Morgunblaðið - 18.07.1967, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 1967
15
Kríuvarp og reki
Stutt spjall við Magnús
Hafliðason á Hrauni
ÞEGAR ekið er í austur frá
Grindavík er Hraun síðastl
bær. Á Hrauni býr Magnús
Hafliðason. Við heimsóttum
Magnús einn góðan veðurdag
inn til að forvitnast um kríu-
varp og reka, sem hvort
tveggja er mikið í grennd við
Hraun.
— Það er blessuð blíðan,
sögðum við.
— Það held ég nú, svaraði
Magnús. Nítján stig eru núna
og er það óvenju mikill hiti
hér við sjóinn. En ég var nú
samt í peysunni minni fram
eftir degi. Ég þoli svo helv...
vel hita, verð varla var við
hann fyrr en einihver annar
vekur athygli mína á honum.
En gangið í bæinn.
Þegar við höfðum setzt við
kaffiborðið barst talið að
kríuvarpinu.
— Jú, blessaðir verið þið.
Það er óhemju mikið aif kríu
hérna, varpið er þétt.
— Þú hefur auðvitað feng-
ið þér egg í soðið?
— Það var sáralítið, sem
við tókum. Sáralítið. Mér
finnst svartfugl'seggin betri,
þó ég slái ekki hendinni á
móti kríueggi við og við.
— Hefur varpið giengið vel
í ár?
— Jú. Hún stendur nú allt-
af fyrir sínu, blessuð krían.
En það var mikið um það,
að fólk kæmi og stæli eggj-
um. Við reyndum að hafa
hemil á því en fengum bara
skít og skammir í staðinn.
Þetta er erfitt stríð og ekk-
ert get ég skilið það fólk,
sem fær af sér að steypa
uðuð varpið?
— Nei, það gerðum við
skömmu eftir að varp hérna
hófst.
— Hvað er að frétta af rek
anum?
— Blessaðir verið þið, það
er alveg hætt að reka nokk-
— Það var svo mikið tré-
bragð af því. En falliegt var
það.
— Eitthvað hefur nú rekið
a-f nothæfum viði?
— Nú, það hafa svo sem
borizt margar fallegar spýtur
hingað í Hraunsvíkina, ekki
neita ég því. En þetta er ekk
ert nú orðið. Hreint ekki
neitt.
— Fannstu aldrei víntunnu
á rekanum?

Magnús Hafliðason á Hrauni situr á stærsta rekatré vetrarins.
undan kríunni. Landið grær
svo undan hennL Fyrir um
átta árum, þegar kríuvarpið
byrjaði hér, sást varla sting-
andi strá upp í hrauninu. Nú
eru þar víða grænir balar
og allt er það kríunni að
þakka.
— Er langt síðan þið frið-
uð hér að ráði. Það var á
stríðsárunum, sem rekinn
var. Þá rak hér ósköpin öll
af drasli, alls kyns brak og
svo tólg og smjör. Smjörið
var fallegt, virtist vera fyrsta
flokks vara en reyndist svo
óétandi, þegar til kom.
— Hvers vegna?
— NeL það var lítið um það
og bezt að engar sögur spinn-
ist um slíkt.
— Hvaða reki er þér nú
minnisstæðastur?
— Ætli það sé ekki bjarg-
hringurinn af damska Græn-
landsfarinu Hans Hedtoft,
sem ég fann hér um árið.
Það gengu heil ósk.3p á út af
honum og margir voru þeir,
sem lögðu leið sína hingað
vegna hringsins.
— Veiztu nokkuð, hvað
um hringinn varð?
— Ég held að hann hafi
verið settur upp í einhverri
kirkju á Grænlandi. Ætli
hann sé ekki þar — ég veit
ekki betur.
Eftir kaffið gengum við
með Magnúsi niður í fjöru.
— Hér rak mikið af tund-
urduflum á stríðsárunum,
sagði Magnús. Eitt sprakk
hérna undir kampinum en
hann hlífði alveg. Annað
sprakk þarna frammi á nes-
inu. Hlaðan færðist af grunn
inum en húsin sluppu. Brot-
in úr duflinu þeyttust alveg
upp að fjalli. Já, maður guðs
og lifandL það er margs að
minnast. Það held ég.
