Morgunblaðið - 27.04.1966, Blaðsíða 20

MORCUNBl'ÁtilÐ
iVfiðvit'uclagiir 27. apríí 1966
Frá aSalfundi Iðnaðarbankans, sem haldinn var fyrir nokkru. Uluthafar í Iðnaðarbankanum eru um 1200 en bankinn var stofnsettur að frumkvæði iðnrck
lönaöarbankinn - lyftistöng innlendum iðnaöi
- Innlán hafa aukizt úr 17 millj. 1953 í 411 millj. 1965
- Endurkaup afurðavíxla og gjaldeyrisviðskipti nauðsynleg
- Rætt við Braga Hannesson, bankastjdra
Tvær lánastofnanir hafa öðr-
um fremur átt ríkan þátt í
vexti innlends iðnaðar á síð-
usfu árum, en það eru Iðn-
aðarbanki Islands h.f. og Iðn-
lánasjóður. Iðnaðarbanki ís-
lands hóf starfsemi sína í júní
1953, og hefur vaxið jafnt og
þétt síðan. í lok fyrsta starfs-
árs námu innlán rúmlega 17
milljónum króna, en í lok árs
ins 1965 námu þau rúmlega
411 milljónum króna. Bank-
inn hefur byggt stórhýsi í
Reykjavík, og jafnframt opn-
að útibú í Hafnarfirði og á
Akureyri og mun bráðlega
opna útibú í Reykjavík. —
Morgunblaðið átti fyrir
nokkru viðtal við bankastjóra
Iðnaðarbankans, þá Braga
Hannesson og Pétur Sæmund
sen um starfsemi Iðnaðar-
bankans og Iðnlánasjóðs.
Stofnaður fyrir forgöngu
iðnrekenda og iðnaðarmanna
Bragi Hannesson skýrði svo
írá starfsemi Iðnaðarbankans:
„Bankinn hóf starfsemi sína
lem fyrr segir hinn 25. júní 1953.
Hann byrjaði í húsi Nýja Bíós í
Lækjargötu, og var þar til húsa
í 9 ár, eða þar til flutt var i hið
nýja bankahús við Laekjargötu
10.
Iðnaðarbankinn er stofnaður
fyrir forgöngu Landssambands
iðnaðarmanna og Félags ísl. iðn-
rekenda. Iðnaðarmenn og iðnrek
endur áttu meirihluta hlutafjár,
en ríkissjóður minnihlutann. —
Upphaflega voru hlutföllin 3
milljónir á móti 3%. Síðan hef-
ur hlutaféð verið aukið, og hef-
ur hlutfallið breyzt, þannig að
ríkissjóður á fjórar milljónir, en
einkaaðilar 10 milljónir. Iðnaðar-
bankinn er raunverulega fyrsti
einkabankinn sem stofnaður er
hér á landi, síðan íslandsbanka
leið, en hlutdeild einkaaðila í
Útvegsbankanum á sínum tíma
var’ sáralítil."
„H'lutverk Iðnaðarbankans1*,
sagði Bragi Hannesson, „er að
styðja og efla iðnaðinn í land-
inu. Fyrsti bankastjóri hans var
Helgi Hermann Eiríksson, fyrsti
formaður Landssambands iðnað-
armanna og fyrrv. skólastjóri
Iðnskólans í Reykjavík. Bank-
inn hefur vaxið jafnt og þétt frá
stofnun sinni, en þó mest síð-
ustu þrjú árin. Á þeim tima
. hafa innlán í bankann hækkað
um rúm 100%, eða úr 204 millj.
í 411 milljónir króna.
í nóvember 1964 opnaði Iðn-
aðarbankinn útibú i Hafnar-
firði, og hefur starfsemi þess
gengið mjög vel, þannig að um
síðustu áramót námu innstæður
rúmum 25 milljónum króna. Ári
síðar, í nóvember 1965, var opn-
að útibú á Akureyri. Starfsemi
þess hefur einnig gengið mjög
vel. Um síðustu mánaðamót
voru innistæður þar yfir 15
milljónir króna. Bankinn
keypti neðstu hæð í. Sjálfstæðis-
húsinu, glæsilegt húsnæði, og
hefur þar aðstöðu í náinni fram-
tíð til stækkunar. Opnun þriðja
útibúsins er á döfinni, og hefur
bankinn nýlega fest kaup á hús-
næði í Háaleitishverfi við Háa-
leitisbraut 58, og er fengið
leyfi til að hefja þar rekstur úti-
bús, sem væntanlega mun taka
til starfa síðar á þessu ári. Við
höfum því opnað eitt útibú á ári
síðastliðin þrjú ár“, segir Bragi
Haiuiesson. „Þessu nýja útibúi í
Háaleitishverfi er ætlað að þjóna
viðskiptamönnum bankans, sem
eru staðsettir í iðnaðarhverfum
austur í borginni. Opnun útibúa
á Akureyri og í Hafnarfirði er
í samræmi við þá stefnu bank-
ans, að veita iðnaðinum í tveim-
ur stærstu iðnaðarbæjum lands-
ins utan Reykjavíkur nauðsyn-
lega þjónustu".
1200 hluthafar
Við spyrjum Braga Hannes-
son um fjölda hluthafa í Iðnað-
arbankanum og segir hann, að
þeir séu nú um 1200. Um hluta-
fé bankans er það að segja, að
frjálst er að auka það með sam-
þykkt aðalfundar. Iðnaðarbank-
inn hefur greitt hluthöfum sín-
um arð frá 1960.
