Morgunblaðið - 07.06.1964, Blaðsíða 3

Sunnudagur 7. Jðní 1964
MORGUNBLAÐIÐ
3
!
Þörf á auknum rannsóknum
á veiöarfærum
Rætt við Hans Signrjónsson, skipstjóra
A FÖSTUDAGINN kom tog-
arinn Víkingur til Reykjavík-
ur að lokinni aflasölu í
Grimsby. Vikingur er eitt af
stærstu og aflamestu skipum
togaraflotans, og hefur fært
þjóðarbúinu um 10 milljónir
króna í sex veiðiferðum. Við
hittum Hans Sigurjónsson,
skipstjóra, að máli að heim-
ili hans í Sörlaskjóli 94 síð-
degis á föstudag.
— Telurðu, Hans, að sjó-
mannadagurinn hafi eitthvert
sérstakt gildi fyrir stéttina?
— Þýðing hans er orðin all
breytt frá því sem áður var.
Verstöðvarnar hafa stækkað,
skemmtanalíf er orðið miklu
fjölbreyttara og tækifæri til
að gera sér dagamun eru ó-
þrjótandi. Ég er þó ekki frá
því, að í smærri sjávarþörp^
um séu hátíðahöld sjómanna-
dagsins enn míkill viðburður.
Fjáröflun til Dvalarheimilis-
ins fer fram þennan dag, og
iþess vegna er þetta enn mikil
vægur dagur fyrir sjómanna-
stéttina. Hún hefur líka til
þess unnið, að starfa hennar
sé minnzt og athygii almenn-
ings beinist að þeim á þess-
um degi öðrum fremur.
— Ertu búinn að sækja ajó-
inn lengi?
— Ég byrjaði á þessu tíma í
Vestmannaeyjum, þegar ég
var fimmtán ára. Það þótti
sjálfsagður hlutur að fara á
sjó, og við strákarnir álitum
sjósóknina álíka ævintýri og
flug eða geimferðir eru í aug
um æskunnar á atómöld. Síð-
an hef ég haldið tryggð við
hafið, verið háseti, stýrimað-
tu-, og svo skipstjóri á tveim-
ur togurum Bæjarútgerðar
Reykjavíkur, þeim Jóni Þor-
lákssyni og Þormóði goða.
Fyrir tæpum fjórum árum tók
ég svo við skipstjórn á Vík--
ingi.
— Hann er I eigu Akurnes-
inga?
— Já, Síldar- og fiskimjöls
verksmiðjan á Akranesi á tog-
arann, en við löndum þar
mjög sjaldan, og raunar er
mjög lítið um landanir hér
heima. Fiskurinn er keyptur
á mjög góðu veðri erlendis
um þessar mundir og sölu-
ferðir þvi tíðar.
— Þetta var góð sala hjá
ykkur síðast í Grimsby.
— Já. Við seldum 335 tonn
fyrir rúm 17.800 pund. Aflinn'
var þorskur, veiddur við Vest
ur-Grænland á átta dögum.
— Sækjast áhafnir togar-
anna mjög eftir þessum sölu-
ferðum?
— Jú, mönnum finnst mikið
varið í þær fyrst í stað, en
svo minnkar áhuginn, og heim
ilisfeður vilja miklu fremur
njóta hvíldar með f jölskyldum
sinum meðan siglt er á eriend
an markað. Þeir verða að sýna
eigirikonunum fram á hús-
bóndavaldið svona annað slag
ið. Ég er í þeirra hópi, enda
fór ég ekki með togarann út
til Englands núna.
— Gengur vel að fá mann-
skap á skipið?
— Já, það er enginn hörg-
uU á vinnuafli hjá okkur.
Þetta er tiltölulega nýtt skip
og öU aðstaða um borð mjög
góð, veiðiferðir fremur stutt-
ar, þannig að menn hafa ekk
ert á móti því að vera um
borð.
— Samt eiga nú margir erf-
itt um vik.
— Já, ég veit það mætavel.
Góður afli hjá bátunum hefur
valdið þvi að margir hafa yfir
gefið togaAina, meira að segja
yfirmenn, og svo er ástæðanna
kannski að leita til margra
. gamalla og næstum úreltra
skipa, sem enn eru í notkun.