— Hér hefur verið lent í
eina tíð?
— Ó, já. Það var oft erfitt
að setja bátinn hérna. Og
yfir þessar klappir urðum
við að bera aflann. Það var
þrælapuð, því enginn þótti
maður með mönnum, nema
hann bæri þetta tíu til tólf
þorska í einu. Nú veiða þeir
ekkert nema ufsa á handfær
in. Við litum ekki við hon-
um þá. Svona breytist allt. Á
hlaðinu lá stór rekaviðar-
drumbur.
— Þetta er sá stærstþ sem
kom á fjörur hér í vetur,
sagði Magnús. Það hljóta að
vera vænir skógar þar, sem
hann var. Ég hef varla séð
öllu sverari drumb. En svona
heiðurskarlar eru fáséðir
hér núna, því er nú ver og
miður.
Og Magnús leit til hafsins,
sem svo oft hefur borið hon-
um björg í bú. Hann horfði
enn til hafsins, þegar við ók-
um úr hlaði.
Merkingar á laxi og silungi
GERA má ráð fyrir, að nokkuð
af merktum laxi og Silungi muni
veiðast í íslenzkum ám og vötn-
um á þessu sumri, en Veiðimála-
stofnunln hefur staðið fyrir um-
fangsmiklum merkingum á þess-
um fisktegundum. Mikilvægt er
að þeir menn, sem veiða vatna-
fiska, aðgæti hvort þeir séu
merktir, og ef svo er, að þeir
geri Veiðimálastofnuninni við-
vart um það.
Við rannsókinir ó ævilferJii ag
háttum fiteka er aiLgengt að
merikja þá till þesis að aiflla vit'-
inesikiju m. a. uim flerðir þeirra
iuim ár og vötn. ag sjó, oig hive
Uengi það ‘tiekiuir þá að faera siig
miE'i staða, uim vöxt þeirra oig
um hve veiðarnar taka sttórt
MultfaLl aif íilstotafnum. Hér á
lairndi hieifiur la-x oig silkmigur ver-
ið merlktur tiil þass að kynmast
á'ðtuirmefmdiuim atriðum ag reyndv-
ar flieinu. Tiil dæmiis geta mierk-
inigar á iaxaiseiðum m.a. gietfið
hiuigmiyind uim hlvie sitór hiiuiti veið
ilsit, htvar laxinn kemur fram og
•h/vienær á veiðiittíma, ag hve oflt
sami laxinm. hryignir.
Einn þábtur í starflseim,i Veiiðd-
málaisitafnunarinnar Ihefur verið
að meir'kja lax ag siliumg af mis-
muman'di sitærðum. Merlkinigarn-
ar hafa fariði ifraim með, því, ýim-
iisit að flesta meriki aif ýmsum
igerðium á fisik'ana eða mieð því
að kLiippa aif þeim uigga, einn eða
flileiri, .etftir áfcveðnum reglutm.
Lax heflur verið mertotuir ým-
ist sem göin,guseiðiL sem kyn-
iþrostoa lax nýkiamtinn úr sjrá,
eð.a sem hapilax. Gönigiuseiði
haifa verið veidd ag merkt í
ÚliJfarsá í Miasifiellissiveit ó hveirjiu
vori isíðan 1947. PLesit seiðianna
haifla vértið tollippt, aif því að þatu
eru af Iftiil ttill þesis að ber.a fiisik-
mtertoi. Er mikiil vinna við að
veiða seiðin, er tilitöOiuilega liítið,
sem veiðiisit í þau tætoi, sem titL-
tælk eru til siiikra veiðai. Mieð
tiilkemu fliisiklelldiisistöðiva ag fram-
leiðsllu göntguseiða í þeirn, heflur
opnazt mqguíeiki ó ,að sitrárauka
merlkingar á laxaseiðuim af
göniguistærð, þar sem iflá mó í
stöðivumuim mitoið af nógu stiór-
uim sieiðuim, sem geta bomið
menkán,. Vorið 1966 voru mertot
rúmáega 8.400 Laxaseiðli með
siæniskum fisíkm,erkjum, svok'öflil-
uð CarlLin-fiisikime rkijum, og síð-
aisit'Mðiið vor voru mertot um 16
þúsund gönguseiðii.
