Morgunblaðið - 26.09.1967, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPT. 1967
17
Ég hef verið gæfumaöur
allt mitt líf
Samtal við Sigurjón Sigurðsson, verzl-
unarsfjóra, sem hefur starfað hjá Ála-
fossi r hálfa öld.
Sigurjón Sigurðsson og kona hans, Rannveig Guðmundsdóttir.
í DAG eru liðin 50 ár frá því
er Sigurjón Sigiurðsson, verzlun-
arstjóri Klæðaverksmiðjunnar
Álafoss, réðst til þess fyrirtækis.
f tilefni þessara merku tímamóta
kom MorgunWaðið að máli við
Sigurjón á heimili hans að Lauf-
ásvegi 3&. Ekki mun ófcunwugum
auðvelt að geta nærri um aldur
Sigurjóns, því að þrátt fyrir ára-
fjölda að baki er maðurinn ennþá
ungur, jafnt í anda og fasi. Hann
býr þar vafalaust að daglegu
sundi í öllum veðrum um 66 ára
skeið.
— Hvar ertu fæddur, Sigur-
jón?
— Ég er fæddur hérna í
Reykjavík 20. júní 1991. Por-
eldrar mínir voru þau Sigríður
Jónsdóttix, ættuð úr Þykkvabæ,
og Sigurður Jónsson frá Hofi á
KjalarnesL
Ég ólst upp í Reykjavík og hef
áltt hér heima allan aldur minn.
— Þú hefur fljótt farið að
vinna eins og tíðkaðist á þeim
árum?
— Já, jafnskjótt og barnaskól-
anum lauk, j afn.skjótt cig hægt
var, hvað sem bauðst.
Ég starfaði tvö ár í Völundi
frá stofnun hans. Síðan var ég
hjá Klæðaverksmiðjunni Iðunni
árin 1909-1905. Á þeim árum
kynntist ég Sigurjóni Péturssyni
vegna áhuga okkar beggja á
iþróttum.
Við vorum fimm, sem syntum
fyrsta Nýjárssundið árið 1910,
Sigurjón á Álafossi, Benedikt
Waage, Guðmundur Kr. Guð-
mundsson, Stefán Ólafsson og ég.
Það voru fleiri, sem byrjuðu á
því, á þessum árum að synda í
sjó, en Nýjárssundið var til kom-
ið fyrir atbeina Sigurjóns Pétiurs-
sonar. Hann var forystumaður í
hverju sem var.
— Var þetta langt sund?
— Það var jafnan 50 metrar.
í fyrsta Nýjárssundinu syntum
við að vísu 50 metra út og til
baka aftur, svo að það varð alls
100 metrar.
— Hvar fór sundið fram?
— Það var alltaf framan við
Steinbryggjuna gömlu, niður af
PósthússtrætL
Við lögðumst til sunds kl. 10 að
morgni nýjársdags, svo að ekki
dugði að slá sér upp á gamlárs-
krvöld, ef við vildum vera vel
undir sundið búnir. Þá var reynd
ar minna um að vera á gamlárs-
kvöld en nú gerist. Að sundinu
loknu gengum við til kirkju kl.
n.
— Þú ræðst svo að Álafossi áu-
ið 1917.
— Já. Þá kaupir Sigurjón hluta
af Álaifossi ásamt Einari Pétiurs-
syni, bróður sínum. Ég gerðist þá
um haustið afgreiðslumaður fyr-
ir verksmiðjuna hér í Reykjavík.
Þá var allt flutt á hestvögnum
til verksmiðjunnar og frá henni
til Reykjavíkur, allt þar til er
vörubílarnir komu til skjalanna.
Sigurjón á Álafossi var ein-
staklega áhugasamur maður og
diuglegur, að hverju sem hann
gekk. Hann setti hér á stofn
hvert iðnfyrirtækið á fætur
öðru á þessum árum.
Þá var rekstur verksmiðjunnar
að mestu leyti þannig, að hún
tók ull af bændum til vinnslu í
lopa, band og dúka og greiddu
þeir vinnulaunin. Seinna meir
breyttist þetta þannig, að Ála-
foss fór að vinsia sjálfstætt, að
kaupa ullina og selja vörurnar.
Á þessum tíma leiddi Sigurjón
heitt vatn úr hver, sem er í hlíð-
inni fyrir ofan Álafoss. Það var
einhver fyrsta tilraun til þess að
nýta heitt vatn til iðnaðar hér á
landi.
Árið 1920 hélt Sigurjón mikla
vörusýningu, og kynnti þar ís-
lenzk veiðarfæri, tóvinnu og
sápugerð.
