Morgunblaðið - 01.05.1965, Blaðsíða 17

Laugardagur 1. maí 1965
MORGUNBLAÐIÐ
17
Sigurður Ótafsson
rakarameistari áftræður
HIN'N þriðja þessa mánaðar, eða
é mánudaginn kemur, fyllir vin-
ur minn og velgerðarmaður, Sig-
urður Ólafsson, áttugasta aldurs-
tuginn. Áttatíu ár er raunar all-
langur támi í mannsaevinni, því
eð enin hefur manninum ekki
tekizt að finna ódáinsveig lang-
lífis og hreysti, þrátt fyrir ötula
▼iðleytni til að lengja manns-
eevina. Þegar Sigurður iítur nú
til baka yfir farinn veg, getur
hann glaðst i hjarta sínu, því að
örlagadlísirnar hafa verið honum
hli'ðhollar frá fyrstu tíð. Ef mér
skjátlast ekki, þá mun Sigurður
telja það eitt sitt mesta gæfu-
spor, er hann fluttist hingað til
Reykjavíkur aidamótaárið 1900
ásamt foreldrum sínum og syst-
kinum frá Stóru-Fellsöxl á
Akraneshreppi, en þar hafði
hann átt heima sán uppvaxtarár.
Hafuðstaður fslands var smá-
vaxinn i þá daga og tækifærin
til menningar fá og smá. Þegar.
dugnaðarmaður á hlut að máli,
jþá er ekki setið auðum höndum.
Sigurður tók þvi þegar til starfa
l höfúðstaðnum og fór að fástt
við múrverk hjá Einari heitnum
Finnssyni, sem var mikill athafna
maður hér í bæ þann tíð. Sig-
urður hefði getað orðið múrara-
meistari, ef hugur hans hefði
©kki leitað annað. Árið 1906 er
Sigurður búinn a’ð ákveða lífs-
stefnu sína. Hann og vinur hans,
Kjartan Ólafsson, rakarameist-
ari, tveir ungir menn, ákváðu að
halda til Kaupinlhafn og læra
rakaraiðn. Þetta var þá í sann-
leika nýstárleg hugmynd. Sig-
urður og Kjartan dvöldust eitt
ár í Höfn við rakaranám. Að því
loknu koma þeir heim aftur og
stofna í sameininigu rakarastofu
hér í Reykjavík árið 1907. Þetta
er tvímælalaust fyrsta skrefið
til stofnunar rakaraiðnar á ís-
landi. Og sé þessi framtafcssemi
þeirra félaganna, Sigurðar og
Kjartans sett á metasfcálar menn
ingar, þá má vissulega líta á
þetta brautryðjendastarf þeirra
sem siðmenningarstarf. Hver
segir a’ð það sé ekki siðmenning
að vera vel rakaður og klippt-
ur og sómasamlega til fara? Það
er óhætt að segja að Sigurður
hafi aldrei litið á þetta starf sitt
®em leið til fjárlhagslegs hagnað-
ar, heldur sem starf að siðmenn-
ingarlegu takmarki.
Og ég held, að hver maður með
hugsun í kolli, sem laigt hefur
vanga sinn undir hníf hans eð'a
höfuð sitt undir skæri hans, hafi
fundið, með hversu mikilli alúð
og umhyggju fyrir viðskiptavin-
inum Sigurður varnn starf sitt.
Og aldrei hitti maður svo á, að
Sigurður væri ekki glaðlegur,
vinsamlegur og hlýr í orðum og
verkum. Enda hefur hann getið
sér góðan orðstír í starfi sínu,
sem lifir enn, þótt ekki hafi hann
starfað við iðn sína í nokkur
undanfarin ár.
