Morgunblaðið - 28.06.1964, Blaðsíða 17

Sunnudagur 28. júní 1964
MORGU N BLAÐID
17
Á slóðum Ferðafélagsms
Frá Bláhnúk. Barmur í baksýn. — (Myndirnar tók Þorsteinn Jósepsson).
erfiður hjalli, og mun það
hafa tekið nokkra daga að
mjakast upp hálsinn að norð-
anverðu. Enn í dag getur
þessi háls verið erfiður eða
jafnvel ófær traustustu fjalla-
bílum.
Þáð er skemmtiiegt að
ganga á Háöldu. Þaðan er af-
bragðs útsýni yfir allt ná-
grennið einkum þó til suðurs
og vesturs yfir Hrafntinnu-
sker- og Hrafntinnuhraun. í
göngunni á fjallið er ágætt að
þræða hryggina að austan,
þótt allbratt geti verið á köfl
um. A Landmannalaugasvæð-
inu eru fjöllin yfirleitt nokk-
uð brött. Þegar farið er á Há-
öldu frá Laugum ter fyrst far-
ið þvert yfir hraunið, og síð-
an stefnt nokkurnveginn
beint á fjallið. Á heimleiðinni
er það góð viðbót að krækja
norður á Suðurnám, og ganga
austur eftir norður- eða suð-
urhryggnum. Einnig mætti
fara leiðina öfugt þ. e. fyrst
á Suðurnám og síðan á Há-
öldu. Suðurnámur er með af-
brigðum litskrúðugt fjall. Þar
er að finna hrafntinnu, ljós-
gult líparít og alla regnbog-
ans liti þar á milli. Norðan
undir Suðurnám er Frosta-
Nágrenni Landmannalauga
eftir Einar Þ. Guðjónsson
UMHVERFIS Landamanna-
laugar er að finna eitt litrík-
asta landslag á íslandi, og
þótt víðar væri leitað. Það
er ekki gróðurinn, sem setur
svip á landið, heldur hin
óendanlega litadýrð líparít-
fjallanna. Þar eru brún, gul,
rauð, blá, græn og svört fjöil,
og litir þessir blandast þar
saman með ýmsu móti, svo
að menn trúa vart augum
sínum.
Þar er urmull af hverum,
smáum og stórum, gufuhver-
um, vatnshverum og leirhver-
um, og mætti bæta þeim í
hóp þeirra hluta, sem ótelj-
andi eru á íslandi.
Venjulega er greiðfær sum
arvegur austur undir Land-
mannalaugar, eða að Jökul-
gilskvísl og Námshrauni og
flestum bílum fær. Þaðan er
svo tæpur hálftíma gangur
heim að sæluhúsi Ferðaféiags
íslands, og geta menn valið
um að fara troðninginn utan
í skriðunni eða að fara eyr-
arnar og vaða Kvíslina. Flest
ir velja skriðuna. Á fjórdrifa
bílum má þó oftast aka alveg
heim að húsi, en botn Kvísl-
arinnar er laus og varhuga-
verður og hefir mörgum orðið
hált á því, og sett bílinn á kaf
í vatn og möl. Botninn getur
breytt sér frá degi til dags,
svo að sjálfsagt er að kanna
vaðið vel hverju sinni.
í Laugum er gott að eiga
langa dvöl. Þar eru heitir
lækir til að baða sig I, og
mörgum þykir notalegt að fá
sér leirbað að lokinni göngu.
Frá Landmannalaugum er
svo úrval langra og stuttra
gönguleiða. Jökulgil, Brands-
gil, Hattver, Stóra-Hamragil,
Bláhnjúkur, Brennisteinsalda,
Hrafntinnusker, Vondugil,
Háaalda, Suðurnámur, Ljóti-
pollur, Kýlingar, Kirkjufell,
Barmur, Torfajökull. Allt eru
þetta staðir, sem heilla ferða-
manninn og vert er að gefa
gaum.
