Morgunblaðið - 12.06.1964, Blaðsíða 27

F5studagur 12. iúní 1964
MORGUNBLAÐIÐ
27

bimldur
SÍÐASX í maí urðu menn þess
varir að einskonar Þverar-
skata var komin upp í mynni
Drammensár í Noregi í Nor-
egi .Hélt hún uppeftir á.nni
með miklum hraða og hafði
litla viðdvöl unz hún komst
upp að Hellufossi, sem er í
ánni um 30 km. frá sjó. Þetta
var hvít skepna, á að gizka
4 metra löng og þótti synda
frábærlega vel, því að henni
miðaði vel áfram jafnvel þar
sem mikill straumur var á
móti. En fossinn gat hún
ekki „stikiað“, svo að nú varð
skrímsli þetta að láta fyrir-
berast í stórum hyl, skammt
fyrir neðan foss, rétt hjá
stöðvarbænum Hokksundi,
Þangað streymdi nú fjöldi
fól'ks, jafnvel úr fjarlægum
byggðum, til þess að skoða
ófreskjuna. Fróðir menn sáu
að þarna var á ferðinni
skepna, sem Norðmenn kalia
ýmist „Hvitfisk" eða „hvit-
hval“, en mjaldur eða ,mjall-
ur“ heitir hann á íslenzku, en
„Delphinapterus leucas“ á
vísindamáli. Hann er í raun-
inni íshafshvalur og heldur
sig aðallega fyrir norðan Sibe-
ríu og Canada og í hafinu fyr
ir norðan og vestan ísland. En
fyrir kemur að hann flækist
suður með Noregsströnd og
hefur jafnvel komizt inn í
Eystrasal.t og norður í Hels-
ingjabotn.
Þó að mjaldurinn lifi eink-
j|m á smokkfiski og sílum
kemur það fyrir að hann leggi
sér til munns þorsk og jafnvel
lax. Og þegar veiðieigendur
í Drammensá fréttu til skepn-
unnar voru þeir ekki seinir á
sér að kæra mjaldurinn fyrir
hreppstjóranum. Og hann ráð
færði sig við landibúnaðar-
ráðuneytið, sem hefur æðsta
úrskurðarvald um fisk í ósöltu
vatni. En nú er mjaldurinn
ekki fiskur og er þessvegna
ekki nefndur í neinni vatna-
löggjöf. Veiðimenn heimtuðu
að mjaldurinn yrði drepinn
umsvifalaust og ríkisstjórnin
féllst á það. Ef ófreskjan
yrði látin lifa mundi hún ger-
eyða öllum laxi í ánni, sögðu
veiðigarparnir.. En nú bar nýj
an vanda að höndum. Engan
hentugan skutul var hægt að
Þessa mynd tók ljósmyndari einn af mjaldrinum í Dammens-
ánni, Svo sem sjá má líkist hnnn mjög lýsingum sjónarvotta,
sem sáu „hvítabjörn eða skrínisli“ i Eyjafirði fyrir nokkru,
og ætti þessi mynd að taka af skarið um hvað þar var á ferð.
leitar upp í sveit
En var illa fekið, og steindrepinn
finna, til þess að drepa mjald-
úrinn. Loks var það úrræði
tekið, sem illræmdustu veiði-
þjófar hafa stundum notað:
að setja dýnamítsprengju í
hylinn, en þetta þótti ýmsum
mesta fúlmennska.
Aftakan fór fram á miðviku
daginn var. En ekki sprakk
hvalurinn samt „í loft upp“.
Sást hann hvergi. Eftir sjö
tíma leit fundu tveir frosk-
menn loksins skepnuna, liggj
andi steindauða á þriggja
metra dýpi, og komu á hana
böndum og nú var mjaldur-
inn dreginn á þurrt. Mættir
voru vísindamenn frá „Ana-
tomisk institutt“ og Zoolog-
isk laboratorium“ og tóku þeir
til óspiltra málanna að kryfja
og skera þennan könnuð
Drammensárinnar.
