Morgunblaðið - 19.09.1964, Blaðsíða 3

1 Laugardagur 19- sept. 1964
MORCU N BLAÐIÐ
3
eða „Þegar ég sigldi burt með
Ameríkubikarinn.“
Og ef einhverjum tekst að
sigla burt með hann, þá er
það Peter Scott. Og hvers
vegna? Honum hefur tekizt
allt sem hann ætlar sér. Faðir
hans, hinn frægi heimskauta-
landkönnuður, Robert Falcon
Scott, dó á Suðurheimskaut-
inu þegar Peter var tveggja
ára — en skömmu áður en
hann lézt skrifaði hann bréf
til konu sinnar, og sagði:
„Vektu áhuga hjá drengnum á
náttúrufræði; það er honum
hollara en leikir. Og umfram
allt, verður hann að verja sig
og þú verður að verja hann
gegn leti. Gerðu hann að harð-
skeyttum manni.“
Frá þeirri stundu hefur
Peter Scott ekki lifað neinu
letilífi. Hann hefur fengizt við
hitt og þetta um ævina, verið
vinsæll rithöfundur (skrifað
11 bækur), listamaður (haldið
sýningar í London og New
York), fréttaþulur við sjóh-
varpið (sá um dagskrána við
brúðkaup Elízabetar og Philip
prins). í síðari heimsstyrjöld-
inni var hann flotaforingi,
tók þátt í árásinni við Dieppe,
gerði hernaðarlega áætlun um
afstöðu skipa í stríðinu, sem
brezka flotamálaráðuneytið
samþykkti og náði til allra
skipa á Atiantshafinu. í dag
er hann heimsfrægur náttúru-
fræðingur og fuglafræðingur,
sem einkum hefur beitt sér
fyrir friðun ýmissa fuglateg-
unda. Stjórnandi dýragarðsins
í London og forstöðumaður
Snekkjurnar sem keppa um Ameríkubikarinn, Constella-
tion að ofan og Sovereign að neðan.
Ameríku-bikarinn
U M allan heim er fylgzt af
áhuga með siglingarkeppninni
um Ameríkubikarinn, sem nú
er háð undan strönd Rhode
Island. Einkum eru það banda
rísk og brezk blöð, sem skrifa
mikið um keppnina, enda eiga
þau bæði hagsmuna að gæta.
Þegar er lokið tveimur um-
ferðum af sjö og hafa Bret-
arnir beðið lægri hlut í þeim
báðum. Orsök ósigursins er
talinn lélegri seglaútbúnaður
brezku skútunnar, Sovereign,
Báðu Bretarnir um eins dags
hlé í keppninni og er það
leyfilegt samkvæmt keppnis-
reglunum. Hléið ætla þeir að
nota til að dytta betur að segl-
unum. Eina sem getur bjargað
þeim úr þessu er blásandi byr,
í öllum umferðum sem eftir er,
því að því er kunnugir telja

Bob Bavier
Blásandi byr eina sigurvon Bret-
anna í keppninni um Ameríku-
bikarinn
nær Sovereign sér fyrst á
strik í hífandi roki.
Eins og áður hefur verið
skýrt frá hér í blaðinu, hefur
keppnisbikarinn — sem þykir
frámunalega ljótur — verið í
höndum Bandaríkjamanna í
113 ár. Þá sigraði siglingar-
klúbburinn í New York hinn
konunglega brezka siglinga-
flokk fyrir framan nefið á
Viktoríu drottningu. Snekkj-
an sem sigraði hét America,
og af henni dregur keppnin
nafn sitt.