Og Sigurjón SigurðBson dreg-
ur upp úr skúffu kynningar-
bækling sýningarinnar. í for-
mála segir meðal annars:
„Yörusýning þessi er einkum
höfð í því skyni, að gefa mönn-
um nokkra hugmynd um það, að
hægt er að framleiða í landinu
sjálfu ýmsar þær vörur, sem
hjer eru notaðar, og að þær geta
jafnast fylli'lega við erlendar
markaðsvörur samskonar. Vjer
vonum líka að sýningin geti í
ýmsu orðið órækur vottur um
vöxt og framför í íslenzkum iðn-
aði og verkhyggni. Það er til-
ætlunin, að hún veki til nýrrar
umhugsunar um þá miklu nauð-
syn, að efla og prýða innlendar
iðnir og bæta vinnubrögð með
þjóðinni. Það mun rætast á ís-
lendingum, eigi síður en öðrum,
AÐALFUNDUR sýslunefndar
Vestur Húnavatnssýslu var hald-
ínn í Félagsheimiilinu á Hvamms
tanka dagana 16.-19. maí.
Fjárhagsáætlun sýsluvegasjóðs
var að upphæð kr. 862.295.32.
Sýsluvegasjóður veitti kr.
420.000.00 til viðhalds sýsluvega
og kr. 390.000.00 til nýbygginga.
Fjárhagsáætlun sýslusjóðs var
að upphæð kr. 1.855.700,00 þar
af niðurjafnað sýslusjóðsgjald
kr. 1.143.000.00. Tiil mennta- og
félagsmála voru veittar kr.
133.000.00, til heil'brigðismála kr.
1.186.000.00, þar af til læknis-
bústaðar kr. 550.000.00, og til at-
vinnumála kr. 108.000.00.
Aðalframkvæmd sýslusjóðs
V-Húnavatnssýslu er bygging
nýs læknisbústaðar á Hvamms-
tanga, en heilbrigiðsmál héraðs-
— Margt hefur breytzt í við-
skiptalífinu á hálifri öld?
— Já, það hefur geysilega
margt breytzt. Á árunum kring-
um 1930 var reksturinn sérstak-
lega erfiður. Þá var tekið upp á
því, til þess að örva viðskiptin,
að fara í réttirnar á haustin og
kaupa £é.
Ég man einkum eftir einu
hausti, þegar við fórum austur
í sveitir, Sigurjón og ég, og rák-
um um 700 fjár að austan að
Álafossi, þar sem því var slátr-
að. Ýmist var slátrið selt til
Reykjavíkur eða notað á Ála-
fossi. Um veturinn komu svo
konurnar að austan og tóku út
á þetta vörur frá verksmiðjunni.
Já, þá var tekið upp á ýmsu
svona. Þá hafði verksmiðjan
umboðsmenn úti um land, sem
tóku á móti ull frá bændum og
sendu til vérksmiðjunnar.
Nú á dögum þekkist þetta
ekki. Nú kaupa menn vörurnar
og selja þær, en umboðsmennska
er búin að vera. Þannig gekk
þetta upp og niður á þessum ár-
um, allt þangað til eftir stríð,
þegar fór að greiðast úr og rekst-
urinn að verða þægilegri. Lífið
var erfitt í gamla daga, gerólíkt
því sem nú er.
— Hvernig var samstarfið við
Sigurjón á Álafossi?
— Það var mjög ánægjiulegt
og ég hef aldrei kynnzt dásam-
legri manni en Sigurjóni. Ég get
borið um það eftir þau 40 ár
sem við unnum saman. Hann var
ins hafa verið fjárfrek undanfar-
in ár, enda hefir verið byggt
sjúkrahús og það búið tækjum,
aðstaða sköpuð fyrir heiilsu-
vernd o. fl. Árangur þess er að
læknar hafa fengizt til Hvamms-
tanga. Sýslusjóður hefir lagt
fjármagn í félagsheimilisbygg-
ingu á Hvammstanga. Þar er nú
tilbúið húsnæði fyrir bókasafn
og skjalasafn og var sýslufundur
inn haldinn að þessu sinni í hús-
næði bókasafnsins.
Aðalfundur sýslunefndar Aust
ur Húnavatnssýlu var haldinn í
Félagsheimilinu á Blönduósi dag
ana 10.-13. maí og 6.-7. júní.
Framkvæmdaáætlun sýslu-
vegasjóðs Austur Húnavatns-
sýslu 1967 yar að upphæð kr.
856.925.00, þar af veittar krónur
stór maður og stórgeðja og frá-
bær húsbóndL Hann kunni að
meta fólkið, sem vann hjá hon-
um, betur en flestir aðrir á
þeim tíma.
— Þú manst eftir bernsku
Ungmennafélagssikaparins. Varst
þú félagi í honum?
— Já. Þar kynntist ég mörgum
ágætum mönnum á árunum
1908-1916. Þessi félagsskapur
hefur haft djúp áhrif á flesta
eða alla sem þar störfuðu.
Guðmundur Kr. Guðmundsson
var samstarfsmaður minn hjá
Iðunni þegar ég vann þar 1908-
1915. Við byrjuðum að fara í
sjóinn árið 1908 og gerðurn það
síðan sumar og vetur öll þessi
ár. Þetta hafði góð áhrif og herti
mann og stælti. Ég var pasturs-
lítiU og hafði afar gott af þessu.
