Morgunblaðið - 08.07.1967, Qupperneq 12

I
12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 1987.
FERÐALÖG á íslandi hljóta
ætíð að verða nokkurt happ-
drætti hrvað vsðurfar snertir,
a.m.k. ef þau standa yfir í
nokkra daga. Hér á Suður-
landi er-u margir sóls'kinsdag-
ar í röð helidur sjaldgæf ir, en
aiftur á móti getur vaetutíðdn
stundum r.eynt á þolinmæð-
ina. Á Norðurlan.di er þurr-
viðrasamara, sólskinsdaigarnir
fleiri oig heitari, <en ef h.a.nn
■Mggiur þar í norðanátt er
betra að vera vel búinn ag
haifa miðstöðina í bílnum í
lagi. Útlendingum þykir svon.a
veðrátta heldur hvimleið og
okka.r eigið fólik sœikir í vax-
andi ftiæli til suðlægra larada,
er á dagin.n í sandi og sól, að
sumbli um nætur. Ég hieifi
r.eymt það líka en fannst það
heldur lieiðigjarnt.
í einmuna blíðu, dognm
samian,
Þá hviarflaði að mér stun.d og
stund,
stormur, að hitta þig væri
gaman.
Það er karlmennskubragur
að hinum bunnu Ijóðlínum
Hannesar Hafstein
Ég vilidi það yrði nú ænlegt
regn
og ís.lé.nzík.ur stormur á
Kaldadal
Það færi betur að við giöt-
uðum elkki þes.s,ari kanl-
mennsikutaug, sem kretfst
þess að komast í snertingu við
laradið olkkar, hvernig sem
viðrar. Það dregur óneitan-
lega úr igd'eði daiglsins að fara
úr sólslkini inn í svartan úr-
hiellisivegg eða eiga von á
napri norðanátt handan við
sikarðið. Þó eiga slík veður
siína sérstæðu hrikaifegurð, í
ætt við svört hraun og nakin
örælfi. Eru m,estu verðlaunin
eru þó að koma aftur inn í
veðurblíðuna, oft jafn skyndi
lega ag maður fór úr henini.
Og mín reymsla er sú, að ótrú-
lega margir útlendiingar verða
sruortnir af þessum galidrd
landsiins, ef þeir þá á annað
borð gefa sér tíma tid þess.
Því er það að ég ætla ruú að
segja frá ferð, sem ég fór í
fyrir tveimur vikum með dá-
dlítinn hóp atf Veestur-ísilending
um.
í Hvalfirði var kyrrt veðux
en þungbúið og smá slkúrir á
dreilf. Frá þeim lagði andivara
'sem teilknaði ótrúliegustu
mynztur af slkinnaiköstum á
logrukyr.nan fjörðmn. Þoka n
huldi Súlur og Hvaltfell hið
etfra, á Skarðsh.eiðinni náði
ihún niður í miðjar blíðar. Við
tflórum Dragainn, og vegturinn
viar sœmilegur, þó eru norðtur-
brekkurnar og gilin þar vara-
söm lágum bílum. Þokunni
sveipaði tfná • Villltingadail og
bólstrarndr mynduðu mikilúð-
lega umgjörð uim þesaa hri'ka-
legu slkál, en fosistaiumar
prýddu hamr.avegginn fyrir
neðan. Það var dimmt yifir
Skorradadnum, skógurdnn var
akki fulllaufgaður og napur
gustur báraði vatnið. En ,atf
Hestháilsi blöstu við okkur
uppsiV'eitir Borgarifjarðar í
glampandi sól. Við stönzuðum
á Kroppsihálsi, það var dáðst
að útsýninu og margar mynd
ir telknia.r. Bl'ikandi hjlálimur
Snæfellsjökuils bar olkíbur
kveðj.u nessins úr 115 km.
iflj.arlæigð. Reykholtisdailurkin
var algrænn með gufiu'bólstr-
um á dreif og í Reykholti var
imikil' sól í kyrrðinni inaut
maður ved sögúheigi staðar-
ins og ég spurði sjiáltfan miig:
„Hvenær skylidum við koma
því í verk að framlkviæmia
ræki'lega flornmÍTijarannisókn á
þessum menka stað?“ Sólsikin-
ið entist okkur vestur ylfir
StaflhoLtstungur og upp að
Hreð avatnsskála.
