Morgunblaðið - 05.06.1964, Blaðsíða 24
M
MORGUNBLAÐIÐ
Fðstudagur 5. jún! 1964
1 JOSEPHINE EDGAR:
GÁR: 1
r
19
SYSTIR
beint á okkur, og ég þóttist vita,
áð hún hefði þekkt Woodbourne
lávarð, en hann stóð upp og
hneigði sig formlega og Hugh
fór að dæmi hans. En hún lét
eins og hún sæi ekki Fiu, og
svipurinn varð svo fullur óbeit-
ar, að mér hnykkti við.
Þegar karlmennirnir settust
niður aftur, varð mér litið á
systur mína. Hún rétti út vinstri
höndina — höndina með stóra
demantinum á — og tók stórt,
rautt jarðarber úr skálinni á
borðinu. Hún beit í það og horfði
um leið beint í augu aðkomu-
konunnar, og augun leiftruðu af
ögrun og fyrirlitningu.
Þunglamalega andlitið á Wood
bourne varð þrútið af niður-
bældri reiði, en Fía lagði hönd-
ina á arm hans. — Það er naum-
ast, að það var svipur á þessari,
Woddy! Vertu kátur! sagði hún.
Hann jafnaði sig og tók að
brosa. — Þegar maður hefur
verið umkringdur alla ævi af
langleitu kvenfólki, vill maður
talsvert gefa fyrir svolítinn
hlátur og kæti.
Hún beit aftur í jarðarberið.
— Hvað vill hann gefa?
— Hann vill gefa það, sem
upp er sett.
— Farðu varlega . . . ég kynni
að heimta tunglið.
— Mér þykir fyrir þessu,
Soffía, sagði hann.
Hún brosti framan í hann og
ég sá létta yfir þunglamalegu
andlitinu. er hún sagði: — Fyrir
hverju? Ég sá ekki neitt. Hún
stóð upp, tók hanzkana sína, sól-
hlifina og handtöskuna. — Ég
verð að aka með hana Rósu á
stöðina.
— Eg sé þig þá aftur?
— Auðvitað.
Lávarðurinn og Hugh fylgdu
okkur út í vagninn og við ókum
áleiðis til Lundúnaborgar. Soffía
tók af sér annan hanzkann og
horfði hugsandi á gljáfægðar
neglurnar á sér.
— Þú komst vel frá þessu,
Rósa, sagði hún.
— Hverju?
— Nælunni frá honum Trav-
ers litla. Nú veit hann, að þú
ert siðsöm stúlka, en hinsvegar
ekki, hvernig þér lízt á hann.
Það heldur honum áreiðanlega
við efnið.
Ég skildi ekki neitt í neinu.
— Ég hugsaði það nú ekki
þannig, sagði ég.
Það skríkti glettnislega í
henni. — Ég veit. Það var vel
heppnað, einmitt af því að það
kom af sjálfu sér.
— Heyrðu, Fía, hver var þessi
kona, sem þekkti Woodbourne
lávarð en ekki þig?
Hún leit á mig og svipurinn
var einkennilegt sambland af
kæti og illkvittni, og einhverju
enn, sem ég vissi ekki, hvað var.
Það gat oft verið erfitt að vita,
hvað Fía var raunverulega að
hugsa. Líklega hefur enginn,
nema við Minna frænka, þekkt
dökku hliðina í lífi hennar —
þennan beizka, ósveigjanlega
vilja, sem ríkti undir brosandi
yfirborðinu. Nú sá ég þetta, sem
wundir bjó.
— O, hún þekkti mig prýði-
lega vel, sagði hún. — Þetta var
nú konan hans. Hjartkær eigin-
kona Woodys og pabbi hennar
og mamma. Og ef hún hefur
ekki önnur beittari vopn til-að
berjast með fyrir hamingju
sinni en hrossaandlit og höfð-
ingjafas, þá á hún andskotann
ekki betra skilið en verða af
hamingjunni.
Mér varð svo hverft við, að
ég steinþagði, og skildi ekki neitt
í neinu, nema ég vissi, að allt
var orðið breytt, en eklci hvers
vegna. Við skröltum eftir Strand
og fórum aftur framhjá Fri-
volity. Ég hugsaði um framtíð
mína, sem hafði spáð svo góðu.
Soffía sagði ekki orð, fyrr en
við nálguðumst stöðina og sáum
Minnu frænku, smávaxna og
svartklædda, sem beið þolinmóð
við dyrnar.
ósveigjanlega Leninstefna, og
sovétið gat staðið sig við að láta
hana sem vind um eyru þjóta,
þar eð bolsjevíkarnir voru svo
mjög í minnihluta. En svo, 26.
marz, tók að skipast veður í
lofti: Kamenev 1) kom heim úr
Síberíuútlegðinni, samkvæmt
náðun bráðabirgðastjórnarinnar
og með honum var Stalin, sem
hafði verið árum saman við
dýra- og fiskveiðar, norður við
heimskautsbaug. Þeir tóku strax
stjórnina í bolsjevíkanefndinni.