Ég byrjaði að fara í gömlu
s'undlaugarnar árið 1901 og hef
gert það af og til fram á þennan
508.0000.00 til nýbygginga sýslu-
vega og kr. 300.000.— til viðhallds
sýsluvega.
Fjár'hagsáætlun sýslusjóðs var
að upphæð kr. 2.273.659.00, þar
arf niðurjafnað sýslusjóðsgjald
kr. 1.974.000.00. Til menntamála
voru veittar kr. 947.400.—, þar
af til nýbyggingar kvennaskól-
ans kr. 400.000.00 og barnaskóla-
sjóðs kr. 197.400.—. Til félags og
íþróttamála voru veittar kr.
321.500.—, til heiilbrigðismála kr.
421.000.—, til atvinnumála kr.
155.000.—, og til samgöngumála
kr. 126.000.—.
Helztu framkvæmdir, sem
sýslan er aðili að eða styrkir er
endurbætur og viðbyggingar við
húsmæðraskólann á Blöndu-
ósi, bygging læknisbústaðar í
Höfðakaupstað, bygging barna-
skóla að Reykjum. Þá hafa verið
lagðar til hliða nokkur undan-
farin ár kr. 150.000.— á ári til
byggingar bókhlöðu á Blöndu-
ósi.
Skipulagsuppdráttur hefir ver
ið gerður af spítalalóðinni, er
áformað að byggja á næstunni
nýján læknisbústað og elliheim-
dag síðan, nema þau árin þegar
við stunduðum sjóinn.
— Hvernig voru sundlaugarn-
ar þá?
— Þetta var moldarlaug og
lítið hús með búningsklefum á
stólpum í henni miðri með brúm
til beggja handa. Stærðin var
svipuð og nú er.
— Tókst þú ekki þátt í fram>-
kvæmdum Ungmennafélagsins?
— Jú. Meðal annars vann ég
við byggingu SundskJJians að
Þormóðsstöðum við Skerjafjörð.
Þax fóru fram kappsund í nokk-
ur ár, en síðar við Örfirisey.
Við unnum líka að lagningu
skíðabrautar í Öskjuhlíð, seni
reyndar varð aldrei skíðabraut,
vegna þess að þegar við vorum
búnir að ryðja grjótinu burtu,
hætti snjórinn að koma. Svo fór
þetta svæði að byggjast,
Þegar unnið var að byggingu
Sundsikálans við Skerjafjörð voru
gefin út hlutabréf í samræmi við
tímann, sem hver maður vann
þar. Ég á ennþá í fórum mímum
5 króna hlutabréf í skálanum,
undirritað af Hallgrími Bene-
diktssyni og Guðmundi Kr. Guð-
mundssynL
— Þú getur sagt okkur frá
íþróttaskólanum að Álafossi? .
— Það var liklega um 1930,
sem Sigurjón stofnaði íþrótta-
skólann. Hann starfaði á sumrin
í nokkur ár. Oftast voru þar
þetta 20-30 börn í senn. Hvert
námsikeið stóð í mánuð. Það er
áreiðanlegt, að margir af for-
ystumönnium Reykjavíkur, sem
þá voru að alast upp, minnast
veru sinnar í fþróttaskóla Sigur-
jóns Péturssonar. Hann hafði
ágæta kennara, sem kenndu
bæði sund og aðrar íþróttir.
Mest áherzla var samt lögð á
sundið.
— Hjónaband þitt er orðið
langt eins og starfsævin?
— Já. Ég kvæntist árið 1919,
Rannveigu Guðmundsdóttur, sem
er héðan úr Reykjavík eins og
ég. Við eignuðumst 6 börn og nú
eru barnabörnin orðin 22. Ég hef
verið gæfumaður allt mitt Iff.
ili, sem tekur 50-60 vistmenn, þar
verða 9 íbúðir fyrir öldruð hjón.
Síðast liðinn vetur var keyptur
snjóbíll af sýslusjóði og ýmsum
öðrum aðilum til öryggis að
vetrinum.
Ný símstöð
í Ólafsvík
Ólafsvík, 23. september. —
HAFIN er bygging á nýju póst
og símaliúsi hér í Ólafsvík. HÚS
þetta verður tvær hæðir og
kjallari og er gólfflötur hverrar
hæðar 145 fermetrar. f þessari
nýju byggingu verður m. a.
tækjum komið fyrir, vegna sjálf
virks síma hér í Ólafsvík og er
reiknað með að hann verði tek-
inn i notkun um áramótin 1968
og ’69.
Tilboða var leitað í byggingu
hússins og var lægsta tilboð frá
Kristjáni Alfonssyni, trésmíða-
meistara Hellisandi og hlaut
hann verkið. — Hinrik
að VERK YÐUR MUNU GERA
YÐUR FRJÁLSA".
Sýslunefndarfundir í
Húnavatnssýslum