Morgunblaðið - 14.12.1966, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 14.12.1966, Blaðsíða 16
Ið MORCUNBLADIÐ Miðvikudagur 14. dea. 1968 Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthías Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson. Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson. Ritstjórn: Aðalstræti 8. Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480. í lausasölu kr. á mánuði innanlands. Áskriftargjald kr. 105.00 7.00 eintakið. VERÐSTÖÐ VUN OG KA UPGJALDSMÁL Aldraður einræðisherra býr í haginn fyrir komandi ár A Tlmfklar umræður hafa enn orðið á Alþingi um Verðtetöðvunarfrumvarp rík- isstjórnarinnar og við aðra umræðu í neðri deild si. mánudag flutti Bjarni Bene- diktsson, forsætisráðherra, ræðu þar sem hann fjallaði um málflutning stjórnarand- stæðinga og vék að viðhorf- unum í kaupgjaldsmálum. Vegna fullyxðinga stjórn- arandstæðinga um orsakir verðhækkana síðan í júní 1964, benti Bjarni Beneditks- son á, að skýrar upplýsingar lægju fyrir um það, hvað hefði haft mest áhrif á hækk- un vísitölunnar á þessu tíma- bili og kæmi það m.a. glögg- lega fram í skýrslu Efnahags- stofnunarinnar ti'l Hagráðs. Forsætisráðherra benti á í þessu sambandi, að hækkan- ir á erlendum vörum og álagn ing á seldri vck-u ætti sáralít- inn hlut að þessu máli. Þá gerði forsætisráðherra að umtalsefni fullyrðingar stjórnarandstöðunnar, að rák isstjómin hefði hvikað frá upphaflegri stefnu sinni, sem boðuð var 1960 og sagði: „Margir hafa sagt, að við vær um að gera það, sem við sögð- um einu sinni að við ætluð- um ekki að gera. Vissulega er margt til í því, en taka verð- ur tU greina, að þessi ríkis- stjórn hefur setið lengur að völdum en nokkur önnur, og hin tíðu stjórnarskipti urðu m.a. vegna hinna öru sveiflna í íslenzku þjóðfélagi. íslenzk- ir atvinnuvegir eru þess eðl- ts, að erfitt er að spá langt fram í tímann, og ekkert sýn- ir betur hve fráleitt er að vera með eina lausn til frarn- búðar, að fyrir tveimur vik- vm var síldarlýsi í £ 50 og þá ræddum við hér í þinginu um það að vel gæti þetta verð erðið til frambúðar, en núna •r síldarlýsið komið upp í £65 og enginn veit hvað það verður lengi. Og þar sem »vona óvissa er ríkjandi í þessum okkar stærsta útflutn feigsatvinnuvegi er ekki hægt «ð vera að binda sig við ein- hverja ákveðna leið.“ Loks vék Bjami Benedikts- fon að kaupgjaldsmálunum ®g sagði: „Það eitt, að borga vísitölu niður, dugir ekki. Standa verður á móti því •innig að aðrar vörur hækki. .... Við óskum eftir heimild ©g við munum beita þessari heimild. Við viljum ekki lög- bindingu á kaup, við viljum ná frjálsum samningum við verkalýðshreyfinguna og get- um jafnvel fallist á, að þið gerið þá fyrirvara, sem þið teljið nauðsynlega vegna hagsmuna þeirra sem þið haf ið forystu fyrir og takið okk- ur ekki trúanlega fyrr en verkin sanna, að við meinum það sem við segjum.*1 Fyrir verkalýðshreyfínguna hlýtur þessi síðasta yfirlýsing forsætisráðherra um kaup- gjaldsmálin, að hafa megin- þýðingu. Ríkisstjórnin hefur marg lýst því yfir, að hún vilji beita sér fyrir verðstöðv- un um eins árs skeið, en að forsenda slíkrar verðstöðvun- ar sé, að ekki verði breyting- ar á kaupgjaldi til sama tíma. Enn sem komið er hef- ur verkalýðshreyfingin ekki tekið ákveðna afstöðu til þess ara mála, en segja má að um það beri síðasta yfirlýsing forsætisráðherra vitni, að ríkisstjórnin hafi rækilega sýnt vilja til þess að stuðla að því, að nýir kaupgjalds- samningar verði á þann veg að verðstöðvunarstefna