Morgunblaðið - 06.09.1966, Blaðsíða 16

16
«
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastióri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
P.itstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Knstinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
f lausasölu kr. 7.00 eintakið.
„HIN LEIÐIN“
TJlutverk stjórnarandstöðu
í lýðræðislandi á að vera
að gagnrýna það, sem aflaga
kann að fara, en jafnframt að
skýra skorinort frá því, hvaða
stefnu stjórnarandstaðan
myndi fylgja, ef hún fengi
ráðið. Stjórnarandstöðuflokk
arnir hafa nú um skeið verið
tveir hér á landi, Framsókn-
arflokkurinn og Kommúnista
flokkurinn, ef flokk skyldi
kalla.
- Um kommúnista er það að
segja, að enginn býst við
neinum úrræðum úr þeirri
átt, einfaldlega vegna þess að
markmið kommúnista er að
berjast gegn framförum og
velsæld í lýðræðisþjóðfélög-
um. Þeir telja lýðsræðislega
skipun skaðvænlega og keppa
að því að kollvarpa lýðræðis-
skipulaginu.
Hins vegar ætti að vera
hægt að ætlast til þess af
Framsóknarflokknum, að
hann skýrði stefnu sína.
Margoft hefur verið eftir því
leitað, að flokkurinn segði
hver stefna hans væri í þýð-
ingarmestu efnahagsmálum.
En engin svör hafa fengizt,
sem unnt sé að botna upp eða
niður í. Framsóknarforingj-
arnir skilja að vísu, að sú
skylda hvílir á þeoim, að þeir
skýri frá því, hver stefna
þeirra sé. Þess vegna hafa
þeir líka nefnt „hina leið-
ina“, en tekst ekki að skýra í
hverju hún sé fólgin. Þeir
segja bara að allt eigi að gera
öðruvísi en nú er gert og
stjórnarstefnan sé röng í einu
og öllu.
Morgunblaðið hefur rifjað
upp hver stefna Framsóknar-
flokksins hafi verið í efna-
hagsmálum alla tíð. Hann
hefur ætíð viljað höftin haft-
anna vegna, og skulu hér til-
* færð fleiri dæmi um þessa
skoðun flokksins. Þannig
sagði t. d. í Tímanum 1947:
„Það vekur að sjálfsögðu
talsverða athygli meðal ís-
lendinga, að Svíar hafa leitt
í lög hjá sér þá stefnu, sem
andstæðingar Framsóknar-
manna kenna löngum hér við
Eystein Jónsson. Svíar hafa
lögbundið allan innflutning
sinn þannig, að það þarf opin
bert leyfi til þess að flytja
inn hvers konar vörur ....
Svo mikið er víst að dæmi
Svía mun verða íslendingum
*hvöt til þess að fylgja með
áhuga og skilningi þeim ráð-
stöfunum, sem ríkisstjórnin
er nú að lögfesta með frum-
varpinu um Fjárhagsráð. .
Og í febrúar sama ár sagði
í Tímanum:
„Þá skipun ætti að taka
upp, að menn gætu ekki seit
bíla nema í gegnum opinbera
sölumiðstöð, sem ákvæði
verð bílanna og sæi um, að
þeir kaupendur gengju fyrir,
er hefðu mesta þörf fynr,
þá.......“
Þannig hafa Framsóknar-
leiðtogarnir ætíð boðað höft
og þvinganir, og enn eiga
þeir við það, að hér eigi að
ríkja haftakerfi, þegar þeir
tala um „hina leiðina“. Og
þeir hafa líka verið hlynntir
skömmtun og útdeilingu gæð
anna. Þannig sagði í Tíman-
um 1947:
„Hinar nýju skömmtunar-
ráðstafanir . hafa sætt töl'u-
verðri gagnrýni og hafa þær
aðallega beinzt gegn ýmsum
ágöllum á framkvæmdinni.
