Morgunblaðið - 20.09.1967, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. SEPT. 1967
17
Surtur fer sunnan
með sviga lævi
Samítal við Ósviald Knudsen 66
„ÞETTA byggist allt á Surtí
sjálfum. Ef hann væri ekkí
svona skemmtilegur og litskrúð-
ugur, yrð'i þetta tæpast svona
faUegt.“
Það er Ósvaldur Knudsen,
málarameistari og kvikmyndari,
sem talar. Við heimsóttum hann
fyrir skömmu til fregnleita hjá
honum um kvikmyndir og ann-
að.
Við komum að dyrunum á
Heliusundi 6A, og bönkuðum.
Óvart höfðum við ramboð á
rangar dyr, því að þetta reynd-
ust vera dyrnar á „studioi“ Ós-
valdar, þar sem haim klippir og
snurfusar myndir sínar, auk
þess, sem það er um leið lítill
sýningarsalur, En þrátt fyrir
þetta birtist húsráðandinn í dyr-
unum, broshýr að vanda, og
vakti þó fótabúnaðurinn mesta
athygli okkar, því að hann var
í ísJenzk um sauðskinnsskóm,
brydduðum.
Við bárum upp erindið. Tók
Óevaldur því vel, en bjóist ekfki
við, að við myndum ríða fieitu
Ihrossi með fréttir frá honum.
Ha.nn ba.uð oíkteur til stofiu, seim
amgaði af góðum smekk hiúsráð-
enda, miargt gamaHa og góðra
muna voru þar um bekiki, hilil-
ur og borð, og okkur Leið vel
þair inini.
„Jú, því er ekiki að Leyna, að
óg haf hafit ósteöp gaman að
þessu, maður fær alidrei nóg af
því að reyna að fiesta hið faLLegia
Landslag Ls'lands á filmu. GaLl-
inn er hara sá, að hérlendis er
enginn steóli, þar sem maður
'getur lært þetta, og bætt við
þekkingu sína á þessiu siviði.
Sonur minn, Vilhjálmiuir, er um
þessiar mundir við mám í kvik-
mynidun úti í London, og vænti
ég mér mikils aif því náimi.“
„Segðu mér Ósvaldur. Þegar
þú gierir kvikmynd, ertu þá fyr-
irfram búinn að íhugs'a, hvernig
myndin verðiur gerð?“
„Nei, það er af og firá. Ég
hugsa venjuilega efnisiþráðiinn
jafnóðum. Ég r'eyni að niá þeim
álhrifum, sem ég vil, og sem mér
finnst við eiga, hverju sinmi.“
„Ekki stundar þú kvikmynd-
un eingönigu?"
„Nei, ég er málaraimeisita'ri að
atvinmu og hdf stundað mitt
sta.rf fram á þenna.n dag. Ég
tóte mér að Visu frí frá þvi í
fyrra, þegar ég var að taka
myndina, siem rnefnd hefur ver-
ið „Heyrið vella á heiðmm hveri“
og nú er sýnd á Heimsisýnánig-
unnii í Montrea.i í Kamada ásiamt
annarri mynd minnii, „Með
sviga laevi.“
Ég hef svo sem efcki einbeitt
mér að ifuglamynduim, en þó er
talsverit af fugiamyMdum í kvik
myndinni „Vorið er fcomið."
Það má segja að ég hafi byrj'að
að kvkiikmynda með Hefcluglosi
1947. HetoLuimyndina', sem bezt er
þekfct, gerðu þeir Árni Stefiáns-
son og Steinlþór Sigurðsison.
Margir miunu þekfcja miynd
mína, sem nefndist „Sveitin
milli sarada“, enda var hún sýnd
vJða um La.nd. Myndin af séra
Priðrik er og nokkuð þekfct.
Anniars má geta þesis, að nöfnin
á fcvilkmyndum mírtum á Sig-
urður Þórari'nisson flest á sam-
vizfcunni, nema ÞórhalLur Vil-
mundarson1 á nafnið á „Surtuir
fier sunnan."
Annairs hef ur þetita adlt breytzt
á sfðairi árum. Tæfcninni hefur
svo mjiög fiteygt fram, og maður
verður að reyna að tileintea sér
haíva. Áður gerði maður þetta-
aLLt sáálfiur, og þá var þettia alllt
mikLu viðráða.nilegr'a."
„Hefurðu hugsað þér að taka
einlhverjair myndir fyrir íslenztea
sjónva.rpið?“
„Ei'ginlega efcki. Myndir mínar
eru litmyndir, og ég myndi
segjia, að þær misstu það mikiið
í svarfihvítu sjómvarpi, að það
tætei því efcki að sýna þær þar.
Annars hafur þetfia ekiki neitt
verið rætt, en hver veit? Mynd-
ir Magn'úsar Jóhannssonar hatfa
fcomið ved út í sjómvarpi, enda
aðalLegta fuglamyndir.
Ég fcliippi myndir mima.r
sjiálíur, og sjádfsagt hefur m.að-
ur ektoi gert nóg að því að
kiLppa, a.ldrei nóg, og maðlur sér
það hezt af gömlu myndunium,
að þar Ihefði máski máltt fclippa
meir.“
Þeg.ar hér var fcomið sögu,
bauð Ósvaldur mér fram í sýn-
■V-^v.
... v . „ :

' . ,s v«^
Þarna er Ósvaldur staddur í Surtsey við

w *** 'Jt£s

kvikmyndun.

