Morgunblaðið - 28.11.1964, Blaðsíða 3

Laugardagur 28. nóv. 1964
MORGUNBLADIÐ
3
☆
UNDANFARIN átta ár hef
ur íslenzkum unglingum á
aldrinum 16 til 18 ára gef-
izt kostur á að dveljast ár-
langt í Bandaríkjunum á
vegum bandarísku mennta
stofnunarinnar „American
Field Service“. Afleggjari
þessarar stofnunar á ís-
landi hefur nú auglýst eft-
ir umsóknum til dvalar
vestra ná'mstímabilið frá
ágúst 1965 til júlí 1966.
Formaður A.F.S. á íslandi,
Jón Kristjánsson, stud. odont.
og Viihjálmur Vilhjálmsson,
gjaldkeri, skýrðu blaðinu frá ForráSamenn American Field Service á islandi — Vilhjálm-
starfsemi félagsins. Vilhjálmsson, gjaldkeri og Jón Kristjánsson, stud. odont.,
— Starfsemi A.F.S. er tví- formaður.
fsl. ungmennum gefinn kostur
á ársdvöl í Bandaríkjunum
Spjallað við forrdðamenn AFS-samtakanna hérlendis
þætt. Annars vegar að veita
erlendu námsfólki tækifæri til
ársdvalar og skólagöngu í
Bandaríkjunum og hins vegar
að gefa bandarískum ungling-
um kost á utanferð til sex
mánaða námsdvalar að vetri
eða átta vikna kynnisferð að
sumarlagi.
— Hvaða skilyrðum þurfa
íslenzkir unglingar að full-
nægja, ef þeir hafa hug á að'
sækja um dvöl vestra?
— I>eir þurfa að vera á aldr
inum 16 til 18 ára, eiga hægt
með að laga sig eftir aðstæð-
um, hafa opin augu fyrir um-
hverfinu og vera námfúsir.
Þá er mikilvægt, að þeir hafi
góða framkomu og eigi auð-
velt með að kynnast öðrum.
— í Bandaríkjunum búa
unglingarnir hjá bandarískum
fjölskyldum og eru heimili
þau, sem nemendur búa á,
vandlega valin af skrifstofu
A.F.S. í New York með að-
stoð fulltrúa félagsins á hverj-
um stað. Þeir stunda nám, þar
sem þeir dvelja, við svokall-
aða „senior high schools", og
er ætlazt til að þeir taki virk-
an þátt í allri starfsemi nem-
enda og skólanna.
— Hvað um kostnaðarhlið-
ina við dvölina í Bandaríkjun-
um? i
— Styrkurinn, sem A.F.S.
veitir, nemur húsnæði, fæði,
skólagjöldum, sjúkrakostnaði
og nokkrum ferðalögum inn-
an Bandaríkjanna. Ætlazt er
til þess, að nemendur greiði
sjálfir nauðsynlegan ferða-
kostnað frá íslandi og vestur
um haf og síðan heim aftur.
Einnig þurfa þeir að sjá sér
sjálfir fyrir vasapeningum.
— Hafa margir .íslenzkir
unglingar notið slíkra styrkja
á vegum A.F.S.?
— Þessir styrkir hafa verið
veittir íslenzkum unglingum
undanfarin átta ár, og á þeim
tíma hafa 109 unglingar notið
þeirra.
— Þið minntust á ferðalag,
sem styrkþegum er séð fyrir
um Bandaríkin.
— Já, í lok dvalartímans
sér A.F.S. öllum nemendum á
sínum vegum fyrir ferðalagi
um Bandaríkin. Er ferðalag
þetta í samvinnu við Grey-
hound-fyrirtækið. Sjáifboða-
liðar í borgum og bæjum
víðs vegar um landið taka á
móti nemendum til stuttrar
dvalar á þessu þriggja vikna
ferðalagi og sýna þeim hið
markverðasta í nágrenni heim
kynna sinna. Að lokum safn-
ast allir erlendu nemendurnir
saman til ráðstefnu í Washing
ton D.C., fá tækifæri til að
kynnast jafnöldrum af sextíu
ólikumi þjóðernum, skoða
borgina og heimsækja forseta
Bandarík j anna.
— Hvert er markmið A.F.S.
samtakanna og hve gömul eru
þau?
— Samtökin hófu starfsemi
sína snemma í fyrri heims-
styrjöldinni. Bandarískir sjálf
boðaliðar, er héldu til megin-
lands Evrópu að hjúkra særð-
um hermönnum úr liði
Frakka, lögðu grundvöllinn að
A.F.S. og settu stofnuninni
það takmark að vinna að auk-
inni vináttu og skilningi þjóða
í milli. Við lok seinni heims-
styrjaldarinnar kom sú hug-
mynd fram að styrkja erlent
skólafólk til námsdvalar í
Bandaríkjunum og voru styrk
irnir í fyrstu miðaðir við
franska háskólastúdenta, en
síðan 1947 hafa þeir verið
veittir gagnfræða- og mennta-
skólanemendum frá fjölmörg-
um þjóðum. A.F.S. er mennta-
stofnun, sem hefur engin
tengsl við stjórnmála- eða trú-
flokka, en nýtur stuðnings frá
almenningi í Banda'ríkjunum,
sem leggur fram fé til starf-
seminnar eða tekur við er-
lendum nemendum til dvalar
á heimilum sínum.