Árið 1912 er merkisár í ævi
Sigurðar. Þá genigur hann að
•eiga Hlaffidóru Jón®dólttur, en
hann hafði kynnzt henni á heim-
ili Einars Finnssonar. Halldóra
reyndist manni sínum sannur
sá'li^félagi og traustur lífsföru-
nautur í mörg og farsæl hjóna-
Ibandsár. Þeim varð átta barna
auðið. Sjö þeirra eru á lífi. Dótt-
ur, uppkomna, missti Sigurður
fyrir nokkrum árum. Þessi sjö
munu gleðja hinn aldna og lífs-
þroskaða sómamann á áttræðis-
©fmælinu. Sigurður missti sína
góðu konu árið 1947. Fyrstu ár-
in eftir það bjó hann með börn-
um sínum, en hin síðari árin
hefur hann verið á heimili yngstu
dóttur sinnar og manns hennar
í góðu yfirlæti
En svo að starfsemi Sigurðar
séu rakin að nofckru, þá stofnar
hann sjálfur rakarastofu árið
1921 í húsi Eimskipafiélags ís-
lands, sem þá var nýrisið af
grunni, og þar hefur stofan ver-
ið allt fram á þennan dag. Þetta
var myindarlegasta stofan í bæn-
um í rnörg ár, og var hún tákn-
ræn fyrir dugnað, stórhug og
framsýni Sigurðar og trú hans á
vöxt höfuðborgarinnar. Þarna
stóð Sigurður við stól sinn um
fjörutíu ára skeið og missti sjald
an dag úr, því að hann var
hraustur að eðlisfari og ósérhlíf-
inn. Þeir eru því ekki fáir, menn
irnir, sem Sigurður hefur rakað,
klippt og snyrt, bæði. háir og
l'ágir, fátækir og smáir, og hafa
þeir vafalaust allir fundið sama
ljúfmannleiga ’ handbmgðið. Sig-
urðuj- hefur farið höndum um
beztu höfuð okkar samfélags,
okkar mætustu manna 1 öllum
stéttum, andlegum og verald-
legum. Og ég tel víst, að þessir
menn, sem ofanjarðar eru, hugsi
hlýlega til Sigurðar, er hanm nú
stendur á áttræ’ðu. Það, sem
vekur einna mesta aðdáun mína
í fari Sigurðar, er að hann hefur
aldrei gert sér mannamun. Það,
sem veldur þessu er mannúðar-
hyggja hans. Sigurður tileinkaði
sér snemma meginkjarna krist-
innar trúar: Bræðralagshugsjón-
ina. Og þessi hugsjón Sigurð-
ar hefu-r komið fram í öllu hans
lífi. Sigurður hefur kennt mörg-
um iðnina og haft marga starfs-
menn í sinni þjónustu, og marg-.
ir þeirra munu vafalaust minn-
ast þess, að þegar tala’ð var um
að stytta vinnutímann í iðninni,
þá taldi hann það sjálfsagðan
hlut og mundi horfa iðninni til
bóta. Og hann reyndist framsýnn
í því efni. Sigurður hefur aldrei
lá'tið neitt tækifæri ónotað til að
lyfta rakaraiðninni upp úr þræl-
dómi og gera hana að mannsæm
andi starfi.
En Sigurður átti sér önnur S-
hugamál. Hann átti sér andleg
áhugamál. Hann eiigna’ðist
snemma þá bjargföstu sannifær-
ingu, að andlegir, skapandi kraft
ar stæðu að baki mannlegrar til-
veru, og að öl'lu lífi sé stjórnað
af réttlæti og kærleika. Þessi
sannfæring han-s hefur ekfci dvín-
að með aldrinum og lífsreynsl-
unni. Ég er ekki grunlaus um,
að Halldóra konan hans hafi átt
sinn þátt í að vekja þessa sann-
færingu hjá Sigurði, því að þótt
hún væri hljóðlát kona og hóg-
værðin henni í bló'ð borin, þá var
hún í hjarta sínu ímynd hins
sanna, hljóðlátá mannlega kær-
leika. Því var það, að Sigurður
gaf sig snemma að andleigum
málum. Hann gefck í Guðspeki-
félagið og þar starfaði hanm vel
og lengi, bæði sem ótorotinn fé-
lagsmaður og formaður Reykja-
víkurstúfcu Guðspekifélagsins í
mörg ár. Hann vann einnig að
stofnun Frjálsfrímúrarareglunn-
ar og var um tíma æðsti maður
hennar. í öllum sínum áhuga-
málum, bæði andlegum sem ver
aldlegum, hafur Sigurður gengið
heill að verki, og hvað sem hann
hefur gert, hefur miðað tiil góðs,
til vináttu og bræðralags. Og
það mun óhætt að segja, a'ð
kristin kirkja hefur átt góðan
vin í Sigurði.
