Morgunblaðið - 21.05.1967, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. MAÍ 1&67.
3
Sr. Jón Auðuns, dómpróf.:
Hverjum er
um oð kenna?
EINN þeirra, sem kveðst lesa
þessar sunnudagsgreinar, sagði
við mig á götu fyrir 2—3 dögum:
„Þú sagðir síðast að færri og
færri virtust hirða um perluna
dýru, kristindóminn. Um mig er
það svo, að ég á síður samleiði
með kirkjunni nú en ég átti áður
fyrr. Hverjum er um þetta að
kenna?“
Þessu er vandsvarað, en hóp-
urinn, sem þannig spyr, er stór.
Nú kveður sér í mörgum lönd-
um hljóðs vaxandi hópur merkra
kirkjumanna, sem krefjast rót-
tækra breytinga á ýmsu í kenn-
ingu kirkjunnar og hugmynda-
heimi. Meira að segja í róm-
versku kirkjunni heyrast slíkar
raddir. Mönnum er þar að verða
ljóst, að Guð muni s'kilja bænir
manna, þótt ekki sé talað við
hann á 'latínu. Og menn gagn-
rýna þessa dagana hispurslaust
heimsókn páfans til Portúgal,
vegna þess að hún styrki Maríu-
dýrkunina, sem er eitt megin-
ágreiningsefni kirkjudeildanna.
Gallinn er bara sá, að um
hreinskilnislega endurnýjun eru
kirkjuhöfðingjarnir vfirleitt ekki
í fararbroddi. Þeir bjástra, þegar
bezt lætur, við að nema burt ún
ikenningu sinni sitt hvað, semi
iþorri hugsandi fólks er fyrir
löngu hættur að leggja trúnað á.
í samtölum við „manninn á
igötunni“ verð ég þess ósjaldan
var, að domur og fullyrðingar
um sitt hvað, sem manni er of-
ivaxið að vita, vekur vantraust
imanna á kirkjunni og boðskapn-
um. Ýmsum þykir sumt af full-
yrðingum okkar prestanna um
eilífan Guð og æðstu rök bera
Vott um barnaskap og harla litla
Ihugsun.
Einn merkasti. stjarnfræðingur
Breta í dag. Sir Bernard Lovell,
Ivill gera ráð fyrir því, að í öðr-
íum hlutum heims kunni að vera
(til aðrar lífverur. Og hann telur
lað nokkrum trilljónum stiarna
fylgi plánetur, sem gefi mögu-
leika lífrænni þróun.
Það er út í hött að nefna svo
svimandi háar tölur. En trúi
maður á einn skapara þeirra
ómælalegu dásemda, sem stjarn-
vísindin segja okkur frá, er þá
ekki frámunalega barnalegt að
láta eins og maður þekki djúp
þessara dýrðarveru og viti svo
mikið um hennar innstu rök, að'
um þau megi fávísir menn smíða
óskeikular kenisetningar?
Þó er vegsemd kirkjunnar
mikil vegna þess að hún er
starfstæki Krists á jörðu. Ekki
eina starfstæki hans. Fjarri því.
En tæki hans til að tjá sig á
jörðu. Því er hlutverk hennar
stórt.
Ég les í skýrslum, að árlega
fremji 5 þús. manna sjálfsmorð
í Bretlandi. Miklu fleiri reyna
sjálfsmorð en mistekst það. Og
víða mun ástandið verra en með
Bretum.
Er ekki þetta ömurleg sam-
itíðarmynd? Hugsum um það
hyldýpi vonleysis og hugarsturl-
unar. Ætti ekki stofnun, sem er
starfstæki Krists á jörðu, að
eiga erindi við þetta fólk?
En til þess að ná til þessa
fólks þarf að fara aðrar leiðir
en enn eru farnar. Einihver góð-
ur maður var að ónotast yfir því
hér í blaðinu fyrir skömmu, að
efni þessara ^unnudagsgreina
væri neikvætt. Ég tel að miklu
leyti út 1 bláinn gert, að skrifa
sunnudagspistla fyrir „trúaða“.
