Morgunblaðið - 01.05.1965, Blaðsíða 12

12
MORGU N BLAÐID
Laugardagur 1. max 1965
Mei samheldni, sterkum vilja og fórnfýsi
fær ekkert stöðvað sókn okkar
Ræða Gísla Jónssonar, fyrrv. aEþingismanns
a Landsfundi Sjálfsiæðisflokksins
ENDA þótt Morgunblaðið birti
ckki umræður almennt af Lands-
fundi Sjálfstæðisflokksins hefur
það talið rétt að birta ágæta
ræðu Gísla Jónssonar, fyrrver-
andi alþingismanns, en hann
komst svo að orði í upphafi ræðu
cinnar, að þetta yrði líklega síð-
asti landsfundurinn, sem hann
kæmi til með að mæta á sem
fulltrúi.
Góðir landsfundarfulltrúar!
Með því að ég geri ráð fyrir
því, að þetta verði síðasti lands-
fundur, sem ég kem til að mæta
á sem fulltrúi, þykir mér tilhlýði
legt að segja hér örfá orð, áður
en honum er lokið.
Það hefur yerið mér mikið
gleðiefni, að finna hversu al-
mennt menn sakna okkar ágæta
foringja, Ólafs Thors, og hversu
minning hans er greipt djúpt í
meðvitund flokksmanna hvar
sem er á landinu. Að-fráfall hans
var ekki óbætanlegt áfall fyrit
flokkinn, kom til af tvennu: í
fyrsta lagi af forsjálni hans, með
því að velja nægilega snemma
áður en kraftar hans voru þrotn-
ir, djúpvitran, drenglundaðan,
trúarsterkan og afburða afkasta-
mann til þess að taka við for-
ystu flokksins. Þau fjögur ár,
*em núverandi formaður flokks-
ins hefur gegnt því starfi, sýnir
bezt, hversu vel hefur verið hugs
•ð fyrir því, að velja flokknum
•terka forystu. Þessi ummæli mín
má þó ekki skilja svo, að ég álíti
núverandi formann gallalausan,
en kostirnir gnæva þar miklu
hærra, enda finnst enginn svo
sterkur persónuleiki, sem formað
ur okkar er, að eigi megi um
hann deila í einstökum atriðum.
Hitt, að ljósið, sem Ólafur
Thors kveikti í hjörtum okkar
lýsir enn, og það mun um langan
•ldur lýsa okkur, svo að auðvelt
verði, að forðast hætturnar, sem
ávallt kunna að verða á veginum,
og beina okkur á hina réttu
hraut, ekki hvað sízt, þegar
skuggar deiluatriða torvelda leið
ina. Að okkur, sem störfuðu með
honum, var svo Ijúft að fylgja
honum, kom til af því, að heilabú-
hans voru jafnan hlaðin stórum
háleitum hugsjónum, fyrir frelsi
lands og þjóðar, og stórbrotnum
áförmum til bættra lífskjara fyr-
ir allan lýð, og að hjarta hans
var alla tíð fullt af gæðum.
Það eru nú rétt 28 ár síðan ég
fyrst tók opinberlega þátt í
flokksbaráttunni, og var þá á-
kveðinn sem frambjóðandi flokks
ins í einu öruggasta kjördæmi
Framsóknarflokksins. Þá stóð þar
á stalli eitt hið glæsilegasta boð
Framsóknarmanna, Bergur Jóns-
son sýslumaður, enda var trú
manna um sigur mér til handa
sára lítill. Þó var einn ungur
jnaður í flokknum, sem þá var að
byrja þar sína pólitísku göngu,
sem batt miklar vonir við þetta
framboð og trúði á sigur. Hann
sendi mér í fararnesti þessa vísu:
„Nú skal goði steypt af stalli
stöndum fast með Gísla.
Býður þess að Bergur falli
Barðastrandarsýsla“.
Þessi ungi maður var okkar
núverandi ágæti fjármálaráð-
herra, Gunnar Thoroddsefi. Sjálf
ur þekki ég það bezt, að hann
átti ekki svo lítinn þátt í sigrin-
um. Þegar trúin og æskan er í
fylgd með frambjóðandanum, er
það alveg ótrúlegt hvaða erfið-
leika má yfirvinna.
í tvö ár hefi ég verið hljóður.
