Morgunblaðið - 11.06.1964, Blaðsíða 10

MORGU N BLAÐID
Fimmtudagur 11. júní 1964
10
Róið írá Slútnesi
víða er þar samfelld blóma-
breiða og volgar laugar eru
þar á nokkrum stöðum, þar
er vatnshitinn um 27 gráður.“
Frá Reykjahlíð er haldið
suður með vatninu að austan.
Þá er feiknastór sprengigígur
(Hverfjall) á vinstri hönd. Sá
gígur er einn frægasti sprengi-
gígur í heimi. Gígskálin er
rúmlega einn kílómetri í þver
mál, alveg hringmyndaður.
Suðaustur af Hverfjalli er ann
ar sprengigígur, lítið eitt
minni en Hverfjall.
Við Geiteyjarströnd er skilti
sem vísar á Dimmuborgir. Bíl
vegur er upp að borgunum,
upp á Borgarás sem er allhár
og takmarkar borgirnar að
vestan. Lengra verður ekki
farið á bíl, en af ásnum er
mjög einkennilegt að sjá niður
yfir borgirnar, risavaxnar
klettadrangar standa þar í röð
um og þyrpingum og eru víða
þröng skörð á milli þeirra þak
in birkikjarri og víða eru stór-
grýttar urðir. Klettarnir
mynda víða skringilegar mynd
ir af ferlegum körlum og kon-
um. Öðru hvoru heyrðust upp
hrópanir þegar ferðafólkið sá
eitthvað sem því þótti skrítið.
Litast um í Mývatnssveit
Þ A Ð er laust fyrir hádegi,
indælt veður, logn og hita-
niolla. Ég er á gangi eftir þjóð-
veginum norðan Mývatns. Um
ferðin er feiknamikil, hver
bíllinn af öðrum fer framhjá
mér, og öðru hvoru mæti ég
gangandi mönnum, aðallega
útlendingum. Fólksbíll, sem
koma á eftir mér, stanzar
nokkra metra framan við mig
og út úr honum stígur mið-
aldra maður en í bílnum sitja
þrjár konum og tvö stálpuð
börn. Ég sé af einkennisstöfum
bílsins að hann var af Suður-
landi. Maðurinn býður góðan
daginn og spyr hvort vegur-
inn, sem hann kom eftir, liggi
ekki til Reykjavíkur. Ég kvað
svo vera. Hann fór svo að
spyrja eftir hvað helzt væri að
sjá í Mývatnssveit. Hann
kvaðst aldrei hafa komið hér
fyrr og vera þarfafleiðandi ó-
kunnugur en hann væri þarna
á ferð með kunningja sína til
að sýna þeim landið, og þau
hefðu þennan dag til kvölds
til að skoða Mývatnssveit, en
færu svo snemma næsta morg-
un áleiðis austur á land.
Ég taldi upp þá staði við
Mývatn, sem ég taldi að mest
væri um vert að skoða.
„Þú værir ef til vill. fáan-
legur til að skreppa með okk-
ur hringferð um vatnið til að
leiðbeina okkur, ef þú ert ekki
b'undinn við ákveðin störf?“
spurði ferðamaðurinn, sem hét
Jón.
Ég taldi mig geta farið með
þeim, og kl. 13 vorum við lögð
af stað.
„Hvert eigum við fyrst að
halda?“ spurði Jón, þegar við
héldum af stað.
Ég taldi réttast að fara fyrst
upp á Námafjall. Við fórum
Austurlandsveg frá Reykja-
hlíð, framhjá Gufubaðinu í
Jarðbaðshólum og upp í Náma
skarð. í austanverðu skarðinu
liggur bílvegur suður á fjallið,
svo auðvelt er að aka hvaða
bíl sem er suður á háfjallið
og njóta þaðan útsýnis í allar
áttir. Þar þótti ferðafólkinu
fagurt um að lítast. í suðvestri
sá yfir Ódáðahraun, allt til
jökla. í vestri sást fjallgarð-
urinn milli Eyjafjarðar og
Skagafjarðar en nær blasti við
Mývatn með öllum sínum eyj-
um, hólmum, víkum og vog-
um, og ennþá nær úfin hraun
eftir Jóhannes Sigfinnsson, Grímsstöðum
sums staðar skógi vaxin svo
skógurinn myndar samfelldar
grænar breiður. Meðfram fjall
inu og í hlíðum þess, þar sem
jörðin er sundursoðin af jarð-
hita eru marglitar skellur,
sem gera umhverfið skraut-
legt, einkum í sólskini.
