Morgunblaðið - 02.06.1965, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 2. júní 1965
Menningarborgin Munchen - og yngsti
borgarstjóri stdrborgar í Evrúpu
• Uir. þessar mundir gist-
ir ísland yfirborgarstjórinn í
Miinchen, dr. Hans Joachim
Vogel, sem mun vera einn
yngsti borgarstjóri stórborgar
í Evrópu. Er hann aðeins 39
ára að aldri.en hefur þó þeg-
ar gegnt þessu -veigamikla em
bætti í fimm ár.
í augum margra Miinchen-
arbúa er dr. Vogel enn eins-
konar undrabarn á vettvangi
stjómmálanna. Kjör hans í
þetta embaetti í kosningunum
1960 var talinn einn af meiri
háttar viðburðum í sögu bæja
og sveitarstjórnakosning í
Vestur-Þýzkalandi eftir heim-
styrjöldina síðari. Áður hafði
dr. Vogel verið starfandi um
nokkurt skeið sem lögfræðing
ur hjá borgarstjórn Miineh-
enar. Átrti hann að baki sér
glæsilegan námsferil og hafði
útskrifazt úr háskóla með
hæstu einkunnum.
Fyrirrennari dr. Vogels í
embættinu var Thomas Wim-
mer, úr flokki Sósíaldemó-
krata eins og dr. Vogel. Hafði
Wimmer verið afar vinsæll í
Múnchen. Hann var borinn og
barnfæddur Bajari og naut
mikillar hylli. Dr. Vogel var
hinsvegar fæddur í Norður-
Þýzkalandi. Var það fundið
honum allmikið til foráttu og
mælti sterkast gegn kjöri
hans. Helzti keppinautur dr.
Vogels í kosningunum var dr.
Josef Miiller, frambjóðandi
Kristilegra demókrata, sem
verið hafði í fangabúðum naz
ista á styrjaldarárunum. Var
Miiller, — sem fengið hefur
viðurefnið „Uxinn“, vegna
útlits síns — talinn sigur-
stranglegri og það jafnvel
þótt hann nyti ekki óskoraðs
stuðnings hægri arms flokks
síns. En svo fóru leikar, að
dr. Vogel féklk 64.3% at-
kvæða, sem var talinn geysi-
mikill sigur. Létu margir svo
um mælt, að þetta væri „sig-
ur æskunnar" í Múnohen.
Þau fimm ár, sem dr. Vogel
hefur verið borgarstjóri hef-
ur hann reynzt hinn færasti
maður og farsæll í starfi og
hafa vinsældir hans stöðugt
farið vaxandi. Mörg erfið
verkefni hefur þurft að leysa,
því að Miinchen er ört vax-
andi iðnaðarborg. Þykir dr.
Vogel hafa vel tekizt til þessa
og vinsældir hans farið vax-
andi. Er talið næsta öruggt;
að hann verði endurkjörinn í
næstu kosriingum, árið 1966.
Meðal hinnar fjölmennu stétt-
ar menntamanna í borginni
nýtur hann álits sem frjáls-
lyndur maður og skynugur
vel og sú tilíhneiging hans
að leysa vandamál er upp
koma með málamiðlun og
samningalipurð hefur aflað
honum vinsælda langt út fyr-
ir raðir stuðningsmanna Sósi-
al demókrata.
★
Ekki er úr vegi að drepa
örfáum orðum á borg dr. Vog
els, Miinchen, sem margir ís-
léndingar ^þekkja reyndar á-
gæta vel. Fjöldi íslenzikra
ferðamanna hefur lagt leið
sína þangað á síðustu árum
og margir íslendingar hafa
stundað þar nám. Mun þó
eittbvað vera að fækka náms-
mönnum þar um þessar mund
ir og er það verr, því að auk
þess, sem þar eru hinir á-
gætustu skólar, er borgin
sjálf, með öllum sínum lysti-
semdum, hið ákjósanlegasta
menntasetur. Sjálft andrúms-
loft borgarinnar hrynjandi
hennar, saga og svipmót, ger-
ir hana eftirsóknarverða til
langdvalar. Þar við bætist
fjöldi listasafna, einhver
beztu málverkasöfn álfunnar
eitt fullkomiiasta tæknisafn
heims, frábært tónlistarlíf
nær allan ársins hring, gleði-
hátíðin „Fasdhing" á haustin
og svo ótal margt fleira. List-
iðnaður er þar á háu stigi og
listamenn og listnemar sækja
þangað, hvaðanæva að úr
heiminum. Er þar jafnan mik-
ið um málverkasýningar, ár-
ið um kring — en surnir láta
sér nægja að hengja myndir
sínar á snúrur milli trjánna
við breiðstrætin í Schwabing
og lýsa þær upp með kerta-
ljósum, þegar vel viðrar. Og
þeir sem’ heillast af trúarlífi
og fögrum kirkjum geta í.
