Morgunblaðið - 01.07.1967, Side 14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 1967.
u
*^*^»^*^*^*^*^» ^'^*^*^*^'^'*
3H tffgttttH úfaifa
Tjtgefandi:
Framkvæmdast j óri:
iRitstjórar:
Ritst j órnarf ulltr úi:
Auglýsingar:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
v Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími ÍO-JOO.
Aðalstræti 6. Sími 212-4-80.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
, ✓<^»^*^»X»^» ^* ^i^-*^'*^*^*^*^*^*^*^*^'*^"
REKSTRARAFKOMA SÍS
k a'ðadlfundiur Sambands ísl.
samvirmufélaga stendur
ytflir uim þessar rnundir og í
ifiretgnium, sem þegar hafa
verið birtar frá honum kem-
uæ fram, að Sambandið hef-
ur áitt við verul'ega rékstrar-
örðugleifea að etja á sL ári
og rekstraraflfeoma þess mjög
léleg. Forráðamenn Sam-
bandsins kenna fyrst og
firemst um verðbólgu og
liánsfjárSkxjrti.
Það er á allra vitorði, að
Samband ísl. samvinnuifé-
laga og kaupfélögin hafa
fjárflest gíflurlliega mikið á
undanförnum árum og ára-
tugum. Fjárfesting þessara
aðilia hefiur verið mifeium
mun meiri, en þeir hafa haflt
raunverulegt bolmagn til og
éhjákvæmitega hlaut að því
að koma, að þessi mikila fjár-
flesting skapaði Sambandimu
og kaupfél'ögunum vaxandi
erfiðleika.
Þá er það á al'lra' vitorði,
að florstjóri Sambandsins
hefur haflt mifeinn áhuga á
því að koma fram töluverð-
um skipulagsbreytingum inn
an þess og endurskipuleggja
rekstur kaupféQ'aganna. —
Porstjóra Sambandsins hef-
ur hins vegar éfefei tek-
izt að feoma þessum fyriræti1-
unum fram fyrst og fremst
vegna þess, að varaformiaður
Sambandsins, Eysteinn Jóns
son, hefiur krafizt þess, að
engin breyting yxði á gerð
og haldið yrði áfram óbreytt
um rekstri fyrdrtæfeja, sem
greinilega geta efeki sfiaðið
uindir sér, og byggiist sú af-
Staða hans auðvitað fyrst og
fremst á pólitístou mati og
hagsmunum Framsóknar-
fiotofesims.
Þá er og efeki úr vegi fyr-
ir samvinnuflélögin, nú þegar
þau fcljiást við miMa enfið-
ledlka að felila niður fjárhags-
legan stuðning við Pram-
sðfenarfllotokinn, sem bæði
kemur fram í því, að aðál-
málgalgn Fr,amsóknarflotoks-
ins, svo og ýmds minni blöð
hans útá um land hafa ótafe-
marfelaðan aðgang að auglýs-
ingum frá kaupfélögunum
og öðrum samb an dsfyrir-
tæfejum og hægt er að færa
sönnur á, að einstöfe kaupfé-
lög hafi beinlínis kostað her-
feostnað Framsóknarflo'kks-
ins.
í sfeýrslu þeirri, sem for-
etjóri Sambandsins flutti á
aðalfiundi SÍS, kvartaði hann
m.a. yfir því, að afurðalán tdil
bænda hefðu ekfei hækkað
og hefði það valdið sam-
vinnufvrdrtæfeiunum erfið-
leifeum. í þessu sambandá er
rétt að benda á að afurðalám-
in hafa aldrei komið bænd-
um beint að notum, heldur
hafa samvinnufyrirtælkin not
að þau lán, sem rekstrarfié
fyrir sig og er það fyriir-
feomulag að sjállfsögðu í áLl’a
staði mjög óeðlálegt.
Það er þamniig ýmisiliegt
flleira, sem forsvarsmenn
Sambands ísl. samvinnufié-
laga geta grafið upp táil skýr-
inga á erfiðleikum Sam-
bandsins og kaupfél'agamna
nú en verðbóLga og líáns-
fjársfeortur og vitanlega er
llíklegra að þeir nái raun-
hæfuirn árangri í að ráða bót
á þessum erfiðLeikum með
því að liflta raunsæjum aug-
um á eigin vandamiál og virð
ist raunar, sem sumir for-
ráðamenn þess geri sér grein
fyrir nauðsyn einbverra
breytinga. Er óskandi að það
verði ebfei hindrað af póli-
tístou oflstæfei.
GEIMFARAR
Á ÍSLANDI
Ijað er ofekur ísLendingum
sérstakt ánægjuefimi, að
Bandaríkamenn skuli senda
bimgað á ný hóp geimfara tfil
æfinga hér á landi, en geirn-
farahópurinn, sem nú er
væntamlegur er annar slfflkur,
sem himgiað feemur.