Það er til fræg saga frá
þessum tíma. Viktoría drottn-
ing á að hafa spurt: „Hver
vann keppnina?" Fylgdarmað-
ur hennar svaraði: „Ameríka
varð fyrst, yðar hátign. Það
varð enginn í öðru sæti.“
Bandaríska vikublaðið Time
er eitt af mörgum blöðum sem
gert hafa keppnina að um-
ræðuefni og þá sérstaklega
skipstjórann Peter Scott, og
segir þar eitthvað á þessa leið:
Hvað verður úr sonum
frægra manna? Venjulega
ekki neitt. En það tók Peter
Scott fjögur ár að skrifa
sjálfsævisögu sína og hún var
500 þúsund orð á lengd. Út-
gefendunum tókst að skera
hana niður í 679 blaðsíður —
en þá var Scott aðeins 51 árs
að aldri. Nú er hann 55, og í
Newport á Rhode Island
keppist hann við að skrifa
niður í vasabók sína spánýj-
an kafla, sem á að heita: „Ný-
lendurnar heimsóttar á ný“,
fræðingar hafa ýmislegt við
byggingu snekkju hans, Sov-
ereign, að athuga, en ekkert
við sjálfan skipstjórann. „Ég
hef þekkt Peter Scott lengi,“
sagði Bob Bavier, skipstjórinn
í Constellation, keppinautur
hans. „Hann er líklegur til að
verða erfiður viðureignar."
Eftir síðustu fregnum að
dæma er sigurvon Bretanna
nokkuð farin að dvína, þó þeir
beri enn höfuðið hátt og líti
glaðlega út. Peter Scott sagði
þó við fréttamenn: „Það er
fjarri mannlegu eðli að verða
20 mínútum og 24 sekúndum
á eftir í mark og standa á
sama um það. Én ósigurinn
hefur ekki dregið úr okkur
kjarkinn til að taka á öllu sem
við getum, heldur þvert á
móti.“
Sú skrýtla var send á fjar-
ritara í gær, að einn skipverj-
anna á Sovereign, David Mar-
ques, hefði þurft að ná síma-
sambandi við Peter Scott þá
um daginn. Allar línurnar
voru uppteknar og símastúlk-
an sagðist ekki geta slitið
nema um líf og dauða væri að
tefla.
„Þetta er upp á líf og dauða
snekkju nokkurrar, sem heit-
ir Sovereign,“ sagði Marques.
— „Ég er hrædd um ég geti
ekki slitið nema það snerti
líf og dauða mannlegrar veru“,
svaraði símastúlkan. >— „Jæja
þá, ef ég fæ ekki samband
fremja ellefu menn á snekkj-
unni sjálfsmorð,“ sagði
Marques.
Hann fékk samstundis sam-
band.
NA 15 hnútar
/ SV SOhnúfif
X SnjHt
• u
/■/*<
7 Sktjrir
S Þrvmur
13
KutíoM
Hifsshi!
H Hmt
L Lsft
Peter Scott
Severn Wildfowl Trust, sem
á heimsins stærsta safn anda,
gæsa og svana úr öllum heims-
hlutum.
En hann hefur einnig gefið
sér tíma til leikja. Hann setti
brezkt hæðarmet í svifflugi
árið 1960, vann bronsmerki í
siglingum á Olympíuleikjun-
um 1936 og fengið fleiri verð-
laun fyrir kappsiglingar.
Þegar hann fór’með sigling-
arflokk sinn til Newport til
æfinga fyrir um það bil mán-
uði vakti hann undrun
Bandaríkjamannanna fyrir
kjark sinn og nákvæmni. Sér-
hitinn aðeins 1 til 3 stig á an 14.20:
landinu norðanverðu, og gekk ísrek á siglingarleið 6 míl
á með snjó og krapaéljum ur norð-vestur af Sauðanesi
víða austan Skagafjarðar. Auk (við Siglufjörð). Tveggja
Borgaríss, sem hefur orðið mílna breitt belti af stórum og
vart við Narðurland, hefur smáum jökum.
8TAKSIEIMR
Um dýrmætt líf að tefla
í vikuriti Þjóðvamarmanna,
„Frjálsari þjóff“, segir svo m.a.
í gær:
„Þaff er greinilegt af Þjöffvilj
anum undanfarna daga aff a.m.k.
einn maffur hefur haft mjög gott ~
af Moskvuviðræffunum og dvöl
sinni þar — Einar Olgeirsson.
Hann er skriffinn út úr híffi
skammdegisvetrarins íslenzka og
genginn í endumýjun lífdaganna.
