Morgunblaðið - 23.09.1967, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. SEPT. 1967
- GALDRA LOFTUR
Framhald af hls. 15
af göldrum hans, er hann missti
hníf sinn ofan í snjóinn, er hann
hafði skorið þrúguna af öðrum
fætinuim, og kól því til skemmda
á þeim fætinum, sem hann
náði ekki þrúgunni af.
Um æfilok Lopts segir Gísli
eptir sögn Péturs prófasts, að
hann hafi verið fenginn til
gæzlu síra Halldóri Brynjólfs-
syni, síðar biskupi, og hafi hann
látið hraustan karlmann gæta
hans vandlega, en það hafi verið
um haustið, er prófastur var
ekki heima og veðúr gott og
lygnt, að fylgdarmaður Lopts
—HÓTEL
lét það eptir honum að róa á
sjó út og hugði ekki saka, en er
skammt var komið frá landi, hafi
Loptur steypt sér útbyrðis, er
minnst varði, og ekki sko.tið upp
síðan. í þessari sögu er ekkert
minnzt á gráu og loðnu höndina,
er átt hafi að grípa Lopt, en þar
er samt bætt við, að þetta hafi
borið upp á sama daginn, sem
Loptur hafi veðsett sig fjand-
anum haustið áður í Hólaskóla.
Og er þá lokið aðalatriðunum i
sognum Péturs prófasts á Víði-
'völlum um Galdra-Lopt, er
Gísli Konráðsson hefir skrásett.
III.
Nú er þá eptir að vita, hvað
BORG —
ekkar vinsœTa
KALDA BORÐ
skemmta.
Opið í kvöld til kl. 1.
Haukur Morthens
og hljómsveit
kl. 12.00, elnnig olis«
konar heitlr réttir.
Fjölbreyttur matseðill allan daginn alla daga.
STAP
DANSLEIKUR í KVÖLD.
O Ð
£
OG
X
I
sja um fjörið
STAPI.
með sönnu sagt verður um
þennan nafnkunna Galdra-
Lopt, hverrar ættar hann var,
og hvar hans sé getið í áreiðan-
legum, sannsögulegium heimild-
arritum. En það er alls ekki svo
auðgert að dreifa því myrkri, er
hvílt hefir hingað til yfir ætt-
erni og æfiferli þessa unga
galdramanns, og er ekki unnt
nema að nokkru leyti. En þá er
að tjalda því, sem til er.
Vörðufell er bær vestur á
Skógarströnd. Þar búa vorið
1703 Þorsteinn Jónsson fálfca-
fangari, þá talinn þrjátíu og
þriggja ára gamall, og kona
hans Ásta Loptsdóttir, fjörutíu
og þriggja ára, en börn þeirra
eru Solveig þriggja ára og Lopt-
ur eins árs. Þessi ársgamli
drenghnokki er einmitt Galdra-
Loptur, og er hann því ef-
laust fæddiur þar á Vörðufelli
árið 1702. En ætt Þorsteins
fálkafangara er kunn, því að
hann var son Jóns Péturssionar
fálkafangara í Brokey (f 1672)
og bróðir samfeðira Benedikts
föðurbróður Boga gamla í
Hrappsey (f 1803). Hafa þeir
Bogi og Galdra-Loptur því verið
bræðrasynir. Er það Brokeyjar-
og Hrappseyjarkyn alþekkt,. og
óþarft að rekja það hér nánar.
Var Þorsteinn fálkafangari tvi-
kvæntur, og hefir Ásta, móðir
Lopts, verið fyrri kona hans. En
það er dálítið einkennilegt og
eptirtektarvert, að í öllum ætt-
artölum, er eg þekki, eir fyrri
kona Þorsteins hvergi nafn-
greind, alstaðar eyða fyrir nafni
hennar, og barna þeirra ekki
getið, en þó ekki sagt, að þau
hafi verið barnlaus. En síðari
kona Þorsteins er alstaðar nafn-
igrein, og börn þeirra talin
vendilega. Finnst mér sú getgáta
liggja allnærri, og vera allsenni-
leg, að þeim, sem fyrstur ritaði
um afkomendur Jóns Pétuirsson-
ar í Brokey, er líklega hefur
verið einhver þeirra, hafi verið
fullkunnugt um, að Galdra-
Loptur var sonarsonur Jóns, en
ekki viljað láta þess getið, þótt
lítill sómi að slíkum herra í ætt-
inni, og látizt því ekkert vita um
fynri konu Þorsteins og börn
þeirra. Nú mun engum minnk-
un þykja, að frændsemd við
Galdra-Lopt.
Ásta, fyrri kona Þorsteins,
mun hafa andazt, þá er Loptur,
son þeirra, var á barnsaldri, og
það er að minnsta kosti víst, að
Þorsteinn bjó ekki lengi á
Vörðufelli, hefir líklega fliutt
þaðan, þá er Ásta kona hans
BÚÐIN
• •
KVEÐJIiDANSLEIKUR
TVÆR VINSÆLAR HLJÓMSVEITIR
BENDIX og
FJARKAR
leika og syngja.
Komið tímanlega og tryggið ykkur miða.
BENDIX BÚÐIN FJARKAR
JAMES BOND
—K— IAN FLEMING
FJames Bond
Vt IAN FtEMINB
' SRAWING BY
BOND WANTED TO GET
ON AFTEE GOLDFINGER.