— Hvenær þurfa þeir ungl-
ingar, sem hafa hug á að
sækja um dvöl vestra, að hafa
sent umsóknir sínar til ykk-
ar?
— Umsóknir þurfa að hafa
borizt okkur fyrir 10. desam-
ber, en umsóknareyðublöð
liggja frammi á skrifstofu ís-
lenzk-Ameríska félagsins í
Hafnarstræti 5. Þar eru veitt-
ar allar upplýsingar um náms-
styrkina — og þangað skal um
sóknunum skilað.
Bifreiðar og Landbúnaðarvélar
flytja í ný húsakynni
á tíu ára afmæli sínu
UM ÞESSAR mundir eru tíu
ár liðin frá því að bifreiðainn-
flytjendur tóku að sér að stofna
félagið Bifreiðar & Landbúnað
ervélar h.f., en félag þetta ann-
ast m.a. innflutning á bifreið-
um frá Sovétríkjunum. Afmæl
isins var minnst með síðdegis-
boði i nýjum og glæsilegum
húsakynnum félagsins að Suður
landsbraut 14. Meðal gesta
voru þeir dr. Kristinn Guð-
mundsson, sendiherra fslands í
Sovétríkjimum, og Nikolai K.
Tupitsyn, sendiherra Sovétríkj-
anna á íslandi. Einnig var þar
viðstaddur B. P. Gasov, aðstoð
arforstjóri Avtoexport, er ann-
ast útflutning bifreiða frá Sovét
ríkíunum.
Stjórn Bifreiða & Landbún-
aðarvéla h.f. skipa þeir: Gunnar
Ásgeirsson, formaður, Bergur G.
Gíslason, varaformaður og Guð
mundur Gíslason, sem er jafn-
framt framkvæmdastjóri félags
ins.
Gunnar Ásgeirsson, stórkaup-
maður, ávarpaði gesti og bauð þá
velkomna. Rakti hann nokkuð til
drög að stofnun félagsins fyrir
tiu árum, og sagði m.a.;
Góðir gestir!
Ég býð ykkur alla veikomna
til þessa afmælishófs svo og
vígslu húsnæðis fyrirtækisins og
vil sérstaklega bjóða velkomna
viðskiptamálaráðherra, fjármála
ráðherra, ambassador Sovétríkj-
anna á íslandi og fulltrúa Auto-
export, aðstoðarforstjóra mister
Gazof.
í byrjun ársins 1954 hafði ríkis
stjórn íslands gert samninga við
Sovétríkin um kaup og sölu á
ýmsum vörum, og þar á meðal
voru kornnar til landsins 100
Pobeta bifreiðir í eigu ríkisstjórn
arinnar, ef svo má segja, og ósk-
aði þáverandi viðskiptamálaráð-
herra Ingólfur Jónsson eftir því,
að bifreiðainnflytjendur tækju
að sér að mynda fyrirtæki, til að
selja þessar bifreiðir, og þá *ef
til vill gerast umboðsmenn fyrir
Avtoexport í Rússlandi.
Viðskiptamálaráðherra leitaði
til félags bifreiðainnflytjenda og
voru haldnir fundir um þetta
mál, sem enduðu með iþví að allir
bifreiðainnflytendur að undan-
skildum þremur stofnuðu félag
með nafninu Bifreiðar & Land-
búnaðarvélar og var það í upp-
hafi skilyrði, að enginn hluthafi
fengi meira en einn hlut, svo
leiðis að innflutningur bifreiða
á fyrri árum var ekki notaður
sem nein höfðatöluregla heldur
ákvæði um þetta þá í upphafi.
Eins og margir muna gekk
nokkuð erfiðlega í fyrstu að selja
þessar bifreiðir, þær voru að
sjálfsögðu ekki af nýjustu gerð
hvað útlit snerti eins og vestur-
evrópískar eða bandarískar bif-
reiðar þá, en þó má segja að nú
að 10 árum liðnum er fjöldi þess
ara bifreiða kannske flestar enn
þá í notkun og hafa hentað okk-
ar íslenzku staðhátum mjög vel.
Á næstu árum voru gerðir
samningar við Sovétríkin um á-
kveðinn fjölda af bifreiðum á
hverju ári og á þeim hafta og
úthlutunartímum var þeim út-
hlutað til ýmissa aðila og munu
nú vera yfir þrjú þúsund bif-
reiðir, seldar á þessu tímabili.
