Morgunblaðið - 13.06.1965, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 13. júní 1965
ERLEND-
fíðindi
Trakkland og
bandalags-
þjóðirnar
ÞÓTT engum dyljist óánægja
frönsku stjórnarinnar yfir sam-
skiptum Frakka og Bandaríkja-
manna, þá er það almennt álit
franskra ráðamanna, að hér sé
aðeins um tímabundna erfiðleika
að ræða. Talsmenn frönsku
stjórnarinnar halda því fram, að
dragi til meiriháttar tíðinda í
heirrji alþjóðasamskipta, þá muni
bandamennirnir gömlu standa
'saman.
Hins vegar virðast fáir ábyrg
ir menn í Frakklándi draga dul
á, að þeir telja Bandaríkjamenn
leggja of mikla áherzlu á styrk-
leika herja sinna, jafnframt því
sem þeir þoli illa nokkra sam-
keppni á því sviði. Þessi afstaða
marki stefnu þeirra. sem ráði
mestu um bandarísk hermál, og
hún geti grafið undan trú banda
manna Bandaríkjanna á varan
legan heimsfrið.
Þessi skoðun franskra ráða-
manna byggist á því, að aldrei
1 sögunni hafi ein þjóð ráðið yfir
eins voldugum herjum og Banda
ríkjamenn, og því hafi vaknað
með þeim löngun til að gerast
löggæzlumenn alls heimsins.
Þessu marki verði þó aldrei náð,
því að þótt Bandaríkin ráði yfir
vopnum, sem geta lagt allan heim
inn í rúst, þú mun þeim aldrei
takast að sigra hann. Þá þykjast
margir Frakkar greina frávik
núverandi ráðamanna Banda-
ríkjanna . frá hefðbundinni
stefnu: umburðarlyndi, frjáls-
ræði og vinsemd í garð erlendra
þjóða.
Margt annað markar afstöðu
Frakka. Þeir geta ekki fallizt á
stefnu Bandaríkjanna í málefn-
um S- og Mið-Ameríku, sérstak-
lega í Dominikanska lýðveldinu.
Þó munu rnargir franskir stjórn
málamenn gera sér fulla grein
fyrir því, hvers vegna franska
stjórnin á ekki miklum vin-
sældum að fagna vestan hafs.
Á því leikur lítill vafi, að að-
gerðir DeGaulle í peningamál-
um, þ. e. sú ákvörðun hans að
leysa inn dollara með banda-
rísku gulli, er undirrót versn-
andi sambúðar Frakklands og
''Bandaríkjanna á undanförnum
mánuðum. Um afstöðu Frakka
til Breta er það að segja, að þeir
munu ekki taka alvarlega til-
raunir brezku stjórnarinnar til
að bæta sambúð þessara
tveggja þjóða, fyrr en tekizt hef
ur að leysa þau vandamál, sem
nú steðja að brezku efnahags-
lífi. Þá ’ mun franska stjórnin
enga trú hafa á því, að Bretar
geti markað sjálfstæða stefnu í
afstöðu sinni til Evrópu.
Ef litið er á afstöðu Frakka
til Atlantshafsbandalagsins, með
þetta í huga, þá skilst e.t.v. bet-
ur, hvers vegna þeir vilja breyt-
ingar á núverandi fyrirkomu-
lagi. Deilan innan NATO stend-
mr um grundvallaratriði, þ.e.
yfirstjórn kjarnorkuherjanna,
og hlutverk bandalagsins á frið-
artímum. Franska stjórnin mun
ekki hafa tekið alvarlega tillög-
ur McNamara, varnarmálaráð-
herrans bandaríska, á ráðherra-
fundi bandalagsríkjanna nýlega.
Þó var sarnþykkt að taka tii-
lögurnar til nánari athugunar.
Þær gera ráð fyrir, að nefnd full
trúa fimm þjóða. fjalli um kjarn
orkuherina, og stjórn þeirra.
Franska stjórnin ætlar að
beita sér fyrir breytingu á starfs
háttum NATO 1969, en þá gefst
bandalagsþjóðunum tækifæri til
að segja álit sitt. Frakkar hafa
hins vegar fullkomlega sætt sig
við sjálfan bandalagssamning-
inn, og hafa hætt við allar til-
raunir til að fella hann úr gildi
og taka í staðinn upp samvinnu
á öðrum grundvelli. Þetta er
athyglisverð þróun.
Samt sem áður vilja Frakkar
hefja umræður um breytingar á
næsta ári. Enginn veit þó með
neinni vissu, hvað DeGaulle
hefur í huga í þessu efni.
