Morgunblaðið - 02.07.1967, Blaðsíða 10

V
10
GUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. JÚLÍ 1967.
,Þaö er svo gaman að heyra
lítil börn tala íslenzku'
— rætt við nokkra Vestur-
islendinga, sem eru hér á ferð
Hjónin Jóhann og Ingiríður Straumfjörð.
AÐ UNDANFÖRNU hafa dval
ið hér á landi margir Vestur-
íslendingar. Bæði frá Banda-
ríkjunum og Kanada. Margt af
þessu fólki er hér í fyrsta
skipti. Mbl. ræddi við nokkra
Vestur-íslendinganna og fara
I viðtölin hér á eftir:
Búin að hitta marga ættingja.
I Á heimili Sindra Sigurjóns-
sonar hittum við hjónin Jó-
hann Straumfjörð gullsmið og
j Ingiríði Straumfjörð. Hvorugt
þeirra hafði komið til íslands
áður.
— Það var föðurafi minn,
Vóhann Straumfjörð frá Straum
fjarðartungu, sem flutti fyrst-
ur minnar ættar til Vestur-
heims árið 1876, sagði Jóhann.
Faðir minn var fæddur í Hrís-
dal, en var 7 ára þegar afi
j flutti vestur. Móðurfólk mitt
| var frá Borg á Mýrum og Ferju
! koti. Sjálfur er ég fæddur á
j lítilli eyju í Winnipegvatni, er
nefnist Engey. Á þessari eyju
i bjó föðurafi minn.
I — Ættfólk mitt er lika úr
Borgarfjarðar- og Snæfellsnes-
i sýslu, sagði Ingiríður. Föður-
j afi minn hét Sigurður Bárðar-
) son og vacr fæddur í Kolbeins-
| staðahreppi. Ég er hins vegar
fædd í Nýja-fslandi.
| — Það hefur verið sérstak-
lega ánægjulegt að koma til
íslands. Fólkið hérna er við-
I kunnanlegt og mikill menning-
arbragur á því. Það er líka
athyglisvert hversu margir
fara í Háskóla, hjá svo fá-
gpennri þjóð.
j — Landið var töluvert öðru
vísi heldur en við héldum. Við
átbum ekki von á að það væri
svona mikill gróður hérna. Svo
er líka margt sem vakið hef-
ur furðu okkar. T.d. vegirnir.
Þeir eru að vísu slæmir, en
þeir liggja bókstaflega um allt.
Jafnvel upp í dali þar sem eru
ef tl vill ekki nema einn eða
tveir bæir.
| — Það vekur líka athygli
hvað bændabýlin eru hér mynd
arleg og hversu góð umgengni
er um þau víðast hvar. Þá virð
ist að bændur allir eigi miklar
og góðar heyöflunarvélar.
í — Við erum búin að hitta
hér marga ættingja okkar.
Suma þeirra vissum við ekk-
ert um. Þeir bara hringdu hing
að og mæltu sér mót við okk-
ur. Það var mjög gaman.
j — Við erum búin að fara
nokkuð um landið. Fyrst ber
þá að nefna, að við fórum vest
ur í Straumfjörð á ættslóðir
forfeðra okkar og ættmenna.
Þá fórum við til Kirkjubæjar-
klausturs. Það var verulega
gaman að koma á þessa sögu-
frægu staði t.d. eins og Berg-
þórshvol. Þá fórum við til Þing
valla og að Gullfossi og Geysi.
Gullfoss er sérstaklega falleg-
ur og við höfðum ekki haldið
að áin sem hann er í, væri
svona vatnsmikil. Geysir lét
ntið á sér kræla þegar við vor-
um þar, en hins vegar sýndi
Strokkur oikkur listir sínar
þrisvar sinnum meðan við vor-
um á staðnum. Við komum
einnig í Skálholt og á Selfoss,
en þar hlýddum við á messu
hjá séra Sigurði Páls'syni. Þá
fórum við norður á Akureyri
og skoðuðum okkur um þar og
fórum alla leið inn að Grund
1 Eyjafisrði. Það má nú ef til
vill segja að það hafi verið of
mikill þeytingur á manni.
— Við tölum oft saman á
íslenzku. Sonur Ingiríðar af
fyrra hjónabandi er staddur
hérlendis ásamt konu sinni og
dóttur sem er 16 ára gömul,
Sú var nú hrifin af landinu.
Hún er ákveðin að koma hing-
að aftuir þegar hún er búin
með sitt skólanám. Eitt fannst
okkur gaman og sérkennilegt.
Það var að heyra litlu börnin
tala íslenzku. Einhvern veginn
er það þannig að manni finnst
það einkennilegra að heyra þau
tala málið heldur en fullorðna
fólkið.