Það er eins og að bjóða bráð-
söddum manni mat. Alltof mikið
af boðum kirkjunnar er flutt
|hinum „trúuðu" einum. Sú boð-
)un nær ekki til „mannsins á
igötunni".
• Ég held að í framtíð leggi
kirkjan megináherzlu ‘á sál-
'gæzlu. f velferðarríkjunum er
’margskonar líknarþjónusta að
Verða óþörf. En þörfin kallar á
þá sálgæzlu, sem enginn geð-
læknir getur rækt af því einu
'að vera geðlæknir að mennt
kirkja, sem rekur erindi Kristi
á jörðu, á að geta rækt þes
þjónustu.
Ég er ósammála brezku kirkj
'blöðunum um sitt hvað. En e;
dáist að þeim fyrir það,
’djarfmannlega þau fjalla uiri
sorglegt ástand kirkjumála þai
í landi, og hversu ófeimin þar
eru við það, að segja skorinort
frá staðreynd'uim, sem kirkjui
jmönnum sárnar.
I Þetta er merki styrkleikí
ibrezku kirkjunnar. En hér híí
lokkur setja menn upp sármó
taðan svip eða reiðast, ef fundií
ier að og uppi látið, að ekki si
iallt í him-nalagi.
i Ég bið ekki um hugsunarlaui
idýrkun á kirkjunni og hennart
jháttum og siðum. Af því hlýtufl
isú aldna stofnun tjón.
En ég bið þig, sem segisí verá)
•að fjarlægjast kirkjuna eins og
imaðurinn sem ég hitti á götunni
jfyrir fáum dögum, — að íhugé^
jhve dýran fjársjóð kirkjan ber*
þótt kerið sé hrothætt og breysk
lir séu þeir menn og barnalegirv
isem á hinu brothætta keri halda.
UR VERINU
EFTIR EINAR SIGURÐSSON
Reykjavik.
Nokkrir bátar eru enn með
net í sjó og reyta sæmilega, 20-
30 lestir í róðri. Aðalbjörg, einn
af minni bátunum, kom t.d. í vik
unni með 20 lestir frá Jökli.
Heildaraflinn á vertíðinni hjá
30 bátum var 101412 lestir (í
fyrra 22.600 hjá 63 bátum).
Hæstur á vertíðinni er Ásþór
með 860 lestir, Ásbjörn er með
732 og Ásgeir með 723 lestir.
IHelga II. hefur þó líklega haft
tiltölulega mestan afla miðað
við þann tíma, sem hún var að
veiðum, eða 725 lestir, en hún
kom sem kunnugt er ný frá Nor
egi í vetur og hóf veiðar 17.
marz. Helga H er ekki búin að
faka upp enn og kom í gær með
58 lestir. Hún er að „drepa
dauða tímann“.
Trillurnar afla vel, þegar þær
komast út.
Sjóli, einn af Reykjavíkurbát-
unum, fékk 20 lestir á handfæri
og fór með aflann .tíl Eyja.
iNú er verið að búa báta á
humarveiðar, og eru tveir þegar
byrjaðir.
Gott veiðiveður hefur undan-
farið verið hjá togurunum, en ís
hefur bagað veiðar við Austur-
Grænland og á Halanum. Nokk-
ur skip urðu að leita frá Græn-
landi og á heimamið vegna íss-
ins.
Togararnir hafa verið til og
frá á heimamiðum og nokkrir í
svokölluðu hólfi við suðaustur-
ströndina, en þar er þeim leyft
að veiða upp að 4 mílunum frá
15. þ.m. Þar er helzt flatfisk að
fá.
í vor hafa togararnir aflað
ágætlega við Austur-Grænland,
þegar þeir hafa getað haldizt þar
við fyrir ís.
Þessir togarEir lönduðu heima
í vikunni:
Þormóður goði 444 lesfcum.
Hallveig Fróðadóttir 170 lest-
um.
Neptúnus 253 lestum.
Sigurður 450 lestum.
Narfi fékk fullfermi af frosn-
um fiski, um 300 lestir, og 55
lestir af nýjum fiski, sem var á
þilfari.
Akranes.
