Morgunblaðið - 14.07.1964, Síða 1
24 síður
Mynd þessi var telcin við opnun Iandsþings repúblikana í San Francisco i gær. Eru þar fulltrúar
tamankomnir undir merkjum bvers ríkis fyrir sig rétt áður en þingið var sett. — (Símamynd
írá AP)
Undanlátsemi, en ekki stefnu-
festa, hættuiegust friðinum
Utanríkisstefna repúblikana einkennist
af aukinni baráttu við kommúnisma
Krúsjeff boðar bætt
lífskjör í Rússlandi
„Sá- tími er liðinn þegar menn keyptu sér
buxur, sem ekki possuðu vegna þess að
annað var ekki til“
Stefnuskrá repúblikana-
flokksins sem lögð hefur ver-
ið fyrir landsþingið, hefur vak
ið mikla athygli og þykir andi
Goldwaters svífa þar yfir vötn
unum.
í upphafi þess hluta stefnu-
ekrárinnar, sem að utanríkismál
um lýtur, segir að frelsi einstakl
ingsins eigi ekki síður að vera í
heiðri haldið erlendis, en innan
Bandaríkjanna sjálfra. Banda-
ríkin verða að stuðla að frelsi
um allan heim, og alþjóðarétti.
Höfuðógnunin við þessa stefnu sé
hin guðlausa heimsvaldastefna
kommúnismans. Leiðtogar Banda
ríkjanna verði að dæma af því,
hvernig þeir snúast við komm-
únismanum. Hin rétta afstaða
eé fólgin í orðunum: sigur fyrir
frelsið, t>að verður enginn frið-
ur, ekkert öryggi, fyrr en þessu
takmarki er náð, segir í stefnu-
skránni, sem leggur áherzlu á, að
baráttan við kommúnismann
muni reyna mest á bandaríska
utanríkismálastefnu. í henni seg
ir ennfremur, að stefnan að sigr
inum, grundvölluð á frelsi en
ekki undanhaldi, muni minnka
hættuna á kjarnorkustyrjöld.
IÞað sé undanlátsemin, en
ekki stefnufestan, sem freisti á-
rásarmanna til að hefja styrjöld.
Höfuðatriðin í stefnuskránní
um utanríkismál eru eftirfar-
sndi:
1) Sem minnst leynd um ut-
enríkisstefnuna, sem mestur
ekilningur fólks á því sem gera
þarf.
2) Það ætti að sitja 1 fyrir-
rúmi að ráðfæra sig við banda
menn Bandaríkjanna, en ekki
gera beina samninga við komm-
únistaríkin. Það hafi veikt hinn
frjálsa heim stórlega, hvernig
núverandi stjórn hafi gengið
fram hjá bandamönnum sínum,
og hafi það haft í för með sér að
hinn frjálsi heimur hafi borið
ekarðari hlut frá borði í átökun
um en ella mundú
3) Því er neitað að kommún-
lsminn hafi látið af heimsyfir-
ráðastefnu sinni, og hafnað er
beirri kenningu að „feitir og
vel nærðir kommúnistar séu
minna hættulegir en horaðir og
hungraðir".
Þá er því hafnað að Bandarík
in eigi að taka afstöðu í klofn-
ingnum milli Rauða-Kína og
Sovétríkjanna. „Kommúnisminn
er óvinur bandarisku þjóðarinn
ar í öllum skilningi", segir enn-
fremur í stefnuskránni.
4) Sagt er að því aðeins
skuli vera heimilt að eiga við-
skipti við kommúnistaríkin að
þau dragi úr valdi kommúnista-
ríkjanna.
5) Repúblikanaflokkurinn er á
móti viðurkenningu á Rauða-
Kína og ennfremur stendur hann
gegn því að landið fái inngöngu
í Sameinuðu þjóðirnar.
Lýst er yfir fullum stuðningi
við Frjálsa-Kína.