Molotov var tekinn frá ritstjórn
Pravda, og blaðið tók þegar að
gerast sáttfúsara. Það var enn
til vinstri við mensjevíka, en það
var að minnsta kosti reiðubúið
til að halda áfram varnarstríði
gegn þjóðverjum, þar til bylt-
ingin væri komin á fastan fót.
Þessi breyting virðfst hafa verið
1) Kamenev (Lev Corisovich
Rosenfeld) var eidri flokks-
maður en Stalin, enda þótt
hann væri fjórum árum yngri
að aldrei. Hann var kvæntur
systur Trotskys. Kamenev'
hélt sig að mestu hægra meg-
in í bolsjevikaflokknum, en
var þó reikull. Sukhanov
segir um hann: . . . hann
blaðraði gegn Lenirt og eins
gegn Otkóberbyltingunni, en
lét samt alltaf undan í öllum
atriðum".
— Þótt þér þekkið Pétur forstjóra persónulega, banna ég yður afl
enda biéfin frá fyrirtækinu til hans: „Með kossi, Vigga.“
— Það er eins gott, að þú
vitir það nú eins og seinna, sagði
hún. — Ég er búin að yfirgefa
Dan.
— Já, en hann elskaði þig,
Soffía! hrópaði ég í skelfingu.
— Ég á við, að ég veit, að hann
var dálítið grófgerður . . . ég
á við, að hann var ekki eins og
lávarðurinn . . . en hann var
góður og honum þótti afskaplega
vænt um þig.
Hún leit á mig og bláu augun
voru eins og túrkissteinar — og
jafnhörð og þeir.
— Hann hefur fengið sitt,
sagði hún. — Ég skulda honum
ekkert. Og sum ást getur verið
viðbjóðslegri en hatur. Hún
rykkti upp höfðinu, ögrandi. —
Enginn maður í heiminum skal
eiga mig, Rósa. Ég er ekki nema
til láns. Ég tilheyri engum nema
sjálfri mér.
Ég var ringluð og hálfgrát-
andi, og hún. sá það, því að and-
litið á henni breytti svip, og hún
færði sig nær mér og kys'sti mig.
Hún var systir mín og hún elsk-
aði mig, og það gerði bara illt
verra.
Hún tók upp ofurlítinn vasa-
klút og þerraði augun í mér.
— Gráttu ekki, elskan. Þér
skal ekkert verða að meini.
— En hvað þá um Brendan?
kjökraði ég. — Ef þú vilt ekki
hafa Dan þýðir það þá sama,
sem, að við sjáum Brendan
heldur aldrei aftur?
Hún sleppti snögglega allri
blíðu og augun hörðnuðu og
voru eins og vör um sig. — Þér
er vel til Brendans, er það ekki?
— Já.
— Kannski dálítið skotin í
honum?
— Ég veit það ekki. Ég stam-
aði. Hvernig gat ég vitað það?
Ég vissi ekki annað en það, a8
hjartað í mér tók að hamast ef
hann snerti við mér, og að hann
var alltaf einhversstaðar 1
draumum mínum. — Ég kann
ágætlega við hann. Hann hefur
alltaf verið mjög almennilegur
við mig. Kannt þú ekki líka vel
við hann, Fía.
ALAN MOOREHEAD
verk Kamenevs, fyrst og fremst
— hann var eini viðurkenndi for
ingi flokksins, þarna á staðnum
— en enginn vafi er á því, að
hann naut stuðnings Stalins.
Það er dálítið erfitt að
greiða afstöðu Stalins út úx flækj
unni, þar eð svo mörg æviatriði
hans hafa verið rangfærð, hulin
eða ýkt af sovét-sagnfræðing-
um. Scynt virðist það nokkurn-
veginn Ijóst, að þegar hér var
komið sögu, hafi hann ekki ver-
ið annað eða meira en efnilegur
flokksmaður. Hann hafði komið
sér í náðina hjá Lenin með
starfsemi sinni sem ræningi og
hermdarverkamaður í Kákasus,
hann hafði staðið sinn námstíma
í Síberíu og sótt mörg flokks-
þing erlendis; en áhrifavald
hans var enn lítið og að gefa
í skyn, að hann hafi þegar verið
orðinn einn nánasti vinur Len-
ins nær ekki nokkurri átt.