Sú rannsókn leiddi í ljós að
mjaldurinn hafði látið lífið
sem saklaus píslarvottur. Mag
inn var svo að segja tómur —
og ekki fannst þar svo miíkið
sem smáuggi af laxi. Mjald-
urinn fannst 150 metrum neð
ar en þar sem spren.gjan hafði
verið sett í ána, og dæmdist
rétt vera að hann hefði sál-
ast af ofþrýstingi í vatninu,
því að hjartað hafði sprung-
ið og að aftakan hafi verið
kvalalaus. Mjaldurinn reynd-
ist 4.53 m. langur og einn
metri fyrir sporðinn. Hann
vóg milli 700 og 800 kíló.
Þetta er ekki í fyrsta sinni
sem mjaldur leitar upp í
Drammensána. Fyrir 50 ár-
um komu tveir. Annar þeirra
mun hafa farið til hafs aftur,
en hinn varð til á eyri við
ána.
En þó sumargestur þessi sé
dauður, er umtalið um ha-nn
ekki þagnað. Ýmsir hafa
reiðst því að mjaldurinn var
drepinn og mundi helzt vilj-
að hafa hann í ánni meðan
hann vildi vera þar. Og þess-
um mönnum hefur vaxið fylgi
síðan það sannaðist að mjald-
urinn var saklaus af laxadráp
inu. Esská.
JVIargur hefur fest bíl slnn f OddsskarcVi um dagana og á ólíklegustu tímum. Þessi mynd var
tekin þar 8. inaí 1961, er lokið var við að ryðja skarðið. Yoru þá snjógöngin sumsstaðar
meira en þrjár mannhæðir.
Festi bílinn í snjó
í Oddsskar&i
— og gekk til Eskifjarðar eftir aðstoh
— Snjókoma á N- og Austurlandi
t FYRRADAG gerði versta veð-
ur á Austurlandi. í Neskaupstað
gekk á með stórrigningu og kuida
og stóð svo allan daginn, en í gær
hafði hinsvegar brugðið til hins
betra. í Oddsskarði snjóaði, og
festi a.m.k. einn maður bil sinn
rækilega þar. Á móti öðrum var
sendur veghefill frá Neskaupstað.
Færð er nú aftur orðin góð yfir
skarðið þrátt fyrir þessa óvenju
legu snjókonm. Hlýrra var í
weðri þar eystra i gær og nær
úrkomulaust.
Um 11-leytið á miðvikudags-
morgun lagði ferðamaður einn
af stað í sex manna fólksbíl frá
Neskaupstað yfir Oddsskarð.
Komst bíllinn upp í háskarðið á
keðjum, en þá var komin norð-
austan krapahríð og kingdi nið-
ur snjó. Þegar bíllinn var að
komast niður í háskarðinu, var
skollin á moldviðrisstórhríð, og
Ieið ekki á liingu þar til hann
festist i skafli og varð hvorki
hreyfður aftnrábak né áfram.
Þarna yfirgaf ökumaðurinn
bílinn, og gekk niður í Eski-
fjörð, og er hann var kominn
niður í ca. 500 metra hæð yfir
sjávarmál, kom hann niður í
sumarblíðu.
Er maðurinn kom niður á Eski
fjörð, og sagði þar sögu sína,
hlógu menn að honum í fyrstu og
trúðu alls ekki sögunni. Þó fékk
hann brátt mann og bíl til þess
að fara upp i skarðið aftur. Voru
þeir tveir síðan í heila klukku-
stund að moka svo frá bílnum,
að hægt yrði að draga hann úr
skaflinum, svo kyrfilega hafði
fennt að honum á stuttum tíma.
Maðurinn hélt síðan áfram í
bíl sínum og er kom að Gilsá í
Jökuldal var enn komið í slyddu
hríð og hélzt hún vestur að
Möðrudai, en torfærur voru þó
ekki á veginum.
Á Akureyn var grátt í fjöll-
um í gærmorgun, niður undir
Skiðahóteli i Hlíðarfjalli og fest
í Vaðlaheiði. Snjó leysti að
nokkru í gær, þó ekki alveg .
— Leikfélagið
Framh. af bls. 28
sem var sýnt 1957. Þriðja leikrit
ið eftir þennan höfund „Kirsu-
berjagarðinn“ sýndi Þjóðleikhús
ið fyrir nokkrum árum.
