Morgunblaðið - 06.09.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. SEPT. 1967
"Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
ORitstjórar:
Ritstj órnarf ulltr úi:
Auglýsingar:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá. Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 212-4-80.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
JÖKULSÁRBRÚ Á
BREIÐAMERKURSANDI
fTm síðustu helgi var vígð
^ Jökulsárbrú á Breiða-
merkursandi. Með þeirri fram
kvæmd hefur mikill farar-
tálmi verið brúaður, en Jök-
ulsá á Breiðamerkursandi hef
ur jafnan verið álitin erfið
yfirferðar og ekki hafa allir
komizt klakklaust yfir, sem
það hafa reynt. Brúin kost-
aði 20 millj. króna og er mik-
ið mannvirki.
í ræðu, sem Ingólfur Jóns-
son, samgöngumálaráðherra
flutti við vígslu Jökulsárbrú-
ar á Breiðamerkursandi sagði
hann m. a.:
„Þegar Austur-Skaftfelling
ar og aðrir landsmenn, sem
fylgjast með framkvæmdum
hér í sýslunni, sjá hvað hér
hefur áður verið framkvæmt,
munu menn spyrja, hvað enn
sé eftir til þess að komast
landleiðina úr Öræfum í
vegasamband við Vestur-
Skaftafellssýslu.
Margir telja víst, að komið
verði á vegasambandi úr
Vestur-Skaftafellssýslu yfir
Skeiðará og austur. Það er
mikið ógert, áður en slíkt sam
band kemst á. Vegalengd yfir
Skeiðarársand er yfir 30 km.
Þrjú stór vatnakerfi eru á
sandinum, Núpsvötn og Súla
vestast, Sandgígjukvísl
nokkru austar og Skeiðará
og Morsá austast. Vandkvæð-
in við þessi vatnsföll stafa af
því, að í þau koma geysileg
jökulhlaup. Mest eru hlaupin
í Skeiðará, en þau koma úr
Grímsvötnum. í Súlu koma
einnig mjög stór hlaup úr
Grænalóni, hið síðasta haust-
ið 1965.“
Það hefur lengi verið fjar-
lægur draumur að aka mætti
hringinn í kringum landið.
Með gerð Jökulsárbrúar á
Breiðamerkursandi er sá
draumur ekki jafn fjarlægur
og áður. í fyrrnefndri ræðu
gerði Ingólfur Jónsson þetta
að umtalsefni og sagði:
„f sambandi við hlaupið
1965 fóru fram fyrstu mæl-
ingar og undirbúningsathug-
anir á Skeiðarársandi. Miðað
við aðstæður, eins og þær
voru í hlaupinu 1965, telja
verkfræðingar, að brúargerð
á Skeiðarársandi sé tækni-
lega framkvæmanleg. Áður
en slíkt er fastráðið þarf að
framkvæma mikið undirbún-
ingsstarf, rannsóknir og til-
raunir. Það er augljóst, að
hér er um mjög kostnaðar-
samar framkvæmdir að ræða.
Það væri mikill ávinningur,
ef takast mætti innan langs
tíma að ráðast í þessar fram-
kvæmdir. Landleiðin milli
Hornafjarðar og Reykjavík-
ur sunnan jökla mun vera
um 500 km. en þegar farið er
norður fyrir er vegalengdin
nærri 1000 km. Allir lands-
menn mundu nota hringveg-
inn um landið og njóta þann-
ig náttúrufegurðar um leið
og tækifæri fæst til þess að
kynnast landinu. í augum
Austur-Skaftfellinga, var það
fjarlægur draumur fyrir fá-
um árum að allar ár í sýsl-
unni yrðu brúaðar. Nú þegar
sá draumur er orðinn að veru
leika munu Austur-Skaftfell-
ingar og margir fleiri telja,
að brúargerð á þau vötn, sem
eftir eru á hringleiðinni, kom
ist í framkvæmd áður en
mörg ár líða. Um það skal
ekki fullyrt hér hversu lang-
ur tími líður, þar til þessi
vötn verða brúuð, en sjálf-
sagt verða allir sammála um
að gera fullnaðarrannsóknir
til undirbúnings því verki, og
hrinda því í framkvæmd, þeg-
ar fært þykir.“
KOSNINGAR
í S-VÍETNAM
f Trslit forsetakosninganna í
^ Suður-Víetnam urðu á
þann veg, sem við var búizt,
að hershöfðingjarnir tveir,
unnu sigur og voru kjörnir
forseti og varaforseti til
næstu fjögurra ára. Hins veg-
ar er ljóst, að atkvæði hafa
dreifst mikið. Þannig hlutu
hershöfðingjarnir aðeins 35%
greiddra atkvæða og bendir
það til þess, að leikurinn
hefði orðið jafnari, ef and-
stæðingar þeirra hefðu verið
sameinaðir í eina eða tvær
fylkingar, en sem kunnugt er
voru hinir borgaralegu fram-
bjóðendur 10 að tölu. Gefur
aug»deið, að það hefur dregið
mjög úr sigurmöguleikum
hinna borgaralegu frambjóð-
enda.
