Morgunblaðið - 24.05.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 1967.

Útgefandi:
Framkvæmdast j óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
í lausasölu kr,
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
.Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
7.00 eintakið.
I lausasolu kr. 7.00 emtakið. \
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði inranlands. 5
ÞÝÐING ATVINNU-
JÖFNUNARSJÓÐS
UZYMrnM.

Carol litla er 11 ára gömul, og tekst hér í fyrsta skipti að stökkva yfir sippuband.
Vangefnir
SVIÐIÐ var leikfimisalur og
leikendur tveir kennarar og
11 ára gamall nemandi. Kenn
ararnir lyftu sippubandi
hægt yfir höfuð Carol og er
það nálgaðist gólfið hrópuðu
þeir „Núna Carol.“ Allir vöðv
ar Carol voru spenntir til
hins ýtrasta og með geysi-
legu átaki tókst henni að
lyfta sér 6 þumlunga frá
jörðu. Fagnaðaróp hljómuðu
um salinn yfir þessum mikla
sigri stúlkunnar, sem allt
sitt líf hefur lifað í myrkri
hins vangefna barns. Hún
fæddist nær blind og heyrn-
arlaus, ein af 6 milljónum
Bandaríkjamanna, sem taldir
eru vangefnir eða „á eftir.“
Sigur Carol kann að hafa
ómetanlega þýðingu fyrir
hana. Það verður auðveldara
fyrir hana að læra að lesa og
líklega tekst henni að gera
skriftina læsilegri og læra
undirstöðuatriði í stærðfræði.
Hve mikill þessi árangur
verður er ekki hægt að spá
um, en hún stendur mun bet
ur að vígi 1 lífsbaráttunni.
Það er kannski varla hægt að
nota orðið heppin yfir Carol
en alla vega hefur hún fólk,
sem vinnur að því að létta
byrði hennar.
Formaður Joseph P. Kenn-
edy stofnunarinnar fyrir van
gefna sagði nýlega í skýrslu
að hægt sé að hjálpa nær
öllu vangefnu fólki. 83% þess
getur notið menntunnar.
Hægt er að kenna því að
lesa, skrifa, leysa af hendi
minniháttar störf án eftirlits
eða með smávægilegu eftir-
liti. Það getur komizt af eitt
síns liðs í þjóðfélaginu eða
því sem næst og það getur
orðið nýtur þjóðfélagsþegn
en ekki ómagi.
12% er hægt að þjálfa,
þannig að það geti lifað ham
ingjusömu og nytsömu lífi
annað hvort heima hjá sér
eða á sérstofnunum. Þau
5%, sem eftir eru geta náð
mun lengra í dag, en álitið
var fyrir 5 árum. Það má
sjá af þessu að vonir hinna
vangefnu eru bjartar. Þrátt
fyrir þetta er aðeins eitt af
hverjum þremur vangefnum
börnum í skóla og aðeins eitt
af hverjum fimm nýtur nauð
synlegrar umönnunar. Carol
litla er ein af 34 vangefnum
börnum, sem eru svo heppin
að geta sótt kvöldskóla, sem
er starfræktur af íþróttaskóla
Indíanaháskólans í Bandaríkj
unum.
Forstöðukona deildarinnar,
Frú Lola Lohse segir: „Við
höfum engar vísindalegar
sannanir fyrir því að starf
okkar hafi hjálpað þessum
börnum, en við höfum séð
miklar breytingar.“ Eitt
helzta vandamálið, sem van-
gefnir eiga við að stríða, er
að þau gera sér tæplega grein
fyrir muninum á vinstri og
hægri og eru stefnulaus.
Mörg þeirra gera sér enga
grein fyrir því, sem fyrir aft-
an þau er, það hreinlega fyr-
irfinnst ekki. Þau gera ekki
greinarmun af stöfunum b
og d, eða milli 6 og 9. Það
er ekki það að þau eigi 1
erfiðleikúm að greina mis-
muninn, í þeirra augum er
hann enginn.