Skipstjórarnir lenda margir 1
stökustu vandræðum og verða
að ráða þá, sem hendi eru
næstir, þó að vitað sé, að þeir
eigi sízt heima um borð í tog-
ara. Það er mikið gert úr sög
um um skipverja, sem koma
ölóðir um borð, og sum skipin
verða að bíða úti á ytri höfn-
inni meðan mönnunum er hó-
að saman í bænum til þess að
skipa þeim út. Þetta er gert
af illri nauðsyn — ella yrði að
leggja skipunum.
— Fær upprennandi sjó-
Hans Sigurjónsson .skipstjóri,
ásamt dóttur sinni Ágústu.
mannastétt næg tækifæri á
togaraflotanum?
— Sem stendur er enginn
vandi fyrir unga menn að
komast á togara. En þegar
framboð er á vinnuafli freist-
ast menn auðvitað til að ráða
hina eldri og reyndari. Þegar
togarar fara á saltfiskveiðar
er áhöfnin 40—50 manns,
og ég veit, að mikilil fjöldi
skólapilta hefur farið með í
þær ferðir á undanförnum
sumrum. Á Víkingi eru núna
allmargir piltar um tvítugt
og kann ég ágætlega við þá.
Nokkrir strákar af sijóvinnu-
námskeiði voru hjá mér á
Þormóði goða, og það var
greinilegt, að þeir kunnu til
verka. Sjóvinnunámskeið hafa
tíðkazt erlendis og gefið góða
raun og hins sama vænti ég
af auknu átaki hérlendis í und
irbúningi ungra manna fyrir
starfið á sjónum.
— Farið þið á Nýfundna-
landsmið í sumar?
— Það er ekki fullráðið enn.
Liklegast tel ég nú, að við
verðum lengur við Grænland.
Maður má líka vara sig á hit-
anum í sjónum við Nýfundna-
land á þessum árstíma. Ég
minnist ágæts aflasumars þar
fyrir nokju’um árum, en því
miður nýttist aflinn ekki sem
skyldi vegna sjávarhitans,
sem bræddi ísinn og skemmdi
, nokkurt fiskmagn.
—’Þarf ekki að vera góð sam
vinna milli skipa, þegar svona
langt er sótt?
— í neyðartilfellum er allt-
af hjálpar að vænta frá ná-
lægum skipum og eftirlits-
skipin með þýzka togaraflot-
anum á irúðunum hafa boð-
izt til að veita íslendingum
alla aðstoð. íslenzku togararn
ír hafa samband sín á milli á
dulmáli og senda upplýsingar
um aflabrögð eins og flotar
annarra þjóða.
— Hafið þið komizt yfir lyk
ilinn hjá útlendu togurunum?
— Við höfum gert okkar at-
huganir og fylgjumst vel með.
— Hvaða umbætur telurðu
nauðsynlegar á útgerðinmr
— Menn eru alltaf ósparir
á að finna að hlutunum. Það
er ekkert nauðsynlegra en að
menn láti í ljós skoðanir sínar,
og ég, eins og svo margir aðr
ir, sé ýmsa vankanta á rekstri
togaranna. Það, sem íslend-
inga vantar sérstaklega eru
betri skip og umfangsmeiri til
raunir með veiðarfæri. Þegar
við keyptum nýju þúsund
lesta togarana voru aðrar þjóð
ir að endurnýja sinn flota með
skuttogurum. Þeir eru mun
hentugri á miðunum, sem við
sækjum en skipin okkar, enda
fer vinnan að mestu leyti fram
undir þiljum og er það vitan-
lega til mikils hagræðis þegar
illt er veður. Nú er svo kom-
ið, að Færeyingar taka okkur
fram um nýjungar í togaraút-
gerð. Þeir hafa keypt nýja,
ódýra togara í Portúgal,
nokkru iinnan við þúsund lest
ir, og reka þá á mjög hag-
kvæman hátt, og þeir eiga
ekki í eins miklum erfiðleik-
um með að fá menn á skipin.
