Morgunblaðið - 24.11.1964, Blaðsíða 8

8
MORGU NBLAÐIÐ
Þrlðjudagur 24. nóv. 1964'
FUNDIR voru í báðum deildum
Alþingis í gær. Á dagskrá Efri
deildar var frumvarp um ferða-
mál, en á dagskrá Neðri deildar
frumvörp um verðtrygging
launa, þingsköp Alþingis og
barnaheimili.
Efri deild.
Ferðamál.
Eina málið á dagskrá Efri
deildar var frumvarp samgöngu
málanefndar um breytingu á lög
um um ferðamál, en efni þess
er, að kostnaður við störf ferða-
málaráðs greiðist af fé því, sem
veitt er til ferðamálasjóðs. Var
frumvarpið nú til 2. umræðu og
var afgreitt til 3. umræðu en
breytingartillögur, sem fram
hafa komið, dregnar til baka að
svo stöddu.
Neðri deild.
Verðtrygging launa.
Fyrsta máþ á dagskrá Neðri
deildar var frumvarp stjórnar-
innar um verðtrygging launa, en
aðalefni þess er, að greiða skuli
verðlagsuppbót á la.un. Var
frumvarpið til 3. umræðu. Engar
umræður urðu um frumvarpið
og var það síðan samþykkt.
Verður það nú sent forseta Efri
deildar til fyrirgreiðslu.
Þingsköp Alþingis.
Einar Ingimundarson (S)
mælti fyrir breytingartillögu
frá. meirihluta allsherjarnefndar
á frumvarpi um breyting á lög-
um um þingsköp Alþinigis, sem
var til 3. umræðu. Sagði Einar,
að nefndih hefði orðið sammála
um að bera fram breytingartil-
lögu um, að kjörbréfanefnd Sam.
þings verði skipuð 7 mönnum í
stað 5 áður í samræmi við aðrar
nefndir þingsins og var frum-
varpið samþykkt svo breytt.
Bamaheimi.i.
Frumvarp um barnaheimili, 3.
mál á dagskrá Neðri deildar, var
tekið út af dagskrá.
séu sambærilegar að erfiðleikum
við þessar tvær, sem hér eru sér-
staklega nefndar, og áreiðanlega
eru ýmsir fleiri illa settar. Til-
laga okkar er einmitt sú, að þetta
verði rannsakað. Rannsóknin nái
til landsins alls. Yfirlit verði gert
um það, hvar úrbóta er þörf, og
athugað, hvað bezt má gera til
nauðsynlegrar liðveizlu og jöfn-
unar innan hins langþráða fjall-
skilakerfis, sem orðið hefur fyrir
undirstöðuröskun sökum búsetu-
breytingar þjóðarinnar, en er þó
óhjákvæmilega nauðsynlegt í
aðalatriðum eftir sem áður.
í þessum efnum liggur ljóst
fyrir, að þjóðfélagsheildin verður
að leggja til það, sem á skortir,
að fáliðarnir séu þess megnugir
— án ofraunar — að fylla skarð
þeirra, er brott fóru, svo að féð
náist úr afréttunum, — fé þeirra
sjálfra og annarra. Vegna þess,
hve sauðkindin rásar víða, má
ekki láta neinn afrétt ógenginn
á hausti, jafnvel þótt hlutaðeig-
andi sveit sé orðin sauðlaus og
mannlaus.
Sauðfjárheimtur eru hags-
munamál fjáreigenda, en auk
þess er það rík mannúðarskylda
að láta ekki búfé verða úti —
eða líða nauð — á afréttum.
Knut Otterstedt
SjéBfstæðisfóSk
á Akureyri
SJÁLFSTÆÐISFÉLÖGIN á
Akureyri efna til fundar
sunnudaginn 29. nóv. n. k.
Knut Otterstedt, rafveitustjóri,
flytur erindi um RAFMAGNS-
MÁL, með sérstöku tilliti til
Norðurlands. Fundurinn verður í
Sjálfstæðishúsinu, litla sal, og
hefst kl. 2 síðd.
Magnús Jónsson, alþingismað-
ur, mætir á fundinum.