Framflarirnar á sviði gedm
ferða hafa orðið ótrúLega ör-
ar frá því að fyrsta spútn-
iknium var skotið á lofit, en á
þeilm tíma munu fæstir hafia
trúað því, að svo skammur
tími mundi líða þangað til í
fulMri alvöru yrði talað um
flerðir manna til tunglsins.
9á atburður er þó eklki langt
undan og mun verða ein-
stæður í sögu mannkynsins.
Framflarimar á sviði gedrn
ferða eru ekfei sízt að þakfea
fámemnuim en djörfum hóp
geimfara, bæði í Bandarflkj-
unum og Sovétrflkjunum,
sem þegar hafa unnið ótrú-
leg afrek á þessu sviði. Koma
hinna bandarísku geimfara
himgað til lands, veldur þvá,
að við íslendingar komuimst
í nánari tengsl við það ævin-
týri, sem geimfierðirnar eru.
Gedmfarar verða jafman vel-
feomnir hingað til Lands,
hvort sem þeir eru fró
Bandarikjumum eða Sovét-
ríkjumuim og íslendingar
vona heiilsihugar að æfingar
þeirra hér á landi komi
þeim að góðum notum.
UTAN ÖR HEIMI
INDONESIA
Djakarta, Indónesíu, AP
Stjórnmiálaflokkarnir í
Indiónesíu eru teknir við að
reyna að tryggja aðlstöðu
sína, þnátt fyrir að almennti
»é viðurkennt, að engar heildi
'arkoisningar miuni fara frami
lá næista ári, eins og áætlað
Var.
Stefnumið flokkanna: Að
stemma stigu við hratt vax-
andii yfirráðum hersins yfir
stórum hluta stjórnar Indó-
mesíu, stjórnmálum og þjóð
félagi.
Ef þeir geta ekki stemmt
stigu við þeiim — sem virð-
'ist ólíklegt eins og nú er
komið — vona,st þeir til að
taka þátt í stjórninni með
eins miklumi völdum og
mögulegt er.
Leiðtogar flokkanna eru'
þegar á ferli meðal þjóðar-
innar, sem byggiir þennan
eyjaklasa. Þeir flytja ræður
1 fnumskógaþorpumim á Kali
mantan og í hinum þröngu
tfiski'þorpurm á Jövu.
Þegar þeir ávarpa almenn-
ing verð'a þeir að vera var-
toárir í orðum, vegna þess að
<harinn hefur aðisetur á öllum)
feessum isvæðum. Hermenn'
gegna sýslumannsembæt'tuml
í 22 sýslurn af 25. Korpórál-
ar og liðþjálfar hafa verið
seittir yfir þorpdn. Hermenn1
hafa einnig á hendi meira en
þriðjiung lykilemibæta í stjórn
ianidisrnis.
Stjórnmálaástandið er enn
Suharto
þá ruglingslegra vegna alvar
legs skoðanaágreininigs innan
■aðalflokkannia og sjálfs hers
ins. Núverandii forseti, Su-
harto herishöfðingi, sem tók
að erfðum alla ringulreiðina
eftir að hafa kiomið Sukarno
<frá völdum, viðurkennir, að
herinn fylgi honum ekki ein-
huga. Sem mótleik við því
hefur hann losað sig við ýmisa
herhöfðingja, sem voru
toeggja tolands, og sett í stað
Iþeirra menn, sem hann getur
treyst.
Ein mikilvægasta þróunin I
stjórnmálum landisins er hinn
nýi stjónnmálaflotkíkur, sem
„Glassborofundurinn
fjölskyldufagnaöur"
- segir Dagb/að alþýðunnar í Peking
Þagað um fund Kosygins og Castros
Havana, 29. júní. NTB.
BLÖÐIN og útvarpið á Kúbu
hafa enn ekkert sagt um viðræð-
ur forsætisráðherranna Alexei
Kosygins og Fidel Castros. Heim
sókn Kosygins, sem kom til Hav-
ana á mánudaginn, átti að ljúka
seint í kvöld eða á morgun.
Sovézkir heimildarmenn hafa
hins vegar gefið í skyn, að tals-
verður ágreiningur hafi gert vart
við sig í viðræðunum, en vitað
er að stjórnin á Kúhu er ósam-
mála stefnu sovétstjórnarinnar
í Rómönsku Ameríku, Vietnam,
Austurlöndum nær og stefnu
hennair um friðsamlega sambúð
við Vesturveldin.
f öllum þessum málum fylgir
Castro óvægnari stefnu en Rúss-
ar og er honum sérstaklega annt
um að hernaðarleg aðstoð við
Norður-Vietnam verði aukin.
Sovézkir talsmenn segja að við-
ræðurnar hafi verið vinsamlegar
en mjög hreinskilnar og opin-
skáar. Þessi athugasemd þykir
gefa til kynna að hvorugur hafi
viljað slaka til.
„FjöLskyldufagnaður"
• í Peking gerði Dagblað al-
þýðunnar harða hríð að Kosygin,
vegna fundar hans og Johnsons,
sem blaðið kallaði .Jjölskyldu-
fagnað". Blaðið tók einkum fyr-
ir þau meintu ummæli Kosygins,
að það væri líkast því að koma
heim að koma til Glassboro.
