Morgunblaðið - 04.05.1965, Blaðsíða 16

16
MORCUN BLAÐIÐ
Þriðjudagur 4. maí 196&
fBí>rgwnWaM.t>
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson:
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
ÁRSFUNDUR
SEÐLABANKANS
1ð venju flutti formaður
bankastjórnar Seðlabank-
ans ræðu á ársfundi bankans,
og gerði þar grein fyrir hag
bankans, nýmælum í störfum
hans, stöðu þjóðarbúsins og
ýmsu því, sem áunnizt hefur,
ásamt framtíðarverkefnum
og vandamálum, sem við er að
glíma.
Seðlabankinn getur lögum
samkvæmt haft veruleg áhrif
á þróun viðskipta- og pen-
ingamála, og hefur hann beitt
áhrifum sínum til þess að
reyna að draga úr verðbólgu-
þróun og treysta þannig ís-
lenzkt efnahagslíf.
Dr. Jóhannes Nordal, for-
maður banakstjórnar, vék að
því, að nýsköpun hefði verið
gerð á Stofnlánadeild sjávar-
útvegsins til hags fyrir upp-
byggingu fiskiðnaðarins. í at-
hugun væri fyrirgreiðsla við
iðnaðinn og væri stjórn Seðla
bankans fús til viðræðna við
viðskiptaþanka um endur-
kaup víxla. iðnaðarins í á-
kveðnUm tilfellum. Hann gat
þess, að bankinn hefði aðstoð-
að við íbúðarlán og svo fram-
-vegis.
Á árinu 1964 batnaði jafn-
vægi í bankamálum, útlána-
auknin^ banka og sparisjóða
nam 7f0 milljónum króna, og
er það um 12% aukning, en þó
nokkru minni en 1963. Á hinn
bóginn jukust spariinnlán um
760 milljónir, sem er nokkru
meira en árið áður, en megin-
breytingin fólst hinsvegar í
því að veltiinnlán jukust á
síðasta ári um 314 milljónir
króna, en höfðu minnkað
nokkuð á árinu 1963. Heildar-
staða banka og innlánsstofn-
ana hjá Seðlabankanum batn
aði því verulega, en það end-
urspeglast að verulegu leyti í
bættri gjaideyrisstöðu.
í lok ársins voru vextir al-
mennt lækkaðir U'm 1%, og
var það gert vegna hins batn-
andi ástands á peningamark-
aðinum, en jafnframt voru
gerðar ýmsar breytingar á
innbyrðishlutfalli vaxta, og
meðal annars sérstök lækkun
á vöxtum af lánum með veði í
útflutningsframleiðslu.
Segja má, að almennt hafi
þessar aðgerðir Seðlabank-
ans í-peningamálum á síðasta
ári borið verulegan árangur,
því að ástandið var sannar-
lega ískyggilegt í upphafi árs-
ins eftir hinar gífurlegu kaup
hækkanir. Reyndin varð líka
sú, að viðskiptin út á við urðu
hagstæðari en menn höfðu
þorað að vona.
Samkvæmt bráðabirgðayf-
irliti er greiðslujöfnuðurinn
á árinu 1964 að vísu óhagstæð
ur um nálægt 300 milljónum
króna, sem er heldur lakara
en afkoman á árinu 1963. En
þess er þá að gæta, að hinn
óhagstæði jöfnuður á árinu
1964 á eingöngu rætur að
rekja til óvenju mikils inn-
flutnings skipa og flugvéla,
sem nam alls 950 milljónum
króna, eða 570 milljónum
meira en árið áður, og rúm-
lega 600 milljónum meira en
árlegur meðal-innflutningur
skipa og flugvéla hefur verið
síðastliðiin 10 ár.
Gjaldeyriseign bankans var
í árslok nærri 1600 milljónir
króna, og er það mesta gjald-
eyriseign síðan í lok styrjald-
arinnar. Um þessa þróun seg-
ir dr. Jóhannes Nordal í ræðu
sinni:
„Sé litið á þróun þjóðarbú-
skaparins í heild á árinu 1964
og þær tölulegu upplýsingar,
sem ég nú hef rakið, verður
ekki annað sagt en að mun,
betur hafi úr rætzt heldur en
flestir þorðu að vona í upp-
hafi ársins. Var það ýmsu að
þakka, eins og ég hef þegar
rakið, svo sem nýrri og heilla-
vænlegri stefnu í launamál-
um, og betra jafnvægi í við-
skiptum bankakerfisins. Hitt
skiptir þó mestu máli, að ytri
aðstæður voru þjóðarbúinu
óvenjulega hagstæðar á ár-
inu. Metafli bæði á vetrarver-
tíð og sumarsíldveiðum, en
verðlag hækkandi erlendis og
markaðir hagstæðir“.
Síðan segir:
„Hversu lengi sjávarútveg-
urinn getur tekið á sig auk-
inn tilkostnað án stöðnunar
eða jafnvel samdráttar í
rekstri og uppbyggingu fer að
sjálfsögðu mjög eftir ytri að-
stæðum. í þessur* efnum eru
horfurnar nú sem stendur
hvergi nærri eins góðar og á
síðasta ári. Vertíðir undan-
farna mánuði hafa verið lak-
ari en áður, vetrarsíldveiðar
hafa enn brugðizt, og útlit er
fyrir að þorskvertíð við Suð-
vesturland verði nær fjórð-
ungi lakari en á síðasta ári.