Þegar hafa verið gerðar ráð-
stafanir til að bæta úr sum-
um ágöllum. T. d. hefur ver-
ið ákveðið að veita nýjura
heimilum sérstakan bús -
áhaldaskammt og barnshaf-
andi konum vefnaðarvöru-
skammt........“
Hafa þessar ráðstafanir
sýnilega átt að sýna mikla
rausn. En á þessi ummæ i
er hér minnt til þess að menn
haldi ekki að haftakerfið sé
eilíflega úr sögunni. Það
byggist á vilja stjórnarvalda,
hvort frjálsræði ríkir eða
ekki. Að sjálfsögðu er unnt
að koma haftakerfinu á að
nýju, ef menn kjósa yfir sig
þá, sem tilbiðja höftin. Þess
vegna þurfa menn að renna
huganum aftur til þess tíma,
er allt var reist á höftum,
ásamt vöruskorti og svarta-
markaði, hvenær, sem þeir
heyra talað um „hina leið-
ina“.
ÁSTÆÐULAUS
ÓTTI
¥ Tndanfarna mánuði hafa
^ ýmsir aðilar í bænda-
stétt látið mikið til sín heyra
og talið að uggvænlegt
ástand væri í verðlagsmálum
landbúnaðarins, og ekki
myndi fást fullt verð fyrir
landbúnaðarafurðirnar.
Ingólfur Jónsson landbúo-
aðarráð’herra benti strax á
það — og hefur síðan marg-
endurtekið, og síðast á stétt-
arsambandsþingi fyrir
skömmu — að þessi ótti væri
ástæðulaus, og ástandið ekki
á þann veg, sem þessir menn
héldu. Hefur hann bent á, að
sennilega mundi fullt verð
fást fyrir afurðirnar í ár,
enda bendir nú flest til að
svo verði.
En hver niðurstaðan verð-
ur, kemur í ljós á sínum
tíma, og þess vegna er
ástæðulaust að deila um það
nú
MORCUNBLADIÐ
Þriðjudagur 6. sept. 1966
Þriðjudagur 6. sept. 1966
MORGUNBLAÐIÐ
17
/
Rauðu varðliðarnir
—■ og menningar-
byltingin í Kína
Ryðja burtu erBendum á-
hrifum og gamalli menningu
Stúlka úr æskulýðsfylkingunni festir upp áróðursmiða.
„Menningarbylting“ verka-
lýðsins í Kína, eins og leið-
togarnir vilja nefna hreinsan-
ir þær, sem gerðar hafa verið
þar í landi að undanförnu,
kom mörgum að óvörum, og
fæstir vissu hvað um var að
vera í upphafi. En menningar
byltingin breiddist út, og
brátt kom í ljós hvað um var
að vera. Það var Mao Tse-
tung, hinn aldni leiðtogi kín-
verskra kommúnista, sem var
driffjöðrin á bak við bylting-
una, og tilgangurinn var að út
rýma öllum erlendum áhrif-
um og rífa niður fornan menn
ingararf Kínverja. En í stað
þess, sem niður var brotið,
fengu Kínverjar kenningar
Maos og hugsjónir til að
hugga sig við. Og slagorðið
var: ,>Rífum niður gamla
heiminn. Byggjum upp nýja
heiminn.“
★
Menningarbyltingin fekk
fljótlega æskulýðinn til fyJg-
is við sig. Æskulýðsfylkingin,
sem nefnist „Rauðu varðlið-
arnir“, hefur vaðið uppi und-
anfarna daga með persónúleg
um árásum, ofbeldi, ránum og
skemmdarverkum, sem inmn
hafa verið í nafni Mao Tse-
tungs og þessvegna afsökúð.
Þó mun leiðtogunúm bykja
æskulýðurinn hafa gengid feti
of langt, því nú rieíur varð-
liðunum verið bent á að hent
ugra sé að fara að fólki með
góðu en að beita valdi.