Bláhnúkur er rétt við bæj-
ardyrnar og býður upp á vítt
og fagurt útsýni. Brennisteins
alda er eitt litskrúðugasta
fjall á íslandi, og Suðurnám-
ur gefur lítið eftir í þeim efn-
um. Jökulgil og Brandsgil eru
litrík með afbrigðum með
ótal kynjamyndir í klettum.
Sömuleiðis Vondugil og Stóra
Hamragil. Háalda er aforagðs
útsýnisfjall og það eru líka
Suðurr.ámur og Kirkjufell. í
Hrafntirnuskeri eru stórir ís-
hellar. Næstum því hvar, sem
farið er um þetta svæði, birt-
ast einhverjar dásemdir nátt-
úrunnar, hvort sem litið er
nær eða fjær.
Sæluhús Ferðafélagsins I
Landmannalaugum, eða tjald
á bökkum Laugalækjanna eru
eðlilegir aðseturstaðir, og það
an má auðveldlega ganga á
einum degi til að skoða hvern
sem er þeirra staða, er nefnd
ir hafa verið.
í Jöulgili.
Ein lengsta leiðin er Hrafn-
tinnusker. Þangað er 4—5
stunda hægur gangur frá
Laugum. Bezt er að hefja
gönguna vestur yfir Lauga-
hraun og ganga síðan upp
Brennisteinsöldu að austan
eða vestan. Suður af Brenni-
steinsöldu er þægileg leið
eftir hryggjum upp á háslétt-
una þar suður af, og þarf að
krækja þar alllangt til suð-
urs til þess að losna við gilja-
drög Vondugilja, áður en
hægt er að sveigja til suðvest
urs í átt til Hrafntinnuskers.
Norðan í Skerinu er kraft-
mikill og hvínandi gufuhver,
Stórihver, og væri ekki ónýtt
að hafa hann nálægt byggðu
bóli. Þar í nágrenninu eru
efstu upptakakvíslar Markar-
fljóts. Hrafntinnusker er víð-
áttumikið og fremur flatt og
afarauðvelt uppgöngu. Reynd
ar er hægt að aka hátt upp
eftir því, og er þá komið að
norðan eða vestan um Aust-
ur-Reykjadali, annaðhvort af
Landmannaleið hjá Sátu-
barni eða af Fjallabaksvegi
hjá Laufafelli. Engin fær öku
leið hefir enn fundist beint
úr Austur-Reykjadölum í
Landmannalaugar, en þó má
aka víða um svæðið þar aust-
ur af og fram á brúnir Brands
gils og Jökulgils. Utan í
Hrafntinnuskeri er urmull af
hverum, en þó líklega flestir
að vestanverðu. Á einum stað
myndast þar miklar íshvelf-
ingar, eins og áður er sagt.
og þangað er sjálfsagt að
leggja leið sína ef þess er
nokkur kostur. Það eru hver-
ir undir jökulfönn, sem
mynda þessar hvelfingar og
rangala langar leiðir inn í
skaflinn. Ekki er þó alveg
hættulaust að fara þarna inn
sökum íshruns.
Norðvestan við Hrafntinnu
sker er Hrafntinnuhraun,
þykkt og úfið. Þangað var á
sínum tíma sótt hrafntinna,
m.a. til skreytingar á Þjóð-
leikhúsinu, og var það vissu-
lega þrekvirki með þeim far-
artækjum, sem þá voru til-
tæk. Fyrst mun hafa verið
flutt á hestum, en á árunum
eftir 1830 brutust þeir áfram
á bíl alveg að Hrafntinnu-
hrauni. Sigurður frá Laug var
stjórnandi þessara leiðangra.
Hálsinn, sem gengur vestur
úr Litla Mógilshöfða, var þá
staðavatn með sínum sér-
kennilegu skerjum og skög-
um, þar sem Námshraun hef-
ir runnið út í vatnið. Þar er
ekki sögð nein veiði en oft
er þar fjöldi svana og him-
brima.
