Morgunblaðið - 24.11.1964, Blaðsíða 14

MÖKGUNBLÁÐIÐ
V-H Ct2 1 s/<\í( r''\ v 1.1 ‘‘». t;. t -»»íw i"*> tfl
l»rí5ju<Jagur 24. n<5v. 1964:
MELKA SKYRTAN ER
SÆNSK ÚRVALSFRAM-
LEIÐSLA
HVÍTAR í ÞREM
ERMALENGDUM
IQClkð; MÖRG FLIBBASNIÐ
H E RRAPE I L D
AUSTURSTRÆTI 14 — SIMI 12345
LAUGAVEGI 95 — SÍMI 23862
Bifreiðaverkstœði
til sölu ásamt íbúð í nágrenni Reykjavíkur.
Upplýsingar í síma 35084 eftir kl. 7 á kvöldin.
70—100 rúmlesla bátur
óskast til leigu
um 2—3 mánaða skeið.
. Flóabáturinn BALDUR h.f.
Stykkishólmi.
Drifkeðjur og
drifkeðjuhjól
Flestar stærðir ávallt fyrirliggjandi.
LANÐSSMIDJAN
— Sími 20680. —
Stefán Filippusson
Fæddur 23. nóvember 1870
Dáinn 17. nóvember 1964
HÉR er fallinn í valinn kvistur
af góðum stofni, kunnur búhöld-
ur, frægur ferðagarpur, sannur
fslendingur ag hetja.
Stefán var fæddur á KáLfa-
fellskoti í Fljótshverfi og ólst
þar upp til 27 ára aldurs. Faðir
hans var Filippus silfursmiður
Stefánsson, Eyjólfssonar, en móð-
ir hans var J»órunn Gísladóttir,
hin landfræga grasalækninga-
kona; Gísli faðir hennar var einn
af hinum kunnu Hlíðarbræðrum
í Skaftártungu, bróðir Eiríks afa
Gísla Sveinssonar sendiherra. —
Bróðir Filippusar var Eyjólfur
á Núpstað, afi Hannesar Jóns-
sonar, sem lengi hefir búið þar.
Stefán ólst upp í stórum syst-
kinahópi og vandist frá barn-
æsku öllum sveitarstörfum, og
þau voru.erfiðari á þeim árum en
nú er. Þótti Stefán snemma
áræðinn og kjarkmikill að hverju
sem hann gekk. Þarna var afar
erfið fjárgeymsla í fjöllunum,
slæmar kaupstaðarferðir yfir
stórvötn, og ekki vílaði Stefán
það fyrir sér að fara fótgang-
andi í verið vestur á Siafnes. í
bókinni „Fjöll og firnindi", sem
ég ritaði eftir frásögnum hans,
er nokkuð lýst ævi hans meðan
hann var heima í foreTSrahúsum,
og vísa ég til þess.
Verunni á Kálfafellskoti lauk
með því, að Stefán og þrír ýngri
bræður hans ráku 150 fjár þaðan
austur á Hérað um sumarmál
1897. Ætluðu foreldrar hans þá
að flytja þangað búferlum. Gekk
þetta ferðalag slysalaust, þrátt
fyrir það þótt fara þyrfti yfir
mörg stórvötn og þeir hrepptu
grenjandi stórhríðar, og alls
staðar væri heylaust. Á þetta
ferðalag sér varla dæmi í sög-
unni, nema ef vera skyldi ferða-
lag Gnúpa-Bárðar, er hann rak
fé sitt um vetur úr Bárðardal
suður í Fljótshverfi. Það skyldi
þó aldrei vera að féð, sem þeir
Stefán ráku, hafi verið afkom-
endur þess fjár, er Bárður rak
suður?
Jarðnæðið á Héraði brást, svo
að þeir urðu að selja allt féð, ag
settist Stefán þá að í Seyðisfirði
og stundaði þar söðlasmíði. Þar
kynntist hann konu sinni, Maríu
Jónsdóttur, og giftust þau vorið
1898. Árið eftir hófu þau búskap
í Brúnavík og bjuggu þar um 20
ára skeið. Þetta var rytjukot og
bygging léleg er Stefán kom þar,
en hann húsaði þar ágætlega og
gerði þar svo miklar jarðabætur,
að þetta var orðin góð ábýlis-
jörð er hann fór þaðan. Fluttist
hann þá suður hingað og igerðist
fylgdarmaður útlendra ferða-
manna á vegum Helga kaupm.