HE HAD MADE A
GOOD JOB OF
Tmmobilising the
SPOftTS CAR.. .
Það eina, sem Bond hugsaði um, var
að halda eftirförinni áfram. Honum
hafði tekizt vel við að gera sportbílinn
ófæran til áframhalds í leiknum ......
— Mér þykir þetta ákaflega leitt.
Héma eru þúsund frankar — það ætti
að nægja fyrir viðgerðinni.
— Mér væri mikil ánægja af því að
sjá yður aftur á bílnum en ég þarf að
komast á ákvörðunarstað fyrir kvöldið ....
— Ó nei!
— Ég þarf einnig að komast leiðar
minnar fyrir kvöldið — til Genf. Ég
verð að komast þangað. Þér gætuð ekið
þangað á tveim stundum. Viijið þér? —
Gerið það fyrir mig
andaðist, og ef til vill, hæt.t
búskap um sinn. Er því alls ekki
ósennilegt, að Loptur hafi þá
verið tekinn til fósturs af Þor-
móði skáldi, er þá (um 1710)
hefir líklega verið kominn í
Gvendareyjar, en þær eru í sama
prestakali sem Vörðufell. Að sú
sögn sé sögulega rétt, má með-
al annars ráða af því, að Þor-
móður var ekki að eins haldinn
kraptaskáld, og trúði því sjálf-
ur, heldur var hana einnig mjög
hjátrúarfullujr, og fór með kukl
og þótti fremur meinsamur.
Hjá Þormóði var því gott tæki-
færi fyrir námfúsan pilt, eins
og Loptur hefir eflaiust verið, að
kynnast alls konar kukli og hjá-
trú, og karl líklega ekki sparað
að fræða hann um slíka hluti,
en sú fræðsla fest rætur hjá
unglingnum, og því hafi farið
sem fór fyirir honum. Er og
sagt, að Þormóður hafi haft
miklar mætux á LoptL [Gísli
Konráðsson segir, að Þormóður
hafi ort þessa vísu, eir hann frétti
andlát Lopts:
Á hugann stríðir ærið opt
óróleiki nægur,
síðan ég missti hann litla Lopt,
er löng mér stytti dægur.
Sennilegt er — og vísan beir það
enda með sér, — að Þormóður
hafi ort hana, þá er Loptur fór frá
honum (í skóla?), og hafi karli
leiðst á vetrum, er drengurinn
var farinn. Mun Loptur og ekki
hafa dvalið langvistum hjá Þor-
móði upp frá því]. Að vísu eru
ekki sannsögulegar heimildir
fyrir þvg að Loptur hafi verið í
fóstri hjá Þormóði, en þótt svo
hafi ekki verið, þá gat Loptur
hafa kynnzt honum í æsku sinni
og lært hjá honium fr.umatriði
kukls og kynngi, þar sem þeir
hafa verið samsveitis. Annars er
ekkert með vissu kunnugt um
uppvöxt Lopts, eða hvar hann
hafi lært undir skóla — ef til
vill hjá Hannesi prófasti Hall-
dórssyni í Reykholti (t 1731) —
en það er víst, að hann gekk 1
Hólaskóla, og mun hafa komið
þangað 1716, fjórtán ára gamall.
Er ekkert ósennilegt í þeirri
sögn, að Þormóður hafi komið
honum þar í skóla sakir vin-
fengis við Stein biskup, þá er
hann var prestuæ á Setbergi. Á
fyrstu ár.um Steins biskups á
Hólum lærðu einmitt ýmsir pilt-
ar úr Snæfellsnessýslu norður
í Hólaskóla, og hefir það einmitt
verið sakir kunnugleika við
Stein þar L sýslu. Veturinn 1714-
1715 voru t.d. í Hólaskóla fjórir
piltar úr Snæfellsnessýslu:
Halldór Brynjólfsson (síðar
biskup), Sigurður Vigfússon
sterki „íslandströll“ (síðar skóla-
meistari og sýslumaður í Döl-
um), Þorvarður Bárðarson (síð-
ar prestur að Felli í Sléttu-
hlíð) og Pétur Einarsson (síð-
ar prestur í Miklholti). Það
var því ekki nema eðlilegt, að
Loptur væri þangað sendur, en
ekki í Skálholtsskóla, og hafa
sömu ástæður verið til þess,
eins og hjá hinum, er á undan
voru þangað komnir: vinátta og
kunningsskapur aðstandenda
þeirra við Stein biskup.
SAMKOMUR
Bænastaðurinn, Fálkagötu 10.
Kristilegar samkomur sunnu
daginn 24. sept. Sunnudags-
skóli kl. 11, almenn samkoma
kl. 4. Bænasbund alla virka
daga kl. 7 e. h.
K.F.U.M.
Almenn samkoma í húsi fé-
lagsins við Amtmannsstíg
annað kvöld kl. 8,30. Bjarni
E. Guðleifsson, cand. agric.,
talar. Allir velkomnir.
Hjálpræðisherinn.
Sunnud. kl. 11, helgunar-
samkoma. Kl. 4 e. h. útisam-
koma (ef veður leyfir). kl.
8,30 e. h. Hjálpræðisherssam-
koma. Yngri hermennirnir
hafa sérstaka dagskrá. Kapt.
Aasoldsen og Auður Eyr Vil-
hjálmsdóttir. Mánudagur kl. 4
e. h., heimilissamband.
Allir velkomnir.