Morgunblaðið - 09.06.1965, Síða 17

Miðvlkuflagar t. júní 1965
MORGUNBLAÐIÐ
17
ÞJóðleikhúsið:
Madame Butterfly
Ópera í þrem þáttum,
eftir Giacomo Puccini
Hljomsveitarstjóri: Túils Grevillius
Leikstjóri: Leif Soderström
Guðmundur Guðjónsson og Rut Jacobson í hlutverkum sínum.
J>AÐ hefur verið venja Þjóðleik-
hússins, þegar frá fyrsta starfsári
þess, að ljúka starfsemi ársins
með flutningi óperu eðá óperettu.
Fyrsta óperan, sem sýnd var hér
á vegum Þjóðleikhússins, var
Brúðkaup Figarós oig var það
gestasýning frá Konungslega leik-
húsinu í Stokkhólmi. Sýning
þessi, sem jafnframt var fyrsta
óperusýning hérlendis var vissu-
lega mikill menningarviðburður
og verður áreiðanlega ógleyman-
legur þeim, sem hana sáu. Frum-
sýningin fór fram 12. júní 1950
Oig var húsið fullskipað og sýning-
unni tekið með miklum fögnuði.
Var svo öll þau sjö kvöld,
sem óperan var sýnd, enda
sáu hana um fimm þúsundir
manna. Næsta óperan, sem Þjóð-
leikhúsið sýndi, var Rigoletto
eftir G. Verdi. Var hún frumsýnd
3 júní 1951 og tekin aftur til sýn-
ingar þá um haustið. Að þessu
einni voru það eingöngu íslenzkir
söngvarar, sem óperuna fluttu, að
einu hlutverki (Gilda) undan-
teknu. Óperunni var forkunnarvel
tekið, enda var hún sýnd 29 sinn-
um og tala áhorfenda var 18.600.
Það þótti í mikið ráðist, — allt
að því ofdirfska, — er Þjóðleik-
Ihúsið ákvað að flytja þessa miklu
óperu með íslenzkum söngvurum
eingöngu að heita má, enda skorti
ekki hrakspárnar. Þær báru þó,
sem betur fór, engan árangur og
reyndin hefur orðið sú, að óperu-
sýningar Þjóðleikhússins eru einn
allra vinsælasti þátturinn í starf-
semi þess, enda hafa sýningar
þessar jafnframt staðið undir sér
fjárhagslega, og vel það. — Þjóð-
leikhúsið hefur til þessa sýnt
margar þekktustu óperur hinna
fremstu óperutónskálda svo sem
Verdi, Leoncavallo, Mascagni og
Puccini, og auk þess margar óper-
ettur. — Er Madame Butterfly,
sem frumsýnd var s.l. fimmtudags
kvöld, þriðja óperan, sem Þjóð-
leikhúsið sýnir eftir Puccini, hin-
ar eru La Bohéme og Tosca.
Puccini hefur jafnan verið tal-
inn eitt mikilhæfasta óperutón-
skáld síðan Verdi leið, enda njóta
óperur hans mikilla vinsælda.
Hann hefur ríka dramatiska skynj
un, sem iglöggt kemur fram í óperu
tónlist hans. Aríur hans eru
gæddar miklum innileik og hon-
um tekst öðrum fremur að gefa
óperutónlist sinni framandlegan
blæ þar sem það á við til að
skapa hið rétta andrúmsloft.
Þannig fléttar hann inn í Madame
Butterfly, austræna tónlist til
þess að ná Kinum réttu áhrifum.
yfirleitt fellur tónlist Puccini í
þessari óperu frábærlega vel við
þann mikla harmleik, sem þar
gerist, og aríurnar, t. d. ástar-
dúettinn og lokasöngurinn í 1.
þætti blómadúettinn og harm-
söngur Madame Butterfly í 2.
þætti Oig lokasöngur hennar í 3.
þætti, hljóta að heilla hvern ein-
asta áheyranda.
Óperan Madame Butterfly er
fcyggð á leikriti eftir David Bel-
asco, er samdi það upp úr smá-
sögu eftir J. L. Long, en óperu-
textinn er eftir Illica og Ciacoso.
Óperan var frumflutt í La Scala
í Milano í febrúarbánuði 1904 og
fór ekki betur en svo að hún
kolféll. Lágu til þess ýmsar orsak-
ir. Japanir voru um þessar mund-
ír ekki vinsælir í Evrópu og þar
við bættist að óperan þótti lang-
dregin og viðburðalítil. Puccini
breytti nú óperunni lítið eitt og
þegar hún var sýnd aftur þrem
mánuðum síðar í Brescia, var
henni afburðavel tekið. Síðan
hefur Madame Butterfly verið
með vinsælustu óperum til þessa
dags. Hér er ekki rúm til að
rekja efni þessarar óperu, en
þess skal þó getið hún gerist í
hafnarborginni Nagasaki og er
harmsaga ungrar japanskrar
stúlku (geishu), sem giftist banda
rískum sjóliðsforingja, er bregst
henni, en sú raun verður henni
ofurefli.
