Morgunblaðið - 25.03.1965, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 25. marz 1965
ANN PETRY:
STRÆTIÐ
3529
HOTEU
ADAX
— Viljið þér nú seg-ja burðarmanninum að sækja farangurinn
okkar og fara með hann á járnbrautarstöðin. Eg kem rétt á eftir
og borga reikninginn.
kcrm á andlitið á honum neyddi
hana til að finna sér eitthvað,
sem hún gæti hrósað, og þegar
hún leitaði að því, sá hún, að
gluggarnir höfðu verið þvegnir.
Og það mátti heita óvenjuiegt,
því að þar sem fólk flutti inn,
varð það oftast að vera fyrsta
verkið að skafa málningarslett-
urnar af rúðunum og þvo þær
síðan.
Hún flýtti sér því að segja: —
Og gluggarnir hafa verið þvegn-
ir. Og húsvörðurinn heyrði ánægj
una í rödd hennar og varð ánægð
ur eins og soltinn hundur, sem
fær allt í einu bein.
Hún flýtti sér upp síðasta stig-
ann og þreifaði um leið eftir
lyklunum sínum, en stanzaði í
miðjum ganginum til að líta í
veskið sitt, svo að Bub varð á
undan henni að dyrunum. Hún
ýtti honum frá og opnaði dyrnar
og baunadósin, sem hún hafði
undir hendinni, datt á gólfið og
veltist letilega eftir því. Meðan
Bub var að ná í hana, opnaði
hún hana.
En þegar þau voru komin inn
fyrir, sneri hann sér beint að
henni. Hana langaði til að faðma
hann, því að hann var enn með
tár í augunum, en hann hafði
augsýnilega verið að herða upp
hugann til að segja henni það,
sem honum lá á hjarta, enda
þótt hann væri í óvissu um áhrif-
in. Hún sneri sér því að honum
og í stað þess að faðma hann,
hlustaði hún með alvöru á hann
og gaf honum í skyn, að hún
mundi taka fullt tillit til þess,
sem hann ætlaði að segja henni.
— Þú sagðir, að okkur vantaði
peninga. Sagðir það aftur og
aftur. Ég var bara að reyna að
vinna mér inn ofurlítið með því
að bursta skó, sagði hann kjökr-
andi. Og svo kom spurningin: —
Hvað var við það að athuga?
Hún varð sein á sér með svar-
ið og hugsaði til allra þeirra til-
vika þegar hún hafði orðið að
neita honum — engan brjóst-
sykur af því að við höfum ekki
efni á því — engin tuttugu og
fimm sent fyrir bíói, því að það
þarf að sóla skóna þína fyrir
aurana. Hún var alltaf að segja
honum, hvað það væri mikilvægt
að vinna sér inn peninga og spara
peninga — það hafði hún lært
hjá Chandlerfólkinu. Og svo
skammaði hún hann og barði,
þegar hann reyndi þetta sjálfur.
Það var þá allt í einu alrangt að
gera það, sem hún hafði sjálf ver
ið að kenna honum!
Hún svaraði og valdi orðin
vandlega: — Það sem ég varð
vond út af, var hvernig þú ætl-
aðir að fara að vinna þér inn
peninga. Svo beygði hún sig
niður að honum, svo að andlitin
voru í sömu hæð og enn valdi
hún orðin vandlega: — Þú skilur,
að litaða fólkið hefur sífellt ver-
ið að bursta skó og þvo gólf . .
árum saman. Og hvíta fólkinu
finnst það vera einu verkin, sem'
það sé fært um. Erfiðu og
óhreinlegu verkin og verst borg-
uðu. Hún fór að hugsa um þessa
litlu, dimmu íbúð, sem þau
bjuggu í og um 116.-stræti, sem
var fullt, svo að út af flaut, af
fólki, sem bjó í samskonar íbúð-
um, og svo um hvíta fólkið í mið-
borginni, sem horfði á hana með
ódulinn fjandskap í augunum, og
hún varð óðamála og hæti alveg
að velja orðin.
