Morgunblaðið - 01.12.1965, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 1. des. 1965

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 95.00
I lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
1. DESEMBER
¥ dag er 1. desember og ís-
lendingar minnast eins
stærsta áfanga í sjálfstæðis-
baráttu þjóðarinnar, þegar
ísland- fékk fullveldi 1. des-
ember 1918. Að baki þeim á-
fanga lá mikil barátta og
margir af mætustu sonum
þessarar þjóðar helguðu lífs-
starf sitt þeirri baráttu. Lýð-
veldisstofnunin 17. júní 1944
var eðlileg afleiðing fullveld-
isviðurkenningarinnar 1918.
Þess vegna hvílir sérstakur
Ijómi yfir þessum degi í huga
þjóðarinnar allrar.
Sá háttur hefur tíðkazt um
langa hríð, að háskólastúdent-
ar og Stúdentafélag Reykja-
víkur annist hátíðahöldin í
sambandi við 1. desember, og
er það vel við hæfi, því að
einmitt úr röðum stúdenta
komu margir þeirra, sem
harðast og bezt börðust fyrir
sjálfstæði þjóðar sinnar fyrr
á árum og öldum.
Að minnast þessa dags
með þeim hætti, sem sómi er
að, er mikið hlutverk, og því
fylgir mikil ábyrgð. Háskóla-
stúdentar hafa yfirleitt sinnt
þessu mikilvæga hlutverki
með prýði, þótt stundum hafi
þess gætt, að annarleg sjónar-
mið hafi ráðið þar nokkru
um-.
Mest er um vert, að hátíða-
höldin 1. desember verði til
þess að minna þjóðina á
sjálfstæðisbaráttuna, og þá
menn, sem þar stóðu fremst
í fylkingu, minna núlifandi
kynslóðir á skyldur þeirra við
þetta land og þessa þjóð,
tungu hennar og stolta menn-
ingararfleifð.
ÁBYRGÐ ALLRA
¥ öllum Evrópulöndum, og
■*• þótt víðar væri leitað,
hefur þróunin undanfarin ár
verið sú, að kaupgjald og
verðlag hefur farið hækkandi
ár frá ári. Verðbólgan er því
ekki einungis áhyggjuefni
okkar íslendinga, heldur
flestra nágrannaþjóða okk-
ar, þótt segja megi með sanni
að hún sé mun meira vanda-
mál hér á landi en í þeim
löndum öðrum, sem við þekkj
um bezt til.
Um það verður ekki deilt,
að verðbólgan er það höfuð-
vandamál, sem við eigum við
að etja um þessar mundir, og
að núverandi ríkisstjórn hef-
ur ekki tekizt fremur en öðr-
Uip þeim ríkisstjórnum, sem
hér hafa setið að völdum að
takmarka verðbólguna við
það, sem hæfilegt og skað-
laust getur talizt.
Menn deila auðvitað um or-
*akir verðbólgunnar, en vænt
anlega eru flestir sammála
um, að þeir kjarasamningar,
*em gerðir hafa verið tvö síð-
astliðin ár hafa verið efnis-
Æ-------------------------
lega á þann veg, að þeir eiga
að auðvelda stjórnarvöldum
landsins að fást við verð-
bólgudrauginn. En það er
ekki eins auðvelt verkefni og
sumir vilja vera láta, að beizla
verðbólguófreskjuna svo, að
henni verði haldið innan hæfi
legra takmarka.
Alltof margir þjóðfélags-
þegnar telja sig nú hafa hag
af verðbólgunni og reiða sig
á hana til þess að greiða nið-
ur skuldir vegna húsabygg-
inga og annarra fram-
kvæmda. Þessi staðreynd, að
svo margir almennir borgarar
í landinu telja sig hafa hag
af verðbólgunni, gerir hana
auðvitað miklum mun erfið-
ari viðureignar heldur en ef
hinir almennu borgarar tækju
höndum saman við stjórnar-
völd landsins í baráttunni
gegn verðbólgunni.
Það er öllum kunnugt og
óþarft um það að deila, að
verðlag fer stöðugt hækkandi
hér á landi, þótt ekki sé það
í jafnmiklum mæli og and-
stöðublöð stjórnarinnar vilja
vera láta. En um það er eng-
um blöðum að fletta, að t.d.
byggingarkostnaður vex stöð-
ugt og ýmsar almennar vörur
og þjónusta hafa einnig hækk
að. Þessa þróun verður að
stöðva. En enginn þarf að
blekkja sig á því, að það verði
einungis gert með atbeina og
aðgerðum ríkisstjórnarinnar
og stjórnarvalda í landinu.