Við þetta bætist svo að að-
stæður á erlendum mörkuð-
um virðast vera að breytast,
svo að eftir hinar miklu verð-
hækkanir liðinna ára er nú
lítið útlit fyrir verulega
hækkun útflutningsverðs á
þessu ári“.
Þótt hinar hagstæðu að-
stæður hafi gert það að verk-
um, að staða okkar út á við er
góð, þrátt fyrir miklar kaup-
gjaldshækkanir síðla árs 1963,
er nú ljóst, að við getum ein-
ungis varðveitt hinn góða f jár
Nýjum dráttarbáti var
hleypt af stokkunum hjá Stál
vík h.f. s.I. fimmtudag. Heit-
ir hann Jötunn, en eigandinn
er Reykjavíkurhöfn.
Jötunn er 27 tonn að stærð,
ein stór króna í stað tíu nú-
verandi. Aðrar þjóðir hafa
hag og almennu velmegur
með því, að stilla kröfum í
hóf og halda áfram á þeirri
braut, sem mörkuð var með
júnísamkomulaginu í fyrra.
Þess vegna vona og treysta
allir velviljaðir menn að enn
náist samkomulag á vinnu-
markaðnum, sem ekki kippi
stoðum undan efnahag lands-
ins. —
STÆRRI KRÓNA
/^unnar Thoroddsen, fjár-
^ málaráðherra, vék að því
í Landsfundarræðu sinni, að
árið 1961 hefði hann falið
þremur mönnum að athuga,
hvort heppilegt gæti verið, að
íslendingar tækju upp ný ja
verðmeiri mynt. Niðurstaða
þeirra varð sú, að þeir mæla
eíndregið með því, að í þessa
breytingu verði ráðizt. Er
hugmyndin sú, að þá kæmi
buinn 240 ha. Deutz aflvél
og er unnt að auka aflið upp
í 420 ha. með því að bæta við
forþjöppu. Teikningu að bátn
• um gerði Agnar Norland.
Jötunn er fjórða skipið, sem
farið svipaðar leiðir, t.d.
Frakkar og Finnar. Um þetta
mál sagði fjármálaráðherra:
„Þetta mál er á athugunar-
stigi. Engin afstaða hefur ver-
ið tekin til þess af ríkisstjórn-
inni í heild eða stjórnarflokk-
unum. Málið þarf umræður
meðal almennings. Áður en í
slíka myntbreytingu væri ráð
izt þarf að vera fyrir hendi
almennur skilningur á því að
það sé rétt og æskilegt. Slíkt
mál væri hæpið að lögfesta
með meirihluta-atkvæðum, ef
verulegur ágreiningur væri
um það á þingi eða með þjóð-
inni“.
Vissulega er tímabært, að
umræður hefjist um þetta
mál. En meginrökin fyrir því,
að slíka breytingu ætti að
gera, eru þau, að menn mundu
öðlast meiri virðingu fyrir
gjaldmiðlinum, þegar hann
væri verðmætari; það væri
með öðrum orðum um að
ræða, sálræn áhrif. íslenzka
smíðað er hjá Stáivík. Nú
er þar í smíðum 200 tonna
fiskiskip fyrir HraðfrystLstöð
Patreksf jarðar.
Myndin er af Jötni t Reykja
vikurhöfn tók Ól. K. M.
krónan yrði þannig verðmæfr.
asta króna Norðurlanda, eg
sjálfsagt mundu menn ekki
hafa hug á að skerða hana að
nýju.
HÖRMULEGT
SLYS
CJíðastliðinn laugardag varð
^ það hörmulega slys, að 5
varnarliðsmenn fórust, er
þyrla hrapaði í nánd við
Keflavíkurflugvöll, og þar á
meðal yfirmaður vallarins,
Robert R. Sparks að nafni,
— Enda þótt hér sé ekki
um íslendinga að ræða,
taka íslendingar þátt í
sorg aðstandenda þessara
manna, sem voru hér við sam
eiginlega þjónustu í okkar
þágu, sinnar fósturjarðar og
alls hins frjálsa heims.
íslendingar votta ættingj-
um hinna látnu varnarliðs-
manna dýpstu samúð sína.
I átt til spillingar
iSiorska blaðið „Fartnasid44
ræðir frumvarpið um ríkis-
styrk við sænsku blöðin
EINS og fram hefur komi® i
fréttum, hefur veriS lagt fram
í Sviþjóð frumvarp um ríkis-
styrk við blöð stjórnmála-
flokka landsins. Hefur frum-
varpið verið mjög umrætt og
sætt gagnrýnt stjórnarand-
stæðinga. Eins og fram kemur
í eftirfarandi grein, hefur
frumvarpið einnig sætt gagn-
rýni stjórnarandstæðinga í
Noregi, en greinin birtist fyrir
skömmu í norska blaðinu
„Farmand“. Birtist hún hér í
lausl. þýðingu, nokkuð stytt.
Ef spurt er hvernig
sænski Jafnaðarmannaflokk-
urinn (Sósíaldemó’kratar),
sem kennir sig við lýðræði og
Bændaflokkurinn, sem vill
Framh. á bls. 21.