Ég ætla ekki að láta þig átta
ára gamlan vera að gera það sem
hvíta fólkið ætlast til ,að þú ger-
ir. Því að ef þú ferð að bursta
skó, átta ára, verðurðu sennilega
enn að því áttræður. Og það vii
ég ekki.
SBBMMBBnBn
8
Hann horfði fast á hana meðan
hann hlustaði, og lagði orðin
vandlega á minnið. Svipurinn á
honum varð svo alvarlegur, að
hún tók að efast um, að hún hefði
átt að segja honum um hvíta
fólkið. Hann var allt of ungur
til að segja honum annað eins,
og auk þess var hún ekki viss
um, að hún hefði gert sig vel
skiljanlega. En hún fann ekkert
ráð til að draga úr því og þess
vegna klappaði hún á öxlina á
honum og rétti sig síðan upp og
fór að fara úr kápunni.
Hún valdi fjórar kartöflur úr
pokanum, sem hún hafði sett á
eldhúsborðið, þvoði þær, náði í
hníf og settist niður til að hýða
þær.
Bub kom og stóð rétt hjá
henni og næstum hallaði sér upp
að henni, en þó ekki alveg, rétt
eins og hann væri að sækja sér
styrk af nærveru hennar. —
Mamma, hversvegna vill hvíta
fólkið láta litaða fólkið bursta
skó?
Hún sneri sér að honum, og
vissi ekki, hverju svara skyldi,
því að einmitt þetta hafði hún
aldrei hugsað um. Hún leit niður
á hendurnar á sér. Þær voru
brúnar og sterklegar og fingurn-
ir langir og vel lagaðir. Hún
hafði ekkert við þetta að athuga,
en kannski var það Vegna þess,
að hún var fædd svona lit, og
var orðin því svo vön. En dökkt
hörund var nú mjúkt viðkomu og
heitt af blóðinu er undir því rann
og það hlífði líkamanum alveg
eins vel og hvítt og líkamirnir,
sem voru dökkir, voru allt eins
heilbrigðir og þeir hvítu. Jafn-
vel þó að svart fólk væri ekki
fagurt álitum, gat hún ekki skil-
ið, hversvegna hvítt fólk hataði
það svarta. Það hlaut að vera hat
ur, sem ko<m því til að binda
alla negra í einn böggul, sem
kallaður var „litaður" og þessi
sérstaki hópur krafðist sérstakr-
ar vinnu og sérstakrar meðferð-
ar. En hversvegna þetta var svo,
gat hún aldrei skilið.
— Ég veit það ekki, Bub, sagði
hún loksins. — En það er víst
af sömu ástæðu, að við getum
ekki átt heima nema á svona stöð
um — hún benti á sprungna loft-
ið, slitnar brúnirnar á baðkerinu
og litla gluggann.
Hún horfði áfram bg velti því
fyrir sér, hvað hann væri að
hugsa. Hann færði sig frá henni
og hallaði sér upp að eldhús-
borðinu og potaði í kartöfluhýði,
sem þar lá, rétt eins og ósjálf-
rátt. Svo gekk hann að gluggan-
um og horfði út um hann, og
studdi höndum undir höku. Hann
stóð gleitt og henni datt í hug:
Hann hefur fallega og sterklega
fætur. Og allt í einu varð hún
hreykin af honum og fegin að
eiga hann og einsetti sér að gefa
honum gott uppeldi. Þetta sjálfs-
traust, sem hafði gripið hana úti
á götunni, kom nú aftur með
fullum krafti. Já, hún gat alið
hann þannig upp, að hann yrði
fallegur og sterkur maður.
Við þessa hugsun tók hún að
herða sig við verkið — hún skar
kartöílurnar niður í örsmáa
bita, til þess að þær yrðu fljótar
að soðna, malaði ketið niður í
mauk, hitaði baunirnar, lagði svo
á borðið og hellti mjólk í glas
handa Bub.
Svo gekk hún að glugganum og
lagði arminn um axlirnar á Bub.