Það var einmitt í Guðspeki-
félaginu, sem ég kynntist Sig-
urði fyrst og hans ágætu og
hjartahlýju konu. Síðan eru rúm
fjörutíu ár, og aldrei í þennan
langa tíma hefur einn skuggi
fallið á vináttu okkar.
Og nú ætla ég að nota þetta
tækifæri til að segja sánnleika,
sem ég hefi ekki sagt áður, svo
að Sigur'ður vinur minn megi
vita hug.minn allan í hans garð,
áður en leiðir okkar skiljast
hérna megin grafar: Enginn af
þeim mönnum, sem ég hef
kynnzt um ævina, hefur gert mér
meira gott eða mótað lífsviðhorf
mitt meira í andlegum efnum en
Sigurður Ólafsson, með sinni
fölskvalausu vinsemd og óvið-
jafnanlega trygglyndi. Orð eru
fátæk til að þakka fyrir slíkt.
Eigi er það áð efa, að það
verðk margir, sem senda Sigurði
hugheilar kveðjur á þessum af-
mælisdegi hans. Því miður stend
ur ekki lífsförunautur hans við
hlið hans á þessum merkis degi.
Ég efast ekki að hún gerir
það í heimi ands, og gleðsit með
honum á þessum tímamótum I
ævi hans. Og við vinir hans all-
ir ánnum honum allra heilla og
óskum þess, að forsjónin me.gi
láta honum í té allt hi'ð bezta,
sem hún hefur og gert hingað
til.
Þeir vinir og kuningjar Sig-
urðar, sem vilja taka í hönd hana
á afmælisdaginn, geta hitt hann
á heimili dóttur hans að Rauða-
gerði 14. Þangað eru vinir ag
kunningjar velkomnir.
S. Sörenson.
60 ára á morgun
Þorgrímur St. Eyiólfsson
forstjóri í Kefflavík
Á MORGUN, 2. maí, verður vin-
ur minn, Þorgrímur St. Eyjólfs-
son, forstjóri í Keflavík, 60 ára.
— Hann er Skaftfellingur að
ætt og uppruna, sonur hjónanna
Þórdísar Sigurðardóttur og Eyj-
ólfs Bjarnasonar, sem löngum
var ráðsmaður á stórbúi Þor-
gríms læknis Þórðarsonar að
Borgum í Hornafirði. Eyjólfur
og Þórdís voru af merkum bænda
ættum austur þar. Mikil vinátta
var milli Þorgríms læknis og Eyj-
ólfs og var því sonur hans, af-
mælisbarnið í dag, ef svo mætti
komast að orði, heitinn í höfuðið
á Þorgrími lækni. Læknirinn og
kona hans, Jóhanna Lúðvíksdótt-
ir, tóku miklu ástfóstri við svein-
inn svo vart máttu þau af honum
sjá. Varð það því úr, að þau tóku
hann tveggja ára gamlan til fóst-
urs og fluttist hann til þeirra til
Keflavíkur, en Þorgrímur læknir
hafði 1905 fengið veitingu fyrir
læknishéraðinu hér. Þorgrímur
Eyjólfsson ólst þannig upp á
heimili Þorgríms læknis og konu
hans, sem varð brátt miðstöð
menningar- og framfaramála
byggðarlagsins og í glaðværum
hópi barna þeirra hjóna, sem
ætíð litu á hann sem kæran bróð-
ur.
Þorgrímur St. Eyjólfsson mót-
aðist mjög af uppeldi sínu á
þessu merkisheimili og fékk það-
.an það veganesti, er dugað hefur
honum æ síðan.