Frú Lohse sagði að fundn
ir hefðu verið upp ýmsir leik
ir til að hjálpa börnunum að
átta sig í rúminu umhverfis
þau. Einn er þannig að börn-
in fá uppblásnar blöðrur,
sem þau eiga að halda á lofti
með því að slá í þær. Til
þess að geta þetta verða börn
in sífellt að vera á hreyfingu
og augu þeirra verða að
fylgja blöðrunni. Sagði frú-
in að það væri stingandi að
sjá hve lítið skyn mörg
þeirra hafa.
Frúin sagði að þjálfun
þessara barna væri tímafrek
og krefðist mikillar þolin-
mæði, en árangurinn væri
margfalt þess virði. í ársbyrj
un væri aðeins hægt að gefa
börnunum eina skipun í
einu, en í árslok gætu þau
tekið við allt að 6 skipunum.
Það eru ekki mörg ár síð-
an eitthvað var farið að gera
að ráði til þess að hjálpa
þessum börnum og þjálfa
þau til gagnlegra þjóðfé'ags-
starfa, en á síðustu árum hef-
ur áhuginn á þessu hjálpar-
starfi færst mikið í vöxt og
í Bandaríkjunum eru nú unn-
ið að undirbúnir.gi að stofnun
mörg hundruð slikra hjáipar
stofnana, og á hverjum degi
koma fram á sviðið nýjar
aðferðir til að hjálpa van-
geínum.
'T’in merkasta l'öggjöf, sem
Viðreisnarstjórnin hefur
sett, eru lögin um Atvinnu-
jöfnunarsjóð, en með þeim
er gert stórátak til að treysta
atvinnuuppbyggingu úti um
alllt land og hamla gegn fólks
flutningum til Suð-Vestur-
lands.
Stofnframlag til Atvinnu-
jöfnunarsjóðs var 364 millj.
kr. en aulk þess hefur sjóður-
inn öruggar árlegar tekjur og
heimild til að taka erlent lán,
ailt að 300 millj. kr. og ótak-
mabkaða heimild til lántöku
hjá Framkvæmdasjóði ís-
lands.
Atvinnujöfnunarsjóður get
ur þegar á fyrstu starfsárum
úfhlutað af eigin fé 50 millj.
kr. árlega, og eftir £á ár verð-
ur þetta fjármagn komið á
annað hundrað milljónir. Og
með Mntökum er hægt að
stórauka framlög úr Atvinnu-
jöfnunarsjóði.
Til samanburðar má geta
þess, að á 15 ára tímabili
1951—*65 var varið til at-
vinnujöfnunar aðeins 160
mil'lj. eða mil'li 10 og 11
miilj. á ári að meðaltali.
Þessii mikilvægi sjóður hef-
ur m.a. tekjur frá álbræðsl-
unni er hún hefur starf-
rækslu sína og fær sjóðurinn
meginhluta skattgjalds verk-
smiðjunnar. Er þar um að
ræða mikMr fjárhæðir, sem
unnt er að nota til að byggja
upp öflug atvinnufyrirtæki
úti um land, sem veita vinnu
margföldum þeim mannafla,
sem við álverksmiðjuna vinn-
ur.
Það eru þanniig hrein ðfug-
mæli, að álbræðsMn muni
vailda því, að fólksflutningar
aulkizjt til SuðvesturMnds;
þvert á móti gera tekjurnar
af verksmiðjunni og tilvist
Atvinnujöfnunarsjóðs það að
verkum, að aitvinnulífið má
stórefla úti um allt land og
vinna þannig á hinn raunhæf
asta hátt gegn fólksflutning-
um úr hinum ýmsu byggðum
til sjávar og sveita.
NORÐURLANDS-
'ÁÆTLUN
t’ins og kunnugt er, er nú
unnið að gerð svonefndr-
ar NorðurMndsáætlunar, og
er gert ráð fyrir að henni
verði Lokið á árinu. Að Norð-
urMndsáætluninni vinna ýms
ir helztu efnahagssérfræðing
ar okkar íslendinga. Þeir
hafa ferðast um NorðurMnd
og kynnt sér aðstæður og hug
myndir manna um nýjan at-
vinnurekstur.