Múnohen fundið næg heill-
andi verkefni
Munohen er höfuðborg Bay
ern og þriðja stærsta borg
Vestur-Þýzkalands, telur nú
um 1.2 .milljónir íbúa. Gegn-
um hana rennUr áin Isar, þar
sem borgarbúar og ferðamenn
baða sig á sólbjörtum sumar-
döguim. Reyndar eiga þeir um
nokkra aðra staði að velja og
þá ekki síðri, því að a.m.k.
3-14 útibaðstaðir eru í borg-
inni, hver þeirra með mörg-
um sundlaugum allt frá vað-
pollum fyrir smábörnin upp
— eða niður — í margra
metra djúpa dýfingarpolla
fyrir sundsnillinga. Ennfrem-
ur eru þar veitingastaðir, í-
þrótta- og leikvellir og skóg-
arlundir, þar sem menn geta
leitað fámennis eða einveru.
Borgin liggur skammt fra
rótum Alpafjalla enda þyrp-
ast borgarbúar þangað um
helgar bæði sumar og vetur,
ýmist til þess að fara á skíði,
ganga um og klifra í fjöllun-
um eða njóta hins rómantíska
umihverfis, þar sem skiptast
á skógar, falleg vötn og tin-
dótt fjöll og inn á milli þeirra
smábæir og þorp, þar sem oft
má sjá íbúana klædda þjóð-
búningum vi'ð vinnu sína.
Múnohen á sér langa sögu.
Stofnandi borgarinnar er tal-
inn Heinrich der Loewe —
Hinrik ljón — hertogi af
Bavariu og Saxlandi og fæð-
ingarárið 1158. Var haldið há-
tíðlegt 800 ára afmæli borgar
innar 1958. En næsta víst er,
að byggð var þar einhver
nokkuð löngu fyrr og mörg
örnefni í grenndinni eru sögð
frá þeim tíma, er Keltar og
Dr. Hans Joachim Vogel.
Rómverjar voru þar S ferð.
Nafnið sjálft — Múnchen —
er sagt benda til þess, áð þar
hafi upphaflega verið klaust-
ur og merki borgarinnar ber
mynd af munki.
Múnchen varð fljótt mikil
viðskiptamiðstöð og nú er
þar miðstöð járnbrautarkerfis
ins milli Þýzkalands, Frakk-
lands, Austurríkis, Italíu,
Sviss og Frakklands — og
mikill straumur ferðamanna
á sumrin. Árið 1294 varð
Múnchen höfuðborg Bayern,
en rúmum þrem áratugum síð
ar eyðilagðist mikill hluti
hennar í eldsvoða.
Árið 1314 varð hertoginn
Ludwig af Wittelsbach kon-
ungur í Bayern og síðar keis-
ari og tók sér búsetu í Múnch-
en. Rann þar með upp mikið
blómaskeið í sögu borgarinn-
ar og var þá þegar lagð-
ur grundvöllur hennar sem
mennta- og menningarseturs,
þar sem að hirð Ludwigs safn
aðist mikill fjöldi mennta- og
listamanna.
1 hugum margra, sem lítt
eða ekki þekkja Munchen og
sögu hennar, er borgin ef til
vill fyrst og fremst tengd
heimsstyrjöldinni síðari. Mör.g
um er enn í fersku minni, að
Chamberlain kom glaður og
reifur heim til Bretlands í
september 19’38 og veifaði
„friðarsamningnum", sem
hann hafði undirritað ásamt
Hitler og fleirum í Múnchen.
Og menn minnast þess einnig
að Múnchen er talin fæðing-
arborg nazismans. Hefur
mörgum komið undarlega fyr
ir sjónir, að maður eins og
Hitler skyldi komast til vegs
og valda meðal hinna elsku-
leigu og glaðværu íbúa Múnch
enar.
Hitler fluttist til Múnchen
árið 1912 frá Vínarborg, þar
sem hann hafði lifað við þröng
Framihald á bls. 27
Nýja óperuhúsið í Munchen. Óperan var vigð fyrir um það bil tveim árum. Miklar og langvar-
andi deilur voru um það í Munchen, hvort byggja ætti upp óperuna í nýtízku stíl eða eins og
hún var, áður en hún eyðilagðist í loftárásum í styrjöldinni síðari. Varð úr að reisa hana í sinni
fyrri mynd.
Ráðhúsið í Munchen er í gotneskum stíl, sem gefur þá hugmynd, að það sé komið allmjög til ára
sinna. Svo er þó ekki. Byggingu þess var lokið laust upp úr siðustu aldamótum. — Lengst til
vinstri sér á turna „Frúarkirkju". ■