Gö'nguaeiðuim, sem meiflot voru
með fisikimerltojium vorið 1966 vax
sleppt í EEliðiaárnair, Úlllfarsá, í
Laxeldíisisitöðinmi í KoflilaifiirðL
Lanigá, Lárrás, Hrútatfjarðará,
Miðfjarðara, Laxá í Þintgeyjari-
sýsilu ag í Tunguilælk í Land-
brdti. M)á vænta að fýrstu
merk'tiu gönguseiðiin stoilli sér á
nefnida. staðii nú í sutmar, sem
toynþrosika laxa.r.
Lax, nýltoominn úr sjrá, heflur
verið merflöbuir í ölflúsiáróis*i niú í
niolkltour ár og hafa þær merlk-
ingar verið framkivæmidar í sam
vinniu við VeiðiféLag Árnesánga.
Veið ar á laxi tiiL merlkiniga gamga
miiisijaifmlega vel frá óri tál áns.
Síðiastliðið suma.r voru merlkitir
59 iaxar og er nú í sumar,
búiði að mertoja um 200 laxa.
Haplax hteflur, verið merkltur
með ffiislklmenkjium ýmist að
hauistinu efltir kreisitimgu þeirra
í kiiak eða aði vorimu, ag eru, þeir
þá geyim.dir í elldistjömium yfir
vertuirinn. Haifa laxar úr mönguan
ám venið meriktir. Síðasitlliðið
bauisit voru mertotir 740 hioplax-
ar. Ffllesibir þeirra voru úr Lax-
eldis'stiöð riflkilsints, en aðrir úr
ELliiðaiáinium. Endiuriheimt 'á meirkj
um hioplöxum er mismiunamdi
frá einui á ttifli an.nar'rar. í EiiLiða-
ánium hafla emdiurlhekntair kiomizt
upp í 22% og í LaxaLdiíSisitöð rík-
ilsiinis. rúmLega 1®% atf meitkitum
hoplöxum ,sem slteppt var vorið
1986, sikiilluðlu S'ér aftur uipp í
tjiarnir stöðvarinnar, í flyrra.
Sjobiiitingur og bleilkja hafa
verið meilkt ag sileppt í fró-
rennsíLi La xelldissit’öð'v a,r inniar í
— Hugsanagangur
Framhald af tols. 14
styrkja mjög fullyrðingar
þeirra um sjálfstolekkingu
Aratoa gagnvart ísraelsmönn-
um.
Um leið og hann skoraði á
ísraelsmenn, „að lesa sögu
sína“, sagði Hussein, að hið
forna konungsríki Davíðs og
Salómons hefði staðið aðeins
70 ár. AU’ðséð var hvað hann
átti við: Ísraelsríki mun að-
eims standa skamrna ihríð, en
frumbyggjarnir, Aratoar,
munu toúa í Palestínu löngu
eftir að allir Gyðingar eru
horfnir þaðan.
'Þegar Hussein lýsti þessu
yfir, leit hann fram hjá því, að
Israelsmenn höfðu setzt að i
Kana mörg hundruð árum
fyrir fæðingu Davíðs, og að
yfirráð þeirra í landinu héld-
ust í þúsund ár eftir dauða
Salómons.
Hussein láðist einnig að
geta þess, að Arabar komu til
Palestínu á eftir Gyðingum,
og að þessir kynflokkar
bjuggu hlið við hlið öldum
saman, meðan landið var und
ir erlenidum yfirráðum.
Þótt slík fornaldarsaga
kunni að virðast út í ihött í
augum Vesturlandabúa, er
sú fullyrðing, að Gyðingar
eigi engar upprunarætur að
rekja til þessara landsvæða
KoMafLnði eð.a í ár og vötru Vor-
ið 1986 vonu meriktir 1.329 sjó-
hiritingair, stem sleppb var í Lax-
eflidiHsitöðinni ag víðlair og mú í
vor haflur 763 merltobum bleilkj-
um, flLesibum 20 rtiill 25 sm að
lentgd, veriið S'Ieppt í ór í Kjlós
ag é Ströndlum.