6) f samningum við kommún-
ista muni repúblikanar reyna að
San Francisco, 13. júlí (AP)
Landsþing repúblikana-
flokksins hófst í San Franc-
isco klukkan 10,30 í morgun
eftir staðartíma (kl. 17,30 ísl.
tími), aðeins hálftíma eftir
áætlun. Er tilgangur þingsins
að útnefna frambjóðanda
flokksins við forsetakosning-
ar í nóvember, og að ganga
endanlega frá stefnuskrá
þeirri, sem barizt verður fyrir
í kosningunum.
Skömmu áður en fundir hóf
ná skynsamlegum samningum,
sem hægt sé að framfylgja, en
því aðeins að aldrei verði geng
ið fram hjá því, að af slíkum
samningu mverði hagnaður fyrir
hinn frjálsa heim.
7) Repúblikanar munu halda
áfram að koma í framkvæmd
þeirri stefnu Eisenhowers for-
seta, sem boðuð var 1955, að him
ingeimurinn skuli vera öllum
frjáls.
8) Repúblikanar munu róa að
því öllum árum að frelsa lönd
sem kommúnistar ráða í Austur
Evrópu, Asíu og Suður-Ameríku,
þ.á.m. Ungverjaland, Pólland, A-
Þýzkaland, Tékkóslóvakíu, Rúm-
eníu, Albaníu, Búlgaríu, Eistland,
Lettland, Litháen, Armeníu,
Ukraníu, Júgóslavíu, Serbíu,
Króatíu og Slóveníu, Kúbu og
Rauða-Kína. Þá er fordæmd kyn
þáttastefna kommúnista, einkum
andúðin á Gyðingum innan landa
mæra ríkja þeirra.
9) Repúblikanar styðja Sam-
ust var því lýst yfir að 42 af
58 kjörmönnum Ohioríkis
hefðu heitið Barry Goldwat-
er, öldungadeildarþingmanni
frá Arizona, stuðningi á þing-
inu. Virðist framboð Gold-
waters fulltryggt, því svo virð
ist sem hann hafi nú loforð
um stuðning rúmlega 800 kjör
manna, en til að ná kosningu
sem frambjóðandi þarf hann
aðeins 655. Helzti andstæð-
ingur Goldwaters, William
Scranton, ríkisstjóri í Penns-
41
Moskvu, 13. júlí (NTB)
í DAG hófst í Moskvu
fundur Æðstaráðs Sovétríkj-
anna, og í opnunarræðu sinni
skýrði Krúsjeff, forsætisráð-
herra, frá víðtækum aðgerð-
um til að bæta lífskjörin þar
í landi. Sagði hann í því sam-
bandi að kommúniskt þjóðfé-
lag, þar sem ekki er tekið til-
lit til þarfarinnar fyrir bætt
lífskjör hlyti að fæla menn
frá kommúnismnaum. Átti
ráðherrann hér við árásir Kín
verja á Rússa fyrir „endur-
skoðunarstefnu“.
Meðal annarra aðgerða,
sem Krúsjeff nefndi, eru 40%
launahækkanir til 18 milljón
verkamanna og eftirlauna-
greiðslu til samyrkjubænda.
Ekki ræddi Krúsjeff utanríkis
mál að öðru leyti en því að segja
San Francisco, 13. júlí (AP)
Á morgun, þriðjudag, hefj-
ast umræður á landsþingi
repúblikana í San Francisco
um stefnuskrá flokksins í for-
setakosningunum í nóvember.
Má búast við að umræður
verði all harðar milli fulltrúa
ylvania, hefur þó enn ekki gef
izt upp, heldur segir hann að
Goldwater fái aðeins 620 at-
kvæði við fyrstu atkvæða-
greiðslu, en eftir það snúi
kjörmennirnir frá honum.
Þingið er haldið í Cow Palace
í útjaðri San Francico, og var
fundarsalurinn prýdidur fánum
aMra 50 ríkja Bandaríkjanna.