Frakkar hafa ekkert við það
að athuga, að aðalstöðvar NATO
séu í París, og litlar eða engar
líkur eru taldar fyrir því, að
þess verði nokkru sinni krafizt,
að þær verði fluttar af franskri
grund. Hins vegar ríkir óánægja
í París yfir aðalstöðvum SHAPE,
yfrir utan höfuðborgina. Vera
kann, að þess verði krafizt, að
þær verði fluttar til annars
lands.
Meginskoðurt franskra ráða-
manna mun vera sú, að sá klofn
ingur, sem gert hefur vart við
sig innan bandalagsins, skipti á
engan hátt meginmáli, því að
engin hætta sé á styrjöld, og
kæmi tii alvarlegra átaka,
myndu Vesturlandaþjóðirnar
sameinast þegar í stað. Hins veg-
ar telja þeir hættu á, að afskipti
Bandaríkjanna í Asíu kunni að
leiða til stórátaka, sem Frakkar
vilja enga aðild eiga að.
Það mun vera skoðun frönsku
stjórnarinnar, að Bandaríkin
hafi ekki enn náð því að brúa
bilið á milii hernaðarmáttar síns
og máttarins á stjórnmálasvði-
inu. Sömuleiðis sé stefna Banda-
ríkjanna í málefnum Evrópu að
mestu ómörkuð.
Það er staðföst trú æðstu ráða
manna í Frakklandi, að Banda-
ríkín beiti sér gegn stjórnmála-
sameiningu Evrópu. Þetta er þó,
þegar allt kemur til alls, ekki
gífurlegt áhyggjuefni í Frakk-
landi, því að þar ríkir sú skoðun,
að skilyrðið fyrir sameiginlegum
kjarnorkuher Evrópu sé samein-
ing Evrópu. Þar sem Frakkar
óska ekki eftir því, að V-Þjóð-
verjar fái yfirráð yfir kjarn-
orkuvopnum, líta þeir þetta mál
ekki of alvarlegum augum.
Frakkar halda því fram, að
Ég held, að hann kunn i vel við sig þarna úti.
þeir stefni ekki að því að hindra
tilraunir Bandaríkjanna til að
sameina Þýzkaland. Þeir segjast
hafa sömu skoðun í þessu máli
og bandaríska stjórnin, þ. e. að
sjá sigurvegarana fjóra frá síð-
ustu heimsstyrjöld vinna að
þessu máli — og Þjóðverja og
nágranna þeirra að auki. Hins
vegar segja Frakkar, að stjórnin
í Bonn vilji ekki aðild þessara
nágrannaríkja að þessu samein-
ingarmáli. Því séu það V-Þjóð-
verjar, ekki Bandaríkjamenn,
sem standi einir sér. DeGaulle
hélt til Bonn á föstudag til að
ræða þetta mál.
För Chou En-Lai
Forsætisráðherra Kína, Chou
En-lai, lagði upp í aðra Afríku-
för sína fyrir viku. Megintil-
gangur farar hans er að styrkja
málstað Kína og Indónesíu í
Afríku, og reyna jafnframt að
draga eins og hægt er úr áhrif-
um Sovétríkjanna, Júgóslavíu og
Indlands í þessari heimsálfu.
Fyrsta viðfangsefni forsætis-
ráðherrans í þessari för er að
reyna að koma í veg fyrir, að
Sovétríkin fái að hafa fulltrúa
á ráðstefnu Asíu- og Afríku-
landa, sem hefst í Algeirsborg
29. júní. Þar var fyrir áhrif Pe-
kingstjórnarinnar, að Sovétrík-
in fengu ekki að hafa fulltrúa
á undirbúningsráðstefnu þeirri,
sem haldin var í Bandung í fyrra
til undirbúnings umræðum nú.
Sovétríkin hafa mikið reynt til
að tryggja rétt sinn til þátttöku
í ráðstefnunni. Júgóslavar og
Indverjar hafa af fremsta megni
reynt að styðja kröfu Sovétríkj-
anna. Þá hafa og Tyrkir og
Jórdanar lagt málstað Sovétríkj-
anna lið. Indverjar haf'a komið
því til leiðar, að Japanir hafa
lagt niður alla andspyrnu gegn
þátttöku Sovétríkjanna. »
Alsír, þar sem ráðstefnan er
haldin, er í erfiðri aðstöðu, sér-
staklega af því, að alsírska stjórn
in á meiri viðskipti við ráða-
menn í Moskvu en Peking, en
vill þó engan móðga. Ben Bella
forsætisráðherra Alsír, hefur þó
gengið það langt, að hann sendi
Pekingstjórninni þau boð, að
hann væri meðmæltur aðild So-
vétríkjanna, og óskaði eftir því,
að kínverskir ráðamenn endur-
skoðuðu afstöðu sína.