Eftir góða máltíð stóð hóp-
ur.inn ó hlaðinu og naut veður
blíðumniar, en svo fann ég niap
urt norðankul á vainga. Mér
varð litið tid Baudu og norður-
fjalla, þar grúifðu ábúðamiiklir
norðan bólstrar, sem sipéðu
engu góðu um veðrið norðam
heiðar. Þeir, siem slkrifa. slkrúð-
mállgar lýsingar á erlenidum
tumgum um dás'emidir ís'Lands
fyrir erlenda Æer.ðamenn, sitij-
andi í hdýrri, þægiLegri sikrif-
s'tioifu, hefðu gjarinan mótt vera.
með mér á næsta kaifla ferð.ar-
innar, Á Leiðinni inn Norður-
árdalinn eru bsgttulegar brýr,
krókóttur vegur og á einum
stað mjór vegur með blinid-
beygju framan unidir kletta-
vegg með ána fyrir neðan, Já,
þan nig er aLþjóðavegur lands-
ins niður í byggð í Borgar-
firði. Innan við Sveinatumgu
tóku s.vo •S'lörkin við, hver aur-
pytturimn * eftir annan, í þá
verstu hafði ver.ið borin kast-
möl og var hún sizt betri yfir-
íerðar. Norðanáttin jókst eft-
ir því sem innar dró og hið
nöturlega umhverfi bætti ekki
úr skák. Uppi á Holtaivörðu-
heiði mætti Norðri nokkur í
fullri alvöru, það rofaði sem
snöggvast í tindinn á Trölla-
kirkju en hvíttfextar öldiur
hreyfctu sér inn enidilan.gan
Hnútafjörð. Fræhdur okkar að
vestan horfðu út um glugg-
ana með undrum og spurn í
augum. Skyldi veðrið vera otft
svona á ísdandi, seint í júnd, er
þetta landið, sem feður olkkar
og mæð.ur gótu addrei gleymt.
Á hlaðinu við Staðarskála
þyrlaðiist samdur og mold fyr-
ir vit okkar em inmi í skólam-
um var hlýtt ag moitailegt. Inn-
am stunidar sátu allir ytfir rjúk
andi kaiflfiballum og þá flór hóp
urinn að flá málið. Ég lagði
flátt tM má’Lanna en hlustaði
því betur. Sumir vissu hworki
upp né niður, voru umdramdi
ag náðvilltir ytfir. þessum
ósköpum. En hún Dúrtfimma
fná Mountain, 74 óra kempa
ættuð úr Sfcagafirði, sagði
stumdarhátt: „Nú skil ég hvers
vegma þeim þótti sivona vœnt
um þetta land“. En hann
HeLgi fyrrum stóribóndi í
Viatna'byggð, 76 ára, unglimg-
ur, stóð sumroan undir vagg,
keikur með blik í augum og
horfði ó hvítfextam Hrútatfjörð
inm og þokuibólstrama, sem
sigLdu hraðbyri suður heiðar,.
Er við vorum að fara aftur
inn í bílinn s.agði eini maður-
in,n í hópnum, sem ekki var
ísd'enzkr.ar ættar, við mig:
„Þetta er hræðilegt en dásam
Legt Líka“.
Vestur-Húnavatnssýslan get
ur verið aðlaðiandi í sód og
sumarskrúða, en nú var hivor-
ugu til að dreifa'. Túnin voru
að vísu græn en utan þeirra
réði hið einkennilega dknma
litLeyisii sinumóta og mýrar-
slaikka, áður en nýgræiðinigur-
in.n hiafur máð yfirihlömdinni'.
ÞræLsfelL á VatnsnestfjadiLi
sitakk upp boLMmum, sem
smöggvast en ömnur tfjöld voru
vamdlega dúðuð í bólsitraðam
þakuíhjúp. Brimskaílarmir. ó
Miðfirði vöiktu sftirtakt og ég
fór að rifja upp Grettiis6,ögu.
Svo birtist Borgairvirfki til
morðiurs og þá varð að segja
frá því. Etf'tir að ég kam þang-
að fyrir tveimur áriUm hetfir
mér fiundizt þetta eiinn afhygl
isiverðas'ti staður landsims,
efeki sázt vagna hulumnar, sem
hvíMr, yfir himuirn merkilegu,
flornu manmvirkjum þar, Stvo
er þetta eimnig frábær útsýnis
stað.ur. Það er mikil mauðsyn
að gera greiðari veg þangað
og ég sting upp á mýrri brú .