Setið og hlustað, og horft hlut-
laust á rás viðburðanna, og mér
er meira en ljúft, að lýsa því hér
yfir, að aldrei hefir mér þótt jafn
vænt um Sjálfstæðisflokkinn
og nú. Aldrei hefur mér verið
það jafn ljóst og nú, að því sterk-
ari þátt, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn fær í stjórn landsins og í lög-
gjöf, því betur líður þessari
þjóð, því meira frjálsræði, því
meiri menning, og því meira afl,
sem leyst er úr læðingi til átaka
við vandamálin og til sigurs
hverju góðu málefni
Á þessum landsfundi hef ég
setið þögull og hlustað á allar
ræður manna. Þegar rætt var hér
um fjármál, skattamál, jafnvægis
mál byggðarinnar, landbúnaðar-
mál og mannúðarmál, kviknaði í
gömlum glæðum, því allt voru
þetta þau málin, sem ég beitti
mér mest fyrir í baráttunni á Al-
þingi. En ég vildi þó ekki tefja
störf fundarins með umræðum
um þau. Vil þó aðeins láta þau
orð falla um mannúðarmálin,
vegna þeirra umræðna, sem um
þau urðu hér, að það er mín
bjargfasta trú, að þegar okkar
ágæti forsætisráðherra hefur
öðlazt jafn djúpan skilning á þvi,
að mannrækt sé jafn nauðsynleg
fyrir þjóðina og landið, eins og
landbúnaðarráðherra á því, að
jarðræktin sé þjóðinni ómiss-
andi, þá muni verða til nægilegt
fé og nægilegur vilji til þess að
leysa þann vanda, sem hér var
um rætt. Því það er sannarlega
rétt sem dómsmálaráðherra mælti
hér í sinni ræðu, „að ef vér höf-
um ekki ráð á því að hjálpa þeim
sjúku höfum vér heldur ekki ráð
á því, að hjálpa þeim heilbrigðu".
En fólk það sem hér var rætt
um, þjáist beinlínis af mjög
hættulegum og siðferðismitandi
sjúkdómum. Ég tel hinsvegar
miklu vænlegra til úrbóta, að
ræða þessi mál persónulega við
ríktsstjórnina, en að þrátta um
þau hér á landsfundi, og skal því
ekki ræða þau meira nú.
Það gladdi mig mjög að hlusta
á ummæli formanns Kjördæmis-
ráðs Vestfjarðakjördæmis um
hina stórhuga framkvæmdaáætl-
un Vestfjarða, sem þegar er-fjár-
hagslega tryggt fyrir ötular að-
gerðir Sjálfstæðismanna. Þessar
stórkostlegu framkvæmdir verða
síðar meir til að stöðva flóttann
frá þessum fagra og hagsæla
landshluta, og e. t. v. einhvern-
tíman.n „Kögglar kapla .....“,
eins og Bólu-Hjálmar myndi hafa
orðað það, á leiði þeirra manna,
sem fyrstir mörkuðu þessa
stefnu.
Nú vildi ég mega spyrja ykk-
ur, góðu fulltrúar: Hvað er það,
sem mest hefur festst í huga
ykkar af öllum þeim vitru og
mörgu orðum, sem hér hafa verið
sögð þessa daga? í mínum huga
situr fastast örstuttar setningar,
sem sagðar voru hér af manni,
sem gengið hafði í harðan skóla
líisins í rúm 82 ár, Vestfirðingn-
um Sigmundi Jónssyni frá Þing-
eyri. Hann gekk hér upp í ræðu-
stólinn og sagði: „Ég kem hingað
með barmafuílan hugann af
þakklæti til ríkisstjórnarinnar,
fyrir allt það sem hún hefur gert
fyrir þjóðina þessi ár síðan hún
tók við völdum, fyrir öll höftin,
sem hún hefur leyst og allt frels-
ið, sem hún hefur gefið okkur
aftur“.
f þessu felst tvennt: Takmarka
laus viðurkenning á því, sem vel
er gert, og takmarkalaust traust
til ríkisstjórnarinnar til þess að
halda áfram á sömu braut. Ef við
göngum öll héðan af þessum
fundi minnug þessara orða og
með það hugarfar, sem á bak við
þau eru, þá er ferð okkar hingað
meira en góð. í framhaldi af
þessu skulum við ávallt hafa það
hugfast, að það ber aldrei að
spyrja um það: Hvað.gerir flokk-
urinn fyrir mig? Heldur hitt:
Hvað geri ég fyrir flokkinn?
Hvergi sést þess betri merki en
hjá Sjálfstæðiskvennafélaginu
Hvöt hversu fórnfýsin má sín
mikils. Við þann félagsskap og
þá forystu stendur flokkurinn í
mikilli skuld. Og það er góð ósk
til flokksins, að hann mætti eign-
ast margar Maríur Maack í for-
ystuhlutverkum.
