Morgunblaðið - 04.07.1965, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 04.07.1965, Blaðsíða 16
t6 MORCUNBLAÐIÐ Sunnudagur 4. júlí 19M JltagtiiiHaMfr Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthías Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson. Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480. Áskriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands. í lausasölu kr. 5.00 eintakið. LÖNG OG ERFIÐ ÚTIVIST Hagur júgóslavneskra sjálfs- eignabænda blómgast eftir John Rutherford Sjálfseignarbændur í Júgóslavíu eru nú orðnir svo vel efnaðir, að þeir geta keypt sér einkabif- reiðir- Skattarnir hafa ver ið hækkaðir, en bóndi sem á um 5 hektara lands, get- ur greitt þá með andvirði tveggja grísa. Þótt Júgóslavar séu Ikommúnistar, haldi fast við eins flokks kerfið, og fylgi Sovétríkjunum að málum, reka þeir landhún £ að sinn ekki á grundvclli samyrkjubúa. Af 19 millj. íbúa Júgó- slavíu eru 12 milljónir bænd- ur. Búa þeir á 2,5 milljón býlum, frá 2 hektörum upp í 16 hektara að stærð. Sjálfs- eignarbænduxnir eiga 86% alls ræktanlegs lands í Júgó- slavíu og 80% búpenings. Þeir borguðu 43% hærri skatta s.l. ár en 1961, en engu að síður tókst þeim að bæta lífskjör sin töluvert og það á of auðveldan hátt að áliti stjórnarinnar. Hún hef- ur áhyggjur af því hve góður efnahagur bændanna er, á meðan stjórnir annarra kommúnistaríkja berjast við gallana, sem fram hafa kom- ið á samyrkjubúskapnum og sljóleika iila launaðra land- búnaðarverkamanna. Pólland er eina kommún- istaríkið, að Júgóslavíu frá- talinni, sem ekki rekur sam- yrkjubúskap, en bændur þar hafa mun minna frelsi. Og þrátt fyrir aðgerðir, sem framkvæmdar hafa verið í öðrum kommúnistaríkjum til að bæta kjör bændanna á samyrkjubúunum, öfunduðu þeir allir hina snjöllu, þraut seigu stéi tarbræður sína í Júgóslavíu. Júgósiavneskir bændur gripu tæki/ærið fyrir 17 ár- um, er siitnaði upp úr vin- skapnum við Sovétríkii, og stjórn Títós átti ekki annars kost en hætta tilraunura til að koma á samyrkjubúskap í landinu. Þá hafði um 10 þús. samyrkjubúum verið komið á fót, en rúm 9. þús. þeirra voru leyst upp á tveimur mánuðum. Síðan hefur stjórn in gert maigar tilraunir til að koma á samyrkjubúskap, en þær hafa gengið mj'jg illa, enda hefur stjórnin lýs* því yfir, að hún vilji ekki neyða bændurna til að ganga í sam- yrkjubúin. il efur hún xeynt að lokka þ átil þess með því að veita saroyrkjubúunum ríkisstyrk og reyna að sýna Titó fram S, að r.ærdur þar séu betur ssttjr en sjálfseignar- bændurnir. Staðreyndirnar sýna hins vegar, að þrátí fyr- ir ríkisstyrkinn, ganga sam- yrkjubúia ver en bú í einka- eign. Yfirgtia menn þau jafnvel og fara að vi.ina hjá sjálfseignarbændunum. Um árabil geiðu sjáltieign- arbændurnir í Júgóslavíu lít- ið til að kr.ýja fram hærra verð á landbúnaðarafurðum. Þeir hötðu fé tii að ka ipa all an nauðsynjavarning og létu sér það nægja. En síðistliðið ár neituðu þeir að láta stjóm ina haía maísuppskeruna til útflutnings, því a'ð þeim fannst hún ekki bjóða nægi- lega hátt ’ erð. Bændurnir framleidd i vm 7 milljónir lesta at maís á árinu og not- uðu mes^an híuta framleiðsl- unnar á búum sínum. Stjórnin hefur því neyðzt til að hækka afurðaverðið, bæði með það fyrir augum að örva sjálfseignarbændurna til að auka framleiðsluna og til þess að reyna að aðstoða samyrkjubúin við að skila hagnaði. Samkvæmt vikurit- inu „Economska Politika1* í Belgrad, hafa sjálfseignar- bændurnir