á VíðidaiLsá, einhversstaðar á
hentugum stað í mágremmi
Lautfláss. Hún myrndi einnig
verðá mikil'samgönguibót fyrir
srveitimar.
Það fór að lygna dálítið
er við koimum í Ausitursýsl!-
una er óg varð að sleppa ferð
inni inn á Hnúk í Vatnsidal
því þar grúfði þofean,. Mér hef
ur ætíð fundizt leiðirn út hjall
ama undir VatnsidalBifjadM eim
hin fiegursta og svo var hún
enm. Eydemdið fyrir neðan var
orðið sferúðgrænt ag það brá á
það dauifu sóLsfeini úr sfeýja-
rotfi, sem náði vestur á Þirag-
eyr.arfeirikju. Þá varð mér hugs
að tiil úrtöLumammamma, sem
sijlá etftir hverri krónu í Hadd-
griímslkirkju. Hvað s’ikyldu þeir
hatfa sagt um óráðsiíuna í hon
um Jóni Ásgeirssyni á Þing-'
eyruim, af þeir hiafðu verið
hans samtíðarmeinm. Hann,
sem var talinn mær fjárþrot-
um er hanm haifði lakið við að
byggja þessa mikLu kir.kju á
eigim feastnað. Það var dkrnmt
yfir Kolfcumýrum á hægri
hönd, en um þær hetfur Jón
Eyþórsson sikrifað skemmtilieg
an kafla -í Árbók FerðatféLags-
ins, 1962. Sivo vorum við á
brekkubrún oflan við Blöndu-
ós, nú var þessi vinailegi stað-
'ur á valdi Norðra. Á hóteldnu
'þiðu oikkar ailúð’lega móttökur
’og góð fyrirgreiðsda. Effitir
'kvöldimat fóru nok'kr.ir að út-
sýniss'kítfunni, á barði sumnan
við kauptúnið en voru fLjótir
■til foafca.
Það var napurt kul er við
lögðum af stað frá Blöndu-
ósd næsta morgun. Það var
enn, þoka á .fjöllum og Langi-
•dal'Urinn laug ekki til natfnB.
'Einihver fór með hina lamid-
tflieygu vísu:
Ef ætti ©g ei, vdfa val,
von á þínum fundum.
Leiðin tfram um Lairagadal
Löng mér reyndist stundum.
KvemfóLkinu í bílmum kom
saman um það, að fáum kon-
um myndi hafa hlotnaizt jaifn
huignæm. ástar játnirag. Vitam-
Lega var stanzað við mi-nnis-
varða Stephans G. Stephans-
sionar á Arnarstapa', norðan-
gjósturinn næddi um vanga
sikáLdsins. En hann var vanur
því í lifanda Lífi og kipipir sér
því naiumast upp við það, nú.
Aldrei hefi ég getað hrifist atf
þessari þrihyrn'du vörðu, sann
a'iilega hafð'i miátt .gera minn-
ingu stoál'dsins, betri skil.
Skagafljörðurinn skein ekki
við sófliu þennan dag, feuLda-
liegir skýjabólstrar á al'lum
fljölLum en léttara til haifsins.
Þar stfóðu haimir.aborgirnar,
Dranigey oig Málmiey, öruggain
vörð. Við iheimsóttuim Glaium-
bæ og þar gátu gestimir séð
með eigin augum hivílSk gjör-
breyting hafur orðið ó högum
ag liifnaðarihá.ttum þjóðarinnair
ó þesisari öld. Þeir ætluðu
nau'mast að trúa því siumir, er
ég sagði þeim að ég hafði aiiist
upp í svipuðum húsafcynnum
'fraim að fenmingaira'ldri og að
þar hefðu verið notuð flest aí
þeim beimiilisitæfejuim, sem
þarna voru til sýnis. Stiumdum
hvarflar að mér spU'rningin,
höfum við máisfce beðið tjón ó
þjóðiarsálinini með þvá .að vera
sivona stórs'tígir? Þessi mynd-
arlegu bæjarhús eru nú í
Vörzlu Þjóðminjasafns en ég
er ekfei alveg viss um hvort
að forráðamenn þess, þó að
góðir séu, hafi gent sér fu'lla
grein tfyrir því hversu mikla'
og nákivæma umannum þau
þunfa. Mér fanmst ég sjá
þaima' 'mokkur hnönnumarm'erki
frá því að ég var þar fiyrir
um 5 árum. Von.amdi að
fjánveitingavaldið sijái sér
flært að rýmka mokkuð hinm
þrönga tfjánhaig safinisins.