ríkis- stjórnarinnar reynist fram- kvæmanleg. ORSAKIR VERÐFALLSINS Ifið aðra umræðu um verð- * stöðvunarfrumvarp ríkis- stjórnarinnar flutti Davíð Ólafsson, formaður fjárhags- nefndar neðri deildar, ræðu, þar sem hann fjallaði m.a. um verðfallið á útflutningsafurð- um okkar og benti á orsakir þess og afleiðingar. Davíð Ólafsson fjallaði fyrst um verðlækkanir á frystum fiski og sagði: „Þetta hefur gerzt þannig, að afleið- ingin hefur orðið aukið fram- boð. Framleiðendur víða um lönd hafa lagt meira kapp á það en áður að auka sína framleiðskt og aukið fram- boð, sem þannig hefur orðið til, hefur leitt til verðlækk- unar. Þessi aukning á fram- boðinu tók reyndar lengri tíma en oft hefur gerzt áður. Það stafaði af því að fram- leiðsla á fiski, hentugum fyr- ir frystingu hefur verið minni nú undanfarin ár á þeim svæðum, sem aðallega hefur komið framboðið á frystum fiski, á mörkuðum austan- og vestanmegin Atlantshafs". Þá vék Davíð Ólafsson að" verðlækkun á lýsi og mjöli og sagði: „Að því er snertir fiskimjöl, eða síldarmjöl aðal- lega, þá leiddi verðhækkunin á því undanfarin ár til minnk andi eftirspurnar, sama má segja um lýsið. Þar hagar svo til, að meginhluti af mjölinu • SíðaTÍ hluta nóvembermán- aSar gerði spænska lögreglan upptsefet kvæðasafnið „Un Humano Poder“ eftir skáldið Miguel Ullan — og útgefandi þess var dæmd-ur til að greiða Iháa sefet. Ljóðin í þessu safni virtust óspöp saikleyskleg, — en eitt þeirra fjal'laði «m ótil- greindan aldraðan mann, sem eldist dag frá degi, en ætlar þó aldrei að deyja, enda þótt ailir óski þess. • Hinn 4. desermber s.l. varð Eranco, hershöfðingi á Spáni 74 ára — og er nú svo komið, að þessi þjóðarleiðtogi, sem áður virtist svo fullur lifsorfeu, fœr ekiki lengur leynt því, að hann er að verða gamall. Hann gerir sér mjög far um að sýna spænsfcu þjóðinni, að sigurveg- arinn frá dögum borgarastyrj- aidarinnar sé enn í fuliu fjöri, með því t.d. að fara á erfiðar dýraveiðar upp um fjöll og (firnindi og stunda laxveiðar í stríðum bergám Asturiu. — IÞað er meira að segja sagt, að £ ágúst s.l. hafi hann farið á thvalveiðar úti fyrir Galiciu og Bkutlað þar 25 tonna hvai. Á hinn bóginn er sagt, að nokkrir ráðherrar úr stjórn 'Francos hafi fevartað yfir því £ einkaviðtökrm, að hershöfð- tinginn dotti á hinum vikulegu iráðuneytisfundum. hvað sem tum það er að segja, er víst, að Ihann fylgir ekiki lengur þeim hraða í stjórnarálfcvörðunum, isem stjórn landsins krefst. Og Iþess verður að gæta, að þótt einstakir ráðherrar stjórnarinn ar hafi fengið stöðugt viðtæk- ara valdaumboð og meira ráð- irúm, hefur aðeins einn maður Iheimild til að taka endanlegar Úkvarðanir, í öllum pólitískum Btórmálum, — Francisco Pranco IBahamonde henshörðingi, Gaud ille de Espana, leiðtogi Spánar. Vitundin um, að í landinu er algert alræðisvald, í hönd- ura eins aldraðs manns, hefur 6 síðusifcu árum gent spænsku þjóðinni æ Ijósara, hversu brýna nauðsyn ber til að feomið verði sem fyrst á fullnægjandi skipan ríkisarfamálanna, því að Franco getur fallið frá hvenær eem er úr þessu. Það er einkennandi fyrir ástand málanna á Spáni, að ein- mibt þetta vandamál heíur verið í valdi Francos eins að leysa. Og hér er ekki aðeins um að ræða, hver verði þjóð- fer til fóðurblöndunar, blönd- unar á fóðri fyrir búfé og þegar verðlagið verður mjög háfct, eins og það hefur orðið nú undanfarin ár, og hæst nú snemma á þessu ári, draga fóðurvöruframleiðendurnir saman það magn, sem þeir nota af mjöli, af síldarmjöli eða fiskimjöli til sinnar fóður