Ef dæma má af kínversk-
um blöðum eru kenningar og
hugsjónir Mao Tes-tungs
mjög áhrifaríkar. Hér fara á
eftir nokkrar glefsur úr blöð
unum þar að lútandi:
„Yfirstjórnandi járn-
brautarlestarinnar ekur
hratt og örugglega vegna
þess að hann hefur numið
ritverk Maos flokksleiðioga
og lítur á þau sem hin
æðstu fyrirmæli. Hann ek-
ur vel þrátt fyrir þá stað-
reynd að dráttarvagninn
hans er hundgamalt verk-
færi sem endurskoðunar-
sinnarnir seldu okkur (þ.e.
Sovétríkin).“
„í sjúkrahúsi í Peking
hefur mjög góður árangur
náðst í að lækna brunasár,
og rúmlega 95% sjúklinga
fá nú bata . . . Þetta er
ávöxturinn af beitingu
hugsjóna Mao Tes-tungs í
þágu læknavísindanna/'
„Matsveinar hjá einni
deild alþýðuhersins drógu
að húni hinn rauða fána
hugsjóna Mao Tes-tungs . .
og styttu tímann, sem þarf
til að sjóða hrísgrjón.“
Sagt er að eiginkona Maos,
sú fjórða, sem hér sést á mynd
inni, sé einn af leiðtogum
„ menningarbyitingarinnar. “
Hún er rúmlega fimmtug og
var áður leikkona. Hét hún
þá Lan Ping, en ber nú nafn-
ið Chiang Ching.
,.Af framförum borð-
tennis Iiðsins má greini-
lega sjá að það eru hugsjon
ir Mao Tes-tungs, sem leitt
hafa liðið úr veikleika í
styrkleika.“
„Sumir trúa því ekki að
fjöður af kjúklingi geti
risið upp til himna, af því
þeir sjá ekki undir yíir-
borðið . . . Undir leiðsögn
hugsjóna Mao Tes-tungs og
hins óviðjafnanlega yfir-
burðakerfis sósíalismans,
geta kjúklingafjaðrir vissu
lega risið til himna, og
margar hafa gert það.“
Það kann að vera að þessar
yfirlýsingar þyki koma nokk-
uð einkennilega fyrir sjónir,
en þær eru sá boðskapur, sem
á að sýna kínverskum blaða-
lesendum almætti Mao T.:e-
tungs.
f nafni almættisins.
Og það er í nafni þessa al-
mættis, sem æskulýðsfylking
ingin „Rauðu varðliðarmr"
fer hamförum víða í Kína.
Aðal starfsemi varðliðanna er
í Peking. Þar hafa þeir farið
í hópgöngu um götur borgar-
innar til stuðnings kenning-
um Maos. Þeir hafa ráðizt á
aðra unglinga, sem borið hafa
vestræn klæði, svo ekki sé
minnst á þá, er afvegaleiddir
eru og tekið hafa upp
þann vestræna ósið að safna
„Bítlahári“ og ganga í að-
skornum buxum. Þessir ung-
lingar voru kliptir, og buxna
saumunum þeirr.a sprett upp.
Konur voru reknar heim til
að þvo liði úr hári sínu og
hreinsa af sér varalit og púð
ur. Þær sem báru vestræn íöt
flýttu sér að skipta um og
klæðast síðbuxum og blúsum.
Þannig var upphafið. en ungl-
ingarnir færðu sig íljótlega
upp á skaftið er þeir sáu að
þeim var allt leyfilegt. Nú
tóku varðliðarnir að ryðjast
inn á heimili borgarbúa og
flytja á brott þaðan allt, sem
þeir gátu sagt að væri af
vestrænum uppruna. Og þeir,
sem ekki voru taldir nægilega
fylgispakir við varðliðana
voru látnir ganga um göturn-
ar úðaðir í hveiti til að sýna
að þeir væru ekki nógu „rauð
ir“. Þar sem rautt ér litur
byltingarinnar þótti varðiið-
unum ekki rétt að sá litur
væri notaður sem stöðvunar-
ljós í umferðarljósum, og
kröfðust þess að því yrði snú-
ið við. Grænt átti að vera
stöðvunarlitur, en rautt að
þýða „áfram“.