Sukhanov minnist á hann með
varfærnislegri hæðni. Hann
segir: „Enda þótt „foringjalið“
bolsjevíkaflokksins væri á lágu
stigi, hafði það heilan hóp af
fyrirferðamiklum mönnum og
færum foringjum í hópi „hers-
höfðingja" sinna. En Stalin ork-
aði á mig — og ekki eina — með
starfsemi sinni í Ex-Com eins
og grá þoka, sem steig upp óljós,
öðru hverju og hvarf síðan spor-
laust. Meira hef ég ekki um
hann að segja“. Að minnsta
kosti ekkert, sem hann gat sagt,
eftir að hann skrifaði þetta, 1919,
þar eð hann átti heima í Rúss-
landi og Stalin var stöðugt að
hækka í tigninni. En að minnsta
kosti er ekkert athugavert við
þessa „gráu þoku“, því að þannig
orkar Stalin einmitt í saman-
burði við hinn sterka yfirboðara
svip annarra útlægra byltingar-
foringja, sem nú tóku að tínast
til borgarinnar með hverri vik-
unni, sem leið.
Meðal þeirra var „Amma“
Breshko-Breshkovskaya, ein af
foringjaliði sósíalbyltingarflokks
ins, og hermdarverkakona fyrr-
verandi. Henni var tekið með
gífurlegum fagnaðarlátum. Þarna
var og Heraklion Tseretelli,
mensjevíkinn frá Georgiu, sem
gerðist brátt foringi Ex-Com og
sovétsins. Það var Dan (Fyodor
Ilyich Gurvich) sem var í mið-
stjórn mensjevíka. Og loks var
Plekhanov, sem nú kom heim
eftir 36 löng ár í Evrópu. Að
Dan ef til vill undanteknum,
voru þessi öll, en mismjög
hlynnt „varnarstefnunni" og
samvinnu við bráðabirgðastjórn
ina. Og nú, er Kamenev var kom
inn, virtust þau einnig eiga stuðn
ing bolsejvíkanna.
En svo var ein rödd, sem
tekið var tillit til meðal Petro-
grad-sósíalistanna, og það var
Maxim Gorkys. Hann var lang-
fremsti vinstri-rithöfundur þessa
tíma og hann var fulltrúi þess,
sem varanlegra var en dagleg
pólitík byltingarinnar og æsing-
urinn á götunum. Hann skynj-
aði bráða hættu af múgæsing-
unum og ofsanum, og hann vissi
betur en nokkur bolsjevíki, að
hvorki þessi bylting né aðrar
gátu sópað fortíðinni gjörsam-
lega burt. Yfirlýsing hans, sem
samin er á þessu hámarki bylt-
ingarinnar, ber með sér einfald-
an, spámannlegan virðuleik.
Hann skrifaði:
„Borgarar! Gömlu herrarnir
eru horfnir og hafa látið eftir
sig mikinn arf. Nú tilheyrir hann
allri þjóðinni. Borgarar! Varð-
veitið þessa arfleifð, varðveitið
Súðavík
FYRIR nokkru tók Kristján
Sveinbjörnsson að sér um-
boðsmennsku fyrir Morgun-
blaðið í Súðavík. — Geta
þeir Súkvíkingar er óska
að fá Morgunblaðið, því
snúið sér til Kristjáns.
KALLI KÚREKI —>f— —>f— — Teiknari; FRED HARMAN
1&JDW6TOWWMTO TH Ot-TIMEU SAID HE \ SEE PXOFBSSOZ BO&GS, SEWT YÚU T'TELL TH’ / ££PM££TSL/TTLE PK.OP T'BUCiCLE OM A \ BÉAVEJZ. COWH&BACK SuW.' 0\D YOU SEE HIM?} YEAH' HIM SAYOIf-TlMEK. JUST HOT AIR‘'-CIVILI7.E’ PEOPLE MOT SETTLE AKG-UMEMT WITH &UNSf HIM GOWWA SUE OL’-TIMER FOR’LEVEHTY THOUSAH’ ^ ^/rH^oL-TiMeamay^eeally^^o^V
g|§|g
ggsg»;
/ Kalli mætir Litla-Bjór á leiðinni
til bæjarins.
— Gamli sagðist hafa sent þig til
þess að segja prófessomum að stinga
byssu í belti sér. Hittirðu hann
— Já, það gerði ég. Hann sagði að
Gamli kynni ekki fótum sinuí 1 for-
ráð, að siðmenntað fólk notaði ekki
byssur til að útkljá vandamál sín.
Hann ætlar að gera ellefu þúsund
dala kröfur á hendur Gamla fyrir fót-
brotið.
— Grasasni getur hann verið! Það
er ekki að vita nema Gamli renni á
hann eftir allt saman. Svona komdu.
Ólafsfjörður
Umboðsmaður Morgun-
blaðsins í Ólafsfirði er Har-
aldur Þóröarson, kaupmaður
í Verzl. Lín. Aðkomumönn-
um í bænum skal á það bent
að Morgunblaðið er selt í
lausasölu í verzlun hans.
Stykkishólmur
Umboðsmaður Morgun-
blaðsins í Stykkishólmi er
Víkingur Jóhannsson, Tanga
götu 13. Ferðafólki skal á
það bent að í lausasölu er
blaðið selt í benzínsölunni
við Aðalgötu.