— Það hefur margoft komið
í ljós, að tilraunir með ný
veiðarfæri eru of handahófs-
kenndar hérna. Við þyrftum á
rannsóknarskipi að halda, sem
gerði tilraunir með ný veið-
arfæri í stað þess að togar-
ar og bátar séu að þvi upp
á sitt einsdæmi, og láti þær
svo niður falla áður en nokk-
ur haldgóð reynsla er fyrir
hendi.
— Á togaraútgerðin framtíð
fyrir sér?
— Já, það tel ég alveg hik-
laust. Bátarnir hafa aflað vel
að undanförnu, en þegar afla
brestur verður hjá þeim, sem
við megum ailtáf búast við
verða togararnir að útvega
frystihúsunum hráefni til
vinnslu. Sjávarútvegur verður
tvímælalaust undirstaða at-
vinnulífsins enn um sinn —
samt megum við ekki láta und
ir höfuð leggjast að efla aðra
atvinnuvegi, og treysta ekk.
um of á gjöfli sjávarins.
Sr. Eiríkur J. Eiríksson:
„Sæla gerir
;juð sína menri
II. sunnudagur eftir trinitatis.
Guðspjallið'. Lúkas 14, 16-24.
í DAG. er sjómannadagurinn.
Hugurinn beinist að hinu mikla
hiutverki sjómanna ökikar í sögu
þjóðarinnar og lífsbaráttu. Hér
er um allsherjar örlög að ræða
í ríkum mæli. Margir erum við
aldir upp á strönd úthafs og
höfum sem börn grátið við
undirleik stórbrotinnar hljóm-
sveitar brimsins og brosað við
léttum gripum lognöldunnar er
glófingur hennar hafa leikið
sér að kuðung og skel fjörunnar.
Vettvangur vitundar okkar
margra, minninga og vona fær
blik af flóði og fjöru bernsku-
heimkynna við fjörð og vík eða
opið hafið.
„Sæll er sá, sem etur brauð
í guðsriki“.
Það er aflahrota. Þvi er líkast,
sem fjaran og varirnar, þar sem
skipin lenda, seiluð fiski, sé eins
og risastórt matborð hlaðið dýr-
indis krásum. Allir fara heim
með fisk í soðið, eins þeir sem
engan hafa átt innan borð.
Börnin þekkja skipin, jafnvel
áður en þau nálgast sundið.
Þau hlaupa heim, svo að mamma
'komi í tæka tíð niður í lend-
ingu með hressingu handa pabba.
Stundum kemur það fyrir, að
leikbróðir kemur nokkrum
andartókum síðar og nefnir
nafn skips, sem hefur farizt rétt
í þessu á sundinu. Mamma fer
aldrei framar að taka á móti
pabba. En sem betur fer er oftast
lent heilu og höldnu, og þegar
búið er að losa og skipta, er
hressingar neytt og konan.og
bömin hjúfra sig að heimilis-
föðurnum.
Það rættist vel úr með sjó-
veðrið þennan dag. Hugurinn
beinist að síðastliðinni nótt.
Dimmt er enn og tæplega sér
ti* merkja. Veður er og tvísýnt,
en þarna sér til ferða manns
milli lágu húsanna í sjávarþorp-
inu. Formaðurinn er á ferli að
„kalla“ háseta sína.
Formaðurinn þarf ekki að
berja mörg högg á gluggann.
Ei ginmaðurinn klæðist í snatri,
kveður konu sína, hversu lengi
er ekki þeirra atlota stundum
minnst, augum fullum ástúðar
og bænar — sofðu enn rótt,
elsku barnið mitt — er rennt
að litlu rúmi, og svo tekur
myrkrið við fyrir utan, veður-
gnýr og brimhljóð. Formannin-
um er treyst eins og brugðist
var fljótt og vel við kalli hans.
„Sæll er sá, sem etur brauð í
guðsrtki“. Þessi orð Fariseans
bera vott um sjálfsánægju og
öryggi um eigin verðleika. Margt
má finna Fariseunum til máls-
bóta. Sumt var sameiginlegt
þeim otg Jesú. En í grundvallar-
atriðum voru þeir ósammála.