Með gerð Norðurlandsáætl
unarinnar er að því stefnt að
gera stórátak til uppbygging-
ar atvinnulífs norðan lands
á næstu árum, enda hefur at-
vinnuástandið þar verið erfið
ara en annars staðar. ,
Atvinnujöfnunarsjóður hef
ur heimiTd ti'l Mntöku, sem
einkum er hugmyndin að
nota við framkvæmd áætlana
á borð við Norðurlandsáætl-
unina. Þess vegna má gera
ráð fyrir, að á næstu árurn
verði hundruðum milljóna
króna varið til þess að
treysta atvinnuTffið norðan-
Mnds, svo að atvinnuöryggið
verðd þar ekki síðra en í öðr-
um landshlutum.
Stjórnarandstæðingar
reyna að gera lítið úr Norð-
urMndsáæt'lun og Atvinnu-
jöfnunarsjóði og segjast liltla
eða enga trú hafa á því, að
þessi framkvæmd geti orðið
tlil að styrkja atvinnulífið úti
um land. Sjálfstæðismenn
telja þessa framkvæmd aftur
á móti með hinum merkustu
og leggja megin áherzlu á að
hún nái ti'lætluðum árangri.
í kosningunum 11. júní er
þess vegna m.a. kosið um
það, hvort almenningur viTl
fela þeim mönnum forustuna,
sem trú hafa á því, að unnt
sé að hrinda þessu stórverk-
efni í framfcvæmd, eða hina,
sem segja að þetta sé tilgangs
iaust og út í bMinn.
ÁRÁS FRAM-
SÓKNAR Á
VERKALÝÐSr
SAMfÖKIN
4 rás Framsófcnarflokksins á
** verkalýðssamtökán hefur
að vonum vakið megnustu
fyrirlitningu meðal Munþega
og forustumanna þeirra. Með
þessari svæsnu árás hafa
Framsóknarmenn sýnt að
þeir eru jafnvel ábyrgðarlaus
ari í kjaramálum launþega
en bommúnistar sjálfir og
kalla þeir þó e'kki al'lt ömmu
sína í þeim efnum. Slkoðana-
bræður Framsóknar er ein-
ungis að finna meðal fá-
mennrar æstrar kiíbu í Sósí-
alistafélagi Reykjavíkur, sem
dáir og hylli'r Mao formann
og baráttuaðferðir hans.
Framsóknarflokkurinn hef-
ur greinilega tileinkað sér
ómengaða kjarastefnu, sem
fyrir löngu er gengin sér tii
húðar og byggist á óraun-
hæfri kröfugerð og verkföli-
um. Þetta er þeim mun furðu
legra, sem hér á landi hefur
ríkt almennur vinnufriður
um þriggja ára skeið sem
sannanlega hefur fært laun-
þegum raunhæfar kjarabæt-
ur og betri lffskjör en hin
úrelta stefna Framsóknar-
manna og kommúnista
nökkru sinni náði fyrir þeirra
hönd.
En það er ebbi síður at-
hyglisvert fyrir atvinnurek-
endur að kynna sér hina úr-
eltu kjarastefnu Fra'msóknar
manna, sem að undanförnu
hafa smjaðrað fyrir einkaat-
vinnurekendum og talið sig
sérstakan málsvara þeirra.
Afleiðing þess ef stefnu Fram
sóknarmanna yrði fyfgt í
kjaramá'lum mundi verða sú,
að hér hæfust aftur verkföíll,
óraunhæf kröfugerð, aukin
verðbólga og vaxandi erfið-
leikar fyrir atvinnurekstur-
inn. Fyrir launþega mundi
slfkt óhjábvæmilega hafa í
för með sér að atvinnuörygg-
inu yrði stefnt í voða.
En Framsóknarmenn skeyta
því enigu. Þeir hugsa aðeins
um eigin pólátíska stundar-
hagsmuni og þrönga sér-
hagsmuni fyrirtækja sinna.