Morgunblaðið - 10.06.1965, Side 16

. 16
MORCUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 10. júní 1965
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvsemdastjóri: Sigfús Jónsson.
Rítstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sítni 22480.
Áskriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 5.00 eintakið.
TRAUST FJÁRMÁLA-
STJÓRN - MIKLAR
FRAMKVÆMDIR
k f ræðu Geirs Hallgrímsson-
ar, borgarstjóra, á síðasta
borgarstjórnarfundi, verður
það ljóst, að fjárhagur Reykja
víkurborgar stendur í dag
traustum fótum. Greiðslujöfn
uður borgarsjóðs er hagstæð-
'ur, skuldir borgarinnar eru til
tölulega litlar, en miklum
framkvæmdum er haldið uppi
á öllum sviðum. Aðstaða
Reykvíkinga til þess að búa
við atvinnuöryggi og lifa
menningarlífi er stöðugt að
batna. Stórfelldar umbætur
hafa verið unnar á sviði
skóla- og heilbrigðismála, og
nú síðustu árin má segja að
bylting hafi orðið í gatna-
gerðarmálum höfuðborgarinn
ar. Á árinu 1964 var t.d. var-
ið til gatna- og holræsagerðar
tæplega 110 milljónum króna,
eða 22,7% af heildarútgjöld-
um borgarinnar. Er þetta
miklu hærri upphæð að
krónutölu og hundraðahluta
heldur en áður.
★
Óhætt er að fullyrða að
Reykvíkingar kunni vel að
meta hinar stórfelldu umbæt-
ur sem unnar hafa verið við
gatnagerðina á síðustu árum.
Stóraukinn hraði hefur kom-
izt á þessar framkvæmdir, og
öll vinnbrögð við þær' kom-
izt í betra horf. í kjölfar
hinna nýju gatna hefur svo
fylgt aukinn þrifnaður og
margvísleg þægindi fyrir al-
menning í borginni. Hin nýju
vegalög, þar sem kaupstöðun-
um voru tryggð veruleg fjár-
framlög til gatnagerðar, eiga
*Hð sjálfsögðu sinn þátt í þeim
umbótum, sem unnar hafa ver
ið hér í Reykjavík á þessu
«viði síðastliðið ár og á þessu
ári.
Fjábmálastjórn Reykjavík-
ur móta.st í senn af fyrir-
hyggju.;<og víðsýni. Sjálfstæð-
ismefnn, sem markað hafa
•tefnuna, hafa jafnan lagt á
það höfUðáherzlu að búa sem
bezt í haginn fyrir bjargræð-
isvegi borgarbúa. Jafnframt
^iefur verið lögð mikil á-
herzlá á hvers konar fram-
kvæmdjr í þágu heilbrigðis,
menningar- og félagsmála. Er
óhætt að fullyrða að stórvirki
hafa vérið unnin á þessum
«viðuiji é undajiförnum árum.
Reykijavík er stöðugt að
verða bétri og fegurri borg,
«em býðúr bórgurúm sínum
góð og þroskavænleg lífsskil-
yrði.
ÞRÁNDHEIMUR
OG GORKÚLAN
C’ins og Morgunblaðið hefur
■ skýrt frá, er um þessar
mundir haldin íslenzk mynd-
listarsýning í Þrándheimi í
Noregi. Er vel að íslenzk
myndlist sé kynnt í öðrum
löndum, enda stendur hún um
þessar mundir með miklum
blóma eins og allir vita. ís-
lenzk myndlist hefur hlotið
sess í myndlistarsögu samtím-
ans, og hann ekki óvirðuleg-
an. Er ánægjulegt til þess að
vita hversu vel ágengt ís-
lenzkum myndlistarmönnum
hefur orðið í listsköpun sinni
og er vonandi að þar verði
ekkert lát á.
íslenzk menning stendur nú
föstum og djúpum rótum.
Hún nærist í mold sem er
aldagömul, en um hana leika
nýir vindar úr öllum áttum.