Næst báru varðliðar/jir
fram kröfur um að húseigend
ur afhentu verkamönnum hús
sín, og að ekki yrði krafizt
húsaleigu. Stöðva átti allar
kaupgreiðslur til „kapítalir.ta ‘
og leigubílstjórum skipað að
fara með bifreiðir sínar upp
í sveit til að flytja bændur cg
landbúnaðarverkamenn. í
Peking eru notuð reiðhjól með
farþegasæti til mannflut.riinga
en nú var mönnum bannað að
nota þessi tæki nema far-
þegarnir vildu sjálfir stíga
hjólin og láta ökumanninn
sitja í farþegasætinu. En fyr-
ir þetta urðu farþegainir að
sjálfsögðu að greiða e;ns cg
um flutninga væri að ræða.
Götunöfnum breytt
Götunöfn þóttu sum ekki
heppileg, og gengu því varð-
liðarnir í að breyta þeim.
„Torg hins himneska friðar“
er eitt aðaltorgið í Peking, og
þar hafa margir fjöldafundir-
kommúnista verið haldnir á
undanförnum árum. En nafn-
ið féll ekki varðliðunum, svo
nú heitir torgið ..Austiið er
rautt“. Sendiráðsstræt.ið, sem
flest erlendu sendiráðin í
Peking eru við, hlaut nafúið
,And-heimsvaldastefnu stræti1
Aðrar götur hlutu nötnin
„Komið í veg fyrir endurskoð
unarstefnuna“ og „rljálpum
Vietnam“.
Ekkert var þessum ungu
varðliðum heilagt. Trúarbrt gð
eru ekki hátt skrifuð hjá
þeim, og þeir réðust á kir.k.i-
ur, klaustur og musteri, höíðu
þar í frammi skemmdarverk
og misþyrmdu starfsfóiki.
Einnig fóru þeir inn á heimili
Kínverja, sem taldir voru lík-
legir til að hafa safnað auði.
Var þeim fyrirskipað að hafa
sig. á brott frá Peking innán
þriggja daga og gefa sig alþýð
unni á vald. Kínverjar, sem
búsettir höfðu verið erlendis,
en voru fluttir til heimaiands
ins til að eyða þar elhnni,
fengu engu vægari meðferð.
Þeim var fyrirskipað að halda
upp í sveit og vinna þar iand
búnaðarstörf.
Varðliðarnir réðu lögum og
lofum. Þeir settu upp dóm-
stóla á götum úti, og kváðu
þar upp dóma eins og þeirn
sýndist. Margir hlutu dóma
fyrir afskipti af útlendingum
Læknar, sem höfðu aðstoðað
útlendinga. voru til dæmis
dæmdir til að ganga á hnián-
um í rennusteinunum. Við
Peking-háskóla hvöttu varð-
liðarnir nemendur til að
hrækja á kennara sína .Og í
Shanghai voru tveir prófess-
orar neyddir til að ganga
naktir fyrir framan nemend-
urna.
Við sendiráð Sovétríkjanna.
Erlend sendiráð urðu einn-
ig fyrir barðinu á æskulýðs-
fylkingunni, og þá einkum
sendiráð Sovétríkj anna. Varð
liðarnir flykktust fyrir fram
an sovézka sendiráðið og
hindruðu starfsmenn í að kom
ast þaðan með því að loka
hliðinu með stórri mynd af
Mao Tse-tung. Og að lokinni
heimsókn stjórnarfulltrúa frá
Afríku komst sovézki sendi-
herrann ekki út á flugvöll til
að kveðja vegna þyrpingar
varðliða við sendiráðið. Héldu
varðliðarnir nokkra fjölda-
fundi nálægt sovézka sendi-
ráðinu þar sem þeir formæltu
„ endurskoðunarstefnunni “,
börðu trumbur og léku á
lúðra, en gnýrinn var magn-
aður með hátölurum, sem
beint var að sendiráðinu.