í norðri sést víðáttumikil
skógi vaxin. Til austurs sér
yfir Mývatnsöræfi og Hóls-
fjöll og Dimmafjallgarð. í
góðu skyggni má sjá bæina
á Hólsfjöllum.
Samferðafólkið er hugfang-
ið af að virða fyrir sér um-
hverfið, en tíminn líður og
ekki veitir af að nota daginn
„Nei, lítið á nátttröllið
þarna norðan í klettinum. Það
er líklega að forðast sólina.
Og kerlingin þarna með stór-
an poka á bakinu, sem alveg
virðist vera að sliga hana.“ —
Við skoðum kirkjuna, Vals-
bjargið og aðra staði sem
merkastir eru í borgunum.
Svo er haldið suður með
vatninu, að Höfða. Upp á
Höfðann er gengið eftir mjó-
hraunbreiða sem nær svo
langt sem augað eyðir. Aust-
an við hraunið ber Kröfiu
hæst og skammt vestan við
hana sést hvítur gufumökkur
úr Litlavíti. Vestan við hraun-
ið ber mest á Hlíðarfjalli. —
Hraunbreiðan í norðri er Leir-
hnjúkshraun sem myndaðist
á árunum 1724 til 1729. Sunn-
an við Leirhnjúkshraunið er
Dalfjall, langur fjallshryggur,
sem nær suður að Námaskarði.
Þegar Leirhnjúksgosin stóðu
yfir, rifnaði Dalfjallið að
endilöngu og meginhluti fjalls
ins seig niður tugi metra, en
austurbarmur sprungunnar,
sem er nokkuð langt upp í
fjallshlíðinni, seig ekki og nú
snýr allhár lóðréttur berg-
veggur að fjallinu, svo þar
myndast þröng dalskora eftir
endilangri fjallshlíðinni. Neð-
an við sprunguna er hlíðin öl!
Úr Dimmuborgum
vel, svo bráðlega er aftur hald
ið af stað, áleiðis niður að
Reykjahlíð.
Skammt vestan við Gufu-
baðið er afleggjari út af þjóð-
veginum til vinstri. Við vega-
mótin er lítið skilti. Á því
stendur Grjótagjá.
„Hvert liggur þessi vegur
og hvað er markvert við
Grjótagjá?"
„Vegurinn liggur að heitum
neðanjarðarlaugum í gjánni.
Vatnið í laugunum er rúmlega
40 gr. heitt og þarna er mjög
vinsæll baðstaður. Önnur volg
laug er rétt sunnan við Reykja
hlíð, fast við veginn. Þar heit-
ir Stóragjá. Þar liggja tvær
víðar gjá samhliða. Mikill
gróður er á botni gjánna og
um götuslóða. Þegar upp á
hæstu brún ,blasir við eitt það
fegursta útsýni, sem hugsazt
getur, Kálfastrandarvogarnir
ganga inn með Höfðanum á
báðar hliðar og kvíslast inn í
landið, en fjöldi hólma, kletta
drangar og sker standa víða
upp úr vatninu. Ef logn er,
eykur það mjög á fegurðina,
vegna speglana í vatniinu. —
Fjöldi af öndum er á vatninu
og spörfuglar í skóginum, því
Höfðinn er alvaxinn fögrum
skógi. Frú Guðrún Pálsdóttir
og Héðinn heitinn Valdimars-
son hófu skógrækt á Höfðan-
um og spöruðu ekkert til að
gera hann sem fegurstan. Eftir
fráfall Héðins hélt frú Guð-
rún áfram starfinu og flutti
fjölda af blómjurtum í Höfð-
ann og setti þar auk þess marg
ar trjátegundir, svo nú er
þarna glæsilegur skrúðgarður,
sem sýnir öllum hvað hægt er
að gera á íslandi þegar áhugi
og smekkvísi haldast í hend-
ur.