Gillidi ffiistomierikiiniga er korrúlð
unidir þvi, að fiislkmertojum sé
ákálað samvizlkiuis.amliega itil þeiss,
sem merlkiir, ásamrt uippLýsingiuim
um 'ttegund flistasins, siem merlkið
var é, lien/gd fistosins ag þyngld,
hvair veiiddluir ag hvenær ásamt
og séu þess vegna erlend inn-
rásarþjóð, — helzta vígorð
Araba í baráttu þeirra gegn
Ísraelsríki.
En kannski rennir önnur
at'hugasemd Husseins enn
meiri stoðum undir kenning-
una um hugsanagang Araba,
þ.e. þegar hann sagði, að
'krossfararnir hefðu haldizt
við í Palestínu í heila öld,
áður en Aröbum hafði tekizt
að vinna á þeim fullnaðar-
sigur. Núverandi leiðtogar
Araba láta sér yfirsjást hinr.
augljósa mun, telja sér trú um
að Gyðingar eigi engar rætur
í jarðvegi Palestínu og neita
að viðurkenna tilverurétt
ísraels á þessu landsvæði, —
og leggja í þrjózku sinni fsra-
elsríki að jöfnu við innrás
krossfaranna.
Minningin um sigurinn yfir
kristnum mönnum árið 1187
er einn helzti grund'völlur
afstöðu Araha til Gyðinga
árið 1967. Forseti Egypta-
lands, Gamal Atodel Nasser,
lítur, að sögn þessara ísra-
elsmanna, á sjálfan sig sem
nútíma-'Saladín og lét þess
einmitt getið í ræðu fyrir
skömmu. Þetta er ástæðan
fyrir því, að Arabar tala um
„heilagt stríð og „næstu lotu“
í átökunum við ísrael, — því
að það var í mörgum lotum,
áem Aratoar unnu sigur fyrir
niaifni og heimiliisíaingii veiði-
mannis. Það enu vinsamlieg tál-
mælli VleiiðlimáLasiboifiniuniairinn'ar
tiifl. veiðémanna, seim veiðia
mertota. fihka, að þeir sendi áð-
urwefnidar upþlýisinigar og stoifi
merlkjum. Bf um uggaítolíppita
fliisikai er ,að næða, er nauðsiyníLeigt
að flá aið vita aulk anniar&, hvaða
uigga vanrt-air á fistaana. Veiðtfl-
málasitofnunin greiðir simávœigi-
Leg verðlaun tiL veiðiimaama, fyr
ir uippflýsingar uim merflata fiistoa,
siem þeir veiða. (Fra Veiðiimófliív-
stafinuniiinnd).
780 árum.
Með tilliti til allra þessara
aðstæðna, er þá noktour frið-
ur milli ísraels og Arabaríkj-
anna möguLegur?
Flestir ísraelsmenn, allt frá
Levi Eshkol, forsætisráðherra
og niður úr, telja að svo sé
og vonast eftir straumhvörf-
um í samtoandi ríkjanna í ná-
inni framtíð.
Gyðingar eru auðvitað
heimsfrægir bjartsýnismenn.
f þeim efnum eiga þeir það
oft sameiginlegt með Aröb-
um að rangmeta augljósar
staðreyndir. Þeir eiga einnig
sameiginlegt með Aröbum
gamlar toefðir og gott minm,
minningu um margra alda
samstarf Gyðinga og Araba,
sem lýsti yfir Palestínu, þeg-
ar Evrópa var á sínu myrk-
asta skeiði.
fsraelskur embættismaður
lýsti áliti sínu á aðstöðu lands
síns, eftir hinn geysilega sig-
ur yfir herjum Araba, með
því að vitna í spakmæli Tal-
muds:
„Hver er voldugur? Sá, sem
breytir óvini i vin“.