Síðasti báturinn tók upp net-
in sl. föstudag, og þar með lauk
einni erfiðistu vertíð í mörg,
mörg ár. Heildaraflinn varð þó
aðeins 250 lestum minni en í
fyrra eða sem svarar hálfum
vertíðarafla eins báts. Það er þó
að athuga, að 3 stóru bátarnir
voru á loðnuveiðum í fyrra, en
á netum í ár, svo að aflinn er
raunverulega miklu minni en
heildartalan gæti bent til.
(Heildaraflinn á vertíðinni til
miðsmaí var 7900 lestir (8150 í
fyrra) Hæsti báturinn er Sól-
fari með 1037 lestir, næstur er
Sigurborg með 693 lestir og Höfr
ungur m. með 692 lestir.
Minni bátarnir eru að útbúa
sig á humarveiðar og handfæri.
Víkingur landaði í vikunni
496 lestum af fiski.
Vestmannaeyjar.
Þrátt fyrir allar ógæftirnar í
vetur var • vertíð skárri en í
fyrra, en þá var líka lélegasta
vertíð sem komið hafði í mörg
ár.
Heildaraflinn reyndist um
25.000 lestir (í fyrra 24.000).
Aflahæst var Sæbjörg, sem
fyllti alveg þúsund lestirnar,
And'vari með 880 og Leó með
806 lestir.
Sjór er lítið stundaður eins og
er. Margir eru að hreinsa bát-
ana. Það vill oft verða millibils-
ástand upp úr lokunum. Margir
eru að útbúa bátana á sumar-
veiðar, sem eru þá helzt troll,
humar- og fiskitroll.
Nokkrir bátar hafa siglt til
Skotlands með aflann, sem eink
um hefir verið flatfiskur, og
selt hann fyrir ágætt verð.
Keflavík.
Síðustu bátarnir tóku upp
netin á mánudag og þriðjudag.
Þá var afli orðinn mjög lítill.
Heildarafli yfir vertíðina hjá
41 bát var 13755 lestir, (í fyrra
hjá 40 bátum 17.662 lestir).
Aflahæstu bátarnir voru: Sæ-
hrímnir með 842 lestir, Lómur
með 762 lestir og Brimir með
723 lestir.
Vertíðin var í heild mjög lé-
leg, og réðu þar miklu um ein-
stakar ógæftir.
Nú eru flestir minni bátarnir
að byrja á trolli. Nokkrir af
þeim voru fyrir austan á síld-
veiðum í fyrra, en verða nú á
heimamiðum.
Sandgerði.
í síðustu viku voru góð sjó-
veður, þótt bátarnir réru ekki
nema annan hvorn dag.
Þeir tveir netabátar, sem
héldu lengst út, tóku upp net-
in á miðvikudaginn og voru þá
með 7% og 4 lestir.
Heildaraflinn á vertíðinni hjá
27 bátum er 7725 lestir (í fyrra
hjá 28 báturn 10.190).
Aflahæstu bátarnir á vertíð-
inni eru Víðir II. með 537 lestir,
sem var með línu og net, Dofri
með 494V2 lest og Hólmsteinn
með 494 lestir.
Verið er að búa báta út á línu
og handfæri.
Ekki einsdæmi hjá íslendingum.
Því er ekki að neita, að und-
anfarið hefur orðið vart nokkurs
samdráttar í sjávarútveginum,
einkum þó fiskiðnaðinum. Þetta
á rót sína að rekja til hins mikla
verðfalls sjávarafurða og að
nokkru til ógæftanna á vertíð-
inni.
Einhverjir hafa haft tilhneig-
ingu til að skella skuldinni af
þessu á ríkisstjórnina. En það
er sama, hvaða ríkisstjórn hefði
verið við völd, þegar jafnmikið
verðfall dundi yfir og nú hefur
átt sér stáð. Þess hefði óðar gætt
í atvinnu og viðskiptalífinu. Og
það er langt frá þvi, að öll kurl
séu enn komin til grafar. Rikis-
stjórnin átti varasjóð, þar sem
var tekjuafgangur ríkissjóðs,
sem hægt var að grípa tll og
taka sárasta broddinn af verð-
fallinu.
