Morgunblaðið - 08.08.1965, Qupperneq 17

! Sunnudagur 8. Sgúst 1965
MORCUNBLADIÐ
17
F r amsóknar menn
útsvarsstiga
hafa
li.u.b. 20 % liærri
Oft verður lítið úr því höggiruu,
sem hátt er reitt. Þetta hefur
átalkanlega sannazt á Fraimsókn-
armönnum nú eftir að skattskrá-
in var liögð fraan. í meira en tíu
daga þar á uindan hafði Tíminm
mær dagiega hárt forustuignein
um „ofsköttun", sem hairun svo
kallaði. Tilamgurinn var sá, að
vekja ugg og skapa þar með æs-
ingar á meðal almennings, þegar
imenn sæu hverjair stkattaálögux
þeir þyrftu að bera. Slífet er í
sjálfu sér létt verk og löður-
oriannlegt, því að hvarvetna á
byggðu bóli ósika flestir eftir því
®ð greiða lægri skatta en á þá
eru lagðir. Bægslagangur Tím-
ans dofnaði þó strax og skattskrá
in birtist. Síðan hefur hann hliðr
að sér hjá að minnast á „ofskötit-
un“, reynir þó að felóra í bafek-
ann í gær. Hamaganigurinn hafði
þveröfug áhrif á þá, er á homum
hiöfðu tekið eitthvert mark.
Skattaibyrðin reyndist hér í bæ
léttari en Tíminn hafði reynit að
telja mönnum trú um. Aftur á
. .A

Nýi Keflavíkurvegurinn lagður.
REYKJAVIKURBREF
Laugard. 6. ágúst
móti kom á daginn, að þar sem
Framsóknarmien'n hafa mest ráð
í sveitarstjórnarmáluim, eins og
á Húsavík og Akureyri, eru 15%
lögð á útsvarsstigann, þar sem
ihann er hér í bæ læfekaður um
4%. í>á lætur tal Tímans um
óhófseyðslu og hneykslun yfir
tekjuhal'la 1964 und'arlega í eyc-
um, þegar baft er í hiuga að á
Alþingi í vetur vildiu Framsókn-
armenn m.a. með ýmis konar
útgjaldatiillögiuim igera hag rfkis-
ejóðs nær 1000 milljónum króna
verri en ella.
„Fengið læ«ri
tæ'kja og gróðamanna eru miklu stjórnn hefur þess vegna ekki
Þjóðviljinn lét lægra um þa.u
ósköp, sem menn ætfcu í vændum 1
en Tíminn og fer þess vegna nú
ekki eins hjá sér. Vonbrigði
hans sl. fimrotudiag eru þó auð-
sæ. Þá segir Þjóðviljinn í for-
ustugrein:
„Undrun manna og reiði er
efeki jafn mikil í ár af þeirri ein-
föld.u ástæðu að hneykslisálög-
urnar í fyrra eru nú notaðar til
samanburðar, og miðað við áföll-
in í fyrra eru breytingamar nú
minni í sniðum; sumir hafa jafn-
vel fengið lægri gjöld vegna þess
að útsvarsokrið í fyrra kemur nú
til frádráttar þótt sú læklkuh
komi mönnum raunar aftur í
koll á næsta ári.“
Einmitt vegna þeirrar auðsæju
ólundar, sem þessi játning er
gefin með, er hún því athyglis-
verðari. Skýring fýlupokanna á
því af hverju „undrun manna og
reiði er ekíki jafn mikil í ár“ er
©g ærið hæpin. Ef þeir, sem óá-
hægðastir voru í fyrra, töldu nú
enn of þungt á sig lagt, mundi
gremja þeirra vera því meiri.
Þeir mundiu hafa brugðist þeim
tnun harðar við, ef þeir teldu
á ný vegið í sama knérun.n.
Er Sovét-Rússland
ekki í „víðri
veröld?44
Á annarri síðu þessa sama
Þ. áðviljablaðs er allt annan són
að heyra. Þar er því haldið fram,
að beinir sikattar séu of lágir á
islandi:
„Obeinir skattar — sem eru
að verulegu leyti niefskattar —
eru mun hærri hór en í nálæg-
um löndium. SkiattgreiðsLur fyrir-
lægri hér en meðal annarra
þjóða umhverfis ok'kur. Þess
vegna hvílir skattheimtan af
meiri þunga á launafólki, óbreyfct
um þegnum, hérlendis en tíðkast
í öðrum þjóðfélögum með svip-
aða efnahagsundirs'töð’u“.
