Morgunblaðið - 18.10.1964, Page 3
MORCUNBLADID
3
t Sunnudagur 18. okt. 1964
Ein sókn, eins og það er nefnt, er venjulega 3 til 4 dagar. f lok hverrar sóknar þarf að ganga frá
öllum fuglinum og láta hann í poka.
Lundaveiði
SIGURGEÍIR Jónasson, ljós-
myndari Morgunblaðsins í
Vestmannaeyjum, fór í sumar
með hópi veiðimanna til lunda
veiði í Álfsey. Tók hann þar
fjölda mynda og birtum við
fáeinar þeirra hér, ásamt
nokkurri frásögn af ferð þess
ari og lundaveiðum almennt.
„Sá maður, sem eitt sinn
kemst með í veiðiferð í útey
og kynnist lífinu þar, víðs
fjarri ati því og skarkala, sem
í bæjum tíðkast, á erfitt með
að má þá minningu nokkru
sinni úr huga sér“, sagði Sigur
geir, „Lundabakterían er al-
veg jafnhörð af sér og rjúpna-,
gæsa- og laxveiðibakterían, en
fyrr á árum var lundaveiði
helzta tekjulind Eyjaskeggja
ásamt fiskveiðunum.“
I>eir fé'lagar voru átta sam-
an og lágu við í sumarbústað
sínum í Álfsey. Lundatíminn
er 5—6 vikur og eru menn oft
í Álfsey að veiðum allan þann
tíma. Auk þess kemur fólk til
skemmri dvala í Álfsey og hin
um eyjunum til margra
skemmri dvala á vorin. Skálar
eru einnig í Elliðaey, Bjarnar-
ey, Suðurey og Brandi, en í
Hellisey er verið að byggja.
í öllum þessum eyjum er
lundaveiði stunduð í júlí. Kof
arnir eru góð hús, þar sem
veiðimennirnir geta látið fara
vel um sig. Þar eru hverskon-
ar þægindi, svo sem útvarp,
talstöð, gas til hitunar og elda
mennsku.
Meðan gengið er til lunda
í úteyjum, er lundinn venju-
lega sóttur tvisvar í viku. Er
sá, sem það starf annast, jafn-
an nefndur sækningsmaður.
Sækningsmaður í Útey sl. sum.
með „spækunum". Milli þeirra
er net með 2 til 2% tommu
möskva, sem er 12 upptökur
og 10 til 12 síður, og í þennan
netpoka reynir veiðimaðurinn
að góma fuglinn. I>að er kapps
mál hvers veiðimanns að hafa
háf sinn sem léttastan, því að
þeim mun meira vald hefur
(hann yfir veiðitækinu og því
öruggari verður hann.
Á tímabili í sumar var tals-
vert um ungan fugl, og þegar
veiðiátt var hagstæð, var oft
góð veiði. Sœmileg dagveiði
þykir ein og hálf til þrjár
kippur, en þaðan af meira
telst „góð veiði“. Það er talir,
góð veiði, þegar 4 til 6 kippur
eru veiddar á 5 til 8 tímum.
Að visu getur það verið erfitt,
en það er ekki veiðin sjálf,
sem er erfið, heldur það að
bera fuglinn langa vegu, stund
um 70 til 100 fugla í ferð. Oft
er líka á brattann að sækja
í sundurgrafnar lundabyggðir.
Ein sókn, eins og hún er
venjulega 3 til 4 dagar, en hún
ar var Jón Bryngeirsson (bróðið 1960 v,ar meðalaldur skipanna
fer þo mikið eftir veiði og
veðri. í lok hverrar sóknar
Veiðimaðurinn bregður háfn-
um leiftursnöggt á Ioft. —
Myndin var tekin á því augna
blikl, sem fuglinn hafnar í
netinu.
ir Torfa, hins kunna íþrótta-
manns). í misjöfnum veðrum
getur verið erfitt að sækja
lundann, en það er að sama
skapi skemmtilegt, þegar veð-
ur er gott. í sumar gerði stirð
tíð það að verkum, að oft var
erfitt að sækja fuglinn. Sami
bátur flytur að auki allar
nauðþurftir til úthaldsins,
mat, gas, olíu og allan við-
legubúnað, sem þarf til veru
í útey við lundaveiðar.
Til þess að ná lundanum,
hafa veiðimennirnir ýmis
brögð í frammi. Ef til vill
setja þeir mislit flögg eða
blöðrur eina til tvær háfs-
lengdir fyrir ofan veiðistað-
inn, þar serp lundinn situr, —
eða þeir stilla upp 10 til 20
dauðum lundum á prjóna rétt
fyrir ofan sig. Þeir búa svo
um hnútana, að engu er líkara
en að lundinn sé lifandi. Þá
sækir nær fuglinn, sem flýgur
fram hjá veiðistaðnum. Ef
ungur fugl er mikill, þá sezt
hann jafnvel innan um þá
dauðu. Ungi fuglinn er mun
forvitnari en sá gamli og er
því ekki eins varkár gagnvart
brögðum veiðimannsins. Það
er góðs viti, þegar mikið er
af ungum fugli og gefur það
góð fyrirheit um mikla veiði.