haft mun meiri hag af þessum verðhækkun- um en samyrkjubúin. Segir blaðið, að lífskjör þeirra hafi batnað án þess að þeir þyrftu nokkuð að leggja á sig til að auka framleiðsluna. Stafar þetta m.a. af því, að stjóm- in hafði lokið við að skatt- leggja íbúana áður en land- búnaðarvörurnar hækkuðu. Skömmu eftir að verðhækk anir þessar komu til fram- kvæmda varð stjómin við há værum kröfuim borgarbúa um verðbindingu á landbún- aðarvörum, en það kom ekki illa niður á bændum, því að um leið var bundið verð á iðnaðarvörum. Á þessu ári greia sjálfseign arbændur 16% hærri skatta en s.l. ár, en það veldur þeim ekki áhyggjum vegna hins hagstæða afurðaverðs. Stjórn in er hins vegar ekki eins á- nægð með þróunina, en hún veit að ekki verður aftur snú- ið. (OBSERVER — öll réttindi áskilin) 1 ugljóst er af skrifum Tím- ans, að blaðið er enn hald- ið þeim misskilningi, að mót- mælaaðgerðum síldarsjó- manna hafi verið beint gegn ríkisstjórninni. Hér var auð- vitað um að ræða deilu milli sjómanna og útgerðarmanna og síldarkaupenda, enda voru þeir einu aðilar deilunnar. Þetta er líka augljóst af við- brögðum sjómannanna, þegar þeir gerðu sér ljóst, að Fram- sóknarmenn reyndu allt sem þeir máttu til að gera þessa deilu að pólitískum skolla- leik, sem beint væri gegn rík- isstjórninni. Sjómennirnir lögðu sig sérstaklega fram um, að samkomulag mætti nást, þegar er þeim varð ljós tilgangur Tímamanna. Og það var líka sannarlega heppi legt að þessi deila skyldi losna við afskiptasemi á- byrgðarlausra stjórnmála- manna úr röðum Framsókn- armanna og kommúnista. — Ríkisstjórnin greip svo inn í þessa deilu síldarseljenda og kaupenda til þess að flýta fyr- ir lausn málsins og eru allir sammála um, að það hafi henni tekizt svo sem bezt verður á kosið. Það er út af fyrir sig skilj- anlegt, að Framsóknarmenn reyndu að gera þessa deilu að pólitísku árásarefni á rík- isstjórnina. Flokkur þeirra hefur nú verið utan stjórnar í nær sjö ár. Útivistin er orð- in flokknum löng og erfið enda kann hann henni illa og á raunar öðru að venjast. Framsóknarflokknum svíður þó alveg sérstaklega, að þessi nærfellt sjö ár, sem hann hef- ur verið utan ríkisstjórnar hafa verið einn mesti fram- faratími í sögu þjóðarinnar. Höft og bönn frá valdatíma Framsóknarflokskins hafa ▼erið brotin á bak aftur, en frelsi til athafna verið aukið til mikilla muna. Lífskjör þjóðarinnar hafa tekið stökk- breytingum. Af þessum sök- um hafa Framsóknarmenh ekki fundið neitt sérstakt árás arefni á ríkisstjórnina í lengri tíma og voru raunar orðnir úrkula vonar um að það mundi takast, ekki sízt eftir að samningar tókust um kaup og kjör í ýmsum lands- hlutum og ekki hefur komið til almennra verkfalla á þessu vori. Síldardeilan kom því eins og af himnum send til von- avikinna Framsóknarforingja og þeir töldu sig nú hafa það vöpn á hendur ríkisstjórn- inni, sem mundi duga. En einnig það brást, deilan leyst- ist á farsælan hátt fyrir for- göngu ríkisstjórnarinnar, en Framsóknarforkólfarnir, sem léku sér af ábyrgðarleysi með viðkvæmt deilumál sitja eftir með sárt ennið. „Sér grefur gröf þótt grafi“, segir máltækið og á það við engan stjórnmálaflokk ís- lenzkan fremur en Fram- sóknarflokkinn. Hann hefur nú glatað öllu trausti þjóð- arinnar og hin erfiða eyði- merkurganga flokksins utan ríkisstjórnar hefur skapað óróa í röðum flokksmanna og óánægju með forystu flokks- formannsins, Eysteins Jóns- sonar. Framsóknarflokkurinn