Fyrir fundarsetningu voru ýms
síkemmtiatriði, en síðan flutti
Joseph T. McGucken, erkibiskup
rómvers'ku kirkjunnaT í San
Francisco, bæn.
Fyrsta aikvæðagreisla fór
fram á þinginu þegar það kaus
sér fundarstjóra Varð Mark Hat-
field, rikisstjóri í Oregon, fyrir
valinu, og kosinn með samhljóða
atkvæðum. Að því loknu hófust
umræður en þær voru í fyrstu
lausar við ailar deilur í sambandi
við frambjóðandakjör. Einkennd
ust ræðurnar atf áskorunum á
flok.ksmenn um að standa saman
og vinna að sigri flokksins í koen
Framhald á bls. 23
að sérhverri árás á Sovétríkin
yrði hrundið en hann minntist
á friðsamlega samkeppni við
auðvaldsríkin á efnahagssviðinu,
og þá aðallega við Bandaríkin,
sem hann sagði að Sovétrikin
mundu vinna. „Við efumst ekki
um árangurinn. Við erum neydd-
ir til að výina."
Krúsjeff sagði að gengið hafi
verið frá fyrirætlunum um að-
gerðir til að bæta lífskjörin árið
1962. En vegna þess sem hann
nefndi alvarlegt ástand, varð að
veita því fé, sem til þurfti, inn
á aðrar brautir. Þó sagði hann
að á næstu árum yrði séð fyrir
því að ávallt væru til kornbirgð-
ir í landinu, sem nægt gætu í
hálft eða eitt ár til að mæta
hugsanlegum uppskerubresti. í
þessu sambandi sagði Krúsjeff
að unnt hefði verið að komast af
án hinna miklu kornkaupa er-
lendis á síðasta ári. En þá hefðu
verið nauðsynlegt að takmarka
brauðneyzluna, og að hætta
framleiðslu ýmissa matvæla, en
Framhald á bls. 23
frjálslyndra sem styðja Willi-
am Scranton, og fulltrúa úr
hægri armi flokksins, sem
styðja framboð Barry Gold-
waters.
Bæði Scranton og Goldwat-
er hafa haft sig mikið í
frammi í dag og báðir lýst
því yfir að þeir séu öruggir
um að ná kosningu á þinginu.
Heldur þykir þetta ósennilegt
að því er Scranton varðar,
því fréttastofur telja að Gold-
water hafi þegar tryggt sér
yfirgnæfandi meirihluta at-
kvæða strax við fyrstu at-
kvæðagreiðslu, sem ráðgert er
að fari fram á miðvikudag.
Á sunnudag reyndi Scranton
enn að fá Goldwater til kapp-
ræðna við sig á landsþinginu.
Scranton hefur reynt þetta nokkr
um sinnum áður, en Goldwater
jafnan vísað ósk hans á bug. í
þetta sinn sendi Scranton Gold
water bréf og bað hann að ræða
ýms stefnuskrármál á þinginu.
Helzta málið væri þó þetta, sagði
Scranton: „Á þingið að kjósa
þann frambjóðanda, sem nýtur
stuðnings yfirgnæfandi meiri-
hluta kjósenda í flokknum, eða
á þingið að kjósa Goldwater?"
Scranton efast um sannleiks-
gildi þeirrar staðhæfingar Gold
waters að hann hafi þegar tryggt
sér meirihluta atkvæða á þing-
ingu. Segir hann að: „með al-
gjörri fyrirlitnjngu fyrir virð-
ingu, réttsýni og skynsemi þing
Framhald á bls. 2ð
Framh. á bls. 23
Landsþing repúblikana
hófst í gær
Talið að Goldwater njóti stuðnings rúm-
lega 800 kjörmanna. Scranton telur þó
að sér takist að sigra
Hvorn á að kjósa
— spyr Scranton
Þann sem nýtur stuðnings
kiósenda. eða Goldwater?