Bkiki er leitast við að færa
sönnur á neina af þessum full-
yrðingum, enda eru þær ýmist
villandi hæpnar eða alrangar.
Þó er eins og örlítill samvizfeu-
vottur eða ótti gægist fram í síð-
ustu orðunum, þar sem sagt er,
að skattheimtan hvíli „af meiri
þunga á launafólki, óbreyttum
þagnum, hérlendis en tíðkast í
öðrum þjóðfélögum með svipaða
efnahagsundirstöðu.“ Maðurinn
sem þetta skrifar er sem sé ný-
kominn frá Sovét-Rússlandi. Ef
Þjóðviljinn vildi ræða þessi mál
með rökum, mundi hann birta
ræfeilega frásögn af því, hvern-
ig sfcattheimtu er háttað í Sovét-
rí'kinu, hinni gullnu fyrirmynd
kommúnista á íslandi. Þjóðvilja-
rithöfiundurinn hefði vissulega
efeki dvaliat til einskis megin-
hiuta sumansins í sovézku sæl-
unni, ef hann gæfi nú löndum sín
um hlautlausa skýrslu um skatt-
heknituna austur þar.
Vill hafa að engu
lögformlega
samninga
Ef Þjóðviljinn gerði sjálfum
sér og öðrum grein fyrir þessu,
er ósennilegt, að hann mundi
oftar halda fram því, sem gert
er í þessari sömu fimmtudags-
grein, að söluskatturinn hér sé
„nú þegar orðimn einn hinn
hæsti í víðri veröld".
1 því sambandi segir Þjóðvilj-
inn „forsætisráðherrann“ „vafa-
laus“ hafa „hug á að ganga á
nýgerða samnimga — — — og
hæikfea emm söl'usk'attimn
Það er segin saga hér á
ekiki hafa stjórmarvöldin og at- I
vinnurekendur fyrr undirritað
kjairasaimninga, en tekið er til við
að reyna að rifta þeim. Þess mega
stjórmarvöldin minnast að verka
fólk er ekiki bundið lengur en
aðrir samningsaðilar. — — —“
„undirritað kjarasamningana“,
né undirgengist neimar skuldbind
ingar fram yfir þær, sem til-
kynntar hafa verið varðandi at-
vinnumál á Norðuir- og Austur-
landi og um bygginigarmál í sam-
ban'di við Reykjavíkursaimmi'mg-
ana. Þess var aldrei farið á leit
við stjórnina, hvað þá meira, að
hún gæfi nofekrar sifeuldbinding-
ar um, að söluskattur yrði ekki
hækkaður. Með því er auðvitað
efeki sagt, að slík hækfcun sé
ráðgerð, heldur eiinungis, að
það eru víðsvitamdi ósannindi
Þjóðviljans, að loforð hafi verið
gefin um óbreytta skattbeimtu.
Þessu var sem sé haldið alveg
utan við samningsgerðima, enda
hafa launþegar þegar tryggt sig
í þessum efnum með visitöl.u-
ákvæðunum. En af hverju
skrökvar Þjóðviljinn þessu upp?
Það er vegna þess að hann vill
hafa að engu lögformlega samn-
inga, einfaldlega af því að límu-
ikommar voru ætíð andvígir því,
að þeir væru gerðir.
„Engir raunveru-
legir samningar
gerðir44
1 þessari söomu Þjóðviljagrein
segir:
„Það er alkunna að nokikur
ágreiningur hefur verið innan
Alþýðubandalagsins um skipu-
lagsmál, en sá vandi verður ef-
laust leystur með skynsamlegum
hætti--------“.
Vissuiega er það réfct, að
„ágreiningur hefur verið innan
Alþýðubandalagsins um skipu-
lagsmál,“ eins og allkunnugt er.