Veiðin fer þannig fram, að
veiðimaður situr hálffalinn
bak við grashleðslur eða grjót
snasir. Þegar honum reiknast
til að fuglinn sé í réttri fjar-
lægð, slær hann upp háfinum
■— og fuglinn hafnar í netinu.
Síðar dregur hann að sér háf-
inn, greiðir og snýr úr, þ. e.
snýr fuglinn úr hálsliðnum.
Skaft háfsins, sem notaður
er til veiðinnar er um 6 álnir
á lengd, en á enda þess eru
svokallaðar „spækur“, þannig
að háfurinn er tæpar 8 álnir
þarf að ganga frá öllum fugli,
áður en hann er sendur til
eyja. Mest af fuglinum er pok-
aður (60 í poka), einnig er
sumt af honum kippað.
Veiðin í úteyjunum er víð'
ast félagsveiði, þannig að allir
fá jafnt. Fæðis-og úthalds-
kostnaður er sameiginlegur og
veiðinni er skipt jafnt, því að
veiðistaðirnir eru misjafnir og
gefa misjafna veiði. Mest af
fugli er selt í Kaupfélagið í
Vestmannaeyjum, sem síðan
selur hann hamflettan og
reyktan innanbæjar, enn ann-
ast einnig dreifingu á honum
til Reykjavíkur.
Menn spyrja ósjaldan: Hvað
getið þið verið að hanga
þarna dögum og vikum sam-
an? Hvað getið þið gert í
rigningu, óveðri eða þegar
enginn fugl er við?“ — En
hvað gerir nú fólk, sem liggur
í sumarbústöðum eða fólk,
sem er í sumarleyfi og ekki
fær gott veður? Við höfum
Sr. Eiríkur J. Eiríksson
Konungsmaður
21. sunnudagur eftir trinitatis.
Guðspjallið. Jóh. 4, 46—53.
Faðirinn í guðspjalli dagsins
var konungsmaður. Sennilegt er,
að hann hafi verið í þjónustu
Heródesar Antípasar, sonar Heró
desar mikla. Eiginlega var Heró
des ekki konungur í venjulegri
merkingu þess orðs, heldur fjórð
ungsstjóri yfir Galíleu, en hann
sóttist eftir þeirri tign og ekki
síður kona hans Heródías. Völd
Heródesar voru allmikil, en ekki
lauk þeim giftusamlega. Hann
var dæmdur í útlegð. Þá var upp
hefðin orðin vafasöm, að vera
í hans þjónustU.
í guðspjalli dagsins hefur kon
ungsmaður' einnig aðra merk-
ingu og miðast þá ekki við Ver-
aldarvöld.
Föðurnum í guðspjallinu er
lítil stoð í herra sínum, þegar
á reynir fyrir honum og spnur
hans liggur fyrir dauðanum. Það
er að sjálfsögðu öryggi að því
að vera í -þjónustu voldugs
manns, en það sýnir sig, að valdi
veraldar fylgir einatt hrun og
dauði, en lífgunarmáttur þess
og uppbyggingar næsta veikur.
Heródes lét taka Jóhannes skír
ara af lífi. Menn komu til Jesú
og skýrðu honum frá, að Heró-
des sæktist eftir lífi hans. En
Jesús lætur ekki hinn ytri kon
ungdóm skelfa sig. Hann biður
mennina að bera Heródesi orð
sín: Ég læt ekkert aftra mér í
starfi mínu að lækna' og líkna.
Ég mun deýja sem sigurvegari.
Eitt meginefni Jóhannesarguð
spjalls er konungdómur Jesú,
Krists í lífsins ríki. Ákveðinn
boðskapur er fluttur um lífið í
Kristi. Hann byggir upp, gefur
eilíft líf fyrir trú á sig, lætur
eilífa uppskeru verða góðrar við
leitni æviára. Orð Jesú í dag er
hásætisræða hans: „Sonur þinn
lifir“. Svo dásamlegur er þegn
rétturinn í konungsríki trúar-
innar.
Ávallt er þörf fyrir þennan boð
skap, en þessa dagana vildum
við, að hann bærist einkum syrgj
endum vestra, á Flateyri, Ingj-
aldssandi, í Bjarnadal og víðar
um önundarfjörð og Vestfirði og
alls staðar þar, sem menn eiga
um sárt að binda. Er nú sann-
mæli, sem oftar, það sem Jón
Magnússon segir í sálminum
útvarp, talstöð, spil og góðan
félagsskap. Lifum útilegulífi
án nokkurrar utanaðkomandi
spennu. Það er borðað, þegar
maginn kallar, en ekki þegar
klukkan slær, -og það er farið
að sofa, þegar menn eru syfj-
aðir, engin spenna og ekkert
kapphlaup við klukkuna. Al-
gjör afslöppun fyrir sálina, en
nægjanleg áreynsla fyrir
skrokkinn, a. m. k. fyrir menn,
sem ekki vinna erfiðisvinnu.