Gamlir menn og langminnugir
minnast þess ekki aff hafa séff
hann í þvilíkum ham síffan ein-
hvem tíma löngu fyrir stríff.
Hann talar eins og óffur maffur
flaumósa og á seinasta snúningi.
Hann sér „villtustu Morgunblaffs
ritstjóra" í fasistagærum dansa
stríffsdans umhverfis sig; loffinn
hrammur erlends auffhringasam-
særis sýnist ætia aff bregða
glampandi hnífsblaffi á sjálfa lif
taug íslendinga — þráðinn til
Moskvu. Einar teflir upp á líf og
dauða á borffi Islands gegn undir
förulustu fjármálasnillrngum
Standard Oil — og í veffi er sjálf
ur tilverugrundvöliur íslenzku
þjóðarinnar — pólitísk fisksala
til Sovétríkjanna.
Viff skiljum vel, hvers vegna
hr. Olgeirssyni er skyndilega
svona mikiff niffri fyrir. Þaff er
nefnilega um hans eigiff pólitiska
líf aff tefla — líf, sem hr. Olgeirs
son setur öllu lífi ofar.“
„Það heimskulegasta
rugl“
Ofannefnt vikurit er aff mestu
helgaff ,rsíldarævintýri félaga
Einars", sem þaff kallar svo,
valdabaráttunni innan Sósíalista-
flokksins, undirlægjuhætti hans
viff Moskvuvaldiff og væntanlega
eyffiieggingu kommúnista á Al-.
þýffubandalaginu. Hinar raun-
vemlegu orsakir síldarspekúla-
sjóna félaga Einars eru raktar og
„skrif Einars Olgeirssonar af
þessu tilefni í Þjóffviljann eftir
heimkomuna eru þaff heimsku-
legasta rugl, sem sést hefur í
Þjóffviljanum árum saman", seg-
ir þar. Enn segir: „Lesendum á
aff skiljast, aff Einar Olgeirsson
hafi bjargaff framtíff Norffur-
lands sérstaklega meff Moskvu-
viffræffunum. Heilindin má nokk-
uff marka af því,.... aff hvorag-
ur af þingmönnum Alþýffubanda
Iagsins á Norffurlandi hafffi hug-
mynd um aff kjördæmum þeirra
hefffi veriff bjargaff austur í
Moskvu — fyrr en þeir lásu fagn
aðarboffskapinn í Þjóffviljanum."
Nýjar bækur á gamalt fat
í sama blaffi rekur Amór
Hannibalsson ummæli Einars
Olgeirssonar í greininni „Upp-
vakningar". Meff sömu orffum
hafi hann fyrst þótzt vera aff
berjast gegn „enska imperíalism
anum“ árið 1935, síðan gegn „yfir
gangi Þýzkalands" árið 1937, og
gegn hinum „ameríska Mamm-
oni“ 1949. Læknisráff Einars var
ávallt hiff sama: að binda ísland
Sovétríkjunum viffskiptalegum
böndum (1935 talar hann jafn-
vel um „Sovét-ísland“ og „inn-
göngu þess í Sovét-bandalagiff“.
Síffan segir Amór m.a. undir
fyrirsögninni „Nýjar bætur á
gamalt fat“: „Þær hugmyndir,
sem (E.Ol.) hefur veriff aff lýsa
undanfarna daga í málgögnum
sínum, eru því Iangt frá því aff
vera nýjar.... Auffvaldiff, sem
barizt er gegn, heitir nú ekki
hinn „ameríski Mammon“, held-
ur olíuhreinsunarstöð og alúmín-
íumverksmiffja. Sé þessi kaleik-
ur burtu tekinn, blasir viff mark
affsöryggi og björt framtíff: Sov-
ézkt lán til raforku framkvæmda
gegn því aff vélar séu keyptar þar
og greitt í íslenzkum afurffum,
allt aff því ótakmörkuð kaup á
niðurlagffri síld. Þar með væri
hinni „íslenzku stefnu“ borgið og
viðskiptin viff Sovétríkin aftur
orffin „hornsteinn efnahagslegt
sjálfstæffis vors“.“