Sjálfstæðisflokksins í bæjar-
stjórn Keflavíkur og gegnir þar
störfum 2. forseta bæjarstjórnar
og varaformanns bæjarráðs, auk
annarra trúnaðarsfarfa í þágu
bæjarins.
Hæglát prúðmennska Þorgríms
í allri framkomu við háa sem
lága, samfara góðvilja hans og
skilningi á annarra högum, hafa
aflað honum mikilla vinsælda og
SKÁL.HOLTSKIRKJA er sem
kunnugt er hið ágætasta sönghús
enda hafa þegar verið haldnir í
henni athyglisverðir tónleikar.
Segja mætti, að í vetur og vor
hafi tónlistarlíf í Skállholti stáð-
ið með blóma, því þar hafa verið
haldnir tvennir tónleikar að úhd
anförnu, og efnt verður til hinna
þriðju nú á næstunni. Kirkjukór
Akraness reið á vaðið undir
stjórn Hauks Guðlaugssonar, org
anleikara, hinn 28. marz s.l., en
um síðustu helgi efndi kór Sel-
fosskirkju til tónleika í Skállholti
ásamt þeim organ'leifcurunum,
Guðmundi Gilssyni og Mána Sig-
urjónssynL
Næstkomandi sunnudag, 2. maí,
gengst sóknarnefnd Skálholts-
sóknar fyrir tónleikum í Skál-
holtskirkjiu. Þar mun sfcálholts-
kórinn flytja m.a. lög eftir Bach,
Brahms og Mozart, en hið fá-
gætasta, er kórinn syngur, mun
verða páskasefcrventsía úr Gradu-
ale Guðbrandar biskups. Þá mun
frú Hanna Bj amadóttir, söng-
fcona, syngja lög eftir Bach,
Hándel, Reger o.fl. Ungfrú Gígja
Kjartansdóttir, organleikari, ann-
ast undirleik og leikur ennfrem-
orðið til þess, að mjög hefur ráða
hans verið leitað og óskoraðs
trausts nýtur hann allra þeirra,
sem hann þekkja.
Á þessu merkisafmæli sínu
verður Þorgrímur að heiman, en
ég færi honum hér með mínar
beztu heilla- og árnaðaróskir með
innilegu þakklæti fyrir nær 28
ára gamla, dýrmæta vináttu og
samstarf jafnframt þeirri ósk, að
við samborgarar hans megum
enn njóta starfskrafta hans bæj-
arfélagi okkar til heilla.
Alfreð Gíslason.
ur orgeltónverk eftir Bach,
Brahms og Cesar Franok. Stjóm-
andi kórsins er dr. Róbert A.
Ottósson, söngmálastjóri, oig hef-
ur hann annast efnisval fyrir
tónleikana. Tónleikar þessir
munu hefjast kl. 16 og er að-
gangur ókeypis.
í framhaldi af þessum tónleik-
um verða svo tvær kvöldvöfcur i
kirikjunni á vegum Skálholts-
safnaðar, hin fyrri þriðjudaginn
4. maí. Þá kvöldvöku annast
flokkur ftá Kristnilboðssambandi
íslands. Verða þar fhittar frá-
sagnir um kristnjiboð og sýndar
myndir. Ennfremur mun æsku-
lýðskór K.F.U.M. og K. syngja.
Sfðari kvöldvakan verður mið-
vikudaginn 5. maí. Munu prestar
úr Árnessprófastsdæmi annast
þá kvöldvöku og flytja þar þætti
úr kristnisögu héraðsins, en
kirkjutónlist verður flutt á milli
atriða. — Kvöldvökurnar munu
hefjast kl. 21.15 síðdegis og er
öllum heimill aðgangur. — Kven-
félag Bisbupstungna mun selja
gestum kaffi fyrir og eft'ir tón-
leilkana og sömuleiðis eftir kvöld
vöikurnar.