Zoega. Var hann síðan fylgdar-
maður svo að segja á hverju ári
fram til 1937. Var þá eingöntgu
ferðast á hestum og lágu leiðir
Stefáns mikið yfir öræfi og jökla.
Komst hann þá oft í krappan
dans, eins og ég hefi að nokkru
lýst í bókinni „Fjöll og firnindi".
Sýndi Stefán þá sem áður hver
töggur var í honum, hve skjótur
hann var til áræðis Otg hve sýnt
honum var um að leysa aðsteðj-
andi vanda með karlmennsku og
forsjálni. Er hann síðan talinn
einn með mestu ferðagörpum Is-
lands. Varð honum á þessum
ferðum kunhugt víða um land og
hygg ég að fáir hafi þekkt land-
ið sitt betur þá, því að hann var
athugull og svo minnutgur, að
hann gleymdi aldrei því er hann
sá og heyrði.
Þegar hann lét af ferðalögum,
settist hann að í Reykjavík og
átti þar heima síðan. Konu sína
missti hann 1944. Þau höifðu
eignast tvö börn en- misst bæði
ung. en tóku þá kjördóttur,
Ingibjörgu systurdóttur Stefáns.
Hjónaband þeirra Stefáns og
Maríu hafði verið hið innileg(-
asta og tregaði hann hana
mjög. Það sem tengdi
þau fastast saman mun hafa ver-
ið trúin á handleiðslu guðs. Á
unglingsárum sínum hafði María
átt heima á Móum á Kjalarnesi,
og þá var Matthías Joehumsson
prestur þar. Að skilnaði ,gaf hann
henni forláta biblíu, sem hún
geymdi sem dýrgrip og las oft
í. Hvorugt þeirra mun hafa efast
um að maðurinn ætti eilíft líf
fyrir höndum, en María var af
„gamla skólanum“ og mátti ekki
heyra það nefnt að leitað væri
frétta af framliðnum. Var henni
þetta svo mikið áhugamál, að
hún tók loforð af Stefáni um að
hann skyldi ekki reyna að leita
sambands við sig eftir dauðann.
Stefán hafði jafnan talið það
drengskaparskyldu að efna öll
sín loforð, en þetta loforð var
honum þó sérstaklega heilagt.
Einu sinni kom maður með þau
skilaboð af miðilsfundi, að Maríu
langaði að tala við hann. Svar-
aði Stefán því svo, að hann
mundi aldrei fara á miðilsfund,
því hefði hann heitið k'onu sinni.
Leið svo og beið. Kvöld nokkurt
Einkaskeyti til Mbl.
Kaupmannahöfn 20. nóv.
BLAÐIÐ Information rekur
í dag leiðara úr Oslóblaðinu
Verdens Gang, en í leiðara
sínum gagnrýnir Verdens
Gang það, með greinar Palle
Lauring og Thorkil Dams-
gaard-Ölsen í Information að
bakhjalli, að andstæðingar
handritaafhendingarinnar i
Danmörku séu að reyna að
æsa Norðmenn upp útaf
handritamálinu, og hafi í
því skyni rangtúlkað um-
mæli norska handritasérfræð
ingsins prófessors Ejvind
Fjeld Halvorsen í stúdenta-
félaginu.