Sauðárkrókur tók á móti
aktour með inorðainmæðing og
lefeki getur staðurinn italist að-
'laðanidi, þarna á mailareyri
undir meihjaLla. En þar þýr
el'skulegt og hjartaihlýtt fóík,
það urðum við greiniliega vör
við. Hötelsitjórinn á Hótei
MælitfeUi tófe vel á móti okk-
uir og hann bafði látið komu-
okkar spyrjast um bæimn.
Nokkrir heimamenn toomu ó
hótelið til að rabba við gest-
ina, kinkj'uvörðurinn beið yið
kirkjuma t’iL að opna hana ag
hvarv'atna var. alúð að imæta.
Við igemgum upp að útsýnis-
stoífunni nýjiu, á hjaillamum af-
an við kinkjuna. Það er mik-
ill fengur að henni þairna en
viðstaðan var stuitt því að
norðan mæðinigurinn var ærið
sivakir. Á leiðinni .austur yfir
Hegranesið og Viðvífeurháls
varð mér ljóst að hamn var að
létta til á norðan, það var
komið sólsikin á Þórðarbafða
og þokan. að hverfa af norður-
ílj'ölluim. Mér daitt því í hug
hivort ekkii væri ráð að fara
hima nýju norðurLeið til Akur-
eyrar um Ólaifisifjiarðiarmiúlia og
eftir að hafa aflað miér upplýs-
iinga á talstöðinini um að só
vegur vær.i í lagi afréð ég það.
Yfir Hjaltadalsfjöllum var
enn þoka er við ókuim heim
að Hólurn. Dóimkirkjan þar er
áhrifamesta guðisihús landsims,
fyrst og fremst vegna þess að
tekizt hefiur að varðveita hana
'í sínum flonna búning og einm-
ig innamiveggjai. Og ekki mis-
tókS't forfeðr'um ofeikar með
staðaTvailið á þessu biskups-
setri, frekar en í SkáLhalti.
Húsakynni bændaskólaims enu
mynidarleg og vel útlítamdi en
sikaði er að þar sfculi e'klki
vera refeið gistihús í siumair. Á
meðam við stóðuim við létti
þokun.ni svo að við sáum himn
tignariega fjallahring.
Við komum í sólskinið norð-
ur umidir Hafisósi og þar var
numið staða.r til að taka mynd
ir: Þvílík dásamleg uimskipti,
að standa nú þairna í timdramdi
sóil með Driamgey til hafs og
Tinda.stól hieiðan ag bja.rtam.
Nú held ég áð allir hatfi s.kilið
ást og tryggð feðram.na við
ga.mla landið. Mikið er sól-
skin ytfir Itslam,di máttuigt. Hofs
ós hefur mér ætíð fumdizt við-
bunmaimlegur staður, einkan-
lega garnla þorpið niður við
höfinina'. Þar vatr keypt mikið
af harð.fisiki, spjallað við fólk
í 'góða veðrimu og börnuim getf-
inn 'brjósitsykur. En nú var ég
orðinn dálítið eftirrekstra'r-
samur því að tfriamumidain var
ný leið' og ný ævimtýri. Á leið-
inni norður Höfðaiströnd var
minmst á Manmskaðahól ag
rifjaðar upp þjóðsögiur um
Málimey og klierfcinm Háltfdam
í Felli, siíðar kom Barðs'gátt.
Er við beygðum austur í
Fljótin apnaðist smámsamain
framumdan ein fagursta fjaída-
sýn, isem óg- hef séð. Fyrst birt
ust Sigluifljarða'rfjal'lin. og síð-
am nöðin suður um Lágheiði
ag suður af Stiíflu. Upp úr
glampao.ndi hjarnbreiðuim nisu
dlölkkir tiradar ag fja.Uakam.bar
en neðair sivört haimraþil í
hivítri umgjörð. Loftið var svo
knistaltært að mamni famnst
aðeims þunfa að rétta út hörad-
ima til að smera þaiu. Með mér
voru KLettaifjallaibúar mæstum
Framhald á bls. 21