Nýtt Eim.reiharh.eftL
Tónleikar og kvöld-
vökur I Skálholtskirkju
Strax og Þorgrími yngra óx
fiskur um hrygg fór hann að
taka virkan þátt í félags- og at-
hafnalífi byggðarlags síns, og
hefur hann ætíð síðan látið vel-
ferð bæjarfélags síns sig miklu
skipta.
Hann er þannig stofnandi eins
fyrsta hraðfrystihúss á íslandi,
Jökuls hf., er hann stofnaði með
Elíasi heitnum Þorsteinssyni og
Þórði Péturssyni árið 1936. Hann
hefur markað djúp spor í at-
hafna- og framfarasögu Keflavík
ur og á sæti í stjórn fjölmargra
fyrirtækja og stofnana, sem of
langt er að rekja hér, en hann
hefur verið um árabil stjórnar-
formaður Sparisjóðsins í Kefla-
vík, í stjórn Olíusamlags Kefla-
vlkur, Fiskiðjunnar sf. o. fl. o. fl.
Þorgrímur er mikill áhugamað
ur um félagsmál og tekur drjúg-
an þátt í opintoeru lífi bæjarfé-
lags síns. Honum hefur verið fal-
inn mikill trúnaður af samborgur
um sínurh á þessu sviði. Þannig
gegndi hann löngum hrepps-
nefndarstörfum og á stundum
oddvitastörfum í gamla Kefla-
víkurhreppi. Hann er nú fulltrúi
NÝLEGA er komið út stórt hefti
af tímaritinu EIMREIÐIN, tölu-
vert á annað hundrað blaðsíður
að stærð. Þetta er janúar-apríl
hefti LXXI. árgangs.
Tímaritsheftið hefst á ýtarlegri
grein um stofnun Eimreiðarinn-
ar fyrir sjötíu árum eftir rit-
stjórann, Ingólf Kristjánsson.
Þá er grein eftir Svein Sigurðs-
son, fyrrverandi ritstjóra Eim-
reiðarinnar, sem nefnist „Fáein
svipleiftur úr sögu Eimreiðarinn-
ar,“ Dr. Richard Beck á grein-
ina „EIMREIÐIN og Vestur-ís-
lendingar". Birtur er kafli úr rit-
gerðinni „Járnbrautir og ak-
brautir" eftir dr. Valtý Guð-
mundsson, fyrsta ritstjóra og
stofnand.a Eimreiðarinnar, en rit-
gerðin birtist í 1. hefti tímaritsins
árið 1895. Skrifar Ingólfur Krist-
jánsson eftirmála við ritgerðar-
kaflann.
Guttormur J. Guttormsson á
'kvæðið „Stofninn". Þá er jap-
önsk smásaga, „Presturinn og
ástin hans“ eftir Mishima Yukio,
í þýðingu Tómasar Tryggvasonar,
og tvö kvæði eftir Kristmann
Guðmundsson, Blábrá oig Skamm-
degiskvöld. Endurminningar, sem
nefnast Þjóðlífsmynd um alda-
mót, eru eftir Guðrúnu Jónsdótt-
ur frá Skál. Jóhann M. Kristjáns-
son á kvæðið „Tvö skaut“, og
Þorsteinn Jósepsson skrifar um
tvær spánskar borgir, Toledo og
Sevilla. Ritstjórinn skrifar um
afhendingu norrænu listaverð-
launanna í Reykjavík sl. febrúar,
og Sigurður Jónsson frá Brún á
fjögur smávers, ort undir jap-
önskum bragarhætti. Fjögur
kvæði eru eftir Kára Tryggvason,
Brattir tindar, Haya Harareet,
Höllin og Skógarblað. Smásaiga
er eftir Sigurjón Jónsson, Fyrstu
sporin, Þá er þáttur eftir Glyeb
Uspenski í þýðingu Ásláks Sveins
sonar, „Járnið" og ritgerð eftir
Jochum M. Eggertsson, „Þú
bjarta heiða júlínótt". Leikhús-
pistill er eftir Loft Guðmundsson
og Ritsjá (bókmenntagagnrýni)
eftir ýmsa.
Tímaritið er vandað að frá-
gangi, og prýða það fjöldamargar
myndir.