Morgunblaðið - 19.02.1965, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 19. febrúar 1965
tNtoSQttttJWMitíb
Útgefandi:
Framkvæmdast j óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
VERZL UNARFRELSIÐ
¥ fljótu bragði gera menn sér
ef til vill ekki grein fyrir
því hve verzlunarfrelsið er
mikil kjarabót. Áður var vöru
skortur hér á landi, og vörur
þær, sem á boðstólum voru,
voru oft bæði lélegar og dýr-
ar, ýmist vegna þess að menn
voru neyddir til að kaupa
þær á óheppilegum mörkuð-
um og eins af hinu, að alla
samkeppni vantaði og því
“ engin hvöt að ná sem hag-
• kvæmustum samningum. Nú
er hinsvegar mikið framboð
góðra vara. Menn geta fengið
það, sem þá vantar, þegar þá
vantar það og þeir geta borið
saman verð og gæði í verzlun-
um og veitt þannig það að-
hald, sem nægir til þess að
kaupsýslumenn verða að ná
beztu kjörum, ef þeir eiga að
standast samkeppnina.
Meðan yfirvöld einskorð-
uðu innflutning fjölmargra
vörutegunda við kaup í komm
únistaríkjunum, urðum við
að sæta þeim kjörum, sem
stjórnarvöld þeirra ríkja á-
kváðu, því að íslenzkir inn-
flytjendur höfðu ekki í annað
hús að venda. Var þá eðlilegt,
_að viðsemjendur okkar not-
faérðu sér þetta ástand til þess
að ná sjálfir sem hagkvæm-
ustum kjörum — og þar með
sem óhagkvæmustum fyrir
okkur. Tjónið af þessum við-
skiptum verður seint metið,
en það skiptir vafalaust gífur-
legum upphæðum.
Nú höfum við hinsvegar
allt aðra aðstöðu til að semja
við kommúnistaríkin eins og
aðra þá, sem við kaupum af
nauðsynjar okkar, enda höf-
um við náð miklu betri við-
skiptasamningum við Austur-
Evrópulönd en áður þekktust.
Um þetta atriði segir Hjörtur
Hjartarson, formaður Félags
byggingavörukaupmanna, í
Mbl. í gær:
„Hið aukna innflutnings-
frelsi og fyrirheit um algjört
afnám innflutningshafta, hef-
ur haft það í för með sér, að
viðskiptin við jafnvirðiskaupa
löndin, þ.e.a.s. Austur-Evrópu,
hafa færzt í miklu betra horf,
bæði hvað snertir afgreiðslu,
verðlag og gæði. Seljendur
þar eystra gera sér það nú
ljósara en áður var, að því
^aðeins er þess að vænta, að
viðskipti við þessi lönd haldi
áfram, að þau fari fram á sam
keppnisgrundvelli, enda held
ég að viðskiptum þeirra við
önnur Vestur-Evrópulönd sé
þannig varið og hafi svo verið
að undanförnu“.
Þorvarður Jón Júlíusson,
framkvæmdastjóri Verzlunar-
ráðsins, víkur áð því í Mbl. í
gær, að þrátt fyrir aukningu
frílistans, þá megi búast við
skuldasöfnun við öll Austur-
Evrópulöndin á þessu ári, þ.e.
a.s. að við kaupum meira af
þeim en þau af okkur. Hann
bendir einnig á, að Austur-
Evrópulöndin stefni að
því að hverfa frá tvíhliða
vöruskiptasamningum og
færa verzlunina í frjálsara
horf, bæði inn á við og út á
við.
Við íslendingar viljum hafa
viðskipti sem víðast og ekki
síður við kommúnistaríkin en
önnur lönd. Hinsvegar hefur
reynslan kennt okkur að hag-
kvæmum viðskiptum náum
við því aðeins, að þau séu sem
frjálsust. Þessvegna ber að
fagna því að kommúnistaríkin
eru að gera sér grein fyrir
því, að þau þurfi að breyta
um stefnu í viðskiptamálum
og taka upp frjálsari viðskipti
en verið hafa. Er enginn efi á
því, að viðskiptasambönd okk
ar í Austur-Evrópu munu
styrkjast og viðskiptin verða
eðlilegri fyrir báða aðila eftir
því, sem þau þróast lengra í
átt til frjálsræðis.
HAFTATÍMINN
'l¥enn mega ekki gleyma því
hvernig hér var umhorfs
í efnahags- og viðskiptamál-
um á tímum haftanna. Að því
víkur Hjörtur Hjartarson hér
í blaðinu í gær og segir m.a.:
„Aukið innflutningsfrelsi
leggur að sjálfsögðu aukið
erfiði á herðar innflytjendum,
þar sem leita verður nú hag-
stæðustu innkaupa í harðri
samkeppni um hylli kaup-
enda, í stað þess, sem tíðkazt
hefur undanfarna áratugi, er
samkeppni innflytjenda var
aðallega háð um öflun gjald-
eyris- og innflutningsleyfa og
hagur þeirra oftast meira kom
inn undir innflutningsnefnd
en hylli kaupenda.