Er þess að vænta að hin nýju
viðhorf sem urðu við það að
einangruninni var bægt frá
landinu, eigí eftir að marg-
frjóvga list okkar og menn-
ingu. Við eigum að brjóta ný
lönd lista og menningar í
hjörtum fólksins. Nauðsyn-
legt er að lögð verði rík á-
herzla á að list og bókmennt-
ir verði drjúgur þáttur í lífi
íslendinga, en ekki aðeins
eyðufylling í hátíðaræður.
★
Skemmtilegt er að sjá að
íslenzk listaverk skuli hljóta
góðar viðtökur á erlendum
vettvangi, og virðist svo sem
íslenzku myndirnar í Þránd-
heimi hafi verið mörgum til
augnayndis og fegurðarauká.
íslenzkir listamenn eiga að
stækka land sitt, bera hróður
þess um víða veröld. En hlut-
verk þeirra getur tæpast ver-
ið að styðja við bakið á ís-
lenzkum kommúnistum og
„bandamönnum" þeirra í bar-
áttunni gegn lýðræði okkar.
En freistingin er mikil að
koma verkum sínum á fram-
færi, hvert tækifæri notað.
Skal það á engan hátt lastað,
en samt á það minnt, að
kommúnistar eru manna
slyngastir í að nota nöfn
góðra listamanna sér og
stefnu sinni til framdráttar.
Er ólíkt skemmtilegra að
heyra að yetk íslenzkra mynd
listarmanna skuli bera hróður
íslands á erlendum vett-
vanei en sjá þeim hrúgað upp
Bandarískar þyrlur flytja her ið er að fyrir muni vera ýkjalangt frá flugbækistoo-
lið á vettvang þangað sem tal- . skæruiiðar Viet Cong, ekki inni í Da Nang.
Eins og fyrir 5000 árum
EFTIRFARANDI greinarkorn
sendi Charles Lynch, yfirmað
ur Southam News Services,
sem nú er á ferðalagi um
Kína, heim til Kanada fyrir
nokkrum dögum.
Andstæður gamla tímans og
hins nýja blasa við í flestum
þeim löndum sem skammt
eru á veg komin og Kína er
þar engin undantekning. Er-
lenda gesti rekur oft 1 roga-
stanz, er þeir líta hin forn-
eskjulegu vinnubrögð og verk
færi sem þar eru enn við líði
en sjálfir láta Kínverjar sér
fátt um finnast.
Hvergi verður þessa eins
vart og í landbúnaðinum, sem
80% þjóðarinnar hafa at-
vinnu sína og Mao Tse Tung
setur flestum öðrum málum
ofar. Landbúnaðurinn í Kína
í dag er undarlegt samband
djarfra hugmynda og stein-
aldaraðferða, og það sem
manni verður starsýnt á, er
ekki það hversu samyrkjubú-
in hafi umbreytt öllu, heldur
hitt, að allt virðist vera enn
rétt eins og það var fyrndinni.
Fólksmergðin og mannsaflið
er upphaf og endir allra fram
kvæmda í Kína eins og það
hefur alltaf verið og eins og
það á eflaust eftir að vera
enn um ókomnar aldir. Eng-
in stjórn Kínaveldis verður
nokkru sinni undir það búin
að horfast í augu við afleið-
ingarnar af vélvæðingu land-
búnaðarins og umrót það og
byltingu sem hún myndi valda
á vinnumarkaðnum.
Enginn Kínverji myndi
nokkru sinni fást til að sam-
sinna því að stefna stjórnar-
innar í landbúnaðarmálum sé
afturhaldssöm. Ýfirlýst stefna
hennar er sú, að stuðla að
því að framfarir verði sem
örastar Oig samyrkjubúin skili
síaukinni framleiðslu. Ef fram
kvæmdum seinkar eða drátt-
ur verður á því, að nýjar að-
ferðir séu upp teknar, er jafn
an kennt um náttúruhamför-
unum, sem yfir Kina gengu
fyrir hálfum áratug.
