Morgunblaðið - 20.07.1967, Blaðsíða 16

r
16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. JULI 1967
Ungur maður
Innflutningsfyrirtæki óskar eftir að ráða ungan,
reglusaman mann, nú þegar til léttra, skrifstofu-
starfa og sölumennsku. Tilboð merkt: „Reglusemi
5567“ sendist afgr. Mbl. fyrir 25. þ.m.
Tapaðir hestar
Tveir reiðhestar töpuðust úr girðingu hjá Gunn-
arshólma, um 24. júní sl. Brúnn fremur lítill, mark
biti aftan hægra, og dökkjarpur, grannvaxinn, hár
á herðakamb með mikið fax, mark, heilrifað hægra.
Þeir sem kynnu að hafa orðið hesta þessara varir
vinsamlegatst láti vita í síma 12817 og 20794.
NYGEN STRIGINN ER
STERKARI EN STÁL
ADEINS
GENERAL HJÚLBARÐINN ER
MEÐ NYGEN STRIGA
^ m TIRE
INTERNATIONAL
Opið til 10 á kvöldin alla virka daga.
Á Iaugardögum til kl. 18.
hiólbarðinii hf.
LAUGAVEG178 SÍMI35260
— Patreksfjörður
Framhald af bls. 13
byggð. Nú eru þar fimm býli í
byggð. Ef við höldurn ferðinni
áfrám um Örlygshöfn, er fyrsti
baerinn Hnjótur, Örilygsihmjótur
eða Strákahnjótur. Venjulega er
býlið nefnt Hnjótur, en elzta
nafnið mun þó vera Strákahnjót
ur. Þar er tvíbýli. Á öðrum bæn-
um er byggðasafn, í einkaeign
og þykir ferðafóllki mjög fýsi-
legt að sjá þa-ð. Næsti bær við
Hnjót er Geitagil. Þar voru
lengiest af tveir ábúendur en er
nú einn. Þar skiptst bílv'eguirinn,
yfir Hafnarfjall annansvegar oig
liggu-r fyrir ofan Breiðuvík að
Hvallátruim en hins-vegar út með
firðimuim uim Sellátranes, um
Hænuvík, yfir Hænuvíkurháls
að KolLsvík. En við hölidum á-
fram kr-ing um Örlygshöfnina.
Næsti bær við Geitagil, s-em hieit
ir Efra- og Neðra Gil, er Tunga.
Um Tun-gu má segja sama ag
Geitagii, að þar h-afa al'ltaf ver-
ið tveir ábúendur og eru nú, en
stu-n-dum þrír. Þetta- býli er einm
ig nefnt Fagra-Tunga, en í daig-
legu tali Efri- og Neðri Tu-mga.
Nú eru upptalin lögbýlin í Ör
lygs'höfn. A tímabili voru þar
þrjú grasbýli sem byggð voru
frá jörðiumum. Þa-u voru Hólar,
frá Hnjóti, Kóngsengjar frá
Geita-gili og Leiti frá Tungu.
Næsta býli fyrir utan Örlygshöfn
er Sellátranes, fremur lítið býli
og landþröngt. Þar er innsiglin-g
arviti. Næst fyrir utan SeUátra-
nes er Hænuvík, eins og víkin er
nefn-d og sferáð, en er af mörg-
uim taiin heita Hænisvík, dreg-
in atf 'natfminiu Hæni.
Á þessari jörð voru fyrrum 4
ábúendur og auk þess grasbýlii
í t-únjaðninum. Nú eru þar tveir
ábúendur. Næs-t er yfir fjall að
fara þar till komið er til Kolis-
v-íkur. Það er Hænuivíkurháils.
í Kollsvík voru áður 4 lögbýli,
Kollsiv ík, Lága-núpur, Grundir,
og Tröð sem byggð var úr Kolis
Viku-rjörðinni. Bílvegurinm nær
ekki 1-en-gra en til Kollsvíkiur
meðfram strandlemigjum-ni og
verður því að fa-ra fótgamgamdi
áfram til Breiðuvíkur ef þesisi
Iieið er valin, sem er um tveggja
S'tun-da gangur, yfir BreiðuvíkuT
við og fara til ba-éa að Geita-gili
háis. Þessvegna er bezt að snúa
í Örlygshötfn og haltda ferðinni
áfram þaðan yfir Hafna-rfjall og
til Breiðavikur.
í Breið-avík voru lengi tvei-r
ábúeendur. Nú er jörðin í rífcis-
eign o-g þar er s-tarfræikt heim-
ili fyri-r dremgi, gem eru of fyrir
ferðarmiklir í kaiupstöðium og
ka-u-ptún-um landsins, svo að á-
stæða sýnis-t tiil þess að koma
þeim á kyrrláta-ri stað og kenna
þeim góða siði.