Hinn almenni neytandi ber í
þessum efnum ekki minni á-
byrgð heldur en þeir, sem
landinu stjórna. Hinn almenni
neytandi getur haft mjög mik
il áhrif á það, hvort þeir, sem
vöru og þjónustu selja kom-
ast upp með að hækka verð
vörunnar, eða hvort þeir
halda verðinu niðri eins og
þeir framast geta, vegna þess
að neytendur neita að kaupa
þá vöru og þjónustu sem
hækkuð er óhæfilega mikið.
Þeir, sem í viðskiptalífinu
starfa, verða líka að gera sér
grein fyrir því, að þeir bera
ekki minni ábyrgð heldur en
aðrir.
Kaupsýslumennirnir, sem
annast sölu og dreifingu vara
og iðnaðarmenn, sem annast
ýmsa þjónustu, verða að gera
sér grein fyrir því, að þjóð-
félagið á þá kröfu á hendur
þeim, að þeir komi fram af
fullkominni ábyrgðartilfinn-
ingu og hækki verðlag vara
og þjónustu ekki að ástæðu-
lausu. Þeim ber, og það er
þeirra skylda, að halda verð-
laginu niðri eins lengi og
framst er unnt. — Ein-
ungis með sameiginlegum að-
gerðum stjórnarvalda, al-
mannasamtaka, neytenda og
kaupsýslumanna, sameiginleg
Kekkonen:
„FRIDARSflTTMÁll“
NOREGS OG FINNLANDS
— Finnlandsforseti flytur ræðu, sem vakið
hefur mikla athygli á IMorðurlöndum
FINNLANDSFORSETI, Uhro
Kekkonen, vakti á mánudag
á ný máls á hugmynd sinni
um kjarnorkuvopnalaust
svæði á Norðurlöndum. Sam-
tímis lagði forsetinn til, að
Noregur og Finnland gerðu
með sér samning, sem tryggði
frið á landamærum ríkjanna
beggja, komi til alvarlegra
átaka milli stórveldanna.
í ræðu sinni, sem Kekkon-
en hélt í Helsingfors, sagði
hann, að slíkur samningur
myndi draga úr stríðshættu
vi’ð landamærin, og tryggja
réttindi samningsaðila. Væri
hér um að ræða eðlilegan lið
í norrænu samstarfi.
Kekkonen hélt ræðu sína,
degi áður en utanríkisróðherra
Finnlands, Ahti Karjalainen,
hélt til Stokkhólms, til við-
ræ'ðna við Torstein Nilsson, ut
anríkisráðheira Svíþjóðar. ■—
Ræðan hefur vakið mikla at-
hygli í Helsingfors, og benda
stjórnmálafréttaritarar þar á,
að svipaðar skoðanir hafi ekki
komið fram áður, af hálfu á-
byrgra manna þar í landi.
Hafa margir velt vöngum yfir
því, hva'ð fyrir Finnlandsfor-
seta vaki.
í upphafi ræðu sinnar minnt
ist Kekkonen á norrænt varn-
arbandalag, og vísaði hug-
myndinni um það á bug. Sagði
hann umræður um málið hafa
hafizt, er kosningar stó’ðu fyrir
dyrum í Noregi. Allt umtal
um slíkt bandalag væru nú ó-
þarfar, því að kosningaúrslit-
in þar í Tandi myndu ekki
leiða til breyttrar utanríkis-
stéfnu Noregs.
I>á vék forsetinn að því, að
í Noregi og Danmörku væru
að verki öfl, sem vildu slíta
samstarfi við Atlantshafs-
bandalagið, NATO, 1969. >ó
væri ekki ástæða til að ætla,
Kekkonen.
áð löndin segðu sig ú.r banda-
laginu.
Kekkonen vék einnig að
„Fennoskandia“, hugmynd,
sem skotið hefur upp kollin-
um á Norðurlöndum. Miðar
hún að því, að Noregur segi
sig úr Atlantshafsbandalaginu
og geri í þess stað samning við
Bandaríkin og Bretland, sams
konar samning og Finnar hafa
gert við Sovétríkin.
Talsmenn þessarar hug-
myndar setja hana fram á
þeirri forsendu, a'ð Finnland
segi þá upp samning sínum
við Sovétríkin, og Noregur og
Danmörk gangi bæði úr At-
lantshafsbandalaginu.