Um starfsemi bankans al-
mennt segir Bragi Hannesson:
— Eftirspurn eftir lánsfé er
geysilega mikil og raunar úti-
lokað að sinna því í samræmi við
þær óskir sem þar koma fram,
jafnvel þótt um góð mál sé að
ræða. Bankarnir fái ekki að
nota allt sitt fé þar sem Seðla-
bankinn bindur ákveðinn hluta
af innlánsaukningunni, en það
fé er notað til þess að mynda
gjaldeyrisvarasjóð og standa
undir endurkaupum afurðavíxla.
Þannig eru nú 77.7 milljónir
króna bundnar í Seðlabankan-
um frá Iðnaðarbankanum.
— Hvað er það sem aðallega
hefur áhrif á getu bankans til
útlána?
— Innlánsfé er grundvöllur út
lána bankans, þannig að vöxtur
innlána hefur það í för með sér
að fyrirgreiðsla bankans verður
meiri. Um sl. áramót námu út-
lán Iðnaðarbankans samtals 348
millj. kr. Hins vegar hafa sveifl-
ur í innlánum mikil áhrif á út-
lán, og sérstaklega veldur
greiðsla söluskatts því að innlán
lækka mikið meðan á því stend-
ur, en það er fjórum sinnum á
ári. Okkur finnst athugandi, að
söluskattur sé greiddur mánað-
arlega til þess að draga úr þess-
um sveiflum, sem verða sífellt
stærri og stærri. .
Við spyrjum Braga Hannes-
son að lokum hvaða umbætur
Iðnaðarbankinn telji nauðsyn-
legar til þess að bankinn geti
betúr þjónað iðnaðinum í larid-
inu, og hann segir, að endur-
kaup á afurðavíxlum iðnaðarins
séu tvímælalaust mikilvæg. „Það
mál hefur lengi verið á döfinni,
og ætla má,'>að það sé að kom-
ast í höfn, og er það mikið fagn-
aðarefni. Einnig teljum við, að
það hljóti að koma að því að
Iðnaðarbankinn fái réttindi til
gjaldeyrisviðskipta, enda mun
það bæta aðstöðu bankans mjög
til þess að veita viðskiptavinim-
um sem bezta þjónustu“.
Iðnaðarbankinn er ung
lánastofnun, sem fyrst og
fremst er byggð upp af fram-
taki iðnaðarmanna og iðnrek-
enda sjálfra. Á þeim stutta
tíma, sem bankinn hefur
starfað, hefur hann, svo ekki
verður um villzt, sannað gildi
sitt fyrir uppbyggingu iðnað-
arins í landinu og er það á-
nægjuefni og til fyrirmyndar
að einkaaðilar í iðnaðarstétt
hafa þannig að eigin frum-
kvæði byggt upp blómlega og
vaxandi lánastofnun.
Iðnlánasjóðu r veitti 58,4
millj. í lán á sl. ári
— Stórefling sjóðsins samþykkt ó Alþingi
— Rætt við Pétur Sæmundsen, bankastjóra
Á aðalfundi Iðnaðarbanka
íslands fyrir nokkru kom
fram að á síðastliðnu ári
veitti Iðnlánasjóður lán að
upphæð samtals 58.4 millj.
króna, og nema útlán sjóðs-
ins nú alls 139,6 milljónum
króna. Eigið fé sjóðsins óx
um 24,4 milljónir króna á ár-
inu og er þá samtals orðið 72
milljónir króna. Fyrir nokkru
flutti ríkisstjórnin á Alþingi
frumvarp, sem gerir ráð fyrir
stóreflingu Iðnlánasjóðs, en í
því er í fyrsta lagi gert ráð
fyrir að fimmfalda árlegt
framlag ríkissjóðs til Iðn-
lánasjóðs úr 2 milljónum
króna í 10 milljónir króna.
Þá er lántökuheimild Iðn-
lánasjóðs, sem var 100 millj.
hækkuð í 150 milljónir króna,
og ný lántökuheimild veitt
vegna hagræðingarlána allt
að 100 milljónum króna. Er
þetta frumvarp orðið að lög-
um.
Fétur Sæmundsen, annar
af bankastjórum Iðnaðar-
bankans, á sæti í stjórn Iðn-
lánasjóðs, sem er stofnlána-
sjóður iðnaðarrins í landinu.
Við ræddum við hann um
starfsemi Iðnlánasjóðs.
Pétur Sæmundsen skýrir okk-
ur í stuttu máli frá sögu Iðn-
lánasjóðs:
„Hann var stofnaður í janúar
1935, og var þá framlag ríkis-
sjóðs til sjóðsins ákveðið krónur
25 þúsund á ári næstu 10 ár. Þá
var yfirstjórn Iðnlánasjóðs í
höndum atvinnumálaráðherre,
en Útvegsbanka íslands var fal-
in stjórn hans og meðferð. 1941
er gerð breyting á lögum um Iðn
lánasjóð, og er þá ríkissjóðs-
framlag hækkað í 65 þúsund
krónur á ári, og sjóðnum er enn-
fremur heimilað að gefa út hand
hafavaxtabréf, sem nema mega
allt að tvöföldum höfuðstóli
hans. Næst er breyting gerð á
lögum sjóðsins 1946, en þá er
framlag ríkissjóðs hækkað f
krónur 300 þúsund á ári, og nú
má sjóðurinn gefa út handhafa-
vaxtabréf sem nema allt að þre-
földum höfuðstól sjóðsins á
hverjum tíma, en með stofnun
Iðnaðarbankans er honum falin
starfræksla Iðnlánasjóðs. 1963 er
gerð veruleg breyting á lögum
Framhald á bls. 22