— Við höfðum lestrarfélag er
nefndist Vestri og ungmenna-
félag er hét Frón. Svo var hald
inn íslendingadagur hátíðlegur
Guðjón Guðmundsson
2. ágúst ár hvert. Starfsemi
þessi lagðist niður, en nú hef-
ur verið stofnaður Íslendinga-
klúbbur. Þar fer reyndar allt
fram á ensku, en fundir eru
haldnir reglulega og eru oft
fjölmennir. Við vonum að það
takist að endurvekja áhugann
aftur og að þessi félagsskapur
eigi sér langa lífdaga fyrir
höndum og eigi eftir að efna
til fleiri slíkra íslandsferða.
Langar ekki á hestbak.
Þá hittum við Friðrik John-
son á herbergi hans á. Hótel
Borg. Friðrik er frá Alberta 1
Kanada og vinnur þar að land
búnaðarstörfum. Faðir Friðriks
var Kjartan Jónsson, en hann
var fæddur í N-Dakota og móð
ir hans hét Guðlaug Guðmunds
dóttir, fædd vestur í Dölum, en
flutti til Vesturheims þegar
hún var 2ja ára.
— Þetta er í fyrsta skipti
sem ég kem til íslands, sagði
Friðrik. Ég hafði hugsað mér
landið ag fólkið dálítið öðru-
vísi, en raun var á. Annars
gera mjög margir sér alrangar
hugmyndir um ísland. Halda
að hér sé ekkert nema ís og
snjór.
— Veðrið hér hefur ekki ver
ið verra en ég bjóst við. Það
rignir mikið, n það hefur ver-
ið fremur hlýtt. Ég mundi þó,
auðvitað, kjósa meira sóiskin.
— Fólkið hérna finnst mér
frjálslegt og óþvingað. Allir
virðast vera í góðu skapi. En
mér finnst nóg um hvernig fót-
gangandi haga sér í umferð-
inni. Fólk hér gengur sitt á
hvað eftir götunni og bíður
ekki einu sinni eftir grænu
ljósi, þar sem götuljós eru. Það
mundi örugglega heyrast hljóð
úr horni ef fólk hagaði sér
svona heima og lögreglan væri
fljót til að láta til sín taka.
— Ég get lesið íslenzku það
mikið að ég skil blaðagreinar
og bækur efnislega. Á heimili
foreldra minna var íslenzka
lítið töluð, en það sem ég kann
í málinu lærði ég hjá afa mín-
um og ömmu. Ég hef nú lítið
reynt að tala íslenzku í 30 ár,
en hún rifjast fljótt upp fyrir
manni, þegar maður þarf að
nota hana.
— Jú. Ég hitti oft íslendinga
í Kanada, en þeir geta lítið
talað íslenzku. Það er þá helzt
eldra fólkið.
— 17. júní var ég töluvert
á ferðinni og fór þá hér um
borgina og nágrenni hennar,
svo og til Þingvalla. Það er
mjög sérkennileg-ur og falleg-
ur staður. Ég sá þennan dag,
tilsýndar, það sem ég hef aldrei
séð áður, þ.e. heitar uppsprett-
ur, — hveri. Ég veit ekki hvað
ég get ferðast mikið um hér,
en ætla þó norður á Akureyri
og þaðan að Þverá í Eyjafirði,
en þar bjó afi minn í eina tíð.
— Ég hef ekki komið á ís-
lenzkt bændabýli, en ég sá
nokkur á leiðinni til Þingvalla.
Þau voru flast hver reisuleg að
Friðrik Johson
sjá. En skepnurnar á búum
bænda eru öðru vísi heldur en
heima. T.d. hrossin, hér eru
aðeins eitt hrossakyn „pony“,
en hjá okkur eu þau um 30.
— Nei, ég hef ekki komið á
hestbak, enda ekki svo ýkja
spenntur fyrir því. Ég á hest
heima og get þar brugðið mér
í útreiðatúr, ef mig langar til.
'—..Ég hef hitt nokkra æt.t-
ingja mína, og margir hafa rétt
mér hjálparhönd v.ð að ná til
þeirra. Vil ég þar tilnefna og
þakka Þórhalli Ásgeirssyni og
Baldri Líndal.
— Ég verð hé’na sennilega
fram undir mándðamót, en þó
getur verið að ég fari til Skot-
lands, áður en ég held aftur
heimleiðis.
Hef dálæti á íslenzkum ljóðum
Guðjón Birgir Aðalsteinn
Guðmundsson Brown er fædd-
ur að Breiðadal í Vestur-ísa-
fjarðarsýslu 26. nóv. 1890.
— Faðir minn hét Guðmund-
ur Guðbjartsson og móðir miu
hét Sigríður Sigmundsdóttir.
Ég var aðeins 18 mánaða þeg-
ar ég flutti til Vesturheims.
Fyrstu 6 árin bjuggum við í
Brandon í Manitoba, en flutt-
um 1899 til Winnipeg og þar
átti faðir minn og stjúpa«heima
til dauðadags. Ég hef sjálfur
átt heima hingað og þangað í
Kanada og Bandaríkjunum.