Guðsríkið var þeim næstum því
ms - -
Togarinn Vikingur
mmz !' '<
Reykja víkurhöfn.
flokksmál. Lögmálið og þekk-
ing á því út í æsar var hið p.
mikla keppikefli og án -þeirrar
þekkingar gat ekki verið um
guðrækni að ræða. „Hlöðum
vegg 'utan um lögmálið", var
eins konar kjörorð þeirra.
Farisear voru í hugsun sinni
mótaðir af grískri 'heimspeki og
var þeim þekkingin dyr full-
komnunnar og sælu. Þeir voru
áhugasamir um skólamál og
vildu, að í hverri borg og byggð
væru skólar. Prófvottorð frá
þessum skólum voru svo aðgangs
kort að veizlusal guðsríkisins
og þurftu hinir lögmálslærðu
ekki annag en að setjast til
borðs í þeim gleðisal og njóta
þar krásanna.
Þessum hugsunarhætti mót-
mælir Jesús í guðspjalli dagsins.
Það er Guð, sem kallar og >
það sem skiptir mál er að bregð-
ast vel við kalli hans og leggja
út á djúpið með orð hans að
leiðarsteini, þótt í tvísýnu sé
stefnt og sjóveðrið vafasamt.
Guðsríikismáltíðin er sjálf bar-
áttan, að aflinn berist á land,
að skynja kall skyldunnar gegn-
um storm oig stríð lífsfojargar-
viðleitninnar, hinnar ytri, ver-
aldlegrar afkomu, en umfram
allt til þroska í anda réttlætis,
sannleika og kærleika.
Sjálf góða baráttan er guðs-
ríkið. Raun hennar, og nokk-
uð vinnst á til framfara og
ssnnnra heilla, er launin. Aðal-
atriðið er, að menn greini kall
skyldunnar gegnum glaum ytri
fagnaðar, sem oft er án innri
rótar og ræktar.
Jesús miðar við köllunina.
Fyrir honum eru engin verð-
mæti til án fórnar og þjónustu,
auðmýktar og bænar gagnvart
máttugum Guði í mannlegum
veikleika. 1
Því verður ekki mótmælt með
rökum að íslenzk sjómanna-
stétt hefir orðið við kalli skyld-
unnar og fært miklar og dýrar
fórnir. Hún er dugmikil og fenig-
sæl og hefur einatt borið af um
prúðmennsku og manndómsbrag.
Vig vitum, að undantekningar
verða ávallt, en halda verður
í horfi með öflugri viðleitni að
vanda í hvívetna til þessa at-
vinnuvegar og gæta þess, að
þrátt fyrir tækni og ytri um-
bætur verður sjómennskan
ávallt hetjulíf og herþjónusta í
innsta eðli sínu og beztu merk-
ingu.
Eftirtektarvert er, að höfuð-
postulinn Pétur var fiskimaður.
Skaplyndi hans var í ætt við '
hafið, en Jesús kennir hann við
hellubjargið. Hann gegnir kall-
inu hiklaust, yfingefur allt og
fylgir Jesú,
Gamall togarasjómaður sagði
mér eitt sinn, að við smáhljóð
eitt uppi á þilfari, sem bundið
yar vaktaskiptum, hafi hann
ávaUt vaknað, þótt gnýr sjóa og
veðurs högg og slög og himin-
rjúfandi hávaði raskaði sjaldn-
ast ró hans.
Rödd skyldunnar kallaði á
þennan sjómann, svipað 'og þeg-
ar móðir vaknar við veikan grát
barns, en sefur rótt þótt hús
hennar skjálfi í stórviðrum.
Við vitum ekki hverjir eru
mestir Guðsmenn, en hin forna 4
hómilíubók ein mesta gersemi
íslenzkrar tungu, velur ekki orð
af tilviljun, er hún segir að Guð
geri sína menn sæla. Guðsmenn
eru vafalaust menn baráttunnar
og fórnarinnar.
íslenzk sjómannastétt á sér
fyrirheit, sem og aðrir góðir
menn og gegnir íslendingar.
Blessa þú góði Guð góðu bar-
áttuna á sjó- og landi og hverja
stétt og s*aAu þjóðar okkar.
Auien.