blöndu og það leiðir smám saman til minnkandi eftir- spurnar á mjölinu. Svipað með lýsið, það fór hins vegar saman að því er snertir báð- ar þessar afurðir, að eftir- spurnin minnkaði, að minnsta kosti jókst ekki eins og hún hafði gert jafnt og þétt áður, heldur minnkaði um leið og höfðingi landsinis, hcldur einnig um það, hvernig hagað verði Bkipan sjálfrar stjórnarinnar. IÞað í sjálfu sér hefur orðið til Iþess að Spánverjar hafa litið Itil kvíða til þess tíma, er endan lega yrði gert út um þetta mál. IÞví það er mikilvægt, að menn (geri sér þess grein, að borgara- btyrjöldin á fjórða tuig þessar- ar aldar hefur markað djúp Bpor í huga Spánverja, og Ifæstir þeirra hafa þorað að geta sér til um hvað ný valda- barátta á Spáni gæti leifct af »ér, ★ ★ Gamatt spænisikt mélfcæki Ihljóðar svo: „Að stjórna er að sjá fyrir“. Varla gefcur nokkur saikað Franco lun að hafa ekki verið framsýnn á hinum langa tpólitiska ferli sínutm. Því var það, að þjóðin hlustaði með Ihinni mesfcu athygli á tilikynn- dnguna um, að 22. nóvemiber mundi Franoo hershöfðingi leggja fyrir spænska þjóðþing- ið frumvarp tE breytinga á „Skipulagslögunum" — Las ILeyes Fundamenfcales — það er að segja á stjórnarskránnl, en allar slíkar breytingartillög ur verður síðan að legigja undir þjóðaratkvæði. Þeir, sem glegglst þekktu framboð jókst, eins og ljóst er af því, þegar litið er á þá miklu framleiðsluaukningu eða þá miklu aflaaukningu, sem orðið hefur bæði í Nor- egi, hér við ísland og í Perú á þessu ári. AHt sýnir þetta hversu mikilli óvissu þessar breytingar eru háðar“. Um horfurnar í framtíð- inni í þessum efnum sagði Davíð Ólafsson: „Ef dæma á eftir reynslu undanfarinna ára, er óhætt að segja, að það tekur ávallt nokkurn tíma að ékapa jafnvægi á mörkuðum aftur eftir slíkar stökkbreyt- ingar, eins og hér hafa orð- ið. Það tekur ávallt nokkurn tíma að skapa aftur skilyrði stjórnina, gerðu sér engar von ir um, að Franco mundi gera einhverjar stórbreytingar fyrir þjóðina — og efasemdir þeirra reynduet á rökum reistar. Engu að síóur kom fram í ræðu Francos er hann fylgdi frum- varpinu úr hlaði, alimörg at- riði, sem samanlögð geta orði3 mikilsverð fyrk- framtíð Spáa verja. Að sjálfsögðu samþykkti þing ið sjálft þessar breytingartil- Og nú á að leggja þær undie dóm Spánverjanna sjálfra 14. diesember. — Og þegar þær hafa verið samþykkitar, — sem allir búast við, eiga að líða fjórir mánuðir, þar til þaer koma til framfevæmda. 1 hverju eru svo þessar breyt- ingar á stjórnarskránni fólgn- ar? Þær milkilvægustu varða sikiptinguna á hinni tvíþættu valdastöðiu Franoos tii þessa, sem bæði þjóðarleiðtoga og stjórnarleiðtoga. Nú á að skipa stjórnarleiðtoga, fonsætisráð- 'herra, en Franoo heldur áfrara embæfcti þjóðarleiðfcoga. Frá því Franco hélt ræðu sína og tilkynnti, hvað til sfcæði, hefur vart um meira verið rætt í Madrid, en hver verði fyrsti Framhald á bls. 21 til áframhaldandi hagstæðrcir þróunar. Eftirspurnin eftir mjöli mun ekki aukast skyndi lega, þó verðið hafi stórlækk- að, það tekur tíma að breyta trl. Sama má segja um lýsið, við höfum séð nú undanfarna daga fréttir um það, að verð- lag á mjöli og lýsi hafi aftur farið hækkandi Það væri betur að það væri merki um, að hér væri að verða breyt- ing á aftur, en maður hlýtur að meta slí’kar fréttir með nokkurri varúð, þegar maður atbugar það, að þessar breyt- ingar hafa orðið við mjög sér- stakar aðstæður suður Perú“. lögur hershöfðingjans einróma. ... F raneo

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.