Morgunblaðið - 01.12.1965, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 1. des. 1965
Ohserver:
Menntunarherferð frú Hoxha
effir Lafos Lederer
Leiðtogar kommúnista í
Albaníu hafa nú hafið um-
fangsmikla herferð til þess
að endurmennta æskulýðinn
í landinu, en hann hefur eins
og æskulýður margra ann-
arra Austur-Evrópulanda,
sýnt algert áhugaleysi á hug-
myndafræði marxísmans.
Ekki ómerkilegri persóna
en frú Nezhmije Hoxha, eig-
inkona hins albanska komm-
únistaleiðtoga, stjórnar her-
ferðinni. Frú Hoxha sem
gegnir virðingarstöðu innan
albanska kommúnistaflokks-
ins, segir ,,að eitthvað verði
að gera við yngri kynslóð-
ina, sem er að verða kæru-
laus gagnvart hugsjónum".
Hún varar landa sína við
því „að hin unga kynslóð hef
ur alizt upp á tiltölulega frið
sömu tímabili og skortir ým-
is konar reynslu".
Sá. sem þekkir eitthvað
til lífsskilyrða í Albaníu,
verður undrandi, ef hann
heyrir að líf unga fólksins
þar sé þægilegt og auðvelt.
Það, sem virðist valda al-
bönskum leiðtogum mestum
áhyggjum — og það er mjög
athyglisvert — eru „þau
áhrif, sem Vesturlönd
þrengja upp á albanska
æsku“.
Hverjum skyldi hafa dott-
ið í hug, að Albaníu, sem
hefur lítið sem ekkert sam-
band við Vesturlönd. „stafi
hætta af hinum neikvæðu
hliðum Vesturlanda“.
Að því er frú Hoxha segir
samt „gera menn sér ekki
grein fyrir hættunni, sem
stafar af því að taka upp all-
ar erlendar nýjungar, en
þær eru ókunnar okkar hug-
myndafræði og erfðavenjum.
Kæruleysi gagnvart þessum

vandamáli opnar, viljandi
eða óviljandi, leiðina til
f rj álslyndisstefnu.“
Það má vel vera, að kvíði
Albana í sambandi við „er-
lend áhrif“ stafi að megin-
hluta frá nágrannalandi
þeirra, Júgóslavíu, og þá sér-
staklega frá „útvarps- og
sjónvarpssendingum og bók-
um“ þaðan. Vitað er, að
fjöldi Albana hlustar á út-
varpssendingar frá Júgóslav-
íu og fær smyglaðar bækur
og dagblöð frá Belgrad. En
þetta efni er svo sannarlega
ekki andmarxistiskt.
Það má teljast athyglis-
vert að í þessari „menntun-
arsókn“ með sínum mörgu
tilvitnunum í ,,sanna komm-
únistíska hugmyndafræði“ t
o.fl., er hvergi minnzt á að
hún skuli byggjast á línu kín
verskra kommúnista.
(Observer-öll réttindi áskil-
in)

Laxveiðin við Grænland
Mdlið rætt d fundum í Lax og silungsnefnd
Alþjóðahafrannsdknaridðsins
HIN mikla laxveiði við Græn-
land í fyrra hefur að vonum vak-
ið athygli og umtal í þeim lönd-
um við Norður-Atlantshafið, þar
sem laxgengd er í ár. Veldur þar
miklu um ,að 37 merktir laxar
voru veiddir við Grænland, þar
af 13, sem merktir voru í Banda-
ríkjunum og Kanada og 24 frá
írlandi, Skotlandi, Englandi og
Svíþjóð. Flestir voru endur-
heimtu laxarnir merktir í Eng-
landi og Skotlandi. Fyrsti merkti
laxinn frá Evrópu var veiddur
við Grænland 1956, og á árunum
1960-1963 veiddust þar 26 merkt-
ir laxar frá áðurnefndum lönd-
um. Eru því merktu laxarnir alls
64, sem veiðst hafa við Græn-
land til ársloka 1964. Endurheimt
ur hinna merktu laxa sýnir, að
laxar frá mörgum löndum ganga
upp að vesturströnd Grænlands
síðla sumars í ætisleit. Er með
þessum laxveiðum við Grænland
að nokkru ráðin gátan um, hvar
uppeldissvæði laxins eru í haf-
inu.
Lax hefur orðið vart við vest-
urströnd Grænlands um árabil.
IHafa erlendir togarar, þar á með-
al íslenzkir, fengið þar lax í vörp
una. Grænlendingar hafa tiltölu-
lega nýlega veitt nærveru laxins
við strendurnar hjá sér sérstaka
athygli, enda hafa sölumöguleik-
ar þeirra á laxi lengi vel verið
mjög takmarkaðir. Árið 1957
veiddu þeir um tvö tonn af laxi.