Sú kynslóð, sem nú er að
vaxa úr grasi, man varla eftir
hvernig verzlun var háttað,
er innflutningshöftin voru í
algleymingi og gerir sér því
varla grein fyrir, hversu
miklu hefur verið áorkað til
aukins frelsis á undanförnum
árum. Við eigum ennþá til
hérna í skrifstofunni plögg,
undirrituð af ráðherra og
ráðuneytisstjóra, sem veittu
okkur heimild til að selja Jóni
Jónssyni einn eða tvo poka af
sementi til viðgerða á þvotta-
húsgólfi. Um eitt skeið voru
sítrónur aðeins fluttar til
landsins til fjörefnabóta
handa refum og appelsínur
aðeins afhentar gegn lyfseðl-
um af Skipaútgerð ríkisins,
Edward Kennedy stundar sund
og gönguferðir í Flórída
og var í einskonar vesti eða
stálgrind, sem styður við bak-
ið. Hann er enn í stálgrind-
inni, en honum nægir einn
stafur, er hann gengur um
ströndina í Fiórída. Læknarn-
ir leyfa honum ekki að synda
í sjónum, en hvetja hann til
að synda sem mest í sundlaug
við ströndina og segja, að það
muni flýta fyrir algerum bata.
Læknarnir telja, að Kenne-
dy þurfi að ganga í stálgrind-
arvestinu minnsta kosti sex
mánuði í viðbót, en þá vona
þeir, að hann hafi náð fullri
heilsu eftir slysið.
Sem kunnugt er, var Ed-
ward Kennedy í kjöri til
Öldungadeildar Bandaríkj-
anna fyrir Massachuetts í ann-
að skipti nú í haust. Hann gat
engan þátt tekið í kosninga-
baráttunni vegna meiðsla
sinna, en Joan kona hans hélt
kosningafundi fyrir hans hönd
og talaði við kjósendur, O'g
kosningabaráttan varð sigur-
sæl. Edward Kennedy var
viðstaddur setningu þingsins,
en síðan hefur hann ekki kom-
ið þangað oft, enda ráðleggja
læknarnir honum eindregið
að þreyta sig ekki með vinnu.
Kennedy gengur á ströndinni.
EDWARD Kennedy, öldunga-
deildarþingmaður, dvelst um
þessar mundir í Flórída ásamt
konu sinni Joan og tveimur
börnum þeirra. Ástæðan til
dvalarinnar er-fyrst og fremst
sú, að Kennedy þarf að æfa
sig að ganga og iðka sund, en
sem kunnugt er hryggbrotnði
hann í flugslysi í júní s.l.
Kennedy lá í sjúkrahúsinu
í Boston þar til skömmu fyrir
jól, en þá fékk hann að fara
heim. Hann gekk við tvo stafi
Edward, Joan og börn þeirra tvö, Ted 3 ára og Kara 4 ára.
svo örfá dæmi séu nefnd“.
Þótt ótrúlegt megi virðast,
er ekki ýkja langt síðan á-
standið hér á landi var á þann
veg, sem vikið er að í þessum
tilvitnuðu orðum. Hitt er þó
enn ótrúlegra, að til skuli
vera menn hér á landi, sem
vilja innleiða þetta kerfi á ný
og telja að sú stefna, sem Við-
reisnarstjórnin tók upp, sé ó-
hafandi.
Samt er það svo, að foringj-
ar Framsóknarflokksins telja,
að vinstri stjórnin sé einhver
bezta ríkisstjórn, sem íslend-
ingar hafa haft, og þeir segj-
ast ætla að innleiða haftakerf
ið á ný, ef þeir komast til
valda.
BANDARIKI
NORÐURLANDA
■VTÚ þegar þingi Norðurlanda
ráðs er lokið, er ástæða
til að þakka norrænum frænd
um okkar komuna hingað til
lands. Óhætt er að fullyrða að
þing þetta hafi verið hið á-
nægjulegasta og störf þess
eigi eftir að verða til hins
mesta gagns, enda voru þar
tekin til meðferðar og af-
greiðslu ýmis mikilvæg mál-
efni. Má þar til nefna sam-
þykktina um tilmæli til ríkis-
stjórnanna um að stofna
menningars j óð Norðurland-
anna, sem árlega hafi 18 millj.
ísl. króna yfir að ráða. Er eng-
inn vafi á að stofnun sjóðs
þessa á eftir að tengja Norð-
urlönd enn sterkari böndum
og efla þá hugsjón, sem Olof
Lagercrantz minntist á í
sinni ágætu ræðu, þegar hann
tók við bókmenntaverðlaun-
um Norðurlandaráðs — Banda
ríki Norðurlanda.
Ástæða er til að þakka öll-
um þeim aðilum, sem annazt
hafa undirbúning þessa merka
þinghalds Norðurlandaráðs.
Þeir, sem ræddu við hina er-
lendu gesti, gátu fullvissað sig
um ánægju þeirra yfir kom-
unni hingað og dvölinni hér
meðal frænda og vina.
Árangur af störfum Norður
landaráðs verður ekki ein-
ungis markaður af þeim sam-
þykktum, sem þar eru gerðar,
heldur er einnig nauðsynlegt
að meta að verðleikum þau
áhrif, sem góð persónuleg
kynni hafa í för með sér. Þessi
kynni milli áhrifaríkra ein-
staklinga á Norðurlöndum og
þjóðanna í heild hafa tengt
þær nánari og traustari bönd-
um en áður.
Norðurlandaráð er ekki að-
eins hugsjón, það er stað-
reynd. Norræn samvinna er
ekki fagur draumur, heldur
veruleiki. Við íslendingar eig-
um og viljum taka ríkan þátt
í að efla bræðalagshugsjón
norrænnar samvinnu. Við
stöndum frændum okkar á
Norðurlöndum nær en öðrum
þjóðum, og það getur a.m.k.
ekki verið í andstöðu við arf
okkar og uppruna að stuðla
að því, að draumurinn um
Bandaríki Norðurlanda eigi
eftir að rætast.