En ágreiningurinn hefur verið
miklu víðtækari. Hann náði m.a.
til þess, hvort verkalýðsfélögin
"s j ættu yfirleitt að gera nokkra
. 77 ~L 1 kjarasamninga nú í sumar.
j Snemma í sumar var í Þjoðvilj-
anum dag eftir dag skrifað á
móti hugsanlegri samningsgerð.
í forustugrein hinn 1. júní sagði
m.a.:
„Nú duga þeir samningar einir
sem fela í sér raunverulega til-
inatriði i stjóm efnahagsmála.
Hafi ríkisstjórnin enn ekki skilið
þessi einföldu sannindi og haldi
hún glundroðasitefnu sinni áfram,
verða efeki gerðir á næstunni
neinir raunverulegir samningatr,
h’eldur fá valdhafamir að reka
sig á veruleiikann sjálfan og
kynnast því, að kjarabaráttu er
einnig hægt að heyja hvern dag
á hverjuim vinnus.tað.“
..Breyta sjálfu
efnaliagskerfinu44
Bkki er um það að villast, að
fyrirætlunin var sú, að hindra
átti samningsgerð nema tryggt
væci, að „sjálfu efnahagskerf-
inu“ væri breytt eftir kokka'bók-
um kommúnieta. Áfram var
haldið lát'laust, t.d. sagði Þjóð-
viljinn hinn 3. júní:
„Svo er að sjá sem fulltrúar
ríkisstjórna'rinnar og hinir stein-
runnu umboðsmenn Vinnuveit-
endasambands íslands reyni enn
að knynda sér að þeir lifi í ein-
hverjum skuggaheimi, veröld
sem var. Það er fyrir löngu orð-
ið tímabært að opnaðar séu dyr
og gluggar á hinu.m rykföllnu
íhaldsskrifstofum þeirra, svo þeir
át’ti sig á því sem hefur verið að
gerast og er að gerast í þjóðfé-
laginu sjálfu. Það er gersamlega
tilganigslaust að vera að togast á
við Kjartan Thore, Bjarna Bene-
diktsson og aðra þvílíka herra
um kjaraákvæði sem enginn tek-
ur mark á, hvorki atvinnurekend
ur né launafóik. Næstu samninga
ber að gera á vinnumarkaðin-
um sjálfum, á hverjum vinnu-
stað, og í samræmi við þær raun-
verulegu staðreyndir sem hver
maður hefur fyrir augum.“
Bkki
Ollum, sem hér hafa fylgst færslu á fjármunium í þjóðfélag-
með málum, er kunnugt, að rík- , inu, sem breyta sjálfu efnahags-
Lsstjórnin er ekki aðili að þeim kerfin/u launafólki í hag en
að koma í veg fyrir stór-
deiiur og leitast við að trygigja
vinnufrið fyrir þá sem mest eiga
undir því, að sumarvinnan faari
ékki út um þúfur. Hann reyndi
með öllum ráðum að gera samn-
ingana fyrir norðan og austan
sem tortryggilegasta, og koma 1
veg fyrir, að féiögin á Suðvest-
urlandi semdu. Sú viðleitni bair
efeki tilætlaðan árangur. Samn-
ingsgerðina hér tófest að tefja og
spenna upp kröfugerð, svo að
teflt er á tæpasta vað, en samn-
ingum tófest að ná og koma í
veg fyrir skæruhernaðinh sem
Þjóðviljinn enn fær ekki skilið,
að ekki skyldi takast að efna tiL
Hættan, sem forð-
ast verður
Eðlilegt er, að hæfckun þjóðar-
tekna 1-eiði til almennra kjara-
bóta. En fyrst og fremst verður
að rétta hlut verkamanna, sem
undanfairið hafa einungis haldið
sínum hluta af þjóðartekjum
með því að lengja vinnutíma
sinn. Lengd vinn'Utím'ans er kom-
in langt úr hófi. Öllum á þess
vegna að vera til hags, að vinnu-
tíminn styttizt og færizt í það
horf, sem vísindaleg þekking og
almenn reynsla segja, að til
lengdar leiði til beztra afkasta.