Áfram er haldið suður með
vatninu og farið hægt, því
víða er ástæða til að stanza
og athuga það sem fyrir aug-
un ber. Hraunsúlur, tjarnir
með gróðurríkum smáhólmum,
klettabelti með stórum skáp-
um og margt fleira.
Hjá Garði beygir vegurinn
vestur með vatninu að sunnan,
yfir Grænalæk. Rétt vestan
við ós Grænalækjar er allhár
og brattur eldgígur, grasivax-
inn, sem heitir Arnarbæli. f
toppi hólsins er op, nokkrir
metrar í þvermál. Þégar litið
er niður í opið, sést að þar er
hyldjúpur stampur sem mun
vera nær því eins djúpur og
hóllinn er hár.
Meðfram landi, frá Græna-
læk að Skútustöðum, er fjöldi
af sundfuglum af ýmsum teg-
undum.
„Hvað eru margar andateg-
undir við Mývatn?" spurði
samferðafólkið.
„Það er vissa fyrir því að
minnsta kosti 15 tegundir af
öndum verpi við Mývatn og 1
viðbót við það verpa hér sef-
önd, blesönd, gæsir og álftir.“
„Hefur ekki orðið vart við
nýjar fuglategundir sem sezt
hafa hér að í seinni tíð?“
„Jú, árið 1922 var fyrst vit-
að að hettumáfur verpti hér,
nú verpa hér þúsundir af
þeim. Svo bættust við, brand-
ugla, skeiðönd, skutulönd og
nú síðast jaðrakan og grunur
er á að nokkrar fleiri tegund-
ir hafi orpið hér, en full vissa
hefur ekki fengist um það
ennþá.“
Ferðinni var haldið áfram
vestur hjá Skútustöðum og
Álftagerði að Laxárbrúnni hjá
Arnarvatni. Þar fórum við
norður yfir ána. Víða er mikil
náttúrufegurð meðfram ánni.
Fjöldi eyja og hólma eru 1
ánni, einkum í syðstu kvísl-
inni. Margir hólmarnir eru
gróðurmiklir með gulvíðir-
runnum.
Við gengum dálítinn spöl
meðfram ánni og hittum þar
mann sem var að veiða á
stöng. Stór urriði hafði tekið
fluguna hjá honum og hann
var að reyna að koma honum
að landi, en það gekk erfið-
lega. Að lokum kom hann
honum inn í grunna vík og þá
var sigurinn unnin. Veiðimað-
urinn var mjög ánægður með
feng sinn, því gizkað var á að
urriðinn væri að minsta kosti
7 pund. Veiðimaðurinn kastaði
flugunni aftur og samstundis
gleypti annar stórurriði hana.
Innan skamms voru 4 urrið-
ar komnir á land, en aðein*
tveir þeir fyrstu voru reglu-
lega stórir. Við urðum nú að
slíta okkur frá veiðiskapnum,
þó spennandi væri að horfa
á hann, og halda ferðinni á-
fram. Við komum upp að Mý-
vatni örstutt frá þeim stað
þar sem Laxá fellur úr því.
Skammt þar frá er Vagn-
brekka. Þar fórum við á rudd
an veg, sem liggur norður að
Belgjarfjalli, sem stendur þar
eitt sér umkringt smáum og
stórum vötnum og aragrúa af
tjörnum. Á milli tjarnanna
eru grónir hraunhryggir og
eldborgir. Landið er þarna
víða skógi vaxið, og í vötnun-
um og tjörnunum er fjöldi
af hólmum og eyjum, allt
skógi vaxið og víða er þar
mikið og fjölskrúðugt fuglalíf.
Ákveðið var að ganga á fjall-
Framhald á bls. 15.
!
!
Á slóðum Ferðafélagsins