Allt Sjálfstæðisfólk er velkom-
ið á fundinn.
Ný mál á aEjjintfi:
Takmörkun fjölda vörubifreiða
og yfirlit um sauðf j áraf rétti
Hcrður Einarsson kjör-
inn form. Varðbergs í Rv'ík
Benedilct Gröndal ílytur ræðu um „Vanda-
mál Atlantshafsbandalagsins" á fram-
haldsaðalfundi nk. fimmtudag
FRUMVÖRP
Vörubifreiðar.
Jón Þorsteinsson og Jón Árna-
son hafa flutt frumvarp um breyt
ing á lögum um leigubifreiðar í
kaupstöðum og kauptúnum. Efni
þess er, að samgöngumálaráðu-
neytinu sé fengnum tillögum
hlutaðeigandi vörubifreioar-
stjórafélags og meðmælum sýslu-
nefndar að takmarka fjölda
leigubifreiða til vöruflutninga í
þeim sýslum landsins, þar sem
starfandi er eitt stéttarfélag
vörubifreiðarstjóra, er hefur að
félagssvæði alla sýsluna og ekk-
ert umfram það. Taki félags-
svæðið einnig til kaupstaðar, sem
staðsettur er í sýlunni, skal heim
il takmörkun vörubifreiðafjöld-
ans á félagssvæðinu í heild, enda
komi til meðmæli bæjarstjórnar
og sýslunefndar. Eigi er heimilt
að takmarka sérstaklega fjölda
leigubifreiða til vöruflutninga í
kaupstöðum og kauptúnum með
700 íbúa eða fleiri, ef vörubif-
reiðarstjórar á þessum stöðum
eru félagar í vörubifreiðarstjóra-
félagi, sem hefur heila sýslu eða
sýslu og kaupstað að félags-
svæði.
í greinargerð með frumvarpinu
segir:
Frumvarp þetta er flutt eftir
ósk stjórnar Landssambands
vörubifreiðarstjóra, og er efni
frumvarpsins í samræmi við ein-
einróma ályktun, sem gerð var
á þingi Landssambands vörubif-
reiðarstjóra haustið 1962. Sam-
kvæmt gildandi lögum um leigu-
bifreiðar í kaupstöðum og kaup-
túnum er einungis heimilt að
takmarka bifreiðafjöldann í kaup
stöðunum og þeim kauptúnum,
þar sem íbúar eru 700 eða fleiri.
Að því er vörubifreiðarstjóra-
stéttina snertir er þessi takmörk-
unarheimild ófullkomin og tilits-
laus gagnvart félagslegu skipu-
lagi stéttarinnar. Það er grund-
vallarregla, sem víðast hvar hef-
ur verið framfylgt ,að allir vöru-
bifreiðarstjórar í sömu sýslu
skuli vera í einu og sama stéttar-
félagi og sé sýslan öll vinnu-
svæði þeirra. Þar sem kaupstað-
xxr er staðsettur innan sýslunn-
ar, er það venja, að vörubif-
reiðarstjórarnir í sýslunni og
kaupstaðnum séu saman í einu
félagi, og er þá kaupstaðurinn
og sýslan sameiginlegt vinnu-
svæði þeirra allra.
Frumvarp þetta stefnir að því
að gera þá breytingu á lögunum
um leigubifreiðar í kaupstöðurn I
og kauptúnum, að heimildin til
takmörkunar á fjölda vöruflutn-
ingabifreiða verði sem mest mið-
uð við félags- og vinnusvæðin í
heild, en það er nauðsynlegt, til
þess að verulegt gagn sé að þess-
ari heimild fyrir vörubifreiðar-
stjórana og samtök þeirra. Eftir
gildandi lögum er einungis unnt
að takmarka fjölda leigubifreiða
til vöruflutninga í kaupstöðum
og hinum stærri kauptúnum, en
í rauninni er það út í hött að
framkvæma slíka takmörkun í
þeim mörgu tilfellum, þar sem
kaupstaðir eða kauptún eru að-
eins hluti af miklu stærra félags-
og vinnusvæði. Úr þessum ann-
mörkum er frumvarpinu ætlað
að bæta með því að leyfa tak-
mörkun vörubifreiðafjöldans í
heilli sýslu eða sýslu og kaup-
stað saman, þegar um er að ræða
eitt samfellt félagssvæði, enda
verði þá eigi heimilt að beita
hinni sérstöku takmörkun gild-
andi laga fyrir kaupstaði og
kauptún innan þessara svæða.
