Alþýðublaðið - 16.07.1920, Side 1

Alþýðublaðið
O eíiÖ át af áLlþýðuflokknum.
1920
Föstudaginn 16. júlí
160. tölubl.
Xaupkröjur.
Sparnainr.
Pú auðvald ert bölvun, sem
blekkir vort líf
og banvæna tæringu elur.
Á altari pínu er alpýðan fórn,
sem augunum reynir að loka,
Ó, lýður! Ó, lýður! Sjá ljós
brýzt þinn stig!
Hví lýsturðu ei fjötrana í mola!
P. P. P.
í Morgunblaðinu f gær er grein
rneð fyrirsögninni: „Kaupkröfur".
Vegna þess að hún er að nokkru
ieyti sprottin af greinarkorni frá
„Verkamanni", er hér stóð í blað-
ínu nýlega, og er villandi að
ýmsu leyti, þykir hlýða að skýra
lítið eitt frá sjónarmiði verka-
manna kaupkröfur þær, sem nú
er farið fram á.
Athugum þá fyrst og fremst
hvað og hverjir styrkja Morgun-
biaðið. Það er málgagn auðvalds-
ins — þeirra, sem rakað hafa að
sér fé nú á síðustu árum, á miður
heiðarlegan hátt að því er bezt
verður séð, þó ekki varði fjár-
dráítur þeirra við lög. Og auðvit-
áð gerir það alt sem í þess litla
valdi stendur til þess, að gera
þessum skjólstæðingum ekki lífið
erfitt. Það er stutt af ýmsum auð-
mönnum þessa bæjar — mönnum
sem árlega eyða stórfé í allskoaar
óþarfa, t. d. Morgunblaðið; mönn-
um sem helzt allra manna gætu
eitthvað sparað og sem Morgun-
blaðið þess vegna ætti sérstaklega
að áminna um sparsemi, því þeir
geta það.
Sparsemishjal Mgbl. er ágætt,
ef nokkur alvara fylgdi þar máli,
og Alþbl. er því fylliiega sammála.
En áminst grein sýnir að spam-
aðarslcrafið er alvörulaust mas út
í bláinn. Verkatnennirnir — sú
stéttin, sein ein lifir nú við sult
og seiru, á að spara. Spara hvaðr
Kaupið ? Þeir eiga að líða neyð,
ganga klæðlitlir og svangir til
þess, að auðmennirnir, sem sogið
hafa merg og blóð úr alþýðunni,
geti haldið áfram að Iifa við alls-
nægtir. Börn verkamannanna eiga
að ganga berfætt og hungruð;
konur þeirra grindhoraðar og las-
burða eiga að reika um „íbúðir",
sem fullar eru aliskonar ólyfjan.
Þær eiga að ala lasburða og
veikluð börn. —
Er þetta sparnaður? Má íslenzka
þjóðin við þessu? Því ekki það?
segir Mgbl. En hverja eiga auð-
mennirnir að sjúga, þegar meiri-
hluti alþýðunnar er orðinn öreigar?
Þeim verður engin skotaskuld úr
því; þeir ríkari kúga þá sem minni
eiga efnin og koll af kolli. En að
iokum kemur að skuldadögunum.
Það er hverju orði sannara, að
það er ekkert ráð við dýrtíðinni,
að krefjast launahækkunar. En
ennþá hefir engum heilvita manni
komið það til hugar, að kenna
iaunahækkun verkamanna um dýr-
tíðina. Það væri jafn slcynsamlegt
að segja, að heyleysi stafaði af
því, að bóndinn hefði — þegar
hann var orðinn heylaus — keypt
sér fóðurbætir tii þess að bjarga
skepnunum. Kauphækkunin kemur
altaf á eftir verðhækkun varanna
og þar af leiðandi dýrtið.
Ðýrtíðin á sér miklu dýpri
rætur en það. Ekki þarf annað
en benda á það, að fyrir stríðið
fengum vér ogt. d. Englendingar,
ódýrastan sykur frá Þýzkalandi.
Nú stynur alþýðan undir okurverði
þessarar nauðsynjavöru; en banda-
menn rýja Þjóðverja inn að skyrt-
unni og gera þeim ómögulegt að
framleiða þessa og fleiri vörur,
sem ódýrastar voru í Þýzkalandi
fyrir stríðið. Annað dæmi er það,
hvernig bandamenn hafa gert
Evrópu ómögulegt að fá rúgmél
og trjávið frá Rússlandi. En þaðan
komu þessar vörur ódýrastar fyrir
stríð. Það eru heimskupör auðvalds-
ins og fégræðgi einstakra illmenna,
sem dýrtíðinni valda, en ekki sánn-
gjarnar launakróýur verkamanna.
Mgbl. segir, að „reipdráttur
milli krafanna og annara, og þeirra,
sem framleiða vörurnar“ (undir-
strykað hér) hljóti altaf að verða.
Ekki ósennilegt! En hverjir fram-
leiða vörurnar, ef ekki verkamenn-
irnir? Stjórn fyrirtækjanna! segir
Mgbl. En þar sem sama blað hefir
nýlega sagt að „stjórn“ væri
hvorki andleg né lfkamleg, þá er
sennilegt að hún þurfi ekkert að
fá fyrir sitt ómak! Þvf hvaða þörf-
um þurfa menn að þægja hér í
lífi, öðrum en andlegum og líkam-
íegum þörfum?
Auðvitað leggjast vinnulaunin á
framleiðsluna — og það margfóld
— og þar mætti spara. Skoðana-
bræður Morgunblaðsins og stuðn-
ingsmenn þess sjá um það! En
hér er að gæta að því, að vinnu-
launin eru hverfandi hluti af fram-
leiðslukostnaði varanna, og þvf
þurfa vörur ekki að hæbka mikið
í verði, þó vinnulaun hækki. Enda
hækka vörurnar œtíð á undan
verkalaununum.
Kaupi útlendra verkamanna er
ekki jafnandi saman við kaup £s-
lenzkra verkamanna. Það sjá líka
íslenzkir atvinnurekendur, sem sjá
má af því, að þeir munu með
glöðu geði hækka kaup verka-
manna hér í samræmi við núver-
andi smásöluverð vara í Reykja-
vík, sarakvæmt samningum þeim,
sem í gildi eru milli þeirra og
verkamanna.
Um það, hve réttmætar og sjálf-
sagðar kröfur verkamanna séu,
þarf ekki að þrátta. Það hefir ný-
lega greinilega verið sýnt fram á
það hér í blaðinu með töíum,
hvað kaup þeirra þyrfti að vera
til þess að það væri jafn hátt,
hvað þá meira en það var fyrír
strfðið.
„Sparsemi og framleiðsla em
tvö mikilsverð meðul" til þess að
bæta úr dýrtíðinni, segir Mgbl.
Og hójieg álagning verzlunarstétt-
arinnar, hefði það mátt bæta við.
. í undanfarandi „sparnaðargrein-
um“ Mgbls., hefir réttilega verið