Því verður vissulega ekki neit-
að að óperan er ærið hæggeng,
atburðarásin hvorki margslungin
né hröð, en úr því verður ekki
bætt hversu ,góð sem leikstjórnin
kann að vera hverju sinni, enda
var hraði sýningarinnar sízt
meiri þegar ég sá þessa óperu
i Opera Comique í París fyrir
rúinum áratug. En hinn fagri
blær og austræna stemning sem
hvílir yfir sýningunni bætir hér
mikið upp. Augljóst er að einmitt
af þessum ástæðum gerir óperan
ítrustu kröfur til leiks og tón-
listarflutningsins í heild. Hefur
vissulega ágætlega tekist hér í
þessu efni og það fyrst og fremst
að þakka hinum ágætu sænsku
gestum, sem hér hafa verið að
verki, leikstjóranum Leif Sönd-
erström, sem einnig hefur teikn-
að búningana, hljómsveitarstjór-
anum Nils Grevillius og síðast
en ekki síst óperusöngkonunni
Rut Jacobson, er syngur hið
vandasama aðalhlutverk, Ma-
dame Butterfly.
Leikstjórinn hefur sett óperuna
á svið af mikilli kunnáttu og
smekkvísi, enda er hann mennt-
aður og fjölhgefur leikhúsmaður.
Hefur honum og Lárusi Ingólfs-
syni, sem gert hefur leikmyndina
af mikilli snilli, tekist að skapa
óperunni hið rétta umhverfi og
þann austræna, blæ, sem henni
hæfir.
Hljómsveitarstjórinn Nils Grev
illius, er mikilhæfur tónlistar-
maður og mikils metin í heima-
landi sínu, enda hefur hann ver-
ið aðalhljómsveitarstjóri Konung
legu óperunnar í Stokkhólmi og
auk þess stjórnað ýmsum sin-
fóníuhljómsveitum þar í landi og
verið fastur stjórnandi Sinfóníu-
hljómsveitar sænska ríkisútvarps
ins. — Auðheyrt var á frumsýn-
ingunni að hljómsveitin var
ágætlega æfð og að hljóm-
sveitarstjórinn hafði þar allt í
öruggri hendi sér. Einkum var
athyglisvert hversu vel hann
stillir styrkleik hljómsveitarinn-
ar með tilliti til söngsins á svið-
inu, án þes þó að við það glatað-
ist nokkuð af tilbrigðum og reisn
tónverksins.
Hlutverk óperunnar eru mörg,
en hér verður aðeins gerð nokk-
ur grein fyrir þeim veigamestu.
Aðalhlutverkið og það sem mest-
ar kröfur gerir til leiks og söngs,
japönsku stúlkuna Cho-cho San,
(sópran), fer sænska óperusng-
konan Rut Jacobson með. Rödd
hennar er þróttmikil, en jafn-
framt mjög fáguð og þýð, enda
hefur söngkonan fullkomið vald
á henni hvort sem hún syngur
af fullum styrkleika eða veikasta
pianissino. Þegar hér við bætist
að leiktúlkun söngkonunnar á
hlutverkinu er frábær borin uppi
af sterkri innlifun, með breyting-
um og svipbrigðum, sem tala
sínu ótvíræða máli, má með sanni
segja að þessu vandasama hlut-
verki verði vart gerð betri skil.
Hlutverk iiðsforingjans ame-
ríska, B. F. Pinkerton’s (tenór),
syngur Guffmundur Guffjónsson.
Guðmundur kemur ágætlega fyrir
í liðsforingjabúningi sínum, leik-
ur dável, en einkum er þó söng-
ur hans góður, röddin björt og
all þróttmikil þegar með þarf og
henni beitt af góðri kunnáttu og
smekkvísi.
Hlutverk Suzuki, þernu Ma-
dame Butterfly (mezzo-sopran)
syngur Svala Nielsen. Þessi unga
söngkona hefur að undanförnu
vakið á sér athygli fyrir góða
söngrödd og í þessu hlutverki
sínu gerir hún hin beztu skil
'bæði um leik og söng. Einkum
er prýðilegur söngur hennar í
blómadúettinum með Madame
Butterfly í 2. þætti. Má vissulega
vænta þess að Svala eigi góða
framtíð fyrir sér á óperusviðinu
ef hún hlýtur frekari kennslu
og þjálfun í list sinni.
