Morgunblaðið - 10.06.1965, Blaðsíða 19

Fimmtudagur 10. júní 1965
MOHGUNBLAÐIÐ
19
Hafnarframkvæmdir hefjast
á Akranesi í sumar
AKRANESI, 8. júní. — Samfleytt
í 2 ár stóðu rannsóknir yfir und-
ir stjórn Bjórgrvins Sæmundsson-
ar bæjarstjóra, er gerðar voru
af sérfróðum mönnum, bæði utan
lands og innan, um endurbætur
og lagfæringar á höfnin.ni liér.
Að því búnu sendi bæjarstjórinn
AKRANESI, 8. júni.
300 þús. kr. samþykkti bæj.ar-
Btjórnin hér að veita á þessu
sumri til þess að leita að heit-
um uppsprettum í nágrenni bæj-
arins og jafnframt fól hún yfir-
manni jarðhitadeildar raforku-
málaskrifstofunnar, Jóni Jóns-
syni, að stjórna leitinni. Frum-
rannsóknir sýna, að kísilsýru-
innihald vatns, sem tekið er í
Á síðasta Aliþingi voru sebt lðg
ium Landsvirkjun, og haifa þau
verið gefin út sem lög nr. 59 frá
20. maí 1965. í stjórn Landsvirkj
unar sitja sjö menm, og eru þrir
þeirra kjörnir aif siameinuðu Ai-
þingi, þrír aí borgarstjóm
Reykjavíkur, en hinn sjöunda,
sem er formaður stjórnarinnar,
skipa sameiginlega rikisstj órn og
Rökvilla
UNNENDUR og höfundar kaup-
deilna og verkfalla bera mikið
fyrir sig þeirri röksemdarfærslu
»ð hlutfall vinnandi manna í þjóð
artekjunum fari minnkandi og
álykta út frá því að kaupgjaldið
geti hækkað, til þess að jafna
hlutföllin. Þetta er hin meinleg-
ásta rökvilla, sem launamenn
láta blekkiast af.
Aldrei munu hlutföllin f þjóð-
artekjunum hafa verið vinnandi
tækari og fullkomnari sem vél-
tímum sem véltækni var óþekkt
í íslenzku atvinnulífi. Allan þann
tíma, eða frá landsnámsöld fram
yfir síðustu aldamót var fátækt-
in fylgikona þjóðarinnar.
Það er fyrst eftir tilkomu vél-
væðingarinnar, eftir síðustu alda
mót að veruleg og varanleg breyt
ing verður á þessu, og því víð-
6ækari og fullkomnari sem vél-
væðingin hefur orðið, því betri
verða lífskjör vinnandi fólks.
Vélvæðingin kostar mikið fjár-
magn og tekur til sín vaxandi
hundraðshluta þjóðarteknanna
eftir því sem hún verður full-
komnari og víðtækari, og þar
eftir lækkar hundraðshluti vinn-
andi manna í þjóðartekjunum.
Engu að síður er það þó vélvæð-
ingin, sem er grundvöllur þeirr-
ar miklu og almennu velmegun-
ar sem hér er og jafna má til
þess bezta sem annars staðar
þekkist. Það er því ekki fjarri
sanni að lífskjörin batni í öfugu
hlutfalli við hundraðshluta
verkafólks af þjóðartekjunum.
Til þess að jafnvægi haldist I
þjóðarbúskapnum, verðgildi pen-
inganna sé stöðugt og lífskjör
fari batnandi, verða kauptaxtar
að miðast við það sem útflutn-
ingsframleiðslan getur borið án
opinberra styrkja. Opinberir
styrkir til útflutningsframleiðsl-
unnar þýða dulbúna gengislækk-
un og verðbólgu. Það ætti reynsl-
an að vera búin að kenna okkur.