— Á hvað ertu að horfa
spurði hún.
— Á hundana þarna niðri. Ég
kalla annan hundapabba og.hinn
hundamömmu. Og svo eru nokk-
ur hundabörn þarna hinumegin.
Hún leit í áttina, sem hann
benti í. Þarna voru brotnar girð-
ingar, sem höfðu skipt baklóð-
unum í húsagarða. En þegar hún
leit á það, fannst henni það vera
allt orðið að einum húsagarði,
því að ryðguðu blikkdósirnar,
öskuhrúgurnar og málmstykki úr
gömlum bílum, höfðu ekki virt.
neinar girðingar. Ruslið smaug
gegnum um hvert skarð í girð-
ingunum þangað til allt var kom-
ið í einn allsherjar-hrærigraut,
svo að allar baklóðirnar litu út
að ofan séð eins og einn rusla-
haugur. Hún hallaði sér betur út
til að sjá hundana, sem Bub
hafði talað um. Þeir hringuðu
sig sofandi, og það var aðeins
ofurlítil hreyfing eða kippur í
eyra, sem gaf til kynna, að þeir
væru lifandi.
Bub tók að úskýra í smáatrið-
um leikinn, sem hann lék við þá.
Það snerist um það, hver yrði
fyrstur til að hreyfa sig. Hún
hlustaði ekki á hann nema með
hálfu eyra, en starði á ruslahrúg-
urnar og þessa vesældarlegu
hunda. Um alla Harlem voru
svona íbúðir og þær voru ekki
annað en gildrur. Skítugar,
dimmar og forugar gildrur. Og
gildran smellur í um leið og
fyrsta leigan er greidd. Gerðu svo
vel að ganga inn. Við lifum í
frjálsu landi. Dimmir gangar og
þefjandi salerni!
Hún hafði viljað fá íbúð út af
fyrir sig og nú hafði hún fengið
hana. En nú varð hún snögglega
skelfd við að horfa niður á alla
þessa ruslahauga, því að hún
vissi ekki, hvert næsta skrefið
yrði. Hún hafði ekki hugsað
lengra en til íbúðarinnar. Yrðu
þau að hafast hérna við ár eftir
ár? Með rétt nægilegt til að
standa í skilum með leiguna, rétt
nægilegt til að hafa í sig og á
og einstöku sinnum fyrir bíói?
Hvað var framundan?
Það vissi hún ekki og hún
lagði handlegginn utan um Bub
ÍK
og þrýsti honum að sér. Hún
vissi ekki, hvað framundan væri,
en þeir skyldu aldrei veiða hana
í þessa skítugu giidru sína. Hún
skyldi brjótast út úr henni. Hún
og Bub í félagi. Hún hélt svo
fast um hann, að hann hæti að
horfa á hundana og leit framan
í hana.
— Þú ert falleg, sagði hann
og lagði kinnina við kinn henn-
ar. Húsvörðurinn segir, að þú
sért falleg og það er rétt hjá
honum.
Hún kyssti hann á ennið og
tók að hugsa um, til hvers hús-
vörðurinn væri að segja þetta
við Bub. Og hún fann til snöggr-
ar hræðslu, sem fékk hana til að
herða takið um axlirnar á Bub.
— Við skulum fara að borða,
sagði hún.
Alla máltíðina á enda hélt
hún áfram að hugsa um húsvörð
inn. Hann var svo stór og svo
þögull, rétt eins og einhver ör-
lagavera. Hún gekk sjaldan inn
eða út úr húsinu án þess að hitta
hann í göngunum eða komandi
út úr íbúðinni sinni, og fór að
láta sér detta í hug, að hann
sæti beinlínis um hana. Hún
hafði tekið eftir því, að hinir
leigjenaurnir töluðu sjaldan við
hann en létu sér nægja að kinka
kolli þegar þeir hittu hann.