Fulltrúum úr Vestfjarðakjör-
dæmi óska ég glæsilegá sigurs í
næstu kosningum. Farið að heil-
ræðum hins mesta skálds, sem
héraðið ól „að senda út á sextugt
djúp, sundurlyndisfjandann" og
minnist þess, að með samheldni,
sterkum vllja og fórnfýsi fær
ekkert stöðvað sóknina, ef í fylgd
með ýkkur er æskan til annarar
hliðar og kvenþjóðin til hinnar.
Þá riða öll goð hversu traust sem
þau annars sýnast standa þar á
stalli. Þetta er hugur minn og
ávarp til forna samherja.
Ég vil ljúka þessum orðum mín
um með þakklæti til allra þeirra
þingbræðra minna, sem ég hef
unnið með, en þó alveg sérstak-
lega til þeirra tveggja, sem segja
má að séu jafnaldrar mínir og
báðir hafa látið af þingstörfunv
þeir Jón Pálmason og Pétur Ottc
sen. Báðir voru þeir jafnan í or-
ustunni þegar harðast var sótt a3
frelsi og þjóðlegum háttum. Og
oft sat ég við fótskör Péturs og
nam af honum speki, sem jafnan
reyndist notadrjúg 1 baráttunni.
Megi sá eldur, sem enn logar á
hverjum hans fingri kveikja
neista í hugum æskunnar, svo að
glóðin dvíni ekki, heldur lýsi
jafnan í myrkviði hinnar póli-
tísku baráttu. Þið sem nú hafiíf
tekið við, fetið í þau fótspor og
spyrjið jafnan: Hvað get ég gert
fyrir flokkinn? Og þá fær ekkert
staðið sókn ykkar.
Gísli Jónsson.
Hvað er til ráða?
Nýting fiskimiða
MBL. hefur verið beðið að
birta eftirfarandi grein, sem
nýlega var í blaðinu Fylki í
Vestmannaeyjum:
Vestmannaeyjakaupstaður tel-
ur fimm þúsund ibúa, er stærsti
útgerðarbær landsins og býggir
afkomu sína algjörlega á sjávar-
útvegi. Undanfarin ár hafa ekki
fleiri en 100 bátar stundað veiðar
á þeim miðum, sem veitt hefur
verið á. Nú, allt í einu er mestur
hluti af öllum landsflotanum,
eða u.þ.b. 300 bátar, farinn að
þræða þessi fiskimið með miður
heppilegum veiðarfærum. Yfir-
leitt tala leikmenn um fisk sem
eitt af dýrum sjávarins, án þess
að hugsa um lifnaðarhætti
fisksins. Aafstaða sjómannsins
hlýtur að vera allt önnur. Sjó-
maðurinn verður að taka tillit
til göngu fisksins, lifibrauði og
ýmsu hátterni. Svifið, sem er
meginfæða fisksins hefur þá
náttúrlegu stöðu að vera í nokk-
urs konar flákum, það má kann-
ski segja, að sviðið sé skýja-
myndað í hafinu. Er ekki spurn-
ing, hvort að veiðarfæri eins og
nót vinni skemmdarverk á þess-
ari undirstöðu alls lífs í sjónum
með því að tæta í sundur þetta
viðkvæma samfélag smádýranna
í sjónum.
í sambandi við þessar nóta-
veiðar er eins og að menn vilji
ekki skilja það, að fiskurinn þarf
að hrygna og að hann leitar á
viss svæði til þess að við'halda
stofninum. Við ’höfum nærtækt
dæmi t.d. úr fuglaríkinu: Lund-
•inn leitar ætíð á sömu slóðir og
meira að segja í sömu holu til
þess að geta afkvæmi sín. í þessu
sambandi má bera aðeins saman
troll og nót. Trollbátarnir eru
yfirleitt smábátar otg trollið er
veiðarfæri, sem getur ekki
eyðilagt fiskstofninn vegna þess
að magnið sem veitt er í troll er
mjög lítið. Nótin aftur á móti er
rányrkjuveiðarfæri eins og hún
er notuð á veiðisvæðunum í dag.
Reyndin er sú, að nótabátar, sem
yfirleitt eru stórir bátar, fá að
dansa um veiðisvæðin eins og
þeim sýnist á meðan trollbátarn-
ir eru hundeltir innan fiskveiði-
lögsögunnar og skipstjórarnir
dæmdir í sektir og tugthús. Er
hægt að halda svona vitleysu í
heiðri? Með allan þennan fjölda
af nótabátum á veiðisvæðinu er
málið orðið miklu meira en al-
varlegt, það er óréttlætánlegt.