Ben Bella sendi nefnd manna
til Peking til umræðu um þetta
mál, en samtímis hafa 10 aðrar
sendinefndir frá Alsír heimsótt
ýmis ríki í Afríku, til að reyna
að leysa deilumálin vegna ráð-
stefnunnar.
Annað mál, varðandi ráðstefn-
una, hefur ekki verið til lykta
leitt, en það er, hvort bjóða eigi
Malaysiu til hennar. Indónesar
hafa komið því til leiðar, með
aðstoð Pekingstjórnarinnar, að
dregið hefur verið á langinn að
senda Malaysiu boð. Halda Indó
nesar því fram, að stjórn Malay-
siu beiti kúgunaraðferðum. og sé
nýtt nýlenduríki.
Ef frá eru talin þessi tvö mál,
þá hefur það vakið nokkra at-
hygli, að Indverjar hafa mjög
beitt sér fyrir því að undan-
förnu, að þær þjóðir sameinist,
sem ekki fylgja stefnu kín-
verskra kommúnista að málum.
Japanir hafa tekið nokkuð vel
Mynd þessi er tekin, þegar nokkrir vinir úr Vestur Barðastr andarsýslu Gísla Jónssonar fyrr-
verandi alþingismanns, komu saman á föstudagskvöld á heimili hans tii að afhenda honum
málverk. Málverkið er gefið Gísla í þakkar- og virðingarskyn i fyrir farsæit starf hans í þágu
byggðarlagsins. Sér Grímur Grímsson afhenti Gísla gjöfina. Málverkið er málað af Eggert Guð-
mundssyni, og er af Látrabjargi séðu frá Naustabrekku á Rauðasandi
undir þessa málaleitan. Hins
vegar hafa aðeins 37 þeirra 50
landa, sem sótt geta ráðstefnuna,
lýst yfir þátttöku sinni. Allar
Asíuþjóðirnar, nema Filippsey-
ingar, munu sækja hana. Óviss-
an ríkir því aðallega um Afríku-
þjóðirnar.
Fá menn til
nð gleyma
áhyggjum
sínum
London, 11. júní. — NTB.
ELÍSABET Bretadrottning
sæmdi í dag Bítlana brezku
MJÍ.E. (Member of the British
Empire)-orðunni ,og geta þeir
George Harrison, John Lennon,
James McCartney og Ringo
Starr nú skreytt sig bókstöfunum
M.B.E. á eftir nafni sínu og borið
viðeigandi orðu til merkis um
velþóknun drottningar.
Skýrt var frá þessari orðu-
veitingu til handa Bítlunum í
London Gazette í dag ,er birt var
skrá yfir mörg hundruð brezka
borgara, sem hlutu einhvern slík
an sóma í tilefni af afmæli
drottningar. M.B.E. er lægsta
gráða orðu þeirrar er afi drottn
ingar, George V. veitti fyrst 1917
og hefur að einkunnarorðum
„Fyrir Guð og heimsveldið“.
Flestir eiga lengri feril að
baki áður en þeir hljóta orður
Elísabetar en Bítlarnir, sem
byrjuðu fyrir alvöru í Liver-
pool fyrir þremur árum — en
þeir hafa verið fljótir í ferðum
upp á viðsjála tinda heimsfrægð
arinnar.
Þeir geta nú lagt leið sína við
fyrsta tækifæri til Buckingiham
Palace að heilsa upp á drottn-
ingu og mann hennar, hertogann
af Edinborg, sem þeir þekkja
reyndar fyrir. Prins Philip lét
þau orð falla um félaganna síð-
hærðu, að þeir ynnu mikið og
gott starf með því að fá fólk
til að gleyma áhyggjum sínum
og amstri.
RAGNAR JONSSON
hæstaréttarlögmaður.
Hverfisgata 14. — Sími 17752.
Lögfræðistörf
og eignaumsýsla.
Benedikt Blöndal
héraðsdómslögmaður
Austurstræti 3. - Sími 10223.
Magnús Thorladus
hæstaréttarlögmaður.
Málflutningsskrifstofa.
Aðalstræti 9. — Sími 1-1875.