— Það er alveg rétt, að hér
var um heimferð að ræða, sagði
blaðið. Þetta var játning hinnar
ráðandi endurskoðunarklíku 1
Sovétríkjunum um, að hún hefði
setið á svikráðum við sovézku
þjóðina og þjóðir heim, yfirlýs-
ing um, að hún hefði tengzt
„hinni stóru fjölskyldu hins
frjálsa heims“.
— Johnson og Kosygin, for-
stjóri kapitalistaeinokunarinnar
í Washington og forstjóri hinnar
borgaralegu forréttindastéttar í
Moskvu, eru orðnir meðlimir
einnar og sömu fjölskyldunnar
því að þeir tilheyra sömu stétt,
hafa sömu hagsmuna að gæta og
sameiginleg áhugamál og vegna
þess að hatur þeirra bei-nist að
því sama, samfiímis því sem örlög
þeirra eru sameiginleg, sagði
blaðið.
— Þótt Kosygin og samstarfs-
menn hans búi í Kreml eru
hjörtu þeirra í Hvíta húsinu,
segir blaðið, sem bætti því við
að andinn frá Glassboro hafi
verið búinn til í þeim tilgangi
að gera leiðtoga -heimisvalda
.utanríkisráðherrann, Adam
Malik, er að myndia. Tilgang
ur hans með hinum nýja
flokki er að auki stuðning
almennings við sig, og verða
fþannig óháðari duttlungun*
|h erforiin gja n,n a.
Heimildarmenn 1 áhrifa-
istöðum segja, að Malik finn-
!ist hann verða istöðugt ein-
langraðri frá nánu sanyabndl
Ivið Suharto, og kennir her-
Æoringjunum, sem umkringja
Æorsetann, um það. Ekki er
ljóst, hvort markimið herfor-
ángjanna er að bregða (fæti
Ifyriir áhrif Maliks, eða að-
teins að sfcyrkja sína eigin að-
istöðu. En talið er, að áhrifa-
ivald Maliks í innanríkiismál-
lum fari minnkandi, síðian Su-
ikarno hrökklaðist frá.
Þjóðerniissinnaflokkurinn
(PNI), sem studidi Sukarna
tog var eitt sinn svo áhrifa-
tmikill, er mjög klofinn, svo
að hann náfcgast upplauisn.
■Binnig virðist, að flokkur
menntaðra múhameðstrúar-
manna, sem nú er sterkasti
flokikurinn, sé feominn að því
að felafna. Múihammieð Hatta,
fyrrum varaforseti, undiirbýr
nú á eigin spýtur stofnun
stjórnmálaflokfes Múhameðs-
trú-’imianna.
Allir flokkarnir, nema ef
til vi'll PNI, sem þarfnast
mjög tíma til að jafna inn-
anflokkságreiningsmiál, vilj a,
að kosningarnar verði haldn-
ar árið 1988, eins og áætlað
var.
Achmiad Sjaidhu sagði f
þingræðu, að kosningafrum-
vairpið verði komið í gegn í
síðasta lagi í júní. Jafnvel'
þótt svo fari telja .stjórnmála
lleiðtogar, að ekfki miuni verða
nægur tími til kosningaund-
irbúnings.
sinna og leiðtoga liðhlaupanna
kleift að gera með sér svika-
samning.
í PARÍS tilkynnti rúmenska
sendiráðið, að forsætisráðherra
Rúmeníu, Ion Maurer, færi til
Peking einhvern næstu daga til
viðræðna við kínverska leiðtoga
eftir viðræður hans við Johnson
forseta og de Gaulle forseta um
ástandið í Austurlöndum nær,
Maurer hélt til Búkarest frá
París í dag.
I STUníliÍLÍ
Ný norsk álverksmiðja
Stavanger, 29. j'úní (NTB).
KVEIKT verður undir fyrstu
13 otfniunum í hinni nýju alú-
mínverfesmiðju A/S Alilo á
Karmöy stoammt frá Stavang
er á næstunni, og álfram-
leiðsla heflst þar efftir um
þrjór vikur. Um næstu árat-
mót er talið að framleiðslan
verði feomin upp í 80 þúsund
ton.n á ári. Varið hafur verið
600—700 mill'jónum norsíkra
króna til verksmiðj ubygging-
arinnar, og er ætlað að uim
700 manns fái þar atvinnu.
Grýttu niður þyrlu
Kansas City, Missouri,
29. júní (AP).
ÞRÍR litlir stráfear köstuðiu
grjóti á þyrlu með þeim af-
leiðingum að hún varð að
nauðlenda. í þyrlunni vonu
tveir menn, og voru þeir á
eiftirlitsferð yfir hiáspennu-
leiðslu. Flugu þeir þessvegna
iágt. Sáu þeir þfá snáðama
þrjó, sem hófu grjótkast að
þyrlunni og brutu í henni
framrúðuna, svo flugmaður-
inn varð að lenda á næsta
bersrvæði. Voru þá snóðiarnir
þrír horfnir.