Þorsteinn Stefánsson.
vitamálastjóra ýtarlega, sundur-
liðaða skýrslu um niðurstöður
rannsóknanna. Hefur svo vita-
málaskrifstofan haft skýrsluna
til yfirsýnar og athugunar í heilt
ár. Þegar málið hafði verið svona
rækilega undirbúið, var á bæjar
stjórmarfundi 21. maí samþykkt
grennd við Innra-Hólm í Innri-
Akraneshreppi, er yfir 40 mg
kísils í hverjum lítra .vatns. Er
það talið benda ótvírætt til þess
að þarna sé jarðhita að finna.
Sama raun hefur orðið á um
vatnssýnishorn á fleiri stöðum
undir Akrafjalli. Hitaveita fyrir
Akranes eru orð, sem komin eru
á heila margra bæjarbúa.
— Oddur.
borgarstjórn Reykjavíkur. Stjórn
Landsvirkj un-an- hefur nú verið
fulLskipuð sem hér segir:
Formaður skipaöur af ríkis-
stjórn og borgarstjóm Reykja-
víkur sameiginlega er dr. Jó-
'hamnas Nordal, seðlabankastjóri,
en varaformaður skipalður á
sama hátt Árni Yil'hjáimsson,
prófessor."
Aðalmenn kjörnir af samein-
uðu Alþingi eru Sigtryggur
Kllemenzison, ráðuneyibiisstjóri,
Baldvin Jónsson, hrl. og Ami
Grétar Finnsson, lögfrœðingur.
Aðalmenn kjörnir af borgar-
stjórn Reykjavíkur eru Geir
Haligrímsson, borgarstjóri, Birg-
ir ísieifúr Gunnarsson, borgar-
fulltrúi og Sigurður Thorodd-
sen, verkfræðingur. í varastjórn
hafa verið kjörnir aif' hiálfu sam
einaðs Alþingis Einar Oddsson,
sýslumaðuir, Þorsteinn Sigur'ðs-
son, bóndi á VatnsLeysu og Ósk-
ar HaLLgrímsson, rafvirki, en af
hálfu Reykjavíkurborgar Gunn-
laugur Pétursson, borgarritari,
Gísli Halldórsison, borgarfulltrúi
og Guðmundur Vigfússon, borg-
arfulltrúi.
Stjórn Landsvirkjunar hélt
fyrsta fund sinn laugardaginn 5.
þ.m. og vair þar ákveðið, að aug-
iýsa starf framkvæmdastjóra
Landsvirkjunar lausit tiL umsókn
•ar með umsóknarfresti tiL 26. júní
n.k.
Samkvæmt Landsvirkj unarlög
unum fellur niður umboð nú-
verandi stjórnar Sogsvirkjunar
hinn 1. júlí n.k., en hin nýja
stjórn Landisvirkjunar kemur að
öllu leyti í hennar stað. Lands-
virkjunin tekur síðan að öl'lu
leyti til starfa í lok þessa árs, en
þá skal lokið yfirfærslu eigna
í hendur hins nýja fyrirtækis.
Ólæti í Keflavík
Það bar til tíðinda í Keflavík
eftir dansleik í Krossinum, að
unglingar söfnuðust saman á
Hafnargötunni á móts við mat-
stofuna Vík og höfðu óspektir
í frammi. Réðust þe’ir með spörk
um að bjfreiðum, sem Leið áttu
fram hjá og skemmdu sumar
þeirra nokkuð, brutu niður um-
ferðarskilti og varð af mikil há-
reysti, sem olli ónæði í nær-
liggjandi hverfum. Lögreglunni
tókst brátt að dreifa ungiinga-
hópnum, en upphafsmenn að
skrílslátum þessum eru ekki ó-
kunnir lögreglunni í Keflavík.
að hefjast handa um framkvæmd
ir í sumar. Bæjarstjórnin sam-
þykkti þá lausn á málinu, sem
vitamálastjórn hafði bent á og
ráðið til að hafa, og sem hafnar-
nefnd var viku áður búin að sam
þykkja á fundi sínum, þ.e. að
breikka mjórri og efri hluta hafn
argarðsins með grjótfyllingu að
utan og raða ofan á grjótbálk-
inm, sem verður 1 metra á hæð
undir meðalstórstraumsfjöru-
borði; 10 4,5 m. breiðum stein-
steypukerum með 5 m. hárri
brimvörn upp að ytri brún
kerjanna.