Þegar gæftir eru slæmar eða
veður válynd, hlusta menn á
útvarpið, spila, tefla o. s. frv.
h-~— M —W ...ihJf "
Meðan verið er til lunda í úteyjum, er lundinn venjulega sótt-
ur tvisvar í viku. Sá, sem það gerir, nefnist sækningsmaður.
Þessi mynd er af Jóni Bryngeirssyni, sækningsmanni. (Allar
myndirnar tók Sigurgeir Jónasson).
fagra, er hann sendi okkur Dýra
fjarðarprestum, þegar mikill
mannskaði varð þar og kvaðst
með því vilja tjá samúð sína:
,Þegar brotnar bylgjan þunga,
brimið heyrist yfir fjöll,
þegar hendir sorg við sjóinn, '
syrgir, tregar þjóðin öll“.
Ég minnist nemanda míns, eins
hins allra göfugasta og bezta,
skipstjórans á hinu týnda skipi.
Það er sól og vor: „Ég hefi ekki /
hugsað mér embættisnám. Ég
ætla á sjóinn“. Ef til vill hefi
ég verið að gylla fyrir honum
brautir námsframans, sem gátu
legið honum opnar. Minningar
vakna um lítinn dreng með jóla
ljós í hendi, við leik í fjöru og
ánni í dalnum. Mikils prúðmenn
is er minnzt, sonar aldinnar móð-
ur. Guð blessi þá alla og þeirra
nánustu, þá sem að er vikið og
eins hinna.
Saga úx síðustu styrjöld kemur
í hugann. Drengur, Kristján að
nafni vár áð byrja á sjónum.
Hann átti trúrækna móður og
vildi halda guðræknisvenjum
sínum í hinu nýja umhverfi. En
félögum hans fannst, að venja
bæri hann af þeim og komu sér
saman um að stríða honum,
koma honum í uppnám, og sýna
honum svo fram á, að hann hefði
brotið boð Krists að reiðast ekki.
mótgerðum.
Þeir gerðu piltinum margt til
skapraunar og loks rifu þeir allt
upp úr kofforti hans, og fleygðu
mynd af móður hans fyrir borð.
Kristján sá öllu umhverft í kistu
sinni. Brátt kom hann auga á
tóman ramma myndarinnar af
móður sinni. Hann fölnaði upp
og sorgar- og reiðitár runnu
niður kinnar hans.
Nú mundi gamanið ske. En fé-
lagar hans urðu fyrir vonbrigð-
um. Kristján kraup aðeins nið-
ur við koffortið sitt og baðst fyr
ir: „Góði frelsari minn, hjálpaðu
mér. Þú veizt, að hún mamma
treystir þér til að vera hjá mér, 1
þegar hún getur það ekki sjálf.
Ég þakka þér Drottinn minn, góði
Jesú, að þmhefur gefið mér móð
ur, sem biður fyrir mér“.
Pétur hafði verið forsprakkinn
í stríðninni við Kristján. Hann
var hljóður undir bæninni. Lágt
brothljóð heyrðist. Pétur hafði
snúið pípuna sína í sundur milli
sterkra fingra sinna. Það var
stríð. Viðkvæmni varð að vísa á
bug. Höfug tár hrundu niður veð
urbarið sjómannsandlit. Jesús
segir í guðspjallinu, að menn trúi
ekki nema að menn sjái tákn
og stórmerki. Jóhannes hefur
nokkuð aðra merkingu í orðinu
tákn en hinir guðspjallamennim
ir. Hjá þeim miðast það við fram
tíðina, endurkomu Krists. Jó-
hannesi eru „táknin" vottur þess,
að ríki lífsins sé þegar mögu-
leiki okkar mannanna. Konungs
menn getum við þannig þegar
orðið.
Konungsmaður er vafasamt
orð um mann Heródesar Antí-
pasar. Ef til vill er orðið valið
með bænina 1 huga: „Til komi
þitt ríki“.
Konungsmönnum er okkur ætl
að að verða. Mesta sorgarstund-
in getur verið dyrnar inn til
þeirrar huggunar og blessunar,
sem þeirri þjónustu er samfara.
Gleymum því ekki, að allt hið
ytra er aðeins mynd. Að baki býr
sjálfur veruleikinn, konungsríki
kærleikans, vonánna og trúar-
innar. Því verður ekki tortímt,
er myndin táknar.
Þrátt fyrir allt er tilvera okkar
á leið undan oki hins ytra kon-
ungdæmis fallveltisins til þjón-
ustunnar í lífsins og ljóssins ríki
eilíflegu.
Guð huggi syrgjendur fjær og
nær. Felum þjóð og iand og okk-
ur sjálf lífsins herra og höfundi,
að konungsmenn verðum við í
lífi og dauða og að eilífu.
Amen.