Lengst af í San Francisco.
Meiri hluta ævinnar hef ég
unnið við húsbyggingar, en
vann ennfremur í 11 ár hjá
járnbrautarfyrirtæki.
— Ég lærði að lesa og skrifa
íslenzku þegar ég var ungling-
ur og það var einungis töluð
íslenzka á heimili mínu. Ég
man eftir vissum örðugleikum
I sambandi við að umgangast
enskumælandi börn, en það
kom með enskukunnáttunni.
Ég hef alltaf kostað kapps um
að halda íslenzkunni við og hef
aðallega gert það með því að
lesa íslenzkar bækur og ís-
lenzku blöðin í Vesturheimi.
Svo hef ég hitt marga íslend-
inga og talað við þá.
— Ég hef alltaf haft mikið
dálæti á ljóðum og á margar
kvæðabækur á íslenzku. Ég á
bækur eftir Þorstein Erlings-
son, Stephan G. Stephanson,
Huldu, Matthías Jochumsson,
Steingrím Thorsteinsson og svo
náttúrlega Þorskabít og Jakob-
ínu Johson. Mér hafa áskotn-
azt þrjár nýjar ljóðabækur á
ferðalaginu núna og það verð-
Gunnar Þorvaldsson
ur gaman að lesa þær þegar
tími vinnst til. Ég lærði hins
vegar að lesa á Njálu og Grett-
issögu og þær bækur hef ég
líka lesið á ensku.
— Mér líst einkar vel á ísland
og er reyndar hálfpartinn bú-
inn að lofa sjálfum mér því
að koma hingað aftur, en það
verð ég þá að gera mjög bráð-
lega, því að ég er farinn að
eldast. Við hjónin ætluðum að
koma hingað 1930 á Alþingis-
hátíðina, en þá veiktist konan
mín og allt það fé, sem við vor-
um búin að leggja fyrir til far-
arinnar fór í að kosta sjúkra-
húslegu hennar.
— Þó að þetta sé í fyrsta
skiptið sem ég kem til íslands
var ég búinn að gera mér nokk
uð ljósa grein fyrir því hvernig
landið mundi líta út. Það hafa
reyndar orðið miklar og örar
breytingar hérna. Það er ekki
hið sama Ísland, sem ég kem
til árið 1967 og ættfólk mitt
fór frá árið 1887.
— Á stríðsárunum voru marg
ir íslendingar við nám í San
Francisko og kynntist ég mörg
um þeirra. Held ég að flestir
þeirra, er við kynntumst þá,
séu nú orðnir vel metnir borg-
arar á Íslandi. Ég hef hitt nokk
uð marga af þessu fólki, en
hins vegar færra af skyldfólki
en hef nú samt verið að Ieita
að því. Meðal þeirra kunningja
sem ég er nú búinn að hitta
er Ragnar H. Ragnar á ísa-
firði, en hann bjó hjá mér þeg-
ar hann var að læra á píanó í
Bandaríkjunum.
— Ég er búinn að fara til
Akureyrar og Mývatns. Einn-
ig til ísafjarðar, en þar sá ég
kirkjuna sem ég var skírður
í. Það er víða mjög mikil og
sérstæð náttúrufegurð á ís-
landi. Fallegast fannst mér á
Akureyri. Margir voru búnir
að segja mér að fallegt væri
við Mývatn, en ég verð nú að
segja að ég varð fyrir von-
brigðuml>egar ég kom þangað,
Þar var bara grjót, hraun og
urð. Vatnið sjálft er náttúrlega
fallegt.
— Ekki get ég kvartað yfir
veðrinu þessa daga se.m ég hef
verið hér. Það hefur rignt
nokkuð mikið, en það vantar
nú ekki að það geri það i San
Fransisco líka.
— Að lokum mundi ég bara
þakka öllu því góða fólki, sem
tekið hefur á móti mér hér-
lendis og þá fyrst og fremst
hjónunum hér í Skaftahlíð 11,
þeim Ingu og Grími Gíslasyni.
Já, og svo segja aftur það sem
ég sagði áðan: Ég hef í hyggju
að koma aftur og vera þá leng-
ur.
Húsin stór og falleg.
Gunnar S. Þorvaldsson er
þingmaður íhaldsflokksins fyr-
ir Winnipeg á Kanadaþingi,
Gunnar hefur tekið mikinn
þátt í stjórnmálum og félags-
málum hvers konar.
— Ég hef ekki komið til fs-
lands áður, sagði Gunnar. Fað-
ir minn flutti frá íslandi árið
1886. Hann hét Sveinn Þor-
valdsson og var Skagfirðing-
ur að ætt. Starfaði hann sem
kaupmaður í Kanada. Móður-
ætt mín var frá Akranesi og
úr Borgarfirði.
— Ég lærði lög og rek nú
lögfræðifyrirtæki í Kanada og
Framhald á bls. 22