Fiskurinn fær hvergi að vera í
friði og fær ekki einu sinni að
hrygna á þeim svæðum, sem
eðlisávísun hans, straumar eða
hvað sem nú veldur staðsetning-
unni, kallast. Á öllu veiðisvæð-
inu liggja gildrurnar svo þétt, að
fiskurinrf fær hvergi frið og
allstaðar er rafneistinn frá fiski-
leitartækinu. Nótin rótast í svif-
inu og hrognunum og skefur upp
ýsuna og eyðileggur önnur veið-
arfæri.
Menn vilja gjarnan fara eftir
sérmenntuðum mönnum, og það
er ekki hægt að líta á þá sem
ábyrga fræðimenn, ef þeir segja
eitt í dag og annað á morgún. Ég
held, að það sé ekkert fleipur,
að sumarvinna í Eyjum hefur að
miklu leyti byggzt á ýsuveiði.
Hvað um ýsuveiðina í framtíð-
inni, ef stofninum verður mis-
þyrmt áfram jafn herfilega og
og raun ber vitni? Það þýðir
ekkert að vera að kyngja því aft-
ur og aftur, að þetta sé allt í, lagi,
það verður að gera einhverjar
ráðstafanir til þess að fyrir-
byggja að þessi veiðisvæði verði
ónýt. Þessi setning slær kannski,
en „burt með nótina“. Ef Vest-
mannaeyjar eiga að vera byggi-
legar í framtíðinni, þá verður að
skipulegigja þessi mál betur, það
verður að vera til eitthvert afl,
sem má og þorir að taka skyn-
samlega afstöðu til þess að koma
í veg fyrir þær afleiðingar, sem
hljótast af vitleysunni. Það hefijr
ýmislegt miður gott heyrzt í fal-
stöðvum bátanna undanfarnar
vikur og það vantar framkvæmd-
ina til þess að gera hreint í mál-
unum. Það verður að gæta þess,
að heppileg veiðarfæri séu not-
uð og að bátafjöldinn frá hinum
ýmsu veiðisvæðum verði tak-
markaður. Það verur að útiloka
þá menn, sem búnir eru að ónýta
sín heimasvæði með fíflsleg.ri
rányrkju, frá því að leggja f
auðn hafið í krinigum Vest-
mannaeyjar. Einn sló því fram i
hópi manna niðri við höfn, að
það þyrfti að kanna, hvað Vest-
mannaeyingar hefðu keypt mik-
inn sjó með Vestmanaeyjum. Það
er ekki 'hægt að kaupa eyjar án
þess að sjór fylgi. En eitt er víst,
að Vestmannaeyjar hafa aldrei
verið baggi á þjóðfélaginu, held-
ur hitt. Og ég hygg, að Eyja-
Skeggjum myndi líka það illa, ef
setja þyrfti þá á þann bekk,
sem Siglfirðingar sitja nú á.
Ámi Johnsen.
Brezka stjórnin fryst-
ir bankainnstæður
— til að draga úr útlánastarfsemi
London, 29. apríl. — (NTB) —
BREZKA stjórnin setti í dag nýj-
ar hömlur á peningaútlán bank-
anna með því að frysta 90 millj.
sterlingspunda af innistæðum
þeirra. Tilkynningin um þetta
var gefin út aðeins örfáum mín-
útum eftir að Englandsbanki
hafði tilkynnt að vextir yrðu á-
fram 7%, en þeir voru lækkaðir
í þá tölu í nóvember sl.
Talið hafði verið, að hin bætta
staða sterlingspundsins að undan
förnu yrði til þess að vextir yrðu
lækkaðir, en svo varð ekki. Þess
í stað tilkynnti Englandsbanki,
með samþykki fjármálaráðherr-
ans, áð nýjar lánsfjárhömlur yrðu
settar.
Þetta gerist ó þann hátt að
allir brezkir bankar verða að
leggja eitt prósent af innstæðum
sínum í Englandsbanka. Helm-
ingur upphæðanna, sem um er að
ræða, á að greiðast fyrir 19. mal
n.k. og hinn helmingurinn fyrir
16. júní. Skozzkir bankar.þurfa
hins vegar aðeins að leggja hálft
prósent af innstæðum sínum I
Englandsbanka.
Talsmaður Englandsbanka sagðl
í dag að ráðstafanir þessar hefðu
verið gerðar til þess að draga úr
aukningu í útlánastarfsemi abnk-
anna, sem hefði verið mikil í síð-
asta mánuði.
Er það spurðist að vextir yrðu
óbreyttir, hækkaði gengi punds-
ins í dag í 2.29 25/32 Bandaríkja-
dollara, og er fréttist um láns-
fjárhömlurnar hækkaði gengið í
2.79 13/16 Bandaríkjadollara.