Sharpless konsúl Bandaríkj-
anna í Nagasaki syngur okkar
góði og trausti söngvari Guff-
mundur Jónsson. Hlutverk þetta
getur söngvararanum ekki tæki-
færi til að beita hinni þróttmiklu
og glæsilegu baryton-rödd sinni
til fulls, en engu að síður fer
hann mjög vel með hlutverkið
bæði að því er leik og söng varð-
ar. Þó get ég ekki neitað því að
mér virðist kenna nokkrar
þreytu í söng Guðmundar í seinni
tíð.
Hlutverk Goro, hjónabands-
miðlara, prius Yannadori og
Bonze, japansks prests, syngja
Skagaströnd, 3. júní.
BARNA- og unglingaskóiunum
var slitið hér fyrir stuttu.. í báð-
um skólunum voru 144 nemend-
ur í vetur. Sex kennarar, auk
skólastjóra, starfa við skóiana.
Við barnapróf var hæstur Kári
Lárusson með aðaleinkunn 9:34
og við unglingapróf Jóhanna H.
Ásmundsdóttir með aðaleinkunn
8:77.
Hæstu einkunn yfir skólana
hlaut Bergur Jón Þórðarson 1.
bekk unglingaskólans 9:55.
Allir þessir nemendur ' fengu
verðlaun fyrir ágætan námsór-
angur. Þá voru veitt verðlaun úr
Minningasjóði frú Steinunnar
Berntsen í fyrsta sinn. Þau hlaut
Alda Jónsdóttir úr 2. bekk ung-
lingaskólans. Verðlaunin voru
veitt fyrir ágæta handavinnu,
prúða framkomu og góða ástund
un í námi.
Lionsklúbburinn hér hefir
gefið til skólanna ýms tæki til
kennslu t.d. segulbandstæki, sjón
prófunartæki og nú síðast brúðu
til notkunar vi'ð kennslu á lífg-
un úr dauðadái.
Landsprófsdeild 3. bekkjar
unglingaskólans hefir starfað
við skólann nokkur undanfarin
ár. 6 nemendur gengu nú undir
landspróf og náðu 3 framhalds-
einkunn. Hæstu einkunn hlaut
Sólveig Georgsdótitir, 8:8(2. Henni
voru eitinig veitt verðlaun.
þeir Sverrir Kjartanson og Ævar
R. Kvaran og Hjálmar Kjartan-
son. Allir hafa þeir góða rödd og
fara vel með hlutverk sín.
Kórsönginn annast söngvarar
úr Þjóðleikhúskórnum. Hefur
Carl Billich æft kór og einsöngv-
ara.
Þá hefur Ijósameistarinn Krist-
inn Danielsson lagt sinn skerf til
með góðri sviðslýsingu.
Þes skal getið að óperan er
sungin á ítölsku og ræð ég því
leikhúsgestum til að kynna sér
textann í leikskránni áður en
sýningin hefst.
Á frumsýningunni var hvert
sæti í húsinu skipað og tóku leik-
húsgestir óperunni forkunnarvel,
enda var sýningin afburðagóð og
óllum til sóma, sem að henni
standa. Að leikslokum voru leik-
endur og hljómsveitarstjóri kall-
aðir fram hvað eftir annað og
þau Rut Jacobson og hljómsveit-
arstjórinn sérstaklega hyllt með
blómvöndum og áköfu lófataki.
S. Gr.
Tilfinnamlega vantar hér
íþróttahús, en veitt hefir verið
fé til byrjunarframkvæmda og
teikningar eru komnar, svo
væntanlega verður hafist hand-
an nú í sumar. Þegar sMkt hús
er komið í notkun er hér nokk-
uð góð aðstaða til framhalds-
kennslu, því ungmennafélagi'ð
Fram hefir á mörgum undanföm
um árum rekið hér sundkennslu
og á góða sundlaug hér á staðn-
um. — Þórður.
Borað eftir lieitu
vatni að Klúkn
Hólrpavík, 3. júní.
NORÐUR á Klúku í Bjarnarfirði
hefir verið borað eftir heitu
vatni undanfarnar 3 vikur. Á
Klúku er jarðhiti og vatn 40
stiga heitt við yfirbor'ð.
Borun þessi er framkvæmd á
vegum Kaldrananeshrepps og
ríkisins, aðallega með tilliti tii
þess að fá heitt vatn fyrir skóla
hús á Klúku. Nú hafa verið bor-
aðar 3 holur skamm.t ofan við
sundlaug, sem þarna er á staðn-
um, en án teljandi árangurs.
Hefir borunin verið færð ofar I
hliðina og þar fundizt nokkru
heitara vatn, en þó ekki yfir 4Q
stig, en sem komið er. Goöar
vonir eru bundnar við að borun
þessi leiði til árangurs.
Ásta Ilannesdóttir, Svala Nielsen, Guffmundur Jónsson og Guff-
inundur Guffjónsson i hlutvcrkum úuum.
Uppsögn skóla d Skagastiönd