Þannig hefur þetta gengið
dag eftir dag í Peking og
fleiri borgum Kína. Nýjasta
tiltæki varðliðanna var svo
að loka útlendingakirkjugarði
borgarinnar nú um helgina.
Hefur kirkjugarðurinn jafn-
framt hlotið nýtt nafn og
heitir nú „Aldingarður and-
heimsvaldasinna og and-endur
skoðunarsinna“. Að sögn NTB
fréttastofunnar í gær var út-
lendum sendiráðsstarfsmönn-
um og fréttamönnum vísað
frá kirkjugarðinum er þeir
reyndu að komast þangað. En
við innganginn er komið
skilti þar sem á stendur að
engir útlendingar fái þar
aðgang. Lík um 200 útlend-
inga, aðallega Breta og
Frakka, eru grafin þarna.
Á skiltinu við kirkjugarð-
inn stendur: Við viljum fjar-
lægja öll spor eftir heims-
valdastefnu og endurskoðunar
stefnu í landi okkar. Það eiga
engin spor að vera eftir árás-
armenn og endurskoðunar-
sinna í okkar mikla landi, og
alls ekki í Peking, miðdepli
alheimsbyltingarinnar.
Sendiherra kommúnista
fjarverandi.
Það er talið athyglisvert að
allir sendiherrar Austur-
Evrópuríkja í Peking eru
farnir þaðán, nema sendiherra
Albaníu. Eru sendiherrarnir
allir farnir til viðræðna við
ríkisstjórnir sínar, og óvíst
hvenær þeir koma aftur til
Kína. Sovézki sendiherrann,
Sergej Lapin, var væntanleg
ur til Peking á næstunni eftir
heimsókn til Moskvu. en til-
kynnt var á sunnudag að
Lapin hefði frestað förinni um
óákveðinn tíma. Er brottvist
hans sett í samband við ó-
eirðir Rauðu varðliðanna við
sendiráðið í Peking. Er jafn-
vel sagt að verið geti um að
ræða athugun á því hvort So-
vétríkjunum beri að slíta
stjórnmálasambandi við Kina.
En hér er að sjálfsögðu að-
eins um getgátur að ræða. En
bæði ríkisstjórn Sovétríkj-
anna og stjórn Austur Þýzka
lands hafa sent Kínverjum
harðorð mótmæli vegna að-
gerða við sendiráðin í Peking.
Einnig hefur Antonin Novotny
forseti Tékkóslóvakíu, ráðizt
harðlega á kínversku ieið-
togana og sakað þá um að
skapa sundrungu í kommún-
istaríkjunum.
Hvort Sovétríkin gripa til
róttækra aðgerða gagnvart
Kína er ekki vitað. En inargt
bendir til þess að leiðt.ogarn-
ir í Kreml muni hefja nýja
lotu í hugsjónabaráttunni vð
kínversku leiðtogana. í fyrsta
skipti síðan 1964 birta nú
sovézk blöð harðar árásir á
Kína og frásagnir af aðgerð-
um Rauðu varðliðanna víða
um landið. Haft er eftir á-
reiðanlegum heimildum í
Moskvu að sovézku leiðtog-
arnir hafi einnig leitað til
leiðtoga annara kommúnist.a-
ríkja úm stuðning við að
gagnrýna ástandið í Kína. Er
þetta algjör stefnubreyting í
Sovétríkjunum, sem undanfar
in tvö ár hafa forðast aliar
illdeilur við Kínverja, þótt
Kínverjar hafi gefið mórg
tækifæri.
Til okkar kæra flokks! Skólatafla í enskutíma í Peking.
Farþegarnir slíga, ekillinn á frí
MAO TSE-TUNG
í frístundum sínum leika nemendur sér að því að ráðast á myndir af Johnson Bandaríkjaforseta og Chiang Kai Shek, forseta Formósu. Á myndinni lengst til vinstri er unglingur að gera árás á mynd af Johnson með byssusting að vopni.