Það var einkum tvennt, sem
ríkisstjórnin beitti sér fyrir til
að draga úr áhrifum verðfalls-
ins, og það var að greiða hluta
að verðfalli frosna fisksins og
fella niður útflutningsgjald af
loðnumjöli og lýsi Jafnframt
greiddi hún svo 8% uppbætur á
fisk .upp úr sjó, og stingur það
nokkuð í stúf við fréttir, sem
berast úr nálægum löndum um
lækkun á fiskverði vegna verð-
fallsins.
Það er síður en svo eimsdæmi
hjá fslendingum, að þrengingar
geri nú vart við sig í sjávarút-
végi. Það er næstum því sama,
hvar borið er niður, alls staðar
kveður við sama tón.
Kanada talar um að leita sér
nýrra markaða í stað hins hefð
bundna markaðar í Bandaríkj-
unum vegna hins mikla verð-
falls þar. Fiskverð upp úr sjó
hefur lika verið lækkað þar, og
Quebecfylki styrkir blokkafram
leiðendur með 1-2 kr. kg.
í Grænlandi, þar sem Færey-
ingar og Norðmenn hafa miklar
bækistöðvar, hefur fiskverð ver-
ið lækkað gífurlega, jafnframt
því, sem 60 aura styrkux hefur
verið veittur á hvert kg.
í Noregi er þegar komin til
framkvæmda lækkun á fiskverði
til frystingar, og hafa frystihús-
in farið fram á 120 milljón kr-
styrk frá ríkinu. Auk þess er
rætt um 1500 milljóm króna
styrk frá ríkinu í ár til sjávar-
útvegsins norska, eins og skýrt
hefur verið frá. Þar í eru sild-
veiðarnar og síldariðnaðurinn,
sem er veigamesti þátturinn í
norskum sjávarútvegi. Og minna
má á nýleg ummæli Helge Jakoib
sen stórþingmanns og for-
manns sjávarútvegsnefndar stór
þingsins norska um ástand
norska sjávarútvegsins: Að ekk-
ert gæti bjargað honum nema,
að Noregur fengi aðild að Efna«<
hagsbandalaginu. Ennfremutí
sagði Einar Hareide í ræðu viSj
setningu „Síldarstórþingsins“4
síldarsamlags þeirra Norðí
manna: „Norskur sjávarútvegut^
er í kreppu. Markaðshraun á sílcE
ar- og makrílhráefninu leiðir lí
dag til óarðbærs rekstrar hjáie
flestum. í þessari aðstöðu vænt^
um við þess, að rikið rétti okk^
ur hjálparhönd“.
í Danmörku er ástandið mjö^
ískyggilegt hjá sjávarútveginHj
um. Danir fiska sem kunnugt etá
mikið af flatfiski, því að lítið efl
orðið af bolfiski í Norðurrsjón-é
um. Verð á flatfiski í Dairt
mörku er nú aðeins 25% af þvi.
sem það var í fyrra, og sumti
af flatfiskinum fer hreinlega JL
dýrafóður. [
Hjá næstu nágrönnum okkar,
Færeyingum, sem eiga allt sitt
undir gjöfum hafsins eins og við,í
en á slíkum þjóðum bitnar verð-<
fall sjávarafurða skiljanQega
þyngst, var ástandið svo slæmt
í vor að fresta varð að slíta lög-
þinginu, vegna þess að taka
þurfti afstöðu til ríkisstyrks til
frystihúsanna. Fullyrt er, að
svo að segja öll frystihúsin f
Færeyjum séu á barmi gjald-
þrots og verði að fá styrk, ef
þa.u eigi að halda áfram starf-
rækslu.
Og svo halda einstaka menn,
að hægt sé að afgreiða þessi
miklu vandamál með því að
skella skuldinni á ríkisstjórnina.
Þetta er ekki svona einfalt. Allir
hljóta fyrr eða síðar að finna
harkalega fyrir því, þegar meg-
inhluti útflutnings þjóðarinnar
fellur í verði um % hluta og
hver veit, hvar verðfallið end-