Of snöggar breytingar í þessu
sem öðru geta hinsvegar leifct til
þveröfugra verkana við það, sem
til var ætlast. Undanfarin ár hef-
ur starfað sérstök vinnutíma-
nefnd, sem einmitt þingmenn
Alþýðubandalagsins voru upp-
hafsmenn að. Þessi nefnd hefur
nú gert tillögur til verkalýðsfé-
laganna og atvinnureikenda, en
enn efeki fengið umsögn þeirra, og
þess vegna efeki enn sent tillögur
sínar til ríkisstjórnarinnar.
Nef'ndars'kipuinin sýndi, að þá
gerðu sér allir Ijóst, að umbót-
urn í þessu efni yrði ekiki komið
á n-ema með verulegum undir-
búningi. Nú hefur hinsvegar ver-
ið samið um styttingu vinnu-
tima um þrjá eða fjóra klufcku-
tíma á viku án þess að fyrir
liggi tiUögur, hvað þá meira, til
tryggingar því að styttingin verði
raunhæf en efeki dulbúin kaup-
hæk'kun. Á þessu veltur al'lt. Ef
hér er eingöngu um kauphæfek-
un að ræða en raumveruiega
jafn langan vinnuitíma og áður,
þá verður ekki til lengdar hindr-
að, að sú kauphsefefeun komi út
í verðlangið.
Vinnutímastytt-
iiigiu verður að
vera raunhæf
Megináberzlu ber þess vegna
að leggja á það, að vinnutíma-
styttingin verði raunhæf. Það
tekst ebki nema með verulegtu
átaki og samistarfi ailra aðila. En
með góðvild og fyrirhyggju kann,
— einimifct vegna þess hvereu
vinnutiminn hefur verið langur,
— að vera hægt að halda sörnu af-
var um að villast, að1 foösfcuim. Ef slíkt má taikast, þá
markvisst var að því stefnt að|er stigið stórt framfaraspor. Þvi
koma í veg fyrir samningana, j tjáir ekki að ^ÍTi nii hafa
en efna í þess stað til allsherjar
skæruhernaðar.
„Alkunna að nokk-
ur ágreingnr liefur
verið44
kaup- og kjarasamn i nigum, sem
gerðir hafa verið í surnar, heldur
hefur eiruungis Lpfað fyrirgreiðslu
um einstök tiltekin a'fcriði. Ríkis-
stöðva verðbólguglundroðann.
Slífcit verður aðeins gert með ná-
inni samvinnu við verkalýðs-
samtökin, einnig um ýrnis meg-
En forystumenn stærstu verka-
lýðsfélaga neituðu að vera með í
þessuim Ijóta leik. Þeir vildu
ekki bera ábyrgð á þeirri alls-
herjar upplausn, sem línukomim-
únistar stefndu að. Stjórnmála-
skoðanir þessara manna eru
raunar meira og minna varhuga-
verðar, en þeir gera sér grein
fyrir, að sem stjónendur félaga
sinna bera þeir ábyrgð gjörða
sinna gagnvart þeim en ekki
línukommúinistum. Þjóðviljinn
var þó ekki alveg á því,
að það væri þaikkarvent
styttri vinnutíma, hvort heldur
úr iftnaðars'tétt, .verzlunarstétt
eða úr hópi opínberra starfs-
manna, né heldur bændur, sem
búa við allt önnur skilyrði að
þessu leyti, krefjist hækkana sér
til handa vegna þesis, að misrébt-
ið sem verkalýðurinn hefur bú-
ið við hefur verið leiðrétt. Á
þetta reynir í þeim samningum,
sem enn er ekki lokið. Eðlilegt
er að þeir, sem eins stendur á um
fái samskonar réttarbót og hinir
eiginlegu verkamenn. Aðrir þurfa
engrar leiðréttinigar að þessu
leyti, og eiga ekki kröfu á henni.
Bætur þeim til handa af þessum
sökum yrðu þjóðarheildinni og
sjálfum þeim til ills. Þetta verða
bæði þessir aðilar sjálfir og al-
menningur að skilja. Ekki vant-
ar, að allir taili nógu fjálglega uim
að bæta þurfi hag hinna verst
setfcu í þjóðfélaginu. Nú er ein-
staikt tækifæri til að sanna i
waiki, að þama fylgi hugiur mádi.