Miðhús í Gufudalshreppi.
Sigurvin Einarsson er flutn-
ingsmaður frumvarps um, að rík-
isstjórninni skuli vera heimilt að
selja Samúel Zakaríassyni bónda
í Djúpadal í Gufudalshreppi í
Austur-Barðastrandasýslu eyði-
jörðina Miðhús í sama hreppi.
ÞINGSÁLYKTUNARTILLÖGUR
Sauðfjárafréttir.
Karl Kristjánsson, Sigurður
Bjarnason, Hermann Jónasson og
Gísli Guðmundsson eru flutn-
ingsmenn þingsályktunartillögu
um afréttarmálefni. Er efni henn
ar það, að Alþingi álykti að fela
ríkisstjórninni að láta í samráði
við Búnaðarfélag fslands gera
yfirlit um þá sauðfjárafrétti í
landinu, sem eru svo víðáttumikl-
ir, að fullnægjandi haustleitir á
þeim eru vegna mannfæðar of-
viða þeim sveitum, er að standa.
Að fengnu því yfirliti — eða
samhliða öflun þess — láti ríkis-
stjórnin einnig í samráði við
B.F.Í., gera athugun á því, hvern-
ig haganlegast verði fyrir kom-
ið nauðsynlegri og sanngjarnri
þátttöku ríkisins í fjárhreinsun
þessara afrétta.
Ríkisstjórnin leggi skýrslu um
málið fyrir Alþingi, svo fljótt
sem við verður komið.
Kostnaður við athugun þessara
mála, skv. þingsályktun þessari,
greiðist úr ríkissjóðí.
Svohljóðandi greinargerð fylg-
ir tillögunni:
Einhverjar allra fyrstu sam-
félagskvaðir á íslandi voru fjall-
skilaskyldur. Búféð rásaði um
víðerni ógirtra sumarhaga, og
eigendur gátu ekki náð því heim
til sín á haustin, nema með víð-
tækum samtökum og samhjálp.
Á umliðnum öldum hafa fjall-
skilaskyldur verið inntar af
höndum um allar byggðir lands-
ins með föstu skipulagi og yfir-
leitt ströngu, mótuðu af þörfum
og hefð, og víðast hvar, er tím-
ar liðu, studdu með reglugerð-
um, er samdar hafa verið af
héraðsstjórum, miðaðar við stað-
hætti, og staðfestar af lands-
stjórninni.
Á þenan hátt varð til — og
þróaðist án mikillar löggjafar —
fjallskilakerfi um land allt, þar
sem hver sveit hefur sitt svæði
að annast ein eða með öðrum
eftir því, hvemig afréttarlöndin
liggja og féð sækir á þau.
Með þessu tókst að tryggja all-
vel fjárheimtur og skipta með
nokkrum jöfnuði leitarkvöðinni
milli manna.
Nú er fjallskilakerfið að rofna
á sumum stöðum vegna fólks-
fækkunar þar.
Þegar fólki fækkar I einhverri
sveit, minnkar afréttur sveitar-
innar ekki, en færri verða til áð
smala hann, göngurnar þyngjast,
verða erfiðari vegna mannfæðar-
innar og sauðfjárheimturnar
ótryggari.
Er nú svo komið, að til er, að
erfið aðstaða í þessum efnum er
með gildum rökum talin veiga-
mikil ástæða til brottflutnings úr
byggðarlögum.
Hér verður þjóðfélagsheildin
að leggja lið, svo að þessir örðug-
leikar slíti ekki bólfesturætur
fólks, — eða verði sumum um
megn.
Dæmi um sveitir, sem hafa sér
staklega erfiða aðstöðu í þessum
efnum, má nefna á Norðurlandi:
Hólsfjöll, og sums staðar á Vest-
fjörðum, t.d. á Snæfjallaströnd.
