklu hagkvæmari en
venjuleg sparifjármyndun, ef
rekstur félagsins gengur vel
sem fyllsta ástæða er til að
ætla vegna vaxandi flutn-
inga.
Þá er þess einnig að gæta,
að í lögum um Seðlabanka ís-
lands er gert ráð fyrir því að
bankinn setji upp verðbréfa-
markað, sem m.a. verzli með
hlutabréf. Ef Flugfélagið býð-
ur út hlutafé meðal almenn-
ings mundi bankinn vafalaust
setja upp vísi að verðbréfa-
markaði, þar sem menn gætu
verzlað með hlutabréf sín,
breytt þeim í reiðufé, ef þeir
þyftru á að halda, og þar
mundi myndast markaðsverð
á bréfunum.
Að vísu hefur enn ekki ver-
ið tekin endanleg ákvörðun
um að opna Flugfélagið fyrir
verulegri almenningsþátttöku
en athugun á því var þó ein-
róma samþykkt á aðalfundi
félagsins. Hér er um allflókið
lögfræðilegt úrlausnarefni að
ræða, þar sem breyta yrði
uppbyggingu félagsins og
haga framkvæmdum í sam-
ræmi við hin nýju skattalög.
En slíkir erfiðleikar eru
auðvitað ekki óyfirstíganleg-
ir, ef vilji er fyrir hendi til
að sigrast á þeim, en sú vilja-
yfirlýsing hefur þegar verið
samþykkt. Þess vegna er
fyllsta ástæða til að ætla, að
Flugfélagið verði fyrsta fé-
lagið hér á landi með mikilli
almenningsþátttöku og nú-
tímasniði slíkra félaga.
En þegar Flugfélagið hefur
verið opnað munu menn sann
færast um yfirburði þessa fé-
lagsforms og þá munu fleiri
félög fylgja í kjölfarið, ýmist
þannig að eldri félögum verði
breytt í nútímahorf, eða ný
félög stofnuð.
Þannig er ástæða til að
ætla að þær hugsjónir, sem
einkum yngri menn hafa bar-
izt fyrir á síðustu árum, séu
að rætast.
STYRKIR
LÝÐRÆÐIÐ
¥¥ið lýðræðislega stjórnar-
* form er þeim mun traust-
ara sem fleiri einstaklingar
;:v> ■:

■

Mynd þessi gefur nokkra hugmynd um hinn gífurlega mannfjölda, sem fylgdi Nehru, forsætisB
ráðherra Indlands, til bálkastarins á bökkum Jamnu-fljóts. Talið er að um 3 milljónir mannal
hafi verið í líkfylgdinnL 5
eru efnalega sjálfstæðir. Of -
mikil ríkisafskipti og óhófleg
yfirráð ríkisvaldsins yfir f jár-
magni þjóðfélagsins flytur
hið fjárhagslega vald á hend-
ur manna, sem fyrir hafa
pólitísk völd og getur það
stofnað lýðfrelsi í hættu.
Auðvitað ber að stefna að
því að dreifa fjármunum þjóð
félagsins. Það á að auðvelda
mönnum að eignast eigið íbúð
arhúsnæði, smáfyrirtæki,
jarðir og fiskiskip, en hér
verða einnig að rísa stórfyr-
irtæki. Þau á almenningur
líka að eiga.
Þúsundir manna eiga að
taka þátt í rekstri opinna
hlutafélaga og styrkja á þann
veg fjárhag sinn. Það út af
fyrir sig er eftirsóknarvert,
en hitt er þó ekki minna um
vert, að þannig er hið lýðræð-
islega stjórnarform treyst.
Wilson í
Fundir æðstu
Moskvu, 3. júní (NTB)
HAROLO Wilson, leiðtogi brezka
Verkamannaflokksins, sem nú er
staddur í Moskvu, skýrði á fundi
með fréttamönnum í dag frá til-
lögum, sem hann lagði fyrir Krús
jeff forsætisráðherra, en þeir
hafa ræðzt við nokkrum sinnum
undanfarna daga.
Wilson kvaðst m.a. hafa lagt
til, að æðstu menn stórveldanna
ættu fund með sér árlega í New
York í sambandi við setningu
Allsherjarþings Sameinuðu þjóð-
anna. Sagðist hann telja mjög
mikilvægt, að komið yrði á slík-
um fundum.
Wilson sagði, að Krúsjeff og
aðrir stjórnmálamenn, sem hann
hefði rætt við í Sovétríkjunum,
hefðu tekið vinsamlega undir til-
IVIoskvu:
munna órlego
löguna um fundi æðstu manna,
Auk hennar, hefði hann lagt fram
tillögu um, að stjórnir allra þjóða
heims skuldbindu sig til þess að
banna þegnum sínum að aðstoða
önnur ríki við framleiðslu kjarn-
orkuvopna og eldflauga. Sovét-
stjórnin hefði tekið tillögunni vel
og einnig annarri, sem gerði ráð
fyrir sameiginlegri áætlun þjóða
í austri og vestri um aðstoð við
Afríkuríki. 1
Wilson sagðist telja nauðsyn-
legt, að auk fundar æðstu manna
stórveldanna ár hvert, héldu
fastafulltrúarnir fjórir í Öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna með
sér fund. Þessir fulltrúar eru frá
Bandaríkj unum, Bretlandi, Sovéfc
ríkjunum og Frakklandi.