Verdens Gang segir: „Það lít-
ur svo út sem Danir, með þrá-
látum hnútum sínum og sneið-
um, séu að reynia að æsa Norð-
roenn upp í að taka þátt í stríð-
imi. Það eru andstæðdngar af-
hendingarinnar í Danmörku, sem
nú eru að reyna að fá Nprðmenn
til að ybba sig og hindra að
norsk handrit verði afhent ís-
landi ásamt þeim, sem óumdedl-
anlega eru íslenzk. í hópi
norskra vísindamianma er mikill
áhugi á málinu, en bæði vís-
iridamennirnir, oig þó einkum
stjórnmálamennirnir, hafa mesit-
an áhuga á að forðast umfram
allt að ástandið versni og þeir
muhu fara mjög varlega í sak-
irmar, a.m.k. fýrst um simn.“
Þá greinir Verdens Gang frá
þeim orðrómi, sem sé á sveirni
í Kaupmannahöfn, að því er
böaðið segir, á þá ledð að kennslu
var hann staddur á heimili hér
í bæman og var þar slegið upp
miðilsfundi. Þá ætlaði hann að
rjúka á burt, en fólkið vildi ekki
sleppa honum, og hugsaði hann
þá sem svo að öllu væri óhætt,
hann mundi ekki bíða neitt tjón
af því, enda væri hann þarna
utanveltu. En samt fór nú svo,
að María talaði lepgi við hann á
fundinum og var hann ekki í
neinum vafa um að hún væri þar
sjálf komin. Leysti hún hann þá
frá loforði sínu oig kvað það
hafa verið fávizku af sér að hafa
ýmugust á sambandi við fram-
liðna, en nú vissi hún að það
væri hin mesta blessun. — Bftir
þenna fund breyttist Stefán
nokkuð, hann varð glaðari I
anda og raunir lífsins virtust
honum verða léttari. Kom hann
síðan á nokkra fundi og náði þá
einnig tali af móður sinni. Eftir
það varð honum vissan um eilíft
líf og endurfundi hin styrkasta
stoð og færði honum frið í sáL
Lengi hélt Stefán líkamskröft-
um og áhuga. Áttræður lék hann
sér að því að ganga yfir Hellis-
heiði. Og á níræðisaldri brá
hann sér í skemmtiferð til út-
landa. Hann sagði að sig hefði
langað til að sjá hvort annars
staðar væri jafn fögur og góð
lönd sem ísland.
Þegar leið fram að níræðu,
fóru ellimörkin að gera vart við
sig, enda líkaminn orðinn slitinn
eftir langt starf og ósérhlífni.
Ágerðist þetta svo eftir því sem
árin liðu, en allaf var skapið hið
sama og trúin á að engu væri að
kvíða. Seinast er sjónin var einn-
ig biluð, fékk hann dvalarstað á
Hrafnistu í Reykjavík. Þar
slokknaði líf hans eins og ljós
hinn 17. þ.m.
Með honum er horfinn einn af
merkustu mönnum, sem ég hefi
málaráðherra Danimerkur og
Noregs hafi haft sambaind sín á
milli, og norski ráðheiranm hafi
lofað í þessu sambandi að „vera
góður drengur", og standa ekki
í vegi fyrir því, að handritin
verði afhent íslenidinigum. Helgo
Sivertsien kennslumálaráðherra
Noregs, hefur neitað þessu, segir
blaðið, og hefur hann lýst því
yfir að hann hafi hvorki sagt
já eða nei við nokkrum tilmæl-
um frá Danmörku. Jafinframt
lýsir Sivertsen samúð sinni við
málstað Islands, tog bætir því
við að menn verði að bíða og
sjá ti/i hvaða handrita afhend-
imgarfruimvarpið tekur.
— Rytgaard.
Framh. af bls. 12
félaga sinna í Menntaskólanum,
að hann um 3ja vetra skeið, —
frá 4. til 6. bekkjar — var kos-
inn inspector platearum. Munu
þess naumast önnur dæmi í
sögu skólans, hvorki fyrr né séð-
ar. Sveinn var fríður maður og
gjörfulegur. Hann var hraust
menni og íþróttamaður góður á
yngri árum, eins og ýmsir
frændur hans.
Hin síðustu ár var heilsa hans
biluð og þrekið að þrotum komið.
Stafaði heilsubrestur hans að
verulagu leyti frá meiðslum, er
hann hlaut í umferðaslysi fyrir
nærfellt 6 árum síðan. — Ég
kveð þennan góðvin minn Oig
skólabróður með hlýrri þökk
fyrir vináttu hans, tryggð og
kynningu og bið honum bless-
unar Guðs pg eilífs þroska í
ljóssins heimum.
Þorsteinn Jóhannesson.
Danir eru að reyna
að æsa Norðmenn
— segir Verdens Gang í leiðara um
handritamálið