Bíðan hefur laxveiði þeirra farið
mjög ört vaxandi. Árið 1963
fengu þeir um 420 tonn og í fyrra
um 1400 tonn, en það er mikið
magn af laxi, þegar haft er í
ihuga, að laxamagnið, sem veidd-
ist í löndunum við Norður-Atl-
andshafið 1961, vó 6650 tonn.
Samsvarar laxveiðin við Græn-
land í fyrra um 20% af veiðinni
1961. Er veiðimagnið við Græn-
land í fyrra litlu minna en veið-
In, sem Kanada, Noregur og Skot
land fengu hvert um sig 1961.
Laxveiðin við Grænland fer
fram í lagnet inni við land við
vesturströndina, allt norður að
Diskoeyju. Bezt veiðist á svæð-
inu við Sukkertoppen, sem er á
sömu breiddargráðu og Breiða-
fjörður, en þar fékkst nær þriðj-
ungur af veiðinni í fyrra. Veiðin
stóð frá því í ágúst og fram í
desemeber, en um 40% af veið-
inni kom á land í október. Lax-
inn var frystur og sendur á
Evrópumarkað.
Laxinn, sem veiddist við Græn
land 1964, var 60—80 sm að lengd
og vó frá 2 til 5 kg. Voru flestir
laxarnir, sem rannsakaðir hafa
verið, á öðru ári í sjó. íslenzki
smálaxinn, sem er aðeins eitt ár
í sjó mun því ekki koma inn í
laxveiðarnar við Grænland. Er
smálaxinn um 60% af íslenzka
laxastofninum. Hvort íslenzkir
miðlungslaxar og stórlaxar ganga
að vesturströnd Grænlands er
ekki vitað.
Nokkurs kvíða virðist hafa
gætt hjá laxveiðimönnum og
veiðieigendum út af tilkomu lax-
veiðanna við Grænland, enda
eiga margir þeirra lífsafkomu
sína að meira eða minna leyti
undir að laxveiði gangi vel í
heimkynnum þeirra. Hefur eink-
um heyrzt frá Bretum í þessu
sambandi. Málið hefur mikið
verið rætt í Bretlandi, og meðal
annars komið til umræðu í
brezka þinginu.
í vikunni sem leið var laxveið
in við Grænland rædd á fundum
í Lax- og silungsnefnd Alþjóða-
hafrannsóknarráðsins í Róm, en
veiðimálastjóri á sæti í þeirri
nefnd og sat fundi hennar. For-
stöðumaður fiskirannsóknanna
við Grænland, dr. .Paul M. Han-
sen, gaf upplýsingar um laxveið-
arnar og er það, sem að framan
er sagt, byggt á upplýsingum
hans. Ennfremur sagði hann frá
tilraunum til laxveiða, sem fram
fóru í sumar. Norskur fiskibátur
og annar færeyskur reyndu að
veiða í reknet og fengu báðir góð
an afla. Kanadíska rannsóknar-
skipið A. T. Cameron, sem var
við rannsóknir á Davis-sundi,
í sumar, reyndi að veiða lax í
reknet og á línu. 1 reknetin feng-
ust 39 laxar, en ekkert á línuna.
Af upplýsingum, sem fyrir
liggja um Grænlandsveiðarnar,
er erfitt að draga ályktanir um
mörg mikilvæg atriði. Var Lax-
og silungsnefndin sammála um
þetta. Telur hún brýna nauðsyn
á, að þátttökuþjóðirnar í nefnd-
inni safni gögnum um veiðarnar
og rannsaki ýmsa þætti í lífi lax-
ins í hinum ýmsu löndum. Legg-
ur hún og mikla áherzlu á, að
lax sé veiddur og merktur við
Grænland, og hvert land um sig
merki lax heima fyrir, einkum
gönguseiði. Þá vill nefndin hafa
samvinnu við Hafrannsóknar-
ráð Norðvestur-Atlantshafsins
(ICNAF) um rannsóknir, er
varða laxveiðarnar við Græn-
land. Ráðgert er að stofna til
undirnefndar í Lax- og silungs-
nefndinni til þess að fjalla um
þessi mál.
Merkingar á laxi við Græn-
land eru þegar hafnar. Vinna
danskir og skozkir fiskifræðing-
ar við merkingar þar um þessar
mundir.