Fyrstu fregnir, sem borizt
hafa frá Suður-Víetnam,
benda til þess, að kosningarn-
ar hafi farið fram með skap-
legu móti, og um 120 fulltrú-
ar 24 landa, sem fylgdust
með kosningunum virðast á
einu máli um, að þær hafi
farið fram á heiðarlegan hátt
og eftir lýðræðislegum regl-
um, að svo miklu leyti sem
hægt er að gera strangar
kröfur um slíkt í landi, sem
hefur takmarkaða reynslu af
frjálsum og lýðræðislegum
kosningum og á í stórstyrjöld.
Athygli hefur vakið, að
sá frambjóðandi úr hópi

Hvernig getur Afrika
lært af Noröurlöndum
— umræðuefni á námskeiði
menntðmanna í Kaupmannah.
NÝLIÍGA var haldið í Kaup-
mannahöfn námskeið fyrir
menntamenn frá Norðurlönd-
um og ýmsum ríkjum Afríku.
Ráðuneyti það í Danmörku, sem
fjallar um tæknilega samvinnu
við vanþróuðu ríkin, skipulagði
námskeiðið en frumkvæði þess,
að það yrði haldið, hafði frönsk
kona, Grundtvig-fræðingurinn,
Erica Simon. Meðal þeirra, sem
fram komu á þessu námskeiði,
sem stóð yfir í vikutíma, var
Magnús Gíslason, fil. lic., sem
talaði um íslenzka tungu og
bókmenntir. Einnig skemmti
hann þátttakendum með því að
syngja íslenzka söngva og sýna
kvikmyndina um Surtsey.
f lok námskeiðsms var birt
yfirlýsing, eða boðskapur eins-
konar, þar sem sagði meðal ann-
ars, að meðal Norðurlandaþjóð-
anna hefði verið vakinn ljós
skilningur á sögulegum grund-
velli þeirra og með því móti
hefði þeim tekizt að finna at-
hyglisverða lausn á ýmsum
vandamálum, sem fram hefðu
komið á öllum sviðum siðmenn-
ingarinnar, pólitískum, efna-
hagslegum, menningarlegum,
trúarlegum, tæknilegum, iðnað-
arlegum og þeim, er lúta að
tungum þjóðanna.
f orðsendingunni sagði enn-
fremur: „Vilji Afríkuþjóðirnar
sigrast á vandamálum sínum og
vinna sér nýjan persónuleika,
verða þær að læra — með hlið-
sjón af reynslu Norðurlanda —
að byggja upp sögulegan sjóð,
sem fólkið geti sótt í skýra sögu-
lega meðvitund. Þannig verða
þjóðirnar færar um að skapa
þjóðlega menningu, sem orð-
ið getur til þess að brúa
bilið milli „hinna útvöldu“ og
alþýðunnar, svo sem orðið hef-
ur á Norðurlöndum. Þessi vakn-
andi vitund hlýtur síðan að leiða
til þess, að Afríkuþjóðirnar hefji
í æðra veldi arfleifð sína á sviði
þjóðfélagshátta, stjórnmála,
menningar- og tungumála og
aðlaga hana síðan þeim kröfum
og ábyrgð, sem vísinda- tækni-
og iðnaðarþróun 20. aldarinnar
leggur þeim á herðar. Einnig
ætti þetta að gera Afríkuþjóð-
unum kleift að virða og meta
menningargrundvöll Norður-
landaþjóðanna, og sjá hann í
réttu ljósi svo og þróun þessara
þjóða, eins og hún hefur orðið
með því að víkka menningar-
vitund í samræmi við kröfur
nútímans.