greip til þess örþrifaráðs að gera síldardeiluna að pólitísku á- rásarefni á ríkisstjórnina. Sú tilraun mistókst og er for- dæmd af öllum almenningi. Alvarleg deilumál sem síld- ardeilan, eru ekki til þess fall- in að gera þau að pólitísk- um skollaleik. Framsóknar- flokkurinn verður áhrifalaus aðili í íslenzkum þjóðmálum meðan hann skilur ekki þá staðreynd. FISKIMJÖL TIL MANNELDIS? í sama tíma og síldarbát- arnir tínast á miðin ber- ast fregnir, að markaðshorf- ur fyrir lýsi og mjöl séu nú traustar. Nýlega er lokið hér í Reýkjavík fundi fram- kvæmdaráðs Alþjóðasamtaka fiskmjölsframleiðenda og var þar rætt um margvísleg mál- efni varðandi fiskmjölsiðnað- inn í heiminum, bæði við- skiptalegs eðlis og vísinda- legs. íslendingar eru nú orðnir stórir framleiðendur á fiski- mjöli og hér rísa stöðugt full- komnari verksmiðjur á því sviði. Yið höfum að vísu slæma reynslu af miklum verðsveiflum á heimsmarkað- inum á þessari vöru, en síð- ustu árin hefur það farið sí- fellt hækkandi og markaðs- horfur eru nú góðar. En þótt fiskmjölsfram- leiðslan sé nú orðin mikil- væg og ábatasöm atvinnu- grein felast þó í henni miklu stórkostlegri möguleikar, en menn kannski almennt gera sér grein fyrir, Undanfarin ár hafa verið gerðar tilraunir með fiskimjöl til manneldís og eru töluverðar líkur til að takast muni að vinna það á aðeins átta arnarhreiður hafa verið á öllu landinu, ein- göngu við Breiðafjörð og á þann hátt. Ef svo verður opn- ast alveg nýir möguleikar í þessari atvinnurgein og líkur fyrir stórum mörkuðum í hinum svokölluðu þróunar- löndum. Nauðsynlegt er fyrir okkur að fylgjast vel með því sem gerist í þessum efnum og bregða fljótt við ef takast skyldi að leysa ýmis vanda- máí, sem enn eru óleyst í þessum efnum. ÍSLENZKIÖRNINN F'rá því var skýrt í Mbl. í gær, að fyrir nokkru hefði dauður örn fundizt í Geirþjófsfirði. í fyrra munu Vestf jarðakjálkanum. Það er augljóst mál að örn- inn íslenzki á nú í vök að verjast. Á þessu ári hafa fund izt tvö arnarhræ og þrjú í fyrra. Talið er að rúmlega tuttugu ernir séu á öllu land- inu. Það væri mikill skaði, ef þessi stolti fugl hýrfi með öllu sjónum okkar. Þess Alþjóðamót flug- umsjónarmanna NÝLEGA var haldið árlegt al- þjóðamót flugumsjónarmanna (IFALDA) í Chicago. Fulltrúi Félags íslenzkra flugumsjónar- manna var Guðmundur Snorra- son frá Flugfélagi íslands. Á -þinginu var aðalléga rætt um aúkna samræmingu á störf- um flugumsjónarmanna í hinum ýmsu aðildarríkjum, ög gerðu fulltrúar grein fyrir, hvernig ábýrgð og sky idur t'Lug umsj ónar- oianna væru ákveðnar af flúg- vegna ber að gera allt sem hægt er til þess að viðhalda honum og forða því að hann deyi út. Allir verða að taka höndum saman um það, ekki sízt þeir sem búa á þeim svæð um sem örninn er enn að finna, þótt þeim finnist hann kannski stundum nokkuð ágengur. málastjórnum, flugfélögum og valdhöfum í hverju landi. Ákveðið var að senda tvo full- trúa á ráðstefnu alþjóða flug- málastofnunarinnar, ICAO i Montreal 12. ágúst n.k., sem fjall ar um, hvort mælt verður með að öllum flugfélögum verði skylt að hafa flugumsjónarmenn starf- ándi, eftir þeim reglum sem IC AO hefur í gildi um starf fiug* umsjónarmanna. Kosin var stjórn til eins árs og er formaðurinn bandarískur, varaformaðurinn danskur, en ritari og gjaldkeri kanadískir. Samþykkt var að stuðla að aute inni samræmingu og samvinnu um öryggismál flugfélaga.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.