Kekkonen sagði það skoð-
un sína, að slíkar hugleiðing-
ar væru ekki tímabærar, hvað
viðvíkur Noregi og Danmörku,
því að allt benti til, að bæði
ríkin yrðu framvegis meðlim-
ir í Atlantshafsbandalaginu.
Hvað viðvíkur Finnlandi, þá
sagði forsetinn, að hugmynd-
in væri byggð á misskilningi
á utanríkisstefnu Finnlands.
Finnlandsforseti sagði, að
dreifing karnorkuvopna væri
hættulegasta vandacmál líð-
andi stundar. Víða um heim
væru alvarleg deilumál óleyst,
og frekari dreifing kjarnorku-
Frh. á bls. 12
um skilningi þessara aðila á
því, að verðlaginu verður að
halda niðri, getum við haft
nokkra von um að hefta þá
verðbólguþróun, sem ein-
kennt hefur efnahagsmál ís-
lendinga meir en nokkuð ann
að. Verðbólgan verður ekki
heft fyrr en allir aðilar í land
inu gera sér grein fyrir þeim
hag, sem þeir hafa af því að
stöðva verðbólguna, og það er
vissulega tími til kominn að
hver og einn líti í eigin barm
og geri sér grein fyrir skyld-
um sínum við þjóðfélagið í
þessum efnum.
ÓSANNINDA-
MENN
reinilegt er, að málgagn
Framsóknarmanna hefur
nú gert sér grein fyrir því,
hve alvarleg pólitísk mistök
það voru hjá Framsóknar-
mönnum að reyna að nota
embættisveitinguna í Hafnar-
firði til þess að magna upp
árásir á ríkisstjórnina. Eins
og sjá má af skrifum mál-
gagns Framsóknarflokksins,
er það blað nú á skipulags-
lausum flótta á hverjum degi
og grípur þá til þess ráðs, sem
hendi er næst, að beita hrein-
um ósannindum í málflutn-
ingi sínum, enda virðist það
telja sóma sínum bezt borgið
með þeim hætti.
Glöggt dæmi um hina al-
geru uppgjöf Framsóknar-
manna í þessu máli er sú fá-
ránlega fullyrðing þeirra,
að sú staðreynd, að ýmsir
bæjarfógetar og sýslumenn,
sem Bjarni Benediktsson
skipaði í dómsmálaráðherra-
tíð sinni, hafa síðar verið
kjörnir fulltrúar héraða sinna
á Alþingi. Telja Framsóknar-
menn þetta sýna, að við skip-
un þessara embættismanna
hafi verið beitt pólitískri mis-
beitingu. Fróðlegt væri að
vita, hvað fólk í þeim héruð-
um, sem sent hafa þessa em-
bættismenn, sem fulltrúa á
Alþingi, hefur um það að
segja, að fyrrverandi dóms-
málaráðherra hafi sent þeim
þingmannsefnin. Skýringin
er auðvitað sú, að kjósendur
á þessum stöðum hafa treyst
þessum embættismönnum bet
ur heldur en öðrum til þess
að fara með málefni sín á Al-
þingi og byggist það á álit auð
vitað á embættisstörfum
þeirra heima í héraði. Fátt
sýnir því betur, að fyrrver-
andi dómsmálaráðherra hefur
tekizt vel í embættaveiting-
um þeim sem hér um ræðir,
en einmitt það, að kjósendur
hafa valið þessa menn til enn
meiri trúnaðarstarfa.
Og þegar rökin þrýtur, gríp
ur Tíminn til ósanninda, jafn-
vel þótt flett hafi verið ofan
af ósannindavæli hans frammi
fyrir alþjóð. í forustugrein
blaðsins í gær er t.d. alger-
lega rangsnúið ummælum for
sætisráðherra á Alþingi fyr-
ir nokkrum dögum um skip-
un Gizurar Bergsteinssonar í
hæstaréttardómaraembætti,
greinilega í þeim tilgangi að
koma á framfæri hnjóðsyrð-
um um þennan gætna og val-
inkunna hæstaréttardómara.
Þeir, sem stjórna skrifum
þessa málgagns annars
stærsta stjórnmálaflokks þjóð
arinnar, ættu að hafa það
hugfast, að þeir vaxa ekki af
slíkum skrifum. Það hefur
aldrei þótt sæmdarauki að
því á íslandi að opinbera sig
sem ósannindamenn, en það
er einmitt það, sem ritstjórar
Tímans gera nú daglega í
blaði sínu og verða minni
menn fyrir.