Þessi mynd sýnir nýjustu gíganma í Surtsey, og hún er úr framhaldskvikmyndinni af Surts-
ey „Með sviga lævi“, sem nú er sýnd á Heimssýningunni í Montreal, en hefur ekki enm
verið sýnd fyrir aimenning á íslandi.
ÓsvaSdur Knudsen með gullve rðlaunin, sem Surtseyjarkvik-
mynd hans fékk í Trentó á Ítalíu.
um fcvikm.yndir, þá langar otelk-
ur tiil að fræðast um ferða.lög
þín.“
„Segjia má, að ég haifi ferðast
vítt og breitt um allt ísland, og
þó A maður svo margt eftir að
s'koða. íslan'd er ótæmiandi að
þessu leyti. Við Guðmundur
Einars'son frá Miðidail vor.utm
mitelir vinir og íerðuðium.sit sam-
bæði hérilendis og erlendiis. Með-
■ai a.nnaris fiórum við saiman til
Tyrfclands hér áður á oktear
sokkabandsárum og l'Ska. .um
Ba.lfcan.sbagann. Svo var ég einn
alf Fj.allamön'nuim, Eiginlega hef
ég verið í aillt of mörgum félö'g-
um um ævina og eiigi'nilega fé-
lagissteítur í þeim flestum. Hetf
aldnei nennt að ger,a neitt.
—Jú, ég hetf málað þesisa
mynd. Þetita, er amrna mín, Lng-
umn Stefiánsdlóttir, móðir Þor-
steins Gís.la.3ion,ar. Hún dó áirið
1925. Ég hef eitthivað fengizt við
að mála,, svona fyrir utan mima
stai'f,sgireini.“
Uppi á vegg í sýninga.rsaLn-
um sj.áum við allsikyns viðuir-
kemningar, sem Ósvaldi hefiur
hlot.nazt fyrir kvikmyndir símair.
Þær eru frá Mosfcvia, Ediraborg,
Ítalíu, írla.ndi, firá Evrópuráðinu,
Leipzig. Ósvaldur er svo ihilé-
drægur miaður, að ha.nn viLl
belzt ekki taila um þett.a, en aillt
um það, tala þessar viðurifcemn-
imgar símu máli um list hans.
„Jú, rétt er það, ég mun haifia
fylgzt með Surtseyj.arigosimu eig-
inllega ailan tímanni, og ég beLd
ég ha'fi fiátt eitt misist úr, sem
ma.rkvert gæti talizt. En um eitt
vil ég ebki tala, og það er um
það sem ég hetf í bígerð, sem ég
hef um þessar mundir á prjón-
unum. Máski verður þet'ta eklki
neitt, svo að við skuluim hafia
um það seim fæst orð. Þetta
fcemur allt á simum tímia.“
„Uvaða merkilega kort er
þetta hérna af Reykjanesskaiga,
með ölLuim þessum tlölum á víð
og dreif?“
„Þannig s’tendur á því, að við
5 félagar höfuim nú frá árimu
1956 farið í ferðir um Reykýa-
messkaga snemma á sunmudagis-
morgna. Við leggjum af stiað í
birtingu, og ö'kum á áfcveðma
staði, og göngum síðan. Venjiu-
lega enum við komnir heim á
hádegi. Við höfum farið fram
að þessu 308 ferðir. Við höfiuim
engar mymdavélar með, en við
skráuim í þessa bók, sem þú sérð
hér, allar okka.r leiðir. Við hötf-
um haldið hópinn, þessir félag-
air. Svo ég upplýsi þi'g uim þessa
menn, þá eru það Árni Árna-
.soni, Björn Steþhensen, Daníel
Þorkelsson, félagi minn í mál-
Framhald á bla 28.
in'garsalinn til iað sjá s-einni
hluta Surtseyjarkvifcmynda'rinn-
ar, en sú mynd hefur hlotið
Iheitið „M,eð sviga laavi.“
„Sú kvikimynd hefur efcki enn
verið sýnd (hérlendis, niema fyr-
ir vísindamenn á Surtseyjarráð-
stefnu, en um þessar mundir er
hún sýnd á Heimssýningunmi í
Montr'aal.
Þetta er ra!urav'enuilegt íriam-
haild af „Surtur fer sunraan" og
sýnir fæðingu og dauða Syrtl-
ins og Jólrais, og aiulk þess nýj-
ustu gosin í Surtsey."
Bkki er að orðlengj»a það, að
mynd þassi er ægifögur og svo
val tekin að furðu sætir, og sjiálf
sa.gt verða margir til að flykk|j-
ast í það kvikmyradalhús, s'em
hania teteur fyrst til sýnlingar.
„Er erfiitt að stunda bvik-
myndatökur á íslandi, Ósivald-
iut?“
„Já, ebki er aranað hægt að
segj.a. Hingað fcomia útlendingar
árlega m,eð tæki sín, og þau enu
filutt toLlfrjáist inn í lanidið.
Fenðasfcriifis'toifa ríkisinis meira að
segja sér um alla fyri.rgneiðslu
fyrir þá, kemur þeiim landis-
hornanna. á miilli til kvikmynda-
töku fyriir Mtimn eða engan pen-
img. Við, þessir iramlemdu fcvik-
myndatöfcumemm, þurfuim að
greiöa alla tollla atf tætejuim oteik-
ar, og engirnn hefur emn boðizt
til að bosta flör oktoar um lamdið.
Það þykir víst ekki nógu mikil
lamdfcymning í okbur.“
„Svo við sleppum fnefcari taii