Millii Brieiðiuvíkiur o-g Hvallátra
er Látr-aháls. Á Hvallátrum voru
áðiur 8 heimili, sem fllest hötfðiu
jarðnæði. Jarðirnar á Hvallá-tr-
um voru, Miðbær, e'in-n bóndi,
Heima-bær 4 ábúendur, Hús, þrir
ábúiendur og auk þess var sjór
s-tun-daðiur af kappi. Þú var einn
ig farið á bja-ng og gaf það mikla
björg í bú. Margf mæitti skritfa-
um Látra, eins og þeir eru nefnd
ir í da-glegu tali Frá HvaMátr-
u-m liggur bílvegur út á Bjarg-
tanga en þa-r er LátravitL Nú
er liangt á milli bæja, þe-gar
1-a-gt er á Látraiheiði til KefLa-
vifcur, eða um 3—4 kliukku-
stunda gangur. Keflavík er ekki
í byggð, en þa-r eT skipbrotsi-
mannaskýli. Það býli var mjög
einangrað en va-r lítil, notadrjúg
jörð o-g mátti situnda þaðan sjó
og nytja bjar-gið eftir aðs-tæðum.
Nú leggjuim við á Kerlingar-
háls s-em er miili Keflavífcur og
Ra-uðasands. Fyns-ti bærinn, sem
komið er að á Rauðaisandi er
Naiustabrefcka o-g hefur verið í
•eyði í möng ár. Það er Lítil jörð
og aðal hlunnindi hennar voru
trjárefci Næsti bær er Lamba-
vatn, Bfra- og Neðra Lamba-
vatn. Nú er þar einn bóndi. Næst
koma Stafckar, sem taiin var
góð heyskaparjörð. Þar bjó um
árabil fræðiimaðurinn og riithöf
undurinn Pétur Jónsson. Sam-
liggjandi Stökkum eru Króks-
hús og Krókur. Hálifiur Krókur
og Krókshús hafia nú sameinazt
Stökkum. Þess-ar jarðir eru all-
ar að mestu knmna-r í eyði. —
Næs-ta býli er Gröf, sem er í
byggð ásamt hálfum Krók. Næst
er Stafcfcadalur, í eyði. Þá kem-
ur sitórbýMð og höfuðbóiið Saur
bær, sem talið var mesta hey-
skaparjörð í aLlri Barðastnand-
arsýsiu. Þar var búið stórbúi
fram á þess-a- öld. Þar bjuggu
hinar nafn-kenndu Bæjarsyst-ur,
sem áittu nær allar jarðir í
Ra-u'ðais-ands-hreppi. Þær átitu m,ik
inn hkuta Látrabjangs og allan
bivalreka- frá Tálkna að Skor.
Nú er Sa-urbær í eyði og aðeins
nytjaður til slægna og s-elveiði.
Skammt frá Saurbæ va-r lítið
býli er hét Bratitahlíð og betfur
Mtið veriið í ábúð á þessari öld.
Einhver smábýli munu einnig
hafia verið í kring um Sau-rbæ,
sem n-ú eru fallin. í gleymsku.
Næsti bær við Sau-rbæ er Kirkju
hvammur og er í ábúð, þá kem
ur Máberg, í ábúð, Skógur í
eyði, og tilhieyrir orðið Mábergi.
Hlutabréf
í Eimskipafélagi íslands h.f. til sölu. Núverandi
nafnverð kr. 15.00.00. Tilboð merkt „Hlutabréf
5731“ sendist afgr. Mbl. fyrir 24. þ.m.
V iðskipta f ræðing ur
óskast til starfa við endurskoðun hjá stóru fyrir-
tæki. Umsóknir með upplýsingum um aldur og
fyrri störf, sendist blaðinu fyrir 25. þ.m. merkt:
„Endurskoðun 5733.“
Skrifstofustúlka
Stúlka vön vélritun og almennum skrifstofustörf-
um óskast frá hádegi. Upplýsingar í síma 16694.
Smurstöðin Sætúni 4
Smyrjum bílinn fljótt og vel.
HÖFUM FJÖLGAÐ BÍLALEYFUM.
Seljum allar tegundir smurolíu.
SMUBSTÖÐIN Sætúni 4. — Sími 16227.
Syðisfa jörðdn á Rauðasandi sem
er í ábúð er Melanes. Ska.mmt
fyrir inna-n MeLanss er Sjöundlá
og síðan Skor. Sjöundá er nytj
uð frá MeLaneisi.
Þett-a er aðieins stu-fct lýsing á
bæjarröð Rauðasa-ndshrepps en
geflu-r að engu leyti hugmynd um
þá samgönguerfiðleika, siem.
voru í hreppnu-m áður en vegir
voru gerðir bílfærir eins og nú
er orðið. Verður því bætft við
s'tutfitri lýsingu á samgöngum
hreppsins áðiur en vagir komu
til sögu-nnar.