Kostnaður á lengdarmetra er
áætlaður 60 þús. kr. Ef þörf kref
ur er ráðgert að kyngja grjóti
utan við bálkinn undir kerunum j
og upp með þeim til þess að
draga úr ágangi sjávar og hrinda
öldunni frá. Stórgrýtisbjörgin,
sem til þess verða notuð, verða
minnst fjögurra tonna þung.
•Meginið af grjótinu verður
sprengt og flutt að í sumar. Risa
krani Lyftir því af bílunum út
yfir garðinn ofan á fleka eða
pramrrta, þaðan sem björgunum
verður skipulega sökkt. Stein-
kerin 10 verða sett á sinn stað
að sumri, þótt sum þeirra verði
steypt í ár. Verkinu á að ljúka
á tveimur sumrum. Hver þáttur
þess verður boðinn út, sprenging
arnar sér, flutningarnir sér o.s.
frv. Áætlaður kostnaður er 13
millj. kr. og peningar þegar
tryggðir. Ríkissjóður greiðir 2/5
hluta kostnaðarins.
— Oddur.
Búinn að salta
40 tonn af grá-
sleppuhrop;num
AKRANESI, 8. júní. — 40
tunnur af grásleppuhrognuim,
sem er tæplega meðalmagn, er
Karl Guðmundsson, sem hefur
bækistöð í Fiskiver h.f., búinn
að salta á þessari hrognkelsa-
vertíð, og verða þau seld á
Þýzkalandsmarkað sem kavíar.
Síðan frú Regína kvaddi kóng
og prést á Ströndum norður og
fluttist austur til Eskifjarðar,
hefur varla verið minnzt á
rauðmaga og grásleppu í blöð-
um. Ég hefi verið að hringja við
og við undan farið til veiðimann
anna, og þeir hafa borið sig al-
veg hörmulega yfir aflabrögðun-
um. Þó datt upp úr konu eins
grásleppukóngsins hérna, að
hann hefði veitt daginn áður
85 stykki, 25 rauðmaga og 60
grásleppur. Þetta mun langhæst.
Fyrir kílóið af grásleppuhrogn-
um fá þeir 20 krónur og er lofað
uppbót seinna.
— Oddur
Börnin í
Vagnsstöðum, 11. maí.
Héðan úr sveit og sýslu eru
fáar eða engar fréttir að skrifa,
allt gengur sinn vanagang, allt
sæmilega vel. Nú er sauðburður
að byrja hér yfirleitt og farið að
hlýna svo útlit er fyrir að jörð-
in grói fljótt. Og þá bætist ótt
úr vetrarbölinu og drómanum. I
von um sól og sumar í sveitum
og við sæ, óskum við farsældar
Öllum mönnum og konum lands
vors.
Eitt vona ég líka að nú séu
farin að búa sig og koma í sveit-
ina börnin mörgu og góðu úr
Reykjavík til sumardvalar eins
og svo oft áður. Ég vona að þau
sem verið hafa, hitti nú aftur
góða vini sína þar, og svo komi
áfram ný börn og hitti fyrir gott
fólk og vini, sem hlúa vel að
nýjum ungum vinum. Mér sýnist
það muni flestum ungum börn-
um meiri gæfuvegur að dvelja
Hitaveita Akraness
Landsvirkjunarstjórn
heldur fyrsta fund
S
„Fyrsta hvíta móð-
irin í Ameríku"
EINS og kunnugt er var nýja
RR-400 flugvél Loftleiða
skírð „Guðríður Þorbjarnar-
dóttir“, eftir konunni, sem
kölluð hefur verið „fyrsta
hvíta móðirin í Ameríku11.