Þá er leikfélagið að útbúa leik
för út um land með leikritið
„Sunnudagur í New York“ og
verður sýnt víðsvegar um land-
ið.
BRUNNIR KOLSKÓGAR
í HAUST
f haust er áformað að sýna
leikrit Einars Pálssonar, Brunn-
ir kolskógar, sem nú var fært
upp vegna listahátíðar. Ekki
kveður leikhússtjórinn, Sveinn
Einarsson, neitt ákveðið um
hvort annað leikrit verði sýnt
með þessum einþáttungi. Og al-
veg óráðið hvort hitt leikritið
um sama efni eftir Einar Pálsson
verði sýnt um leið, en það mun
vera upphaflega skrifað fyrir
sjónvarp.
Starfsemi Leikfélags Reykja-
víkur hefur gengið mjög vel á
þessu starfsári. Voru flutt 6
verk, þar af 4 á sama tíma, sem
er einsdæmi í sögu félagsins.
Sýningarfjöldi var yfir 150 og
aðsókn mjög góð. Á undanförn-
um árum hefur sýningarfjöldi
yfirleitt verið öðru hvoru megin
við 100 á leikári, þar til i fyrra
að sýningar urðu 120 og nú 150.
Er því mikið stökk hvað snertir
sýningarfjölda á 2 árum, þegar
sýningar hafa þrefaldast.
— Bjartsýni
Frh. af bls. 28
izt voru míu skip með um 10.000
mál á leið til Siglufjarðar í dag
og kvöld. Síldin hefur veiðst á
svipuðum slóðum, út af Sléttu, en
virðist á leið vestur og norðéest-
ur. Veður er ekki gott en skipin
fá lens til Siglufjarðar.
Tíðindamaður blaðsins hefur
leitað til nokkurra aðila, sem vel
þekkja til síldveiða, og virðist
bjartsýni ríkja í hugum flestra
varðandi nýbyrjaða síldarvertíð.
Telja ýmsir að árgangarnir 1950
og 1960, sem er millisíld, verði
kjarninn í veiðinni Austanlands,
en eldri árgangur og stærri síld
verði á svæðinu út af N-og NA-
landi. Með tilkomu stærri fiski-
skipa, aukinnar veiðitækni og
með notkun þess, sem a.m.k. skip
Haraldar Böðvarssonar munu
nota, má telja vist, að verulegur
hluti veiðiflotans leiti til Siglu-
fjarðar, þar sem flestar söltunar
stöðvar eru og stórkostlegustu
bræðslurnar og því mestu mögu
leikarnir á að veita flotanum
skjóta og góða þjónustu.
Síld sú, sem nú er landað hér
til bræðslu, virðist bæði stór og
feit og er við því að búast að
söltun verði leyfð innan tíðar.
Stefán.
— Shastri
Framh. ai bls. 2
an, sýnt vizku og skilning að
því er varðar sambúð landanna.
Að vísu sagði Shastri að ekki
væri hlaupið að því að finna
lausn deilumálanna, en benti á
að Indland og Pakistan væru
.tengd böndum sameiginlegrar
sögu og siða, sem ættu að auð-
velda viðræðurnar.
Um Kína hafið forsætisráð-
herrann fátt gott að segja. Hann
sagði að Pekingstjórnin hafi virt
einskis óskir Indverja um frið-
samlega sambúð og staðið fyrir
áróðri gegn Indlandi í ýmsum
löndum Asíu og Afríku. Þessu
verður Peking að hætta, sagði
Shastri, og taka til endurskoð-
unar afstöðu sína til Colombo-
tillagnanna. í tillögum þessum er
gert ráð fyrir að öllum aðgerðum
verði hætt á landamærum Ind-
lands og Kína meðan samningar
fara fram um landamæradeiluna.
En Kínverjar neituðu að fallast
á vopnahlé sem skilyrði lyrir
viðræðum.
Theodór 5 Georgsson
málflutningsskrifstofa
Hverfisgötu 42, III. hæð.
Sími 17270.