Þá er fyrst Sandsheiði, fjall-
vegur milli Raiuðais-ands og
Barðastfriandar. Yfir hana þurfti
að fa-ra haust og vor, vegn-a fjaJJl
gan-gna og fjiárreksitra milli
byggð'a. Þá er leiðin af Barðat-
strön-d að Vestur-Botrii, Kleifa-
heiði, sem aðallega var farin að
ha-ustiniu, vegna haiustsmölunar.
Skersfjaill var að-alsamgönguæð
milli Rauðasainds og HvaLskers
til aðdrátta og ekki um aðra
Leið að ræða-. Skiersfjali mun
vera um 12 km. yfirferðar.
Saiuðlau.ksdals.prestar þurftu
að þj-ón-a tve-im kirkju-m, auk
Saiuðlaiuiksdailgki-rkju og voru það
Breiðavíkurki-rkja og Sa-urbæj-
arkirkja-. Til þes-s að a-uðvelda
hon-uim yfirreiðina, va-r ruddiu-r
hestfavegur þessar leiðir báðar.
Að Saurbæjarkirkju yfir Sa-uð-
lauksdalsfjall -að Saurbæ, em að
Breiða-víkurkirkju um DaLverpi
sem er lægð, s-ettl skerst þvert
í gegn-u-m fja-llgarðinn frá Sauð
Lauksdal a-ð Br-eiðavík og er Long
fj aiUeið.
Þessi lleið er fyrir löngu lögð
n-iður, efti-r að hestvegur var
ruddiu-r út með firðinum og yfir
Haifin-a-rfjall, sem liggur miLíli ör-
Lygs-hafnar og Breið-aví'kur. —
Heiði liggur miilli ÖrLygshafna-r
og Rauðaisa-nds og beitir Hnjóts
heiði. Þessi h-eiði styttfi Rauð-
s-endimgum mjog leið á fundi og
aðrar samkomur, sem oftaist
voru haldna-r í Örlygsbötfn fyr-
ir allan hreppimn, end-a bezt
miðsvæð-is. Þa-r var þingstfa-ður
hreppsi-ns.
Kjefliavíku r'háls liggur milli
Keflaivíku-r og Örlygsha-fnar. Yf
ir þann háls þurftu Keflvíking
ar að fllytja alla-r sínar nau-ð-
synjar og -aðdriætfci og einniig
fara til man-nifiunda. Hafna-r-
flj-al er aðaLsamgöniguLeið miLU
Örl-ygshatfniar, Breið'uvíkur og
Látra, en-da þótt Látr.amenn og
Breið'VÍkingar notuð-u sjóleiðina
mikið. Eina hei-ðina en-n má
nef-na- og er það Tu-nguhleiðd miilli
Kolfevíkur og Örlygsih-afnar. —
Þessi leið v-ar afSall-ega- farin a-f
mönnum sem stunduðu stjóróðra
í KoUs-vík. KoliLsiVíkingar átftfni
ekki um aðra leið á 1-andi að
ræða en Hænuvikurháls ef kom
astf þu-rftfi til Hænuvík-ur. Breiðu
víkurháls milli Kol’Lsivikur og
Breiðuvíkur var að-a-llega farin
þega-r mesisað va-r í Breiðaivilk,
af kirkjuifóLki. Látraháls, miO/U
Breiðavilkur og HvaLMtra, urðu
Látramienn ævin-lega að fara til
alira mannfun-da í Ör-lygshöfin
sivo og kaupstaðanferða. Lengista
be-iðin er Látraheiði, milli HvaiL-
látr.a og Ketflaivíkuir og er talki
um 3—4 tím-a ga-n-gur. Um ha-na
fluttu Kefívíkingar fiskifang frá
Hvallátrum og aðra- ma-tbjörg.
Enniþá eru ónefn-d tvö fjöll,
gem farið var yfiir miilli byggða.
Það er ViknafjaLl, sem 1-iggur
frá Kollsvík á Rauðasand, bak
við Örlygshöfn og Ke-filavók og
er komið af því niður að Nau'stfa
brekku á Rauðasandi. Þessa
fjailllieið notuðu Rauðsending-ar
mikið vi-ð flLutninga á fliistkifangi
úr KoliLsvík á Rauðasand. Hitt
fjaliið er stuttur háls, sem ligg-
ur miLl.i Breiðavíkur og Kefla-
víkur, en fremur fláfarin leið.
Þessi leið va-r aðailega farwi
-af kirkjutfólki frá Keflavík til
Breiðuiviku-r en Presti-num bar
að messa nokkrar messur I
Breiðuivík um 5—7 á ári hverju.
Það væri ve-1 óma.ks.ins vert,
fyrir flerðafólk, a-ð leggja leið
sína um þetftfa liítila byggðarlag í
suimiarleyfi sínu m-eð Ferðafélaigi
fslands og sjá með eigin augum
sérkemni og sumartfegurð þess.
Að lokurn má taka það flram, að
inman Rauðals a-ndshrepps eru 17
fjallvegir, sem m-un vera ótítt
um sivo ilítið byggðarlag.
— M. Th.
y