í september 1961 var gefinn
frjáls innflutningur á bifreiðum
og töldu þá margir að dagar
rússnesku bifreiðanna væru tald
ir, en það hefur sýnt sig að sala
þeirra hefur sízt minnkað þó
hún hafi dregizt saman fyrstu
árin eftir innflutningsfreisið, að
þá mun árið í ár vera eitt með
því stærra í sölu þessa fyrirtæk-
Framhald á bls. 23.
Guðmundur Gíslason, framkvæ mdastjóri (til vinstri) sýnir dr.
Kristni Guðmundssyni, sendihcr ra, líkanið af „Trojka“.
STAKSTEIMAH
íslenzk útflutnings-
samtök
f síðasta hefti tímaritsins
„Frjálsrar verzlunar", 2. hefti
1964, er forystugrein, sem ber
ofangreint heiti. Þar segir svo
m.a.:
„Nokkur eru þau félagssam-
| tök hér á landi, sem starfa sér-
i stakiega að ýmisum greinum ís-
1 lenzkrar útflutningsverzlunar.
Sapitök þessi eru yfirleitt fjrst
og fremst sölufélagsskapur fram
leiðenda. Slík siá uisam.tök hafa
| t.d. framleiðendur hraðfrysts
fisks, saltfisks og skreiðar stofn
að með sér. Þá hefur hið opin-
bera og mikil áhrif á útflutnings
verzlunina með veitingu útflutn-
ingsleyfa, starfi opinberra
nefnda, svo sem útflutnings-
nefndar, síldarútflutningsnefnd-
1 ar og annarra verzlunar- og við-
skiptanefnda, sem skipaðar eru
á vegum ríkisstjórnar og ráðu-
neyta til istáusamningagerðar.
Ekki skal heldur ótalið það
margháttaða starf, sem utanrik-
isþjónustan vinnur víða um heim
í þágu íslenzkra framleiðenda
og útflytjenda. — Öll lýtur
þessi starfsen-.5 beint að afurða-
sölunni sjálfri“.
Almenn útflutnings-
samtök hjá öðrum
þjóðum
„Aðrar þjóðir hafa sklpufagt
fyrirgreiðslu sína til handa út-
flutningsvera'uninni á breiðari
og almennari grundvelli, — þ.e.
a.s. ekki einskorðað skipulags-
starfið við söluna eina saman og
einstakar greinar útflutnings-
framleiðslunnar, heldur mynda
almenn útflutningssamtök, sem
öllum framleiðslugreinum, fé'ög-
um og einstaklingum hefur ver-
ið heimill aðgangur að. Tilgang-
ur þessara útflutningssamtaka
hefur ekki verið afurðasala,
heldur leit nýrra markaða, kynn
ing afurða landsmanna, þátttaka
i vörusýningum, útgáfa timarita
á erlendum málum og erindrekst
ur sem víðast um lönd, jafn-
framt sem fui lkomnastri upplýs
ingaþjónustu um innlenda fram
leiðslu erlendum kaupendum til
handa“.
Tímabært hér
„Það virðist nú fullkomlega
tímabært, að slikum almennum,
islenzkum útflutningissamtökum
verði ýtt úr vör. Væri ekki ó-
eðlilegt, að ýmis hin stærri sölu
san . ök og önnur atvinnusam-
tök stéttanna riðu á vaðið og
kæmu á fót samstarfsnefnd um
þetta verkefni*. Nefnd eru síð-
an t.d. SH. SÍF. SSKF. SR. og
aðrar síldar- og fiskimjcfsverk-
smiðjur, síldarútvegsnefnd, sam
tök síldarsaltenda, niðursuðu-
verksmiðjur, sementsverksmiðj •
an, Verzlunarráð ísl., Fél. isl.
iðnr. o.fl. „Hin almennu útflutn-
ingssamtök ættu hins vegar ekki
að vera neinn lokaður klúbbur
þessara sérfélaga, heldur op-
in ös'um, sem áhuga hefðu á
þesisum málum, hagsmuna ættu
að gæta og vildu taka þátt í sam
eiginlegun:. kostnaði ....“.
Síðan segir, að stofnunin yrði
að koma á fót upplýsingamiö-
stöð, gera erindreka út af örk
inni til að leita markaðsupplýs-
inga og kynna afurðir, gefa út
tímarit á íslenzku og erlendum
málum, skipuleggja þátttöku i
vörusýningum, og síðar væri
hugsanlegt að í samráði við utan
ríkisþjónustuna yrði komið á fót
föstum viðiskiptafufltrúastöðum
viö hin stærri sendiráð.
Hér er hreyft við þörfu og
athyglisverðu máli. Hætt er við.
að kynning á íslenzkum útflutn-
ingsafurðum verði dreifð og
ósanvæmd, nema slík stofnun
verði sett á laggirnar, en vitan-
lega mundi hver útflytjandi um
sig vinna áfram að beinni kynn-
ingu erlendis á eigin sóluvam-
ingi.