Veiðimálastofnunin ráðgerir
að auka verulega merkingar á
gönguseiðum á næsta vori. Er
það liður í að afla upplýsinga
um, hvort íslenzki laxinn muni
veiðast við Grænland. Stofnunin
hefur veitt og merkt gönguseiði
í Úlfarsá síðan 1947. Hefur mest-
ur hluti laxaseiðanna verið merkt
ur með uggaklippingum vegna
þess að ókleift hefur reynst að
fá laxamerki, sem eru nógu lítil
til þess að seiðin beri þau, en
jafnframt nógu stór til þess að
eftir þeim verði tekið á laxinum,
þegar hann kemur úr sjó. Hefur
þessi merking gengið vel með til-
liti til endurheimtu í Úlfarsá, en
vænta má, að ekki verði tekið
eftir uggastýfðum löxum á Græn
landsmiðunum. Beztu laxamerkin
fyrir gönguseiði eru sænsk, og
eru þau gerð fyrir 13—15 sm.
laxaseiði. íslenzku gönguseiðin
eru um 2 sm styttri en þau
sænsku, og bera þau ekki merk-
in. Von er til að fá megi 13 sm
laxaseiði eða lengri í eldisstöðv-
um að vori og muni því verða
hægt að auka merkingarnar frá
því, sem verið hefur.
(Frá Veiðimálaskrifstofunni)
lilfja myndastofan
AUGLÝSIR:
Brúðarmyndatökur
Barnamyndatökur
Passamyndatökur
Heimaniyndatökur
alla daga.
Illýja myndastofan
Laugavegi 43 B. Sími 15-1-25
Heimasími 15589.
Frá setningu þings FFSÍ. I ræðu stól er Öm Steinsson, formaðul
samtakianna ,en til hægri Eggert G. Þorsteinsson, sjávarútvegs-
Frá þingi F.F.S.Í.
FUNDIR hófust á 22. þingi.
Farmanna- og fiskimannasam-
bands íslands á laugardag kl.
13.30, og var þá rætt um nýbygg
ingar skipa og ýmsar nýjungar í
þeim efnum, fiskirækt, bann við
rányrkju, um endurskoðun fiski-
veiðalöggjafarinnar o.fl.
Lárus Þorsteinsson, skipstjóri
flutti erindi á sunnudag um störf
iSjóslysanefndar er samgöngu-
málaráðuneytið skipaði á sínum
tírna, til rannsóknar á sjóslysum
og orsökum þeirra. Að því loknu
urðu miklar umræður um sjó-
slysamál og ýmis ö'ryggismál
sjófarenda. Um kvöldið hófust
umræður um Sjómannaskólann.
Hafði Guðmundur H. Oddsson
framsögu fyrir Stýrimannaskól-
ann og Guðmundur Pétursson
fyrir Vélskólann, en á Alþingi
liggja fyrir nú frv. varðandi
báða þessa skóla.
Jafnframt var rætt álit Fjár-
•hagsnefndar varðandi reikninga
sambandsins og Sjómannablaðs-
ins Víkings, og hafði Guðmundur
H. Oddson framsögu, og álit
Allsherjarnefndar um skýrslu
sambandsstjórnar og hafði Böðv-
ar Steinlþórsson framsögu. Voru
reikningar og skýrslan síðan sam
þykkt samhljóða.
Á mánudag voru nefndar-
fundir haldnir, og þingfundur
hófst kl. 13.30.
Fyrsta mál á þingfundinum
var, að Sverrir Guðvarðarson
flutti erindi er hann nefndi „þjón
usta á vegum Farmanna- og
fiskimannasambands íslands" og
var því máli vísað til nefndar.
Örn Steinsson fylgdi úr hlaðí
tiilögu um aflaleysistrygginga-
sjóð og Andrés Finnbogason til-
lögu um vita- og hafnamál. Báð-
um þessum málum var vísað til
nefnda. Sigurður Þorbergssön
hafði framsögu fyrir Atvinnu- og
launamálanefnd, Jón S. Péturs-
son fyrir Sjávarútvegsnefnd og
Laga- og menntamálanefnd og
Böðvar Steinþórsson fyrir Alls-
herjarnefnd. Frá þessum nefnd-
um voru afgreidd frá þinginu
mál er snerta launamál, verk-
fall á togurum, undanþágur,
launamöguleika fyrir íslenzkar
skipasmíðastöðvar og tvö önnur
mál varðandi skipasmíðar innan-
lands, tillögur um fiskileit fyrir
togaraflotann og radarmerki, til-
lögur um menntun vélstjóra og
atvinnuréttindi þeirra og um líf-
eyrissjóði. Einnig_ um endurskoð
un fiskiveiðalöggjafarinnar, um
fiskii-ækt og skipting veiðisvæða
og um bygging síldarleitarskips.
Að lokum var rætt um mál varð
andi Sjómannaskólahúsið og lóð
þess og viktun síldar og hafði
Andrés Finnbogason framsögu
um það mál. Að lokum hafði
Tryggvi Gunnarsson framsögu
frá nefnd um skýrslu Sjóslysa-
nefndar.
SPILABORÐ
VERÐ kr. 1.610,00
KRISTJÁN
SIGGEIRSSON H.F.
Laugavegi 13.
Símar 13879 — 17172.
Rafmagns-
orgel
til sölu. Uppl. I síma 11059.