>að talar þó sínu máli, að í
opinberum skrifum stjórnar-
innar er hvergi á það minnzt
að losa þurfi bændur undan
því oki þrælkunar sem á þeim
hvíli — þvert á móti er erfið-
isvinna dásömuð og mörgum
fgrum orðum farið um það,
hversu gott og heilnæmt það
sé fyrir mannfólkið, hvort
heldur í borg eða sveit, að
taka ærlega til höndum við
nytsama vinnu. Og þó sveita-
fólk í öðrum löndum flykkist
til borganna á vit versmiðj-
anna og skrifstofanna situr
kínverskt sveitafólk kyrrt á
sínum stað Oig þar í landi flýja
borgarbúar unvörpum úr fjöl-
menninu til að komast í sveita
sæluna.
Framfarir í landbúnaðinum
markast af því er rafmagn er
lagt inn í moldarkofa þorps-
búa, konan fær stigna sauma-
vél og karlinn kannske plóg
eða ámóta nýtízkulegt verk-
færi. Yfirleitt er fátt verk-
færa nota við plægingu og
jarðvinnslustörf, sáð og upp
skorið án þess til komi annað
en hendur mannanna og forn-
eskjuleg amboð úr tré og
steini.
Á samyrkjubúi einu nærri
Sian, Ma Chi Chai-samyrkju-
búinu, eru 14.580 vinnufærra
mana en þar fyrirfinnst ekki
ein einasta dráttarvél. Oig það
gildir einu, þó þar skammt
undan sé verksmiðja, sem
framleiðir nýtízkulega plóga,
létta, sterka og ódýra, bænd-
unum í Sian koma þe'ir að
litlu gagni. Ríkið hefur fyrir-
skipað, að framleiðsla á plóg-
um þessum fari ekki fram úr
20.000 á ári, verksmiðjan
megi ekki einskorða sig við
eina saman plógana, heldur
hafa fjölbreytni í framleiðslu.
Þessvegna eru ekki þar fram-
leiddir plógar nema í einn
mánuð ársins — hina mánuð-
ina framleiðir verksmiðjan
250 mismunandi gerðir land-
búnaðarverkfæra, flest tæp-
laga gjaldgeng á Vesturlönd-
um, eins og að líkum lætur
ekki ýkja mikið af hverri teg-
und.
Það er töluvert undarlegt
að skoða uppgröft fornminja
í Sian-héraðinu og hlusta á
skýringar leiðsögumannsins,
sem fer um það fjálgum orð-
um, hvérsu frumstætt allt hafi
verið og forneskjulegt fyrir
fimm þúsund árum — og
koma svo í þorp, átta kíló-
metra frá uppgreftrinum, þar
sem fólk býr í hellum og við
aðstæður sem eru fyllilaga
sambærilegar því sem gerðist
í Sian fyrir fimm þúsund ár-
um — þó sumir hafi þar
kannski útvarp núna og í ein-
hevrjum hellanna sé glæta áf
nýmóðins rafmagnsperu.
ól
Stórslys í námu
í Júgóslavíu
— 144 farast í mesta námaslysi í
rúm 30 ár, nærri Sarafevo
á skyndisýningum kommún-
ista, þar sem þau eru notuð
éins ög pólitísk plaköt. Sú
varð þó ráuriín á nú fyíir
skemmstu, þegar menningar-
viku hernámsandstæðinga
skaut upp eins og gorkúlu.
Belgrad, 8. júní — AP - NTB
Talið er, að a.m k. 144
námumenn hafi látið lífið, er
mikil sprehging varð í kola-
námu um 50 km norðvestur
af Sarajevo í Bosniu í gær-
Um 20 aðrir haf* slaisazt.
Sprenigingin vatð, er eldur
komst i gas, er safnazt hafði
saman í námagöngunum. Þá
voru um 200 menn að störfum ■ i
þar niðrii /.o •
Slysið er það mesta, sem orð- i
ið hefur í námu í Júgósiavíu síð-
an 1934, er 134 menn fórust, er
gassprenging var í námu nærri
Kakanj og Sarajevo.
Náman er 150 metra djúp, en
er síðast fréttist, hafði björgun- ,
armönnum ekki tekizt að kom-
ast'að þeim stað, þar sem spreng '
ingitr varð. Verðá björgunar- sl
; ’ . 'Ó' ■ ' ’ ' , : •• ’. a, ' • :H
menn að fara varlega við starfið, ,,
því að enn mun gas í námunni, '
og því jafnvel hætta i fleiri
sprengiftgum.