Hver sá, er lítur á íslandskort-
ið, getur séð, þó að staðkunnug-
leika skorti, hversu gífurlegar
víðáttur fáliðarnir, sem nú búa á
Hólsfjöllum (Efrafjall með talið),
þurfa að smala.
Hinir fáu bændur á Snæfjalla-
strönd verað nú í vaxandi mæli
að gera leitir að fé sínu í lönd
Grunnavíkurhrepps, síðan hann
fór í eyði, auk þess að smala sín
eigin lönd.
Vel má vera, að fleiri byggðir
FRAMHALDSAÐALFUNDUR
Varðbergs, félags ungra áhuga-
manna um vestræna samvinnu,
verður haldinn nk. fimmtudags-
kvöld, 26. nóv. að Hótel Sögu og
hefst kl. 20.30. Auk aðalfundar-
starfa mun Benedikt Gröndal,
ritstjóri, flytja erindi um
„Vandamál Atlantshafsbanda-
Hörður Einarsson.
lagsins", en hann er nýkominn
af fundi þingmannasamtaka
bandalagsins, þar sem þ>au voru
mörg til umræðu.
Aðalfundur Varðbergs, var
haldinn mánudaginn 26. október
sl. Á fundinum var flutt skýrsla
fráfarandi stjórnar félagsins á sl.
starfsári, rætt um framtíðarstarf
semi þess, kjörin ný stjórn fé-
lagsins og sýnd kvikmyndin
„Saga Berlínar".
Fundarstjóri var kjörinn
Bj örg vin Guðmundsson f rétta-
stjóri, og fundarritari var Gunn-
ar Hólmsteinsson viðskipafræð-
ingur.
Formaður félagsins, Björgvin
Vilmundarson viðskiptafræðing-
ur, flutti skýrslu stjórnar um
starfsemi félagsins á sl. ári. Kom
þar fram, að starfsemi þess hafði
verið mjög mikil og m. a. fólg-
in í ýmisskonar fundahöldum,
iwikmyndasýningum, útgáfu-
starfsemi og kynnisferðum fé-
lagsmanna.
Við umræðurnar um skýrslu
stjórnar skýrði Ólafur Egilsson
lögfræðingur m. a. frá kynnis-
ferð félagsins fyrir skömmu til
varnarstöðva í Noregi og Þýzka-
Jandi.
í stjóm Varðbergs fyrir næsta
starfsár voru kjörnir þessir
menn:
Frá ungum jafnaðarmönnum:
Asgeir Jóhannesson innkaupa-
stjóri, Eyjólfur Sigurðsson
prentsmiðjustjóri og Karl Stein-
ar Guðnason kennari.
Frá ungum framsóknarmönn-
um: Ásgeir Sigurðsson rafvirki,
Gunnar Hlómsteinsson við-
skiptafræðingur og Jón Abra-
ham Ólafsson fulltrúl yfirsaka-
dómara.
Frá ungum sjálfstæðismönn-
um: Hilmar Björgvinsson stud-
jur., Hörður Einarsson stud. jur.,
og Hörður Sigurgestsson stud.
oecon.
í varastjórn félagsins hlutu
kosningu:
Fká ungum jafnaðarmönn-
um: Georg Tryggvason og Ólaf-
ur Stefánsson stud. jur.
Frá ungum framsóknarmönn-
um: Dagur Þorleifsson blaðamað
ur og Valur Arnþórsson.
Frá ungum sjálfstæðismönn-
um: Gunnar Gunnarsson stud.
oecon, og Ragnar Kjartanssou
framk væmdast j óri.
Á fyrsta fudi sínum skipti
stjórnin þannig með sér verki-
um: Formaður félagsins var
kjörinn Hörður Einarsson, L
varaformaður Jón Abraham
Ólafsson og 2. varaformaður Ás-
geir Jóhannesson. Ritari félags-
ins var kjörinn Gunnar Hólm-
steinsson og gjaldkeri Karl
Steinar Guðnason.
(Fréttatilk. frá Varðbergi)