Venjulega hafði hann hundinn
með sér, þegar hann stóð úti
fyrir og hallaði sér upp að hús-
veggnum. Og hundurinn var van-
ur að opna kjaftinn, eins og hann
kitlaði í að hlaupa niður eftir
götunni. Hún hugsaði sér, að ef
hann einhverntíma léti eftir þess
ari löngun sinni, mundi hann
hlaupa eins og óður eftir götunni
og bíta fólk. Hann var vanur að
horfa á húsvörðinn með augna-
ráði, sem bar vott um aðdáun
og hræðslu í senn, og reyna að
þumlunga sig frá honum, svo sem
hársbreidd í einu og langa til
að hlaupa. En þá sagði húsvörð-
urinn: — Kunningi! og hundur-
inn þurfti ekki meira til að hörfa
til baka og taka sér stöðu við
hliðina á honum.
Hún gat ekki gert það upp við
sig, hvert væri verst — þessi auð-
mjúki hundur, ólánlegi maður-
inn eða þessi ólánlega kona, sem
bjó með honum, og sagði allt í
hvíslijigum. Frú Hedges, sem
vissi allt sem fram fór í húsinu
og þeim næstu, hafði sagt henni
í trúnaði, að kona húsvarðarins
væri alls ekki konan hans, held-
ur byggi bara með honum. —■
Þær koma og fara, sagði frú
Hedges og augun leiftruðu af ill-
kvittni.
Bub tók stóran sopa af mjólk
og honum svelgdist á honum. —•
Afsakaðu, tautaði hann.
Lutie brosti til hans og sagði:
— Drekktu það ekki svona ört.
Og aftur tók hún að hugsa um
húsvörðinn. Hún varð að finna
eitthvert ráð til að halda Bub
frá honum. En svo var þessi
langi tími eftir að Bub kom úr
skólanum og þangað til hún sjálf
kom heim. Hún gat ekki gleymt
því þegar Bub sagði í sakleysi
sínu: „Húsvörðurinn segir, að þú
sért svo falleg“. Það þýddi ekk-
ert að skipa Bub hreinlega að
gefa sig ekkert að honum. Því að
eftir þetta atvik með skóburstara
kassann mundi hann fara að
halda, að ekkert sem hann tæki
fyrir, félli henni í geð. En hún
skyldi finna upp á einhverju.
Og enn fannst henni hún varla
geta snúið sér við, án þess að
eitthvert nýtt vandamál skyti
upp kollinum. Hún yrði að hafa
einhvern, sem hún gæti talað við
og spurt ráða. Þessi ár, sem hún
hún hafði unnið í þvottahúsinu
og gengið í skóla á kvöldin, hafði
hún komizt úr sambandi við alla
kunningja sína. Og pabbi var
ekkert heppilegur til að ræða
Höfn
í Hornafirði
BRÆÐURNIR Ólafur og
Bragi Ársælssynir á Höfn í
Hornafirði eru umboðsmenn
Morgunblaðsins þar. Þeir
hafa einnig með höndum
blaðadreifinguna tii nær-
liggjandi sveita og ættu
bændur, t.d. í Nesjahreppi
að athuga þetta.
Sandur
UMBOÐSMAÐUR Morgun-
blaðsins á Sandi er Herluf
Clausen. Gestum og gang-
andi skal á það bent, að í
Verzl. Bjarg er Morgun-
blaðið selt í lausasölu.
Grundarfjörður
VERZLUN Emils Magnús-
sonar í Grundarfirði hefur
umboð Morgunblaðsins með
höndum, og þar er blaðið
einnig selt í lausasölu, um
söluop eftir lokunartíma.
KALLI KUREKI
--K-

Teiknari: J. MORA
— Ég held ég vlti hvað það er, sem koma fyrirætlunum þínum í fram-
þig hefur skort í uppeldinu. kvæmd. Ég vona að þú látir þér þetta
— Nei. að kermingu verða.
— í>ú ert ekki nógu gamall til að — Ég hefði heldur viljað að þið
dræpuð mig en að verða fyrir þessu.
Það er ekki nokkur meining að með-
höndla skyttur svona.