Guðríður Þorbjarnardóttir
fæddist að Laugarbrekku á
SnæfelLsnesi, en ólst upp að
Arnarstapa. Hún fluttist til
Grænlands, gekk þar að eiga
Þorstein, son Eiríks rauða, og
reistu þau bú I Lýsufirði í
Vestribyggð. Eftir lát Þor-
steins giftist Guðríður Þor-
finni karlsefni frá Höfða á
Höfðaströnd í Skagafirði og
réðst með honum til land-
náms á Vínlandi með 160
manna liði. Þar vestra dvöld-
ust þau Þorfinnur lengst af
í Sraumfirði, sennilega á norð
urodda Nýfundnalands við
Fagureyjarsund (Strait of
Belle Isle), og þar ól Guð-
ríður Snorra Þorfinnsson.
Eftir þriggja vetra dvöl vestra
sneri landnemahópurinn aftur
til Grænlands, en ári síðar
fóru þau Þorfinnur og Guð-
ríður til íslands og settust að
á Reynisstað eða Glaumbæ í
Skagafirði. Eftir lát Þorfinns
tóku þau Guðríður og Snorri
við búsforráðum en er Snorri
var kvongaður, fór Guðríður
í pílagrímsfór suður til Róm-
ar. Þegar heim kom, gerðist
hún nunna og var síðan ein-
setukona í Skagafirði, meðan
hún lifði. Frá þeim Þorfinni
og Guðríði eru miklar ættir
komnar á íslandi.’ -
Ferill Guðríðar Þorbjarnar-
dóttur er einstæður. Hún var
fyrsta evrópska landnáms-
konan í hinum nýfundnu lönd
um Vesturheims og ól fyrsta
hvíta barnið fætt í þeim
heimshluta. Guðríði má telja
víðförulstu konu heims á mið
öldum. Fimm öldum fyrr en
þeir Kólumbus og Cacot fór
þessi íslenzka kona yfir At-
lantahaf milli hins gamla og
nýja héims, þá leið, sem nú
er ein fjölförnust flugleið í
heimi.
Hér með fylgir ljósmynd
af myndastyttu Ásmundar
Sveinssonar, „Fyrsta hvita
móðirin í Ameríku“. Mynda-
styttan var á heimssýning-
uftni í New York 1939.
sveitina
sín ungdómsár í sveit við lífræn
störf og sjá náttúru landsins á
grænum grundum og sjá til
hárra fjalla og tinda, en að vera
ætíð á mölinni í ys og þys bæj-
anna næstum á hættusvæðunum
flestallar stundir. Það sýnist
mér uppeldislegur voði fyrir
hina ungu kynslóð, sem er gullið
mesta í lófa okkar þjóðar, sem
annarra. Ég óska öllum ungling-
unum góðrar ferðar í sveitina og
góðrar veru þar og þroska, og
svo góðrar ferðar heim að loknu
starfi sínu í sveitum þessa lands.
Ég óska þeim öllum langra og
heillaríkra ævidaga. Ég veit vel
að allir taka undir með skáldinu
og segja „Ó hve ég er yndis-
gjarn, ógn er gott að vera barn,
vinur vors óg blóma“. Ég held
að eitt framtíðarverkefni þessar-
ar þjóðar sé að koma upp heim-
ilum í sveitum þessa lands fyrir
börnin úr bænum yfir sumar-
mánuðina, og láta þau lifa þar
og sjá blómin -gróa og jörðina
klæðast sínu blómaskrúði, sjá
öll dýrin sem af jurtalífi lifa og
sem sagt hvernig lífið verður til,
þetta allt undir kennara tilsögn
o.fl. o.fl..
Lifið öll heil og Guð veri með
ykkur öllum nú í sumar og alla
tíma.
Skarphéðinn Gíslason.
Góð grasspretta
í Borp;arfirði
AKRANESI, 8. júní. — Maður
nýkominn ofan úr Borgarfjarð-
arhéraði kvað slátt mundu hefj-
ast þar að 2 til 3 vikum liðnum.
Bóndi vestan úr Hraunhreppi 1
Mýrarsýslu, sagði í dag, að slátt-
ur þar mundi byrja eftir hálfan
mánuð, ef tíð yrði hagstæð. Fén-
aðarhöld sagði hann góð í Hraun
Ihreppi.