Skammt sunnan við Laug-
arnar opnast Brandsgil til
norðurs, og þangað er stutt
og góð ganga frá skálanum.
Eins og svo víða á þessu
svæði er þar mikil litadýrð
og sérkennilegar klettamynd-
anir. Þeir sem lengra vilja
.halda geta komizt upp úr gil-
inu innarlega og haldið svo
áfram suður yfir hæðirnar í
Stóra-Hamragil og Hattver,
þar sem þjóðsagan segir, að
Torfi í Klofa hafi dvalizt með
liði sínu meðan seinni plágan
gekk yfir árið 1493. Ef menn
vilja svo leggja það á sig að
vaða Jökulgilskvíslina er það
mjög stórbrotin leið að fara
út Jökulgilið um Þrengslin,
sem ýmsir telja eitt það stór-
fenglegasta, sem hægt sé að
finna í nágrenni Lauga. Það
er nokkuð misjafnt hve oft
þarf að vaða Kvíslina, en
sjaldnar en 8—10 sinnum
verður það vatt. Bezt er að
vaða svona ár á ullarleistum
og strigaskóm, og í hlýju
veðri er slíkt vatnssull oftast
til ánægjuauka.
Flestir, sem í Landmanna-
laugar koma,' leggja fyrst
leið sína á Bláhnúk. Þar er
upp allbrattan hrygg að fara
og hefir myndazt þar troðn-
ingur upp á fjallið. Gangan á
Bláhnúk þarf sjaldnast að
taka mikið yfir klukkutíma^
en það er heldur ekki alltaf
nauðsynlegt að sperrast þetta
á skömmum tíma. Stundum
er gaman að fara sér hægt og
njóta útsýnisins jaínóðum og
það vex við aukna hæð. Af
Bláhnúk liggur svo leiðin
gjarna vesturaf og yfir að
Brennisteinsöldu, perlu þessa
litríka og stórbrotna land-
svæðis. Þar er fólki garnt að
gleyma sér við grjóttínslu.
Austan Jökulgilskvislar-
innar eru líka girnilegir stað
ir og fjöll að ganga á. Barmur
er næstur og þar er sama lita
dýrðin og víða annarstaðar á
svæðinu. Ekki verður Barmur
auðveldlega genginn að endi-
löngum sökum klettahafta, og
verður hann því eiginlega að
takast í áföngum. Syðst á
þessum fjallarana, og hálfaf-
skorinn frá sjálfum Barmi'n-
um, er Hábarmur, tignarlegt
fjall og laðandi fyrir duglegt
göngufólk. Ýmsir kæra sig
ekki mikið um fjallgöngur en
vilja þó ganga, og ættu þeir
að leggja leið sína í Kýlinga.
Við Kýlingavotnin er hægt að
una sér lengi og virða fyrir
sér gróður og fuglalíf. En þar
er líka myndarlegt fjall fyrir
þá brattgengu, Kirkjufell.
Það er hátt, bratt og klettótt
að vestan og sunnan, en að
austan er það auðvelt upp-
göngu. Af Kirkjufelli er ákaf-
legga víðsýnt og stórfenglegt
útsýni í björtu veðri.
Þegar göngu dagsins er svo
lokið eru það einstök þæg-
indi að hafa Laugalækinn við
hendina og geta skolað þar af
sér svita og ryk og látið þreyt
una líða úr líkamanum.
Þá eru líka margir Lauga-
gestir, sem aðeins ganga stutt
ar leiðir, en eyða þeim mun
lengri tíma i sólböð, leirböð
og vatnsböð til skiptis, og
koma svo brúnir og sællegir
heim að fríi loknu.
Hér hefir aðeins verið drep
ið á fátt eitt af því, sem í ná-
grenni Landamannalauga er
að sjá, og vil ég eindregið
hvetja menn til að kanna
luandið sjálfir og kynnast af
eigin raun þeim dýrðarheim,
sem þar er að finna. Sjón er
sögu ríkari.
1 Brandseili.