Afrískir þátttakendur í nám-
skeiðinu sendu einnig frá sér
sérstaka yfirlýsingu — eða boð-
skap, þar sem látin var í Ijós
aðdáun og viðurkenning á þeim
árangri, sem Norðurlandaþjóð-
irnar hafa náð. Segir þar, að
þessi árangur sé í sjálfu sér boð-
Á SUNNUDAG sl. lögðu trvelr
Kanadaimenn upp frá Tralee
á írlandi á 6,7 metra langri
tvímastra leðurkænu og ætl-
uðu þvert yfir Atlanbshaf að
ströndum Ameríku að færa
sönnur á ferðir íra þangað
fyrr á öldum, fyrir daga Kól-
umbusar og áður lílka en Leif
heppna bar þangað. Þjóðsag-
an segir að Sankti Brendan
hinn írski hafi siglt vetstur um
haf á sjött'U öld á currach
sínum eða curragh eins og
frar kaHlia kænur þessar, sem
mikið voru notaðar til forna
og eru siuims staðar enn til.
Kænur þessar eru gerðar úr
leðri sem strengt er á tré-
grind og minna um margt á
húðkeipa Bskimóa og fleyt-
ur sumra Indlíána þjóðfloktka
í Vesturheiimi. Kanadamenn-
irnir tveir eru Louis Lourm-
ais, 46 ára gamall, virkur fé-
lagi í andspyrnuhieyfinigunni
frönsku á stríðsárunum og
hötfiuðsmaður að tign, og fé-
lagi hans, Vinton Lloyd. 26
ára gaimall. Ekki hefur þeim
blásið byrlega félögunuim og
síðuistu fregnir herma að þeir
séu aðeins kiomnir sjö sjómíl-
ur í haf út frá frlandi sva
milklar stillur sé nú á þessum
slóðum.
skapur til mannkynsins í heild
en þó sérstaklega til Afríku.
í orðsendingunni segir m.a.:
Sú er skoðun okkar, að þessar
viðræður eigi að verða upphaf
stöðugs sambands milli Norður-
landanna og þjóða Afríku. Því
óskum við:
a) að afrískum þjóðum og leið-
togum þeirra verði skýrt frá
þeim tengslum, sem skapazt
hafa.
b) að komið verði á nánari
menningarskiptum og samvinnu
milli þjóða Afríku og Norður-
landa, sérstaklega að þvi er
Fr.amhald á bls. 20.
óbreyttra borgara, sem flest
atkvæði hlaut, beitti óspart
þeim áróðri, að hann mundi
leita eftir samningum um
vopnahlé við Norður-Víet-
nam, næði hann kosningu.
Það atkvæðamagn, sem hann
hlaut er stuðningur við þá
stefnu.
Menn munu veita því
nokkra eftirtekt að miðað við
fólksfjöldann í landinu er
fjöldi atkvæða ekki ýkja mik-
ill, en þegar hafðar eru í
huga þær aðstæður, sem þar
ríkja, ofsafengnar tilraunir
kommúnista til þess að koma
í veg fyrir þátttöku í kosn-
ingunum verður að telja að
kosningaþátttakan sé furðu
mikil og hefur húp vafalaust
farið fram úr björtustu von-
um manna.
Suður-Víetnam hefur nú í
fyrsta skipti um langt árabil
fengið löglega kjörna stjórn
og fólk um heim allan mun
vona og vænta þess, að það
skref verði hið fyrsta í áttina
að